Մի քանի օր առաջ վերջացրեցի Մարկ Տվենի «Արքայազնը և աղքատը» վիպակը: Այդ գիրքը արքայազնի և աղքատ տղայի մասին է, նրանք հանդիպելով, որոշեցին մի քանի ժամով ապրել մեկը մյուսի կյանքով, սակայն այդ մի քանի ժամը դարձան երկար և շատ դժվար օրեր: Երբ կարդում էի, մտածեցի.
«Կարո՞ղ եմ արդյոք մի օր ապրել գրքերի «կյանքով», կարո՞ղ եմ 24 ժամ լռել»:
Մտածեցի և հասկացա, որ ոչ, հաստատ չեմ կարող և որոշոցի գրել իմ պատկերացումները գրքերի և մարդկանց կյանքի տեղափոխության մասին:
Մարդիկ խոսում են, արտահայտվում, երբ մեր կողքին կանգնած նրանք հանկարծ լռում են, հարցնում ենք.
-Ինչո՞ւ լռեցիր: Ի՞նչ պատահեց:
Իսկ ինչո՞ւ ենք նկատում այն լռությունը, որը րոպեներ է տևում, ինձ համար պատասխանը պարզ է:
Այն մարդը, որը լռեց, նա միշտ խոսել է, և նրա լռությունը անսովոր է:
Իսկ այն մարդիկ, ովքեր չեն կարողանում խոսել (նկատի ունեմ համրերին), նրանք իրենց խոսքը արտահայտում են շարժումներով:
Մտածում եմ.
«Ինչո՞ւ մենք չենք նկատում մեր կողքին հավերժ լռող իրերին, նրանք մեզանից ավելին գիտեն, ավելի հարուստ են, քան մենք, բայց միշտ լուռ են»:
Գրքերի մասին է խոսքս, նրանց մեջ այնքան բան կա կուտակված, որ կարող էին խոսել մի ամբողջ դար, բայց լուռ են նրանք:
Եթե մեզ պատկերացնենք գրքերի փոխարե՞ն. հարուստ լինենք տեղեկություններով, պատմություններով, բայց լռենք:
Մենք հաճախ կարծում ենք, որ լռելը ինչ-որ տեղ օգտակար և ճիշտ կլինի, արդյո՞ք կարող ենք լռել մի ամբողջ կյանք, ինչպես գրքերը:
Երբ մեր ձեռքերը գրիչից թանաքոտվում են, աշխատում ենք հնարավորինս շուտ մաքրել, բայց երբ այդ նույն գրիչով տեսնում ենք, որ ինչ-որ մեկը նկարում է գրքի վրա, չենք մտածում` ի՞նչ է զգում գիրքը: Ճիշտ է, գիրքը համարվում է անշունչ առարկա, բայց նրա թերթերի ներսում քանի շունչ կա, քանի իմաստ…
Ի՞նչ ենք սովորում մենք գրքերից: Հաճախ եմ լսում.
- Ուղղակի պատմություն է, հորինված է…
Ես գրքերից սովորել եմ լռել և շարադրել մտքերս: Լռել, բայց շատ իմանալ և պարունակել:
Ահա այսքանը անհնարին փոփոխության մասին: Հնարավոր է մարդիկ լինեն, որ համաձայն չլինեն իմ տեսակետի հետ, համենայնդեպս. «Կյանքը պետք է լցված լինի գրքերով, որոնք լի են կյանքով»,- ասել է Մարկոս Ավրելիոսը:
Հ.Գ. Երկու օրից սեպտեմբերի մեկն է, Գիտելիքի օրը: Ապրենք ինչպես գրքերը` լցվենք իմաստությամբ: