Anna Kostanyan

Առանց փշերի վարդեր․․․

Շտուտգարտ քաղաքում հաճախ էին լինում, մասնակցում գինու խոշորագույն փառատոներից մեկին․․․

Ուշ էր։ Լուռ, գլխահակ, ուրվականի պես շրջում էին, անցնում լուսավոր պատուհանների կողքով․ մի առանձին հաճույք էին ստանում իրենց ստվերներին նայելուց։ Կանգ առան։ Գինետուն էր։ Գինետան պատերին խոշոր տառերով սև-սպիտակ տողեր էին փորագրված: Հեռվից կարդալ չկարողացան կամ ուղղակի չուզեցին ու մոտեցան` իրենց շուրջը նայելով, որ հանկարծ մեկը չնկատեր․ «Ստեղծե՛ք մի աշխարհ ու ապրեք  առանց «բայց»-երի, «եթե»-ների…
Նրանք իրենց կյանքը բաժանում էին կիսամյակների․ մտածում էին` հանգստի  օրեր ունեն ու դատարկում էին օրերը գրպանների պարունակության մեջ։

Հետևանքները թաղում էին գինու գավաթներում՝ մեծ, ավելի մեծ, ապակուց, որ եթե դրա հեղուկի մեջ էլ փնտրածը չգտնեին, կոտրեին ու փշուրների վերածեին։ Այնուհետև ընդարմանային ոչ թե ապակու փշուրների ցավից, այլ փայլից։

Նրանք առաջնորդներ փնտրում էին ներքևում, հետո նրանցից ակնկալում երկար-բարակ մխիթարանքներ, լսում՝ որն էր ավելի լավը կամ վատագույնը՝ մոռանալով մի պահ վերև նայել՝ աչքերը փակած․․․
Նրանք մրգերը չէին կեղևազրկում, վախենում էին ցավեցնեն, իսկ ծառի տակ մի վայրկյան առաջ ընկածներին տրորում էին․ «Չէ՜, մենք չէինք նկատել, թե չէ կկեղևազրկեինք, շատ էր կեղտոտվել»։
Միայն բարձր խոսել գիտեին. որ ցածր խոսեին, չէինք նկատի, բայց կզգայինք, որ աչքերը մի կետին գամած  կամ այս ու այն կողմ պտտելով՝ դավեր էին  նյութում  կամ մտածում էին  արժանի հակահարված տալ․ նրանք այդ պահին վտանգավոր չէին, օրեր հետո` միգուցե․․․

Երբ լույսը բացվում էր, ու նոր օր սկսվում, ծնվում էր նաև հերթական  սպասումը։ Նրանք նստում էին պատուհանի առաջ ու աչքերը մի կետի  բևեռած՝ դատարկ օդը լցնել էին  ուզում, ջերմ զրույց վառարանի առաջ, ուզում էին թեյ՝ առանց շաքարի, որ քաղցրացնեին ներկաների աչքերի փայլով ու ժպիտով․ շատ բան չէին ուզում. միայն շնչառության ներկայություն, որ աչքերը թարթել սովորեին․․․
Նրանցից մեկը անընդհատ խոսում էր փոքրամարմին մարդկանց սրտերի հետ, արցունքներ քամում նրանց աչքերից, խփում լարերին, հրդեհում ամենքին իր ապրած օրերի կրակով, այրված ձեռքերով «հպվում» արտաշնչած օդին։

Նրանք այսօր էլ ըմպում են փրփրող վարդակարմիր գինին՝ չնկատելով անցորդների` արտասուքով ողողված աչքերը, դողացող թարթիչները, իսկ ո՞վ էր նրանցը նկատել։

Ծաղիկներ ստանալ չէին  սիրում. երևի երբևէ չստանալուց էր կամ չգիտակցելուց, որ մի օր էլ գուցե իրենց կնճռոտ ձեռքերում «կունենային» ոչ փարվող, ներդաշնակ վարդեր․ նախքան ջրի մեջ դնելը, երևի փշերն ու տերևները կհեռացնեին, չէին ցանկանա՝ վարդերը շուտ լքեին այս քաղաքը։

Նրանք միշտ նայում էին ձեռքերի ափերի մեջ, հաշվում ուղիղ ու ոլոր գծերը, որ հաճախ ճակատագրի «ուղենիշ» են անվանում։ Հետո չէին հավատում իրենց տեսածին ու լսածին։ Տխուր մի բան էին լսել, կարդացել, հետո զգացել՝ ձեռքերը վախից պաղել էին ու քրտինք ծորել։

Եվ արևածագին, երբ հեռանիստ արևը հուր էր թափում, նրանք լուռ, հանգիստ հետևում էին սրտի ամեն զարկին ու կարոտում վայրկյանները անդարձ։ Իրականում  արդեն գծագրվել ու ավելի շոշափելի էին դարձել տարիների ակոսները․ շնորհալի դեմքի ամեն անկյունում թշվառ գծեր էին, որ հատվում էին ամեն երկրորդ բացատրության խաչմերուկում։ Լռություն էր, արդեն մութ, նրանց հոգում արշալույս էր։ Անցավ այս օրն էլ։ Դեռ չեկած օրերը կշարունակեն անցնել ու փոշի դառնալ մյուս օրերի նմանությամբ։

Անուղղելի լավատես էին․ նրանց մեջ տիրապետող ոգին լավատեսությունն էր։ Թևաթա՞փ լինել. երբե՛ք․ մռայլ երանգներ չէին տալիս ապրած օրերի շղթային, երազում էին միայն մարդկային կյանքի երջանիկ ակունքներ ու առանց փշերի վարդեր․․․