Mariam barseghyan

Ինչու չենք խոսում գրական հայերենով

Մեր լեզուն հեղեղված է ժարգոնով և օտարաբանություններով: Հայոց լեզուն աշխարհի ամենագեղեցիկ լեզուներից է, բայց, այնուամենայնիվ, մենք գերադասում ենք օգտագործել օտար բառեր: Հաճախ եմ լսում` «ինչու չէ» կամ «ինչու ոչ» արտահայտությունը, որը ռուսերենից թարգմանած «почему бы и нет» արտահայտությունն է, և հիմնականում այն օգտագործվում է ոչ տեղին, և խոսքը տգեղ է դարձնում: Նման կաղապարային արտահայտությունների օգտագործումը, ըստ իս, անընդունելի է: Ավելի շատ ինձ վշտացնում է այն փաստը, որ ոչ գրագետ խոսքը հաճախ է հանդիպում նաև հեռուստատեսությունում: Հայաստանի առաջին հեռուստաալիքի լուրերի հաղորդավարները բազում սխալներ են թույլ տալիս իրենց խոսքի մեջ: Օրինակ՝ ինչու ասել «ինվալիդ», եթե կարելի է ասել «հաշմանդամ»:

Մեր լեզուն երբեք անաղարտ չի եղել: Մենք միշտ ունեցել ենք օտար պետությունների ազդեցությունը մեր երկրի և մշակույթի վրա, մեր լեզուն միշտ եղել է բարբառներով ամենահարուստը: Այսօր ամբողջ Հայաստանում բոլորս էլ լավ տիրապետում ենք գրական լեզվին, բայց չգիտեմ՝ ինչու, առօրյա լեզվում չենք կիրառում: Ես ինքս ժարգոնային խոսքի կրողն եմ, ինքս շատ հաճախ եմ օգտագործում օտար բառեր, հատկապես՝ ռուսերեն: Ես գիտակցում եմ իմ սխալը, բայց շարունակում եմ նույն կերպ խոսել:

Ժարգոնային արտահայտությունները հիմնականում կիրառվում են խոսքի ազատ տարածությունը լցնելու համար: Երբ խոսողը չգիտի՝ ինչպես ավարտել իր նախադասությունը, կամ ինչպես լրացնել այն, օգտագործում է ոչ տեղին և անիմաստ արտահայտություններ: Օրինակ՝ շատ հաճախ օգտագործվող «ուրեմնը», «ասենքը»: Նույն կերպ հաճախ օգտագործվում են նաև «հա», «ասում ա» և նման այլ արտահայտություններ: Բոլոր արատավոր բառերից հնարավոր չէ միանգամից ազատվել, բայց աշխատել ավելի գրագետ խոսել՝ հնարավոր է:

Գրական հայերենը ականջ է շոյում, գրական խոսքը ավելի հաճելի է լսել, խոսենք հայերեն: