Քանի որ մի ուսումնական տարի ևս իր ավարտին է մոտենում, ուզում եմ ամփոփել ավագ դպրոցիս առաջին տարին: Իհարկե՜, ինչպես բոլորը, այնպես էլ ես, շատ անհանգիստ էի ավագ դպրոց մտնելիս: Նոր շրջապատ, նոր ուսուցիչներ, նոր մթնոլորտ…

2019 թ. օգոստոսի 30

Մտնում եմ դպրոց, ոչ մեկի չեմ ճանաչում, ինձ հետ են նաև հին դասընկերներս, բայց քանի որ նրանք բնագիտական հոսքում էին սովորելու, ես գրեթե մենակ էի: Հերթով դասղեկները գալիս ու իրենց դասարաններին տանում են ներս, ընկերներիս էլ են տանում: Ես մնում եմ մենակ:

Զգում էի, որ կողքիս կանգնածներից ոչ մեկը տասներորդ դասարանցի չէ, չգիտեի՝ ինչ անել: Դասարանս արդեն հաստատ ներսում էր: Որտեղի՞ց գտնեի. մեկ էլ մի մենակ աղջկա տեսա, պարզվեց՝ ինքն էլ է տասներորդ դասարանցի: Որոշեցինք փնտրել մեր դասարանը: Հերթով մտնում էինք առաջին հարկի դասարանները:

-Էս դասարանը 10-ի հումանիտա՞րն է:

-Չէ, սա բնագիտական է:

-Բարև ձեզ, սա 10-ի հումանիտա՞րն է:

-Հա, եկեք, երեխե՜ք ջան:

Մտածում եմ, որ վերջապես գտել եմ դասարանս. էն էլ անունս չկա մատյանում:

-Ձա՜գ ջան, անունդ չկա: Արի քեզ մյուս հումանիտար դասարան տանեմ:

Գնում եմ, լարվել եմ: Մենակ ինձ են հատուկ նման դեպքերը, չէ՞:

Վերջապես մտնում եմ իմ դասարան: Աղմուկ է, չեմ հասկանում՝ ինչ է կատարվում: Մեկ էլ մեկը ասում է.

-Արի, արի հլը: Կողքս նստի:

Ես թեթև ժպիտը դեմքիս տեղավորվում եմ սև մազերով, մեծ աչքերով, սիրունիկ մի աղջկա կողքին:

-Անունդ ի՞նչ է:

-Էդիտա, քո՞ւկդ:

-Լաուրա է, Լաուրա:

-Հաա, հաճելի է:

-Ի՞նչ ձևի աղջիկ ես: Դու էն սուսիկ-փուսիկների՞ց ես, թե՞ ժիր ես:

-Դե, եսիմ: Միջինոտ…

Շունչս սկսում է կտրվել: Չեմ հասկանում՝ ինչ է կատարվում: Ուզում եմ փախչել:

-Ի՞նչ շորեր կսիրես հագնել: Ես օրինակ՝ դասական:

-Եսիմ: Դասական չեմ սիրե ես:

Մտքիս մեջ փրկություն եմ հայցում. «Աստված ջան, էս ուր եմ ընկել»:

Մեկ էլ կողքից սկսում են հերթով հետս խոսել ու թվարկել իրենց անունները: Իհարկե, ոչ մեկի անունը մտքիս չմնաց: Բացի…

Եթե անկեղծ լինեմ, ապա առաջին տպավորությունս ահավոր էր: Չէի էլ մտածում, թե ինչքան շուտ եմ «մերվելու» նոր դասարանիս: Չէի էլ մտածում՝ ինչքան եմ սիրելու: Ընդհանրապես ես շուտ եմ հարմարվում նոր միջավայրին, բայց այս անգամ ինձ թվում էր՝ երկու օրից ավել չպետք է մնայի այս դասարանում:

Չգիտեմ՝ ինչու է բոլորին առաջին հայացքից թվում, որ ես «էն սուսիկ-փուսիկներից եմ»: Բայց գիտեմ, որ էդ սուսիկ-փուսիկը շատ է լարվում դաս պատմելիս: Էլ չեմ խոսում, որ մի թեթև լարվելիս այտերս ահավոր կարմրում են: Սկսում եմ թեթև դողալ: Այս ամենը հաշվի առնելով՝ առաջին անգամ դաս պատմելիս փորձում էի անընդհատ շունչ քաշել, որ չլարվեի։ Ես էլ ասածիս չեմ հավատում: Ես ո՞ւր, չլարվելն ո՞ւր:

Առաջին անգամ հայոց լեզվի դասը ես էի ուզում պատմել: Դասը սովորել էի բառ առ բառ, տառ առ տառ: Ես ընդհանրապես դաս սովորելիս մեկ անգամ կարդում եմ, մեկ անգամ էլ պատմում:  Բայց այս անգամ երևի 7-8 անգամ պատմել էի դասը, որ դասարանում պատմելիս ոչինչ չշփոթեի: Հերիք էր, որ մի բառ շփոթեի, ու պատրաստ էին կարմիր այտերս:

Գնում եմ դասը պատմելու, սկզբում լավ է ամեն բան: Չեմ խայտառակվել դեռ: Հետո զգում եմ, որ լարվածությունը սկսում է կուլ տալ ինձ: Մտքիս մեջ ասում եմ. «Էդիտա, չխառնես, կսպանեմ»: Ու ես լարվածությունից սկսում եմ բառեր հորինել: Հա, շատ է լինում, որ հայերենս արաբերեն է դառնում.

-Հայերենի ձևավորումը համընկնում է հայ ժողովրդի կազ, կազ, կազմվանը..․

-Հավանաբար, կազմավորմա՞նը:

-Հա, հա:

Մեկ է, չստացվեց: Մի թարս բան անելու էի, չէ՞: Մեկ էլ զգում եմ, որ այտերս այրվում են, դասը պատմում, նստում եմ: Ձեռք եմ տալիս այտերիս…

Գրեթե նույն բանը կրկնվում է պատմության ժամին: Գնացել էի՝ տեղանուններ ու թվեր պատասխանելու: Ջրի պես սովորել էի: Հերթով երկրաշարժերն էի պատասխանում: Ու ահավոր վախենում էի: Մտածում էի՝ հիմա կսխալվեմ: Կսխալվեմ ու կմտածեն՝ ես չեմ սովորել:

-Առաջին երկրաշա՞րժը:

-341։

-Անիի՞։

-1679։

Խառնեցի էլի, Դվինինն էր 1679թ-ին: Է՜հ:

Ու հիմա կարանտին է: Մենք ստիպված դասերը անցկացնում ենք հեռավար կերպով: Երկրորդ կիսամյակում շատ էինք մտերմացել: Այնքան էինք մտերմացել, որ մոռացել էինք, որ ընդամենը մի քանի ամիս է, ինչ ճանաչում ենք միմյանց: Ու հեռավար կերպով դասերն անցկացնելը, իրոք, բոլորիս շատ տխրեցրեց: Եվ բոլորս էլ հոգու խորքում ափսոսում ենք, որ գրեթե երեք ամիս կորցրինք: Իսկ տարին էլ առանց մեկս մյուսի ենք ավարտելու։