Ինչի՞ն եմ ես հավատում (մաս 2)

2009- 2019… Այս օրերին սոցիալական ցանցերը ողողել են տասը տարի առաջ արված լուսանկարներով, ինչպիսին էին տասը տարի առաջ օգտատերերը: Դե, մենք էլ որոշեցինք միանալ այս հետաքրքիր նախաձեռնությանը: Միայն թե լուսանկարների փոխարեն տեղադրում ենք «Մանանա» կենտրոնի սաների տասը տարի առաջ գրված նյութերը: Եվ այսպես, ովքեր կգտնեն իրենց, ուրախ կլինենք լսել նրանց նոր պատմությունները, թե ինչին են հավատում այժմ` տասը տարի անց:304027_180031815408550_141708636_n

Զնգում է զարթուցիչը: «Էլի, էլի դպրոց, դասեր, ստուգողականներ, դժվար վարժություններ ու միգուցե ցածր գնահատականներ, հետո հոգնած կգամ տուն ու օրս կանցնի շատ տխուր»,- մտածում էի ես արթնանալուց:

Հասա տուն, և քանի որ իմ ժամացույցը երկու րոպե հետ էր, և ժամը սխալ գիտեի, մի քիչ ուշացա:

-Մանե՛, դու գիտես, որ չի կարելի ուշանալ, դո՛ւրս արի դասարանից:

Առաջին դասը չնստեցի: Երկրորդ դասը պատմություն էր` այն դասը, որը լավ էի սովորել և անթերի պատասխանեցի: Միայն այն պատճառով, որ ուսուցիչը տարեթվերը սխալ էր լսել և կարծելով, թե սխալ եմ ասել, ինձ ցածր գնահատեց: Հանրահաշվի ուսուցչուհին էլ մատյանը լրացնելուց երրորդ համարը շփոթեց երկրորդ համարի հետ և վատ գնահատականն ինձ նշանակեց, այնինչ ես այդքան աշխատել էի, ու «ինն» էի ստացել:

-Մանե՛ ջան, կներես, բայց մատյանում չեմ կարող ջնջում անել. նկատողություն կանեն: Ոչինչ, քառորդիդ վրա չի ազդի:

Բայց, միևնույն է, իմ անվան դիմաց գրանցվեց «վեց» գնահատականը, որը ես չէի ստացել: Անարդար էր: Գնացի տուն և մտածեցի. «Ճիշտ էի մտածում, օրս անցավ անիմաստ ու տխուր»:

Հաջորդ օրն արթնանում եմ և մտածում. «Այսօր ամեն ինչ լավ է լինելու, ու երեկվա տհաճ օրը չի կրկնվելու, ես այսօր տուն եմ վերադառնալու շատ երջանիկ»,- ներշնչեցի ինքս ինձ:

Գնացի դպրոց ժամանակին:

-Մանե՛ ջան, ես քո երեկվա «վեցի» կողքին երկու հատ «ինն» եմ ավելացրել, և հիմա հաստատ չի ազդի քո քառորդի վրա, կարող ես չմտածել:

Նախորդ օրն այնքան հոգնած ու բարկացած էի, որ դասերս չէի սովորել: Սակայն, բախտի բերմամբ թե պատահմամբ, ոչ մի ուսուցիչ ինձ դաս չհարցրեց:

Գնացի տուն. մայրիկիս տրամադրությունը լավ էր և թույլ տվեց բակում շատ ժամանակ անցկացնել, այնինչ սովորաբար շատ քիչ էր թողնում: Իսկ երեկոյան եկավ տուն հայրիկս. նա գնել էր կինոյի տոմս, և մենք ընտանիքով գնացինք կինոթատրոն:

Քնելուց ես գոհ էի և համարում էի, որ օրս անցավ շատ հաջող:

Պատահականություն չէ այս ամենը: Ես կարծում եմ` մարդու թե՛ դժբախտությունը և թե՛ երջանկությունը գալիս է ներշնչումից: Եթե մարդ տրամադրված է դրական, նրա համար ամեն ինչ լավ կլինի, իսկ եթե ամեն ինչին նայի վատատեսորեն, այդպես էլ կլինի:

Մանե Արշակյան, 14 տարեկան

***

Ես ունեմ մի ընկեր: Նրա անունը Հայկ է: Նա երբեք ինձ չի դավաճանում, ինչպես իմ առաջվա ընկեր, բայց հիմա թշնամի Հրանտը: Օրինակ` մի անգամ ես Հրանտին տեսա Կիմի, Վարազդատի, Կիմի եղբոր և 12 տարեկան մի տղայի հետ, այսինքն` իմ թշնամիների հետ: Ես քար գցեցի, Վարազդատը վազում էր, քարն ընկավ նրա կողքը, նա հատուկ ընկավ և լացեց: 12 տարեկան տղան ինձ վրա գոռաց: Բայց իմ ընկեր Հայկը դեռ ինձ պաշտպանում էր, իսկ Հրանտը վախից, որ հանկարծ իր վրա էլ չգոռան, գնաց իրենց կողմից դարձավ: Նրանք գոռալով գնացին, և ես նկատեցի, որ Հրանտը վերջից ասաց.

-Եղավ:

Ու գնացին: Ես շատ էի բարկացել, ուզում էի գնայի և մի լավ դաս տայի նրանց: Բայց իմ ընկեր Հայկը չթողեց: Հաջորդ օրը նրանք առանց 12 տարեկան տղայի, բայց փայտերով, եկել էին իմ հետևից:

-Հայկո՜,- վազելով կանչեցի ես:

-Ի՞նչ է եղել,- գոռաց նա:

-Օգնի՜:

-Հիմա, հիմա:

Ես դեռ մի քայլ չէի արել, երբ նա իջավ:

-Ո՞վ է Նաիրիին նեղացրել,- հարցրեց նա:

-Այս երեքը,- ասացի ես:

-Ի՞նչ է եղել:

Եվ այդ պահին մայրիկս դուրս եկավ մուտքից: Մենք համարյա կռվում էինք, բայց հենց մայրիկս եկավ, ամեն ինչ իրար խառնվեց: Հետո Հայկն ասաց.

-Նաիրի՛, մի հետաքրքիր խաղ:

-Ի՞նչ,- ասացի ես:

-Դա կոչվում է «ցրվում ենք տներով»:

Ես ամեն օր համոզվում եմ, որ ես ու իմ ընկեր Հայկը երբեք չենք կռվի:

Նաիրի Արեգ Հացպանյան, 8 տարեկան304166_180032185408513_939863918_n

***

Ինչ վախենալու կինո եմ տեսնում հեռուստացույցով, միանգամից պատկերացնում եմ, որ իմ շուրջն է: Մի անգամ ես հեռուստացույցով տեսել էի «Օտարները» կինոն: Շատ էի վախեցել, այն աստիճանի, որ ինչ ձեռքս ընկնում էր, բռնում էի ու բաց չէի թողնում: Մտածում էի. «Եթե գան, պաշտպանվեմ»: Նստել էի և սպասում էի օտարներին: Բայց տենց էլ չեկան: Վախով, որ նրանք գիշերը կգան, ես բոլոր խաղալիքներս բերեցի և շարեցի անկողնուս մեջ, նույնիսկ վրաս, որ չնկատեն ինձ: Այդպես ես պաշտպանվում էի: Ես հավատում էի, որ հետևիցս անպայման գալու են:

Գիշերն արթնացա, տեսնում եմ` ոչ մի խաղալիք կողքս չէ: Եվ մտածեցի. «Դե, վերջ, խաղալիքներս տարան էդ օտարները, իսկ ինձ` չէ: Վա՜յ, բա արջուկս, խոզուկս, իրենց էլ տարան»:

-Մամա՜, արի՛ մոտս,- վախեցած կանչեցի ես:

Ոչ ոք ձայն չհանեց:

«Վայ, իմ փոխարեն մամայիս տարան, ի՞նչ անեմ»,- մտածում էի ես: Այնքան մտածեցի, մտածեցի, որ հոգնածությունից քնեցի: Մայրս էլ, որ խաղալիքները տարել էր, իսկ ես չգիտեի, մի հատը` ահավոր դեմքով, վախենալու տիկնիկը, դրել էր աթոռի վրա: Երբ արթնացա, բարձրաձայն ճչացի: Էլ չեմ մտածում օտարների մասին, բայց շատ եմ վախենում խաղալիքիցս: Ես հավատում եմ կինոնկարների սարսափներին:

Մարիա Զաքարյան, 11 տարեկան

***

Ես հավատում եմ, որ երբ մեծանամ, կդառնամ համակարգչային մասնագետ: Դա իմ նպատակն է: Իմ գերագույն նպատակն է դառնալ համակարգչի լավ մասնագետ, ունենալ լավ աշխատանք: Ես դանդաղ, բայց արդեն մոտենում եմ իմ երազանքի իրագործմանը:

Մի անգամ ընկերոջս` Վարազդատի համակարգիչը փչացել էր: Նա փորձել էր ինքնուրույն միանալ ինտերնետին, բայց չէր կարողացել: Երբ ես տեսա նրա համակարգչի վիճակը, սկսեցի ծիծաղել.

-Վրո՛, դե, որ չես կարողանում, մի՛ փչացրու:

-Արմա՛ն, երբ եկա քեզ կանչելու, տանը չէիր, ես էլ որոշեցի ինքնուրույն գործել,- ասաց նա:

-Գոնե գիտե՞ս ինչն ես փչացրել:

-Ի՞նչը:

-Էկրանը:

Դա առաջին անգամ էր, երբ ես սարքեցի ուրիշի համակարգիչ:

Արման Արշակյան, 12 տարեկան

***

-Գավրի՛կ, արի՛ այստեղ, ինձնից մի՛ հեռացիր,- ասում էր քույրս` սենյակում վազվզելով:

Ես զարմացած հետևում էի նրան` մտածելով, թե նա նորից իբր թե մարզվում է:

-Պանի՛, հիմա դու աչքերդ փակի՛ր, որ ես ու Գավրիկը թաքնվենք,- շունչը կտրելով ասաց նա:

Ես նորից նայեցի նրան ու շարունակեցի դաս անել: Քիչ անց դուռը թակեցին: Ես վազելով գնացի, որ բացեմ: Հանկարծ քույրս բղավեց.

-Զգո՛ւյշ, դու տրորեցիր Գավրիկի ոտքը,- ասաց նա և վազեց իմ մոտ` փորձելով թաշկինակով ինչ-որ բան փաթաթել:

-Ի՞նչ է պատահել,- զարմացած հարցրեցի ես:

-Դու տրորեցիր նրա թաթը,- նվնվալով ասաց նա:

-Դու գիժ ես,- ասացի ես և գնացի դուռը բացելու:

Քիչ անց, երբ ես նորից մտա սենյակ, հասկացա, որ Գավրիկն ու Պանին նրա երևակայական ընկերներն էին: Հետո նա ինձ պատմեց իր ընկերների մասին:

-Գավրիկն իմ շունն է: Տե՛ս, թե նա ինչ սպիտակ ու գեղեցիկ է: Սա էլ Պանին է, նա իմ ամենամտերիմ ընկերուհին է: Ես նրանց հետ ծանոթացել եմ Մոսկվայում,- ասաց նա և միացրեց մուլտֆիլմը:304289_180032665408465_1885610445_n

-Լա՜վ,- ասացի ես և շարունակեցի դասերս:

Մի՞թե բոլոր մանուկներն ունեն երևակայական ընկերներ:

Իմ քույրը` Քրիստինեն, ունի նաև բարձ, որի անունը «բարձ մամա» է: Նա այդ բարձի հետ այնքան է կապված, որ նրանից չի բաժանվում թե՛ հաց ուտելուց, թե՛ դաս անելուց, և հատկապես, երբ մեզնից նեղացած է լինում: Մի անգամ նա կոտրել էր մայրիկի ամենասիրած ծաղկամանը:

-Քրիստինե՛, ինչի՞ ես կոտրել ծաղկամանը,- բղավեց մայրս:

-Մա՛մ, այդ ես չէի: Ես ու բարձ մամաս խաղում էինք, երբ նա հանկարծ կպավ ծաղկամանին, և այն ընկավ,- ասաց նա և մտավ սեղանի տակ:

-Այդ ժամանակ ես կծեծեմ քո բարձ մամային,- ասաց մայրս մի քիչ ծիծաղելով:

-Ո՛չ, ո՛չ, ես եմ կոտրել, ծեծի՛ր ինձ, ոչ թե նրան,- ասաց քույրս լացելով:

-Լավ, հանգստացի՛ր,- ասաց մայրս և հեռացավ:

Սակայն հիմա քույրս թե դպրոցում, թե բակում ունի շատ ընկերուհիներ և մոռացել է իր երևակայական ընկերների մասին: Կամ էլ նա արդեն մեծ է` երևակայական ընկերներ ունենալու համար:

Հայաստան Ապրեսյան, 15 տարեկան

***

Ես հավատում եմ, որ բարի մարդկանց երազանքները կատարվում են, և նրանք երբեք ոչ մի փորձանքի մեջ չեն ընկնում: Ես քանի որ բարի եմ ու հասկացող, հավատում եմ, որ մի օր մայրիկս ու հայրիկս ինձ կհասկանան և եղբորս կասեն.

-Վահե՛, գիտե՞ս, Ալիսն արդեն մեծ է: Սրանից հետո քրոջդ կլսե՛ս ու կանե՛ս նրա ասածները:

Իմ երազանքներից մեկն էլ շուն ունենալն է, բայց մայրիկս ասում է, որ մեր տանը երկու հատ շուն կա` ես և եղբայրս, դա իրեն հերիք է: Մեծանամ, անպայման շուն կգնեմ և նրա անունը կդնեմ Ռեքս, ես նրան շատ կսիրեմ և գիտեմ, որ նա էլ ինձ կսիրի: Մարդկանց նախասիրությունները փոխվում են մեծանալիս, բայց ես հավատում եմ, որ իմը չի փոխվի, և ես շուն կունենամ:

Ալիսա Չախալյան, 10 տարեկան

***

Ես հավատում եմ իմ ուզած բաներին: Շատ եմ ուզում, որ այդպես լինի, բայց միշտ չէ, որ այդպես է լինում: Օրինակ` մի անգամ հավատում էի, որ գնալու եմ տուն, հետո գնալու եմ ֆուտբոլի, գոլ եմ խփելու, բայց հետո հակառակը եղավ. գնացի պարապմունքի, տղերքով սպասեցինք, պարապմունք չեղավ, ասացին` չկա պարապմունք: Մի անգամ էլ ուրախ-ուրախ գնացի տուն ու սկսեցի ֆուտբոլ դիտել հեռուստացույցով: Ինքս ինձ ասացի.

-«Աթլետիկո Մադրիդը» 4-0 պիտի կրի:

Վերջին րոպեին նրանք չորրորդ գոլը խփեցին:

Մի անգամ էլ ես գնում էի դասի ու հենց տնից դուրս եկա, մտածում էի, որ դաս չի լինի: Հասա դպրոց, բարձրացա դասարան, ինչպես միշտ` ուշացած: Դասարանում մարդ չկար: Հավաքարարն ասաց` դաս չի լինելու: Երբ հաջորդ օրն էլ եկա դպրոց, չգիտես ինչու, այդ ժամանակ էլ էի ուզում, որ դաս չլինի, բայց հակառակը եղավ. դաս արեցինք, դեռ մի բան էլ ավելի` վերջին ժամին հանրահաշվից ստուգողական գրեցինք, ուսուցչը սովորականից երկար պահեց չվերջացրածներին, նրանց մեջ էի նաև ես: Հիմա չգիտեմ` ինչին հավատամ, ինչին չհավատամ:

Արին Չուլաքյան, 10 տարեկան

***

Մի անգամ ես նամակ էի գրել Ձմեռ պապիկին. «Ձմե՛ռ պապիկ, արի՛ մեր տուն: Ես խնդրում եմ մի մեծ արջ, մեկ էլ մի մեծ նապաստակ»:

Ես նամակը տվեցի մայրիկիս, որ տա Ձմեռ պապիկին: Բայց Ձմեռ պապիկն ինձ ոչինչ էլ չբերեց: Մայրիկն ասաց, որ ես ունեմ արջ էլ, նապաստակ էլ:

Իսկ հաջորդ տարի Ձմեռ պապիկն առանց հրավիրելու եկավ և նվերը թողեց դռան մոտ: Ես շատ ուրախացա, բայց մի քիչ էլ վախեցա, որովհետև ինձ թվում էր, թե Ձմեռ պապիկը թաքնված է նվերի տոպրակի մեջ և ուր որ է դուրս է թռչելու այնտեղից: Բայց իրականում Ձմեռ պապիկն արդեն գնացել էր:

Այդ օրվանից ես հավատում եմ, որ Ձմեռ պապիկ կա:

Լևոն Առաքելյան, 7 տարեկան318572_180032102075188_2110335080_n

***

Ես հավատում եմ, որ կենդանիները խելացի են: Մի անգամ ես ու տատիկս գնացել էինք հյուր: Այնտեղ շուն կար: Նա մեզ լպստում-լպստում էր: Նրա տերը հրամայեց նստել: Նա, ինչպես մարդ, նստեց բազմոցին: Ես զարմացած նայում էի: Դրա համար ես մայրիկիս խնդրում եմ, որ ինձ շուն նվիրի: Ես հավատում եմ, որ իմ շունն ամենախելացին կլինի: Ես նրան կսովորեցնեմ նստել, վազել, կանգնել և մարդուն լսել:

Արամ Մնացականյան, 7 տարեկան

***

Ես փոքր տարիքում նայում էի «Ռենջերներ» հեռուստասերիալը: Ես շատ էի սիրում այդ հեռուստասերիալը և ամեն անգամ սրտի թրթիռով էի սպասում, թե երբ կգա իմ սիրելի ժամը: Չգիտեմ ինչու, այդ ժամը միշտ ուշ էր գալիս: Երբ սկսվում էր «Ռենջերները», ես մի կողմ էի դնում իմ խաղալիքները` տիկնիկները, նստում էի հեռուստացույցի առջև և կլանված նայում, ապրում ամեն մի հերոսի կյանքով: Ես հավատում էի, որ մի օր էլ ես կլինեմ նրանց նման` կփրկեմ աշխարհը:

Ուզում էի նմանվել կապույտ ռենջերին` Մեդիսոնին: Ես կարծում էի, որ նա աշխարհի ամենագեղեցիկ և ամենաուժեղ աղջիկն է: Մեդիսոնը գեղեցիկ էր: Նա միշտ կապույտ հագուստ էր հագնում, և ես այնքան էի սիրում նրան, որ մայրիկիս խնդրում էի ինձ համար կապույտ հագուստ գնել: Մեդիսոնն ուներ ուղիղ, բաց գույնի մազեր, և ես միշտ ցանկանում էի, որ իմ մազերն էլ նրան նման լինեին:

Մի անգամ, երբ ես բակ էի իջել, ինձ զգալով ռենջեր` սկսեցի ոտքով հարվածել պատերին, ասես կռվում էի չար ուժերի դեմ: Բայց ես չէի նկատել, որ հարվածում եմ մեր բակի ամենակռվարար տատիկի` Կիմա տատիկի տան պատին: Նա նայեց պատուհանից և ասաց.

-Մարիա՛մ, էդ ի՞նչ ես անում:

-Վայ, կներե՛ք:

-Ի՞նչ կներեք: Գիտեք` եթե ներողություն եք խնդրում, բոլոր հարցերը լուծվո՞ւմ են: Դե, գնա՛, աչքիս չերևա՛ս:

Բայց երբ մի քիչ մեծացա, հասկացա, որ դա ընդամենն իմ երևակայությունն է, և ես երբեք ռենջեր չեմ լինի: Դրանից հետո իմ հավատը կորավ ամեն ինչի հանդեպ: Բայց հիմա հասկանում եմ, որ առանց ռենջեր լինելու էլ կարող եմ շատ բարի գործեր անել, և կարծում եմ, որ երբ մեծանամ, կդառնամ աշխարհին պիտանի մարդ:

Մարիամ Թումանյան, 12 տարեկան

***

Ես մի քանի շաբաթ շարունակ պարապում էի մի քննության համար, որն ինձ հնարավորություն կտար սովորելու արտասահմանում: Գիտեմ, շատ պատանիների երազանքն է սովորել այնպիսի արտասահմանյան համալսարաններում, ինչպիսիք են Օքսֆորդը, Քեմբրիջը: Բայց հարկավոր են բարձր գիտելիքներ, որին շատ դժվար է հասնել հանրակրթական դպրոցներում: Եվ ես համարում եմ, որ մի օր այնքան լավ կլինի, որ ամեն ոք կկարողանա սովորել արտասահմանյան համալսարաններում: Իսկ առայժմ մեզ համար արտասահման մեկնելը շատ բարդ է: Խանգարում են փակ սահմանները:  Հարկավոր է աշխարհի երեսից ջնջել բոլոր սահմանները, և ես հավատում եմ, որ դա կլինի: Ես հավատում եմ, որ մի օր Երկիր մոլորակը կդառնա երկնային համաստեղության ամենախաղաղ մոլորակը, ուր մարդիկ կապրեն երջանիկ ու անհոգ: Մեր մոլորակում չեն լինի կրոնական ու ազգամիջյան խնդիրներ: Ես հավատում եմ, որ մի օր բոլորի գերխնդիրը կդառնա փայփայել ու պահպանել մեր մոլորակը: Նախ, չի լինի մարդկանց իրարից բաժանող այդ սահման կոչված գիծը, և ես կարող եմ ապրել ու աշխատել իմ նախապապերի երկրում` Մուշում, ու ոչ մի բան ինձ հեռու չի պահի Երկիր մոլորակի լիարժեք բնակիչը լինելուց: Ես հավատում եմ, որ ինձ համար այդքան ցանկալի օրն անպայման գալու է, ու մենք կապրենք մի երկրում` Երկիր մոլորակում: Եվ ես ազատ, առանց երկար-բարակ մտածելու կարող եմ գրել իմ հետադարձ հասցեն. «Երկիր մոլորակ, ք. Երևան, Մանանա կենտրոն»:

Գայանե Մարտիրոսյան, 14 տարեկան

***

Ես գիտեմ, որ մի օր ամեն ինչ կփոխվի իմ կյանքում, և այդ ամենը կլինի իմ հավատի շնորհիվ: Ես հավատում եմ, որ մի օր մենք կապրենք մի ուրիշ մոլորակի վրա, բայց դա տեղի կունենա միայն այն դեպքում, երբ տեխնիկան լավ զարգացած կլինի:

Հավատում եմ ծնողներիս և քրոջս: Ծնողներիս հավատում եմ, քանի որ բացի նրանցից ինձ ոչ ոք չի կարող տալ այն, ինչ ես ցանկանում եմ: Քույրս շատ հավատարիմ, գաղտնապահ մարդ է, և ես կարող եմ իմ բոլոր գաղտնիքները վստահել նրան: Ես դրանում համոզվեցի այն օրը, երբ պատմեցի նրան իմ գաղտնիքը: Մտա տուն, շատ բարկացած էի, ուզում էի ինչ-որ մեկի հետ խոսել, և քույրս հանդիպեց: Ես սկսեցի պատմել, թե ինչու եմ բարկացել.

-Ինձ ընկերուհիս մատնել ա, գիտե՞ս:

-Ի՞նչ ես արել:

-Դասերից փախել էինք, դասղեկը ջղայնացած էր, ու ոչ մեկը չէր կարողանում խոսել: Մենակ Էլենն ասաց, որ ես եմ արել, բոլորին համոզել եմ, որ փախնենք:

Պատմելուց հետո ես հանկարծակի գաղտնիքս ասացի, ու մինչև հիմա ինքը ոչ ոքի չի ասել, ու համոզված եմ, որ չի էլ ասի:

Մի բան էլ կա, որին ես իրոք հավատում եմ. դա իմ բախտն է: Եթե մարդ բախտ չունենա, ապա ապահովված չի լինի իր ողջ կյանքը: Իսկ եթե ունենա խելք, ապա կունենա նաև բախտ և ապահովված կյանք:

Հռիփսիմե Ահարոնյան, 13 տարեկան321058_180032015408530_1921825341_n

***

Ես վառ երևակայություն ունեմ և հավատում եմ, դրան: Իմ երևակայության մեջ ես միշտ լավն եմ, երբեք սխալներ չեմ գործում, բոլորից լավ եմ սովորում: Երբեմն երևակայությունս ինձ օգնում է լավ շարադրություններ և պատմություններ գրել: Ուրբաթ օրը երաժշտականի դասարանով գնացել էինք Արամ Խաչատրյանի տուն-թանգարան: Մեզ հանձնարարված էր գրել մեր տպավորությունների մասին: Ես պատկերացնում էի, որ կգրեմ, թե ինձ ամեն ինչ դուր է եկել: Բայց հետո մտածեցի. «Ինչո՞ւ ստել, ինձ ամեն ինչ չի, որ դուր է եկել»: Եվ ես գրեցի անկեղծ: Դասարանում կարդալուց հետո բոլորը ծափահարեցին: Ես շատ ուրախացա:

Այս դեպքից հետո ես ավելի շատ եմ հավատում երևակայությանս` հուսալով, որ այն ինձ կօգնի դառնալ իմ երազանքների Մարիամը:

Մարիամ Նալբանդյան, 10 տարեկան

***

Հավատում եմ հրաշքներին: Հավատում եմ հաջողությանը: Հավատում եմ իսկական ընկերությանը: Չէ՞ որ իրական ընկերը չի դավաճանի: Նրան կարելի է վստահել բոլոր գաղտնիքները և վստահ լինել, որ նա ոչ ոքի ոչինչ չի ասի: Իրական ընկերը կօգնի դժվարության պահին: Նա կարող է լսել քեզ: Իսկ դա այնքա՜ն կարևոր է: Ես հավատում եմ իմ լավագույն ընկերուհուն: Հավատում եմ, որ նա երբեք չի դավաճանի և չի խաբի ինձ: Իմ շատ ընկերներ հիասթափեցրել են ինձ: Ես նրանց համարում էի ինձ շատ մտերիմ և վստահում էի իմ գաղտնիքները: Իսկ նրանք ուղղակի պատմում էին դրանք բոլորին և հետն էլ բամբասում ինձանից: Իսկ Աննան պաշտպանում էր ինձ: Նա հերքում էր բոլոր բամբասանքները, միշտ աջակցում էր ինձ: Հիմա էլ է աջակցում: Ես շատ շնորհակալ եմ նրան դրա համար: Լավ է, երբ կա մեկը, ում կարող ես ամբողջությամբ վստահել:

Հիմա մի քիչ փոխվել է իրական ընկերություն հասկացությունը: Շատերն իրենց ընկերներին ընտրում են հիմնվելով ոչ թե նրա ներաշխարհի վրա, այլ գրպանի: Օրինակ` Մոսկվայում ես ունեի մի ընկերուհի: Նա դասարանում բոլորից լավ էր սովորում: Եվ մի աղջիկ, նույնիսկ ոչ այնքան այդ աղջիկը, որքան նրա մայրիկը, անընդհատ շողոքորթում էր Պոլինային, ցանկանալով, այսպես ասած, «ընկերանալ» հետը: Եվ գիտե՞ք հանուն ինչի: Կասեք` հանուն ընկերությա՞ն: Ո՛չ: Հանուն լավ գնահատականների:

Բայց, այնուամենայնիվ, ես հավատում եմ իրական ընկերությանը: Ես դրանում համոզվել եմ իմ ծնողների, տատիկների ու պապիկների, նրանց ընկերների օրինակի վրա: Նրանք տարիներով ընկերություն են անում և պատրաստ են ցանկացած պահի օգնել ու աջակցել միմյանց: Արդյո՞ք հենց դա չէ իրական ընկերության էությունը:

Վիկտորյա Անանյան, 13 տարեկան

 

Լուսանկարները` «Մանանա» կենտրոնի արխիվից, 1999-2009թ.