lilit vardanyan

Լքված տունը, գրքերը ու մենք

Այդ շենքը լքված էր, ջարդված պատուհաններով, ճաքճքված պատերով: Ամեն անգամ անցնելով այդ տան մոտով, մենք ուզում էինք մտնել և տեսնել, թե ինչ կա այնտեղ: Մի անգամ պանսիոնատում հանգստացող տատիկներից մեկին հարցրեցինք, թե ինչ շենք է դա: Նա պատասխանեց, որ սա եղել է թոքերով հիվանդ երեխաների հիվանդանոց:

Մենք այդքանով չբավարարվեցինք…

Հա, մոռացա ասել, որ ես, եղբայրս և հորեղբորս աղջիկները գտնվում էինք Դիլիջանի Բժշկական համալսարանի հանգստյան տանը:

Մի օր որոշեցինք սար բարձրանալ: Այդ սարը մենք շատ անգամներ էինք բարձրացել, որովհետև առաջին անգամը չէր, որ գտնվում էինք Դիլիջանում: Իջնելիս որոշեցինք ուրիշ ճանապարհով գնալ: Իջանք և հանկարծ հայտնվեցինք այն հին շենքի դիմաց:

-Գալի՞ս եք` մտնենք էս շենքը,- առաջարկեց Նանեն:

-Հա,- համաձայնվեցինք մենք:

Մենք սկսեցինք շրջել շենքի շուրջը և գտանք մի քանի ջարդված պատուհան: Սկզբում ներս մտան Արամն ու Գայանեն, հետո` ես, իսկ Նանեն ոտքը մցրեց ներս, բայց հետո փոշմանեց և ասաց, որ մեզ այդտեղ կսպասի:

Երբ նայեցի իմ առաջ, միանգամից նկատեցի մեծ տարածությունը: Մեր ոտքերի տակ ջարդված պատուհաններ ու ապակիներ էին: Մտանք միջանցք, որը ձգվում էր մինչև վերջ: Մտանք աջ կողմի սենյակը: Առաջինը, ինչը ես նկատեցի, արկղեր էին, իսկ արկղերի մեջ` գրքեր: Մենք սկսեցինք քչփորել արկղերը: Ես գտա Ալեքսանդր Դյումայի «Ասկանիոն», Գայանեն՝ Դոստոևսկու վեպերը, մի նկարազարդ գիրք և ինչ-որ փոքր գրքույկ, իսկ Արամը՝ կենսաբանության, քիմիայի դասագրքեր էր գտնում:

-Վայ,- ասաց Գայանեն,- նկար գտա:

Այդ նկարում ուսանողներ էին, իսկ նկարի հետևում նշված էր նկարի ամսաթիվը:

Հենց այդ պահին մենք մեզ զգացինք ինչպես շատ այդպիսի ֆիլմերում:

-Ես էս կտանեմ տուն՝ որպես հուշ:

Նա ևս մեկ նկար գտավ, որը մենք հետո կորցրեցինք:

Արկղերից մեկում տետրերի կույտ կար: Ուրեմն այս ամենը պատկանում է ինչ-որ մեկին: Ես և Գայանեն քչփորում էինք արկղը:

-Ուզում եմ օրագիր գտնել,- ասաց Գայանեն:

-Վայ, ես էլ էի դրա մասին մտածում:

Սակայն մենք այդպես էլ օրագիր չգտանք, միայն մի նոթատետր:

Այդ ընթացքում Արամը արդեն հետազոտել էր մնացած սենյակները: Ես և Գայանեն նույնպես նայեցինք: Մի սենյակում դեղեր էին, բժշկական գործիքներ: Մյուսում` ավտոմեքենայի անվադողեր, մյուսում` ուղղակի ջարդված ապակիներ: Արտասովոր բան չկար:

Բարձրացանք երկրորդ հարկ:

-Բայց ինչ հավես ա,- ասացի ես:

-Ոնց որ կինոյի մեջ լինենք,- ասաց Գայանեն:

-Զգույշ բարձրացեք, մի վազեք,- ասում էր Արամը, և ինքն էլ մի փոքր շտապելով բարձրանում էր:

-Հա, զգու՛յշ,- կրկնում էի ես:

Սակայն այդ հարկը այդքան էլ չարդարացրեց մեր հույսերը: Այս անգամ սենյակները լրիվ դատարկ էին:

-Վայ, էլի աստիճաննե՞ր կան,- ասացի ես:

-Հա,- ասաց Արամը:

-Տանիք բարձրանալու համար ա,- ասաց Գայանեն:

Բարձրացանք:

Այդ ժամանակ մենք հասկացանք, թե ուր ենք ընկել: Հատակը շատ փափուկ էր, և մենք համարյա ոտքերի թաթերի վրա կամաց շարժվում էինք հատակի վրայով՝ չմտածելով անգամ, որ մեր կյանքը վտանգելում ենք: Ճիշտն ասած, ես հենց նոր նկատեցի, թե ինչ վտանգավոր վիճակում էինք մենք: Սակայն, այդ ժամանակ մեզ դա այդքան էլ չէր հետաքրքրում:

Հանկարծ ես նկատեցի մի փոքրիկ պահարան:

-Երեխեք, նայեք:

-Հա՛, ես էդ նկատել էի,- ասաց Արամը:

-Մի հատ բաց, կարող ա ինչ-որ բան լինի մեջը,- ասացի ես:

Նա բացեց դարակը, բայց ոչինչ չկար:

Մի փոքր էլ շրջելուց հետո, մենք նկատեցինք տանիքից դուրս գալու տեղը: Գայանեն գնաց և նստեց այդտեղ:

-Հենա պապիկը,- ասացի ես:

-Իրանք մեզ չեն տեսնում,- ասաց Արամը:

-Ոչինչ:

-Բայց ինչքան նկարներից մեզ զրկեց Նանեն,- ասաց Գայանեն,- հեռախոսը չվերցրեց:

-Հա,- ասացի ես՝ փոշմանելով, որ ֆոտոապարատս չեմ վերցրել:

-Գայու՛շ, վեր կաց, վախենում եմ, հերիք ա էդտեղ նստես,- ասաց Արամը (ես և Արամը չէինք նստել տանիքի վրա):

Գայանեն վեր կացավ, և մենք իջանք ներքև, գտանք տոպրակ, մեջը լցրեցինք գրքերը: Այժմ պետք է մտածեինք, թե ինչպես տեղ հասցնենք գրքերը:

Նանեն արդեն գնացել էր: Դուրս եկանք շենքից, շրջանցեցինք նստարանները և գնացինք հանգստյան տուն: Տատիկին պատմեցինք ամեն ինչ և մտանք լողանալու: Լողանալուց հետո թափ տվեցինք գրքերը և ուսումնասիրեցինք:

-Գալի՞ս եք իրիկունը պոեզիայի երեկո անենք,- առաջարկեց Գայանեն,- Կարին տատիկը (տատիկի քույրը) թող գնա տատիկենց սենյակ, իսկ Արամը գա մեր սենյակ:

-Հա,- համաձայնեցինք մենք,- սաղ գիշերը չենք քնի:

Համոզեցինք Կարին տատիկին և սպասեցինք մինչև քնելու ժամը:

Արամը, ինչպես պայմանավորվել էինք, եկավ մեր սենյակը, իսկ Կարին տատիկը գնաց մյուս սենյակ: Մենք նորից թափ տվեցինք մեր գտած բանաստեղծությունների գիրքը, որպեսզի նայենք, թե ինչ կա այնտեղ: Պարզվեց, որ դա մի ամբողջ պոեմ է, իսկ մենք մտածում էինք, որ դա բանաստեղծությունների գիրք է:

-Ես ուզում եմ էս փոքր գիրքը նայել,- ասաց Գայանեն:

Նա բացեց գիրքը և նկատեց, որ դրա մեջ լուսանկարչական ժապավեն կա:

-Հլը տուր` նայենք,- ասացինք մենք:

Գայանեն փոխանցեց ժապավենը մեզ և հերթով նայեցինք:

-Ինձ թվում ա` համալսարանը ավարտած երեխեքի նկար ա,- ասացի ես:

-Ինձ էլ ա տենց թվում,- ասաց Գայանեն:

Ուսումնասիրելուց հետո հասկացանք, որ դա հիվանդների նկարներ են, որովհետև նկատեցինք, որ նրանք նստած էին մահճակալների վրա:

-Կեսը քեզ, կեսը` ինձ,- ասաց Գայանեն Արամին:

-Լավ:

-Ես էն նկարը կպահեմ: Մեկ էլ տեսար, կինոների պես էդ նկարը պահեմ, հետո նկարի վրայի մարդուն գտնեմ,- որոշեց Գայանեն:

Հանկարծ նկատեցի, որ սենյակում փոշի է լցվել:

-Էրեխեք փոշի ա լցվել սենյակը,- ասացի ես:

-Փոշի ա լցվել, չբերեիր գրքերը,- ասաց Գայանեն:

-Ճիշտ ա,- ասաց Նանեն:

Գայանեն ու Նանեն հիշեցին մի պատմություն:

16-րդ դարից պահպանվել էր մի գիրք և տուփ (եթե չեմ սխալվում) և ամեն մարդ, երբ որ կպնում էր այդ տուփին, մատը քերծվում էր: Մի քանի օր այդ մարդը ջերմություն էր ունենում ու մահանում: Այդ վարակը պահպանվել էր մինչև 21-րդ դարը և հայտնաբերվել այդ սերիալի մարդկանց կողմից:

Այսպիսի տրամադրությամբ մենք քնեցինք՝ բաց թողնելով սենյակի դուռը, որպեսզի գոնե մի քիչ անցնի այդ փոշին: Իսկ ես տանջվում էի, որովհետև փոշին լցվել էր կոկորդս, բայց քնեցի:

Գիշերը ոչ մեկիս ջերմությունը չբարձրացավ, սակայն հաջորդ օրը մենք նորից վերցրինք գրքերով լի տոպրակը և այդ շենքի պատուհաններից մեկից ներս գցեցինք:

Պարզվում էր, որ դա վթարային շենք էր, և մենք մահից էինք փրկվել:

Վերջին հուշը մնաց միայն այն նկարը, որ գտել էր Գայանեն: