seda mkhitaryan

Լինենք գրագետ

Հայերենը, ինչպես ցանկացած լեզու, իր զարգացման ընթացքում ենթարկվել է բազմաթիվ փոփոխությունների։ Փոփոխություններից բացի, լեզվում հաճախ հայտնվում են նաև սխալներ, որոնք ևս զարգացման արդյունք են։ Վանաձորի պետական համալսարանի կայքի գլխավոր խմբագիր Լևոն Սարգսյանը այսպես է ներկայացնում այդ գործընթացը. «Լեզուն, ինչպես յուրաքանչյուր կենդանի օրգանիզմ, ենթակա է «հիվանդությունների»։ Դրանցից են նաև․․․ սխալները։ Կարող է տարօրինակ թվալ, բայց սխալները լեզվի համար երբեմն զարգացման ճանապարհ բացող հնարավորություններ են, հետևաբար այդ սխալների դեմ պայքարելուց առաջ պետք է կարողանալ տեսնել նաև դրանց հնարավոր կենարար լիցքը լեզվի համար՝ սխալների դեմ պայքարն այդպիսով չդարձնելով ինքնանպատակ»։

Գրավոր և բանավոր խոսքում հայտնվող սխալները, ըստ լրագրող Նարինե Վարդանյանի, հետևանք են հեռուստատեսությամբ հեռարձակվող ցածրորակ հաղորդումների և սերիալների։ «Այս ազդեցությունը հիմնականում բանավոր խոսքն է կրում: Գրավոր խոսքի սխալները, կարծում եմ, գալիս են համացանցային տիրույթից. մենք ամեն օր ահռելի քանակությամբ անգրագետ տեքստեր ենք կարդում, իսկ դա մնում է հիշողության մեջ»,-նշում է լրագրողը։

Բանավոր և գրավոր խոսքում հնչող սխալները ուղղելու և մատնանշելու ժամանակ, ըստ Լևոն Սարգսյանի, պետք է տարբերակում մտցնել։ Բանավոր խոսքի դեպքում սխալները անընդհատ ուղղելը կարող է անքաղաքավարի լինել, իսկ գրավոր խոսքում այդ սխալները մատնանշելը կարող է նպաստել դրանց կրճատմանը։ Խմբագիրը կարծում է, որ պետք է անզիջում պայքար մղել հատկապես լայն տարածում գտած սխալների դեմ, ինչպիսին է օրինակ «ա»-ախոսությունը։ «Ես համարում եմ, որ «ա»-ախոսությունը մեր լեզվին պատուհասած ամենամեծ սպառնալիքն է։ Դա մեր լեզվի կորոնավիրուսն է, որի վերջնական զոհը կարող է լինել հայոց լեզվի հազարամյա ավանդականությունը»,- նշում է Լևոն Սարգսյանը։

Ժամանակակից աշխարհում արտահայտչամիջոցները շատ են, սակայն գրագետ և բովանդակալից տեքստը միշտ էլ պահպանում է իր կարևորությունը։

-Ոչ մի արտալեզվական արտահայտչամիջոց չի կարող փոխարինել բուն լեզվին- ասում է խմբագիր Լ. Սարգսյանը,- հնչյունային և գրային տեքստերն անփոխարինելի են, ոչ մի սիմվոլիկա (ասենք՝ ֆեյսբուքյան) ի զորու չէ հաղորդելու այն ամբողջ կենդանի եռանդը (մեր օրերում շատ տարածված է ասել՝ էներգիան), որ հորդում է այդ տեքստերից։

Իսկ լրագրող Նարինե Վարդանյանն էլ նշում է. «Նորմալ է, երբ 21-րդ դարի մարդը 5 տողից ավելի կարդալու համար պետք է տրամադրվի: Սակյան պետք է ընդունել, որ նույնիսկ այդ 5 տողը պետք է լինի գրագետ»։

Լեզվական սխալների առկայությունը լեզվի զարգացման ապացույցներից մեկն է, և սխալների դեմ պետք է պայքարել ոչ թե ամեն անգամ դրանք մատնանշելով, այլ գրագետ և որակյալ տեքստերի քանակը ավելացնելով։