Լուսանկարը՝ Հովհաննես Սարգսյանի
Հիշողություն, որը ներկայացնում է մի ողջ ազգի զավակների կորուստ ու կսկիծ:
Չեմ ուզում առանձնացնել մեկի պատմությունը, քանի որ յուրաքանչյուր՝ 1988թ դեկտեմբերի 7-ին զոհված, արժանի է հիշվելու և հիշատակվելու: Ըստ տվյալների, Սպիտակի երկրաշարժը ընդգրկել էր Հայաստանի միլիոնավոր բնակչություն ունեցող տարածքի 40%-ը: Հանրապետության 514 հազար քաղաքացի, 15-20 աստիճան սառնամանիքի պայմաններում, մնացել էր առանց տանիքի: Ամբողջությամբ կամ նշանակալի մասով ավերվել էր 21 քաղաք և շրջկենտրուն, 324 գյուղ: Խորհրդային Միությունում 1988թ դեկտեմբերի 10-ին հայտարարվեց սուգ: Զոհվածների թիվը անթիվ և անսահման կարելի էր համարել: Երկրաշարժը ամենից առաջ մեծ վիշտ է՝ երեխաներ կորցրած հայրերի ու մայրերի, ծնողներ կորցրած երեխաների համար, անսահման տառապանք:
Ընդամենը մի քանի տարի էր անցել այդ օրերից, երբ լույս տեսավ «Հիշողություն» շաբաթաթերթը: Մայրս պատմում է, որ սուրբ մասունքի պես շատերն էին թերթը գնում: Թերթում անուն առ անուն ներկայացված է պատմություններ զոհվածների մասին. ով որտեղ է եղել և ինչպես է մահկանացուն կնքել: Այդ շաբաթաթերթը այսօր նույնիսկ թերթելուց կսկիծ ես ապրում, յուրաքանչյուր էջի տեսնելով նկարները նրանց, ովքեր կարող էին ապրել և արարել: Ցավալի երկրաշարժից հետո ապրող մարդկանց հիշողությունն է: Այսօր նույնիսկ արդեն գյումրեցի դարձած լենինականցին ժամանակի միավոր դարձրած ասում է. «երկրաշարժից առաջ» և «երկրաշարժից հետո»: Ճիշտ է, գյումրեցին իր տոկունությամբ հաղթահարեց ցավը՝ միգուցե, բայց միևնույն է, յուրաքանչյուր դեկտեմբերի 7 չի կարող առանց Պատարագի ու աղոթքի բացվել, քանի որ հարկավոր է հարգանքի տուրք մատուցել զոհվածներին և այն սերնդին, ով կարողացավ ցավը հաղթահարել և առաջ նայել: Ու այսօր թող մի նոր «Հիշողության» շաբաթաթերթ ստեղծվի, որում տեղ կգտնեն թասիբով Գյումրու թասիբով ու հյուրասեր բնակչության նկարները և քաղաքիս արդեն կառուցված շենքերն ու փողոցները:
Լուսանկարը՝ Հովհաննես Սարգսյանի
Այսօր ես ներկա էի «Գյումրին առանց տնակների» հիմնադրամի «հաշվետվությանը», որտեղ ներկայացված էր 2017թ.-ին կատարած իրենց աշխատանքը: Տեսա, որ 29 տարի է անցել, բայց դեռևս կան շատ անավարտ գործեր, ու թող այլևս չերկարի ու շուտափույթ լուծում ստանա անօթևան մնացած յուրաքանչյուր գյումրեցու երազանքը: