Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Եղիազարյանի
Լույսը նոր էր բացվում, երբ ականջիս լսելի եղան հերախոսազանգի ձայներ: Մի պահ ինձ թվաց` երազում եմ: Հետո այդ տանջող ձայնը, որն ինձ ստիպում էր արթնանալ, իսկ ես պայքարում էի քնելու համար՝ շարունակվեց: Անկողնում կես քնած, կես արթուն՝ տհաճ տրամադրությամբ շուռումուռ եմ գալիս, փնտրում հեռախոսս, փորձում արթնանալ: Չի ստացվում: Արևը պատուհանից ընկնում է աչքերիս մեջ, դրսից լսվում են դաշտ շտապող գյուղացիների մեքենաների ձայները: Եվ այս ամենը ինձ թվում է հավերժական մի պատրանք երազի և իրականության միջև: Սա ձգվեց մոտ երկու րոպե: Հեռախոսս գտնելով հասկանում եմ, որ զանգն ինձ չի հասցեագրված: Լսվում է Արշակի ձայնը, որի մեջ զգացվում է ինչ-որ դառնություն: Հեռախոսին պատասխանելուց վայրկյաններ անց տեսնում եմ Արշակի մռայլ դեմքը, նա կիսաքուն անցնում է կողքովս, չնկատելով որ արթուն եմ, գնում է դեպի դուռը, և այն արհամարհանքով բացելով, շտապում անկողին, նորից չնկատելով ինձ: Անհամբերությամբ նայում եմ դեպի դուռը, ինքս ինձ վարկածներ առաջարկելով, թե ինչու բացեց դուռը: Այս ամենից շատ չանցած բացվում է դուռը, ներս մտնողը Դավիթն էր: Բոլորս արթնացել ենք, բացի Սուրենից: Նա գիշերը ուշ էր քնել՝աշխատում էր ինչ-որ «անմահ» գործի վրա: Արթնանալով ցույց է տալիս ինձ իր չքնելու արդյունքը և հարցնում իմ կարծիքը: Ահա և բոլորս՝ ես, Սուրենը, Արշակը և Դավիթը պատրաստ ենք նախաճաշի:
Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Եղիազարյանի
Այսօր մեզ շատ հետաքրքիր և միաժամանակ ծանր օր է սպասվում: Արդեն քննարկել ենք բոլոր գաղափարները, ընտրել լավագույն հինգը, մի քիչ դժվարությամբ բաժանվել թիմերի, և ժամանակն է գործի անցնելու: Գաղափարները տարբեր են՝ մեկը մյուսից հետաքրքիր և իմաստալից, ինչը իր հերթին դժվարացնում է ստեղծել լավագույն հնգյակ մոտ քսանհինգ գաղափարներից: Այսպիսով ամեն ինչ պատրաստ է:
Նախաճաշից հետո հավաքվեցինք վերջին քննարկմանը, որի ժամանակ մնում էր միայն ուշադրությամբ հետևել խորհուրդներին և մտապահել: Քննարկման բուն պահին, երբ բոլորս համակ ուշադրությամբ լսում էինք և մտածում, հանկարծ լսեցի տիկին Ռուզանի ձայնը և նկատեցի, որ սարսափած հայացքով փորձում է ինչ-որ բանից պաշտպանվել: Անկեղծ ասած, սկզբից չհասկացա, թե ինչ է կատարվում, մինչև որ տեսա կողքս՝ բազմոցին ընկած մի թռչնի: Թռչնակը սխալմամբ մտել էր հյուրանոցի նախասրահ:
Վերջապես ճամփա ընկանք ամենքս մեր թիմով՝ տարբեր ուղղություններով: Մենք գնում էինք եզդիների մոտ, ովքեր իրենց հոտերն առած բարձրացել էին Արագածի արոտավայրերը: Չնայած նրան, որ ես փոքրիշատե ծանոթացել էի եզդիների պատմությանը և լրիվ պատկերացնում էի իմ անելիքը, մի փոքր հուզվում էի: Ճանապարհը իրականում երկար էր, բայց ես չնկատեցի, թե ինչպես անցավ, որովհետև մտածում էի անելիքներիս մասին:
Լուսանկարը՝ Հռիփսիմե Եղիազարյանի
Եզդիներն իրանալեզու ժողովուրդ են, ովքեր ապրում են Թուրքիայում, Իրաքում, Իրանում, Հայաստանում և այլ վայրերում: Կրոնը Շարֆադին է, որի հիմքում ընկած է միաստվածության գաղափարը: Նրանց աստվածը գերբնական ուժով օժտված Խուդեն է, ով համարվում է տիեզերքի արարիչը: Նրանց ուխտագնացության միակ վայրը Շեյխ Ադիի գերեզմանն ու դամբարանն է, որը գտնվում է Իրաքում: 2012 թվականին Արմավիրի մարզում բացվեց «Զիարատ» եզդիական տաճարը: Դա առաջին եզդիական տաճարն է իրենց հայրենիքից դուրս: Ամեն տարի սեպտեմբերին աշխարհի եզդիները գալիս են Հայաստան, իրենց պաշտամունքը մատուցում: Եզդիների ամուսնությունները սովորաբար կատարվում է նույն հասարակական շերտի՝ կաստայի շրջանում: Եզդի աղջիկներն ամուսնանում են մինչև 17 տարեկանը: Եզդի ժողովուրդն ունի արիական ծագում և, լինելով արևապաշտ, համարվում է աշխարհի ամենահին ազգերից մեկը: Իրենց մասին ունեն գիրք` «Մենք եզդի ենք» վերնագրով:
Մեր առաջին կանգառը եղավ մեզ արդեն ծանոթ մի եզդի ընտանիքի մոտ: Նրանց հետ մենք ծանոթացել ենք օրեր առաջ, երբ իջնում էինք Արագածի գագաթից, իսկ «Մանանայի» ավագ սերնդի ներկայացուցիչները եղել են այստեղ մոտ ինը տարի առաջ և հրատարակել են նրանց մասին ալմանախ: Իջնելով մեքենայից, մոտենում եմ նրանց և ողջունում, մինչ մնացածը իջեցնում են տեխնիկան: Ընտանիքը միանգամից ճանաչում է մեզ և այնպիսի տպավորություն ստեղծում, կարծես սպասում էին մեզ: Հենց հաջորդ պահին ես հասկանում եմ, որ դա այդքան էլ այդպես չէ, երբ չարչարված հայացքով, բայց առույգ ու կոշտ ձայնով մի երիտասարդ զգուշացնում է, որ իրենց չնկարենք: Մենք մտածում ենք, որ իրենց ալմանախը ցույց տալուց հետո նրանք կփոխեն իրենց միտքը: Գիրքը ցույց ենք տալիս: Բնականաբար ուրախանում են և տարբեր հարցեր տալիս, գտնում իրենց բարեկամներին և ծիծաղում: Բայց երիտասարդը չի փոխում իր միտքը: Հետաքրքիրն այն էր, որ միայն երիտասարդը գիտեր իրենց տաճարի մասին և պատմեց, թե ինչպես են ամեն տարի գնում և զոհ մատուցում իրենց աստծուն: Հնարավորինս շատ տեղեկություններ հավաքելուց հետո գնում ենք հարևան ընտանիքի մոտ: Այդ ժամանակ նրանք զբաղված էին ոչխար կթելով, դա հետաքրքիր մի տեսարան էր: Այստեղ մենք ծանոթացանք մեր փոքրիկ ընկերոջ՝ Աշոտի հետ, ով ցանկացավ մեզ ցույց տալ իրենց ոչխարներին: Նկարանահանումները շարունակվեց ևս մի քանի րոպե, և մենք որոշեցինք հետ վերադառնալ հյուրանոց: