marina soloyan

Ինքնաճանաչում

Մեր մեքենան հանգիստ ընթանում էր Տավուշի ճանապարհներով: Ճանապարհներ, որտեղ ծառերի, բնության կարոտ մարդը որքան էլ նայի, չի կշտանա, թեև մեր Լոռին էլ պակաս գեղեցիկ չէ… Մարզ, որտեղ կա իրեն միշտ հատուկ զով եղանակ, որտեղ արևի շողերը երբեմն սպրդում են ծառերի արանքից:

Մարդը անընդհատ փորձում է ինքն իրեն ճանաչել, ես՝ նույնպես, և հաճախ եմ ճանապարհներ անցնում ինքս ինձ հետ: Ինքնաճանաչվելու համար պետք է ճանապարհ անցնես, մի որոշ ժամանակ մնաս ինքդ քեզ հետ, զգաս, հասկանաս, թե դու ինչի ես ընդունակ: Եղանակը մռայլ էր, ու արևին շարունակ խնդրում էի, աղոթում էի, որ հայտնվի: Անտառում կարծում էինք, թե մենակ ենք, ծառերը կորել էին մառախուղի մեջ, կարծես ոչ թե օգոստոսյան եղանակ էր, այլ աշնանային։ Ճանապարհը ձգվում էր երկար, հեռվում մեզ Լաստիվերն էր սպասում։ Որքան քայլում էի առաջ, այնքան լիցքավորվում էի հայաստանյան չքնաղ բնության շնչով, նրա տվածով։ Իսկ ի՞նչ էր տալիս նա ինձ, նրա շունչը։ Շշնջում էր, թե երկիր սիրելը որքան կարևոր է, մի՞թե ինքնաճանաչման ճանապարհներից մեկը քո երկրի ճանապարհներով անցնելը չէ:

Ես երբևէ չէի մտածի, որ գրելու կարողություն ունեմ, դա թաքնված էր իմ մեջ, թաքուն պահված, մինչև մի օր չգտա նուրբ ու բարակ թելը, որը կապում էր ինձ իմ հայրենի երկրի բնությանը: Երբ աշնան պարզ մի օր նայեցի իմ պատուհանից դուրս ու ավելի քան երբևէ զգացի ինձ բնության զավակ: Ճանաչեցի ինձ, թեև մասամբ։ Դեռ որքան տեղ ունենք մեզ ճանաչելու, փոքրիկ քայլերի արվեստը սովորելով՝ կամաց-կամաց կբացահայտենք ինքներս մեզ այլ ճանապարհների վրա ու այլ վայրերում, բայց կա մի բան, որը մեզ թևում է, թե անպատճառ չի փոխվի ու կմնա․ սխալներ գործելը, կատարյալ չլինելու զգացումը, ու ի վերջո՝ հանգիստ թքած ունենալը: Հը՜մ, երևի կմնա:
Զգացողություններիցս մի կերպ ազատվելով՝ նայեցի ձախ կողմս, մշուշը քաշվել էր։ Հիմա իմ առջև ողջ անտառն էր իր փարթամ ծառերով, ու հեռվում լսվում էին ջրվեժի խշշոցը, մարդկանց ձայները… Այո՜, սա Հայաստանն է՝ անբացատրելի շնչով, շատ հայեցի տարրերով: Երբ օդում էի՝ պարանից կախված, թռչում էի անտառի մի կետից մյուսը, ազատությունը զգացի լրի՜վ: Զգացի ինձ բնության հետ ներդաշնակ ու հասկացա, որ ինքնաճանաչման համար մի ողջ կյանքը չափազանց քիչ է… Դա կգա ինքն իրեն, հաճախ քո վերջին ու միակ հույսը հենց ինքդ ես: Հենց դու պիտի լինես ճանապարհումդ իշխողը՝ մի կողմ թողնելով թուլություններդ ու վախերդ:
Բայց և լավ տարբերակ է քաշվել երկրիդ մի անտառում, վրան խփել, թեյ խմել, գիշերել մի քանի օր քո ունեցած վախերի ու մտքերի հետ, նստել ու լռել… Եվ աստղազարդ երկինքը կօգնի թեթև ժպիտ ծռել շուրթերիդ: Հաշվի նստել էն մտքի հետ, որ ինչքան քեզ ճանաչել ես՝ բավ է սկզբի համար… Դեռ էլի կան, անխոս, անեզր թվացող ոլորաններ: