mariam tonoyan

Էլի տանը մենակ

Էլի տանը մենակ… Հաճելի և երկարատև լռություն, ամփոփված ժամացույցի խլացող «տիկ-տակ»-ներով, Գյոթեի հանճարեղ տողեր, մի գավաթ թեյ և դուրեկան սառնություն` պատված աշնանային սառը շնչով: Գիրքս մի կողմ դրեցի ու պատուհանից դուրս նայեցի` ձյան փաթիլներ, դեռ տերևաթափ չեղած, կանաչ սաղարթներով ծառերի արանքում սպիտակ արահետ, իսկ ձյան կույտի տակ, խեղճացած ու գլուխը կախած` փոքրիկ ու անօգնական խատուտիկ… Ինքս ինձ մտածեցի. «Որքա՜ն զորեղ է բնությունը, որքա՜ն զարմանալի: Իսկ մերոնք դեռ չեկան, ժամանակն էլ չի անցնում»: 

«Որքան երկար են թվում մեզ այն արագընթաց, կարճ ժամանակները, երբ սպասում ենք, – կրկին մտածեցի ես,- օրինակ, այն ժամանակահատվածը, երբ լցված անհամբերությամբ` սպասում ենք մայրամուտի վերջին շողերին, որոնք այնքան ուշանում են: Բայց բավական է խեղդել քո մեջ անհամբերությունը և սևեռված ուղղակի հետևել արևի թեքվելուն, նկատելու համար, թե որքան արագ մայր մտավ երկրի լուսատուն, ու որքան երկար էր թվում այնժամ, երբ սպասում էինք:

Այդպիսի զարմանք առաջացնում է նաև տարածությունը: Նայի՛ր հորիզոնին փռված հսկա սարերի ձյունապատ կատարներին: Թվում է, թե այնքա՜ն մոտ են, չէ՞, ուր որ է` կարող ես դիպչել, բայց բավական է մտածել այնտեղ հասնելու մասին, և քո առջև կծառանա այն հսկա քաղաքն ու ճանապարհները, որոնք ահռելի տարածությամբ բաժանում են նախկինում մոտ թվացող լեռնագագաթները:

Ասում եք, մարդիկ նո՞ւյնպես զարմանալի են: Իհարկե՛, ամենազարմանալին հենց մարդն է: Նա խորհրդավոր ու վեհ է իրեն շրջապատող աշխարհում: Անկախ ամեն տեսակետներից, ես գտնում եմ, որ մարդը կանխատեսելի առեղծված է: Չէ որ նա ունի բազում դրսևորումներ` բարի, չար, արդար, խելացի… Հենց դրանում էլ կայանում է նրա առեղծվածային էությունը:

Կյանքը… Գուցե, անվանենք այն փորձությո՞ւն: Ի վերուստ տրված փորձություն, հասկանալու համար աստվածայինի արժեքը, նախքան աստվածայինը ճաշակելը: Փորձություն` մտածելու, տառապելու, արարելու, սխալվելու, ուղղվելու, գործելու, բազմանալու, հասկանալու համար:

Այո, բնությունը զորեղ է, բայց ինչպես ասում է Գյոթեն. մարդ պետք է բնությունից ճիշտ լինի, որպեսզի լավ մտքերը իրենք իրենց հայտնվեն, ինչպես Աստծո ազատածին զավակներ և բացականչեն` ահա մենք»:

Դուռը թակեցին, խախտվեց լռությունը, ծնողներս վերադարձան և տուն ներխուժեց աղմկոտ ընտանիքիս հաճելի մթնոլորտը: