Anahit Badalyan

Դիվալի կամ հնդկական Ամանոր

Այն ժամանակ, երբ Տապասյան ու Իչակին մտան հայերիս կյանք, «Մերժվածը», «Հարսիկը» ու նմանատիպ հեռուստասերիալներն էլ սկսեցին կրկնապատկել մեր ժողովրդի մտահոգությունը՝ ոչ միայն սեփական, այլ նաև հերոսների անորոշ ապագայի մասին, ես պատկերացնել անգամ չէի կարող, որ մի քանի տարի անց սենյակ, կենցաղ ու լիքը սիրուն հիշողություններ եմ կիսելու մի հնդիկի հետ։

Շուբաշրին իմ սենյակակիցն է, որի հետ սկսել ենք համատեղ ապրել այս տարվանից։ Դեռ անցյալ տարի էինք մտերմացել։ Ինչ-որ ընդհանրություններ ունենք, միասին սիրած երգեր ունենք, տարբեր իրավիճակներին նույն արձագանքը տալու, միասին Եվրոպայի ու եվրոպացիների ինչ-որ տարօրինակ հատկությունների վրա զարմանալու ու ծիծաղելու սովորություններ էլ։ Թե ինչքան չէի սիրում Բոլիվուդը, հնդկական պարերը, ու թե ինչքան էի նյարդայնանում Տապասիայի ու Իչակիի ներկայությունից հայերիս կյանքում, Շուբաշրին շատ լավ գիտի, պատմել եմ։ Բայց թե ինչ հավեսով եմ հնդկական պարում, ինչ հավեսով է Շուբաշրին իր զարմանքն արտահայտելիս ասում՝ «վա՜յ», ինչ հավեսով եմ ես գլուխս շարժելով խոսում ու հա-հա ասելով փորձում նմանակել հնդիկներին, չեմ կարող բացատրել։ Ի դեպ, «հա»-ն մեր երկուսի ընդհանուր բառն է, երկուսիս մոտ էլ նշանակում է՝ այո։ Շուբաշրին ամեն օր քնելուց առաջ ինձ հայերենով ասում է՝ բարի գիշեր, ու ցանկացած պահի, երբ ես տխուր եմ, ասում է՝ «գժուկ ջա՜ն»։ Իմ «նամաստե»-ին ի պատասխան՝ ես ամեն օր գոնե մի անգամ իրենից անպայման «շնորհակալություն» եմ լսում։ Իսկ երբ էս օգոստոսին վերադարձա Իտալիա, Շուբաշրին մահճակալիս վրա մանուշակագույն հնդկական զգեստ էր թողել, որ իր մայրն էր կարել հատուկ ինձ համար։ Մի խոսքով՝ ամենասիրուն ու բնական ջիգյարով համտեսում եմ մշակութային փոխանակումը։

Ու քանի որ այս օրերին Հնդկաստանում մեծ շուքով նշում են Դիվալին, որը, Շուբաշրիի բացատրելով, մեր Ամանորին համարժեք տոն է, քոլեջում հնդկական համայնքը մի լավ ճաշկերույթ էր նախաձեռնել։ Չգիտեի, որ Հնդկաստանում Ամանորն էսքան վաղ են տոնում։ Էստեղի հնդիկներն էլ մեկը մյուսից ջիգյարով երեխեք են։ Բոլորն իրար մամայություն են անում, իսկ ավագ մաման Շուբաշրին է՝ որպես երկրորդ կուրսեցի։ Բայց դե Շուբաշրիի մաման էլ ես եմ, որովհետև միշտ ես եմ ասում՝ ցուրտ ա, դուրս գալիս վրադ մի բան գցի, չմրսես (ես իրեն ասում եմ, բայց ինքս չեմ անում): Մի խոսքով՝ տոնական ուրախ ու ոգևորված տրամադրություն էր էսօր։ Ես էլ որոշեցի ինչ-որ ձևով սիրունացնել օրն ու առավոտյան հնդկական տոնական երաժշտությամբ, մեծ պլակատով ու հոտավետ մոմերով արթնացրի Շուբաշրիին։ Էնպես էր ուրախացել․․․

Հարցին, թե ինչ են պատրաստում Դիվալիին, Շուբաշրին մեկը մյուսից բարդ ճաշատեսակների անուններով պատասխանեց, որոնք, անկեղծ ասած՝ չեմ մտաբերի հիմա։ «Ինչ էլ էսօր պատրաստելու լինենք, մեր մամաների նման չենք կարողանա սարքել»։ Դե հա, մամաների նման դժվար կլինի, բա ոնց։ Ես էսօրվա նման հիշում եմ, երբ անցած տարի առաջին անգամ տոլմա սարքեցի դասղեկական խմբի ընթրիքի համար։ Ինչքան էի ոգևորվել, որ համով էր ստացվել․․․

Մի խոսքով՝ էստեղ գտնվելով էնքան նոր բաների եմ ծանոթանում ու փորձում։ Ինչ-որ մշակույթներում, փաստորեն, մարդիկ հոկտեմբերին ամանորյա խնջույքներ են կազմակերպում, իսկ հունվարի մեկն ուղղակի սովորական օր է։ Ինչ-որ մշակույթներում գազարով պատրաստած աղցանը աղանդերի մի մաս է կազմում, այնինչ մեզ համար աղանդերի մեջ ի՞նչ բանջարեղեն․․․ Ու չնայած էն մեծ ու փոքր տարբերություններին, որ կան աշխարհի բոլոր մշակույթների մեջ՝ ես ամեն առավոտ արթնանում եմ իմ մեկ ու միակ հարազատ «բարի լույս»-ով, որն ինձ «good morning»-ի փոխարեն նվիրում է հնդիկ սենյակակիցս։

Շնորհավոր Դիվալի։