Լուսանկարը` Սեդա Մխիթարյանի

Քարինջ գյուղը

Լուսանկարը` Սեդա Մխիթարյանի

Լուսանկարը` Սեդա Մխիթարյանի

Գյուղը իր ճանապարհի նման է. քարքարոտ ու տխուր։

Ճանապարհին հանդիպող ամեն ոլորանից հետո թվում է, որ ճանապարհը ավարտվեց, ու արդեն հասար գյուղին։ Բայց հենց այդ ոլորանի վերջում մի նոր այդպիսի ոլորան է սկսվում։ Այս գյուղի ճանապարհը` որպես այս բառի հիմնական իմաստ, ավարտվում է գյուղից դեռ շատ հեռու մի տեղ։ Ու շարունակվում է որպես արահետ, գիծ, ծիր, բայց ոչ ճանապարհ։

Լուսանկարը` Սեդա Մխիթարյանի

Լուսանկարը` Սեդա Մխիթարյանի

 

Ու դժվար ճանապարհի նման ձգվում է նաև այս գյուղում ապրող մարդկանց կյանքը։ Մարդկանց, որոնց թիվը գնալով ավելի քիչ է դառնում։ Այս գյուղը Քարինջն է՝ Լոռու մարզի փոքր գյուղերից մեկը, որը ունի մոտ 700 բնակիչ։

Լուսանկարը` Սեդա Մխիթարյանի

Լուսանկարը` Սեդա Մխիթարյանի

Փաստացի տվյալներով գյուղի բնակչությունը համարյա չի փոխվել, բայց երբ քայլում ես ու տեսնում, որ կողպված դռներով տները այնքան էլ քիչ չեն, հասկանում ես, որ մարդիկ գնացել են։ Լավ կյանքի ձգտումով թողել են այս քարքարոտ գյուղն ու հեռացել։ Քարինջ գյուղը հիմնադրվել է 1800-ական թվականներին։ Սակայն կան աղբյուրներ, որ գյուղը եղել է ավելի վաղուց։ Քարինջում եղել է բնակատեղի, որն անհայտ պայմաններում անապատացել է ու դարձել «խարաբա»` անբնակ տարածք։ Բնակիչները պատմում են, որ հետագայում`1800-ականներին, հարևան Մարց գյուղից 5 ընտանիք եկել ու վերաբնակեցրել է գյուղը՝ «շելլիգ են արել խարաբեն»։ Այս բառերով է կազմված այն փաստաթուղթը, որի տակ ստորագրել են այդ 5 ընտանիքների ներկայացուցիչները։

Գյուղի անվան հիմքում էլ քար արմատն է։

Լուսանկարը` Սեդա Մխիթարյանի

Լուսանկարը` Սեդա Մխիթարյանի

Բնակիչները պատմում են, որ երբ Մարց գյուղից եկել են Քարինջի տեղանքը նայելու և հետ են գնացել Մարց, բնակիչները հարցրել են, թե ինչ կար այդ գյուղում, ուսումնասիրողներից մեկը պատասխանել է` քար, ի՞նչ։ Հենց այսպես էլ կոչել են գյուղը։ Ու իրոք, այստեղ բացի քարից, այլ բան գտնելը մի քիչ դժվար է, իհարկե, չհաշված գեղեցիկ բնությունն ու հյուրասեր բնակիչներին։

Նախկինում քարինջեցիները հենց այս քարի շնորհիվ էլ կարողանում էին վաստակել իրենց ապրուստը։ Կային քարհանքեր, որոնց շնորհիվ աշխատատեղեր կային ու բավականին լավ շահույթ։ Այսօր գյուղում գործում է միայն երկու քարհանք, որոնք նախկին թափն ու հզորությունը չունեն։

Քարինջի բնությունը անտարբեր չի թողել մեծն Մարտիրոս Սարյանին։ Սարյանը Դսեղում հյուրընկալվել է Թումանյանին։ Այնտեղից տեսել է Քարինջն ու նկարել։ «Քարինջ գյուղի կոլտնտեսությունը Թումանյանի լեռներում»՝ այսպես է կոչվում կտավը, որն այժմ տպված է 5000-անոց թղթադրամի դարձերեսին։

Բնակչության հիմնական զբաղմունքը անասնապահությունն է։ Բայց սա այնքան էլ շահութաբեր չէ, քանի որ չկան լայնարձակ արոտավայրեր կամ խոտհարքեր։ Ահա, այս պատճառներով էլ դռների վրա կողպեքներ են հայտնվում։

Լուսանկարը` Սեդա Մխիթարյանի

Գյուղը 2016 թվականին մասը դարձավ Թումանյան խոշորացված համայնքի։ Խոշորացումից հետո բազմաթիվ փոփոխություններ եղան, որոնք բնակիչների մի մասը դրական է համարում, մյուսները դժգոհում են։ Օրինակ, աղբահանության հարցը լուծվեց, բայց բնակիչների մի մասը հրաժարվում է ամսական գումար մուծել, որպեսզի այդ աշխատանքները լավ կատարվեն։

2018-ի ամռանը գյուղի երիտասարդները փորձեցին օգտագործել Քարինջի չքնաղ բնության գործոնը ու զարկ տալ զբոսաշրջությանը։ Գյուղ այցելած մարդկանցից առաջին խոսքերը, որ կարելի էր լսել, դժգոհություններն էին ճանապարհից և հիացմունքը՝ նույն այդ ճանապարհով։ Ճանապարհի շուրջը բնությունը իրոք հիացնող է, բայց միայն գեղեցկությունը քիչ է, մարդիկ նաև հարմարավետություն են փնտրում։ Այո, քարինջեցու կյանքը հարմարավետ չէ։ Այս տարի բնակիչների դժվարությունները կրկնապատկվեցին աշնանը տեղացած ուժեղ կարկուտի պատճառով։ Գյուղում սարքին տանիքներ գրեթե չկային, այգիները, ծառերը ջարդվել ու ավերվել էին։

Լուսանկարը` Սեդա Մխիթարյանի

Լուսանկարը` Սեդա Մխիթարյանի

Այժմ Քարինջի հին ու կղմինդրե տանիքները, որոնք ինչ-որ չափով նաև կոլորիտ էին ապահովում, փոխարինվել են մետաղյա ու փայլուն թիթեղով։ Քարինջեցիները հույսը չեն կորցնում, նրանք հավատում են, որ անպայման մի օր իրենք էլ կունենան ասֆալտապատ ճանապարհ, փողոցային լուսավորություն ու կարևորը՝ ավելի բարեկեցիկ կյանք։