Մանկությանս հիշողություններն ինձ տարան հեռու:
Ամառ էր, սակայն օրը մռայլ էր ու թախծոտ: Ընտանիքով գնացել էինք տատիկիս այցի: Նա ապրում էր Սյունիքի մարզի պատմական Խնձորեսկ գյուղում: Առաջին տպավորությունը հուզիչ էր: Գյուղը, որն ունի ոչ սովորական պատմություն, մասնակցել էր կռիվների և հերոսական փայլուն հաղթանակներ տարել:
Գեղեցիկ էր առաջին արևածագը: Գյուղի բնակիչները սկսում էին իրենց աշխատանքը, միմյանց բարևում պարզ ու անկեղծ, այնպես, կարծես բոլորը իրար հարազատ ու բարեկամ են:
Պապիկս հենց այդ ժամանակ էլ սկսում էր աշխատանքը այգում: Նա շշուկով խոսում էր ծառերի հետ, զգում նրանց պահանջները և մեծ սիրով կատարում դրանք: Փորում էր ծառերի բները, ջրում և հիացմունքով նայում նրանց: Նա այնքան խնամքով էր կատարում այդ ամենը, թվում էր, թե գործ ունի ոչ թե ծառի, այլ փոքրիկ և քնքուշ երեխայի հետ: Ընթացքում նա հորդորում էր մեզ խնամքով վերաբերվել ծառերին և այգու մյուս բնակիչներին:
Տատիկս, առավոտյան վաղ արթնանալով, զբաղվում էր նախաճաշ պատրաստելով: Երբ նստում էինք սեղանի շուրջ, նա գոհություն էր հայտնում և մաղթում բարի ախորժակ: Ահա վայելում ենք թարմ կաթը, խաշած ձուն, կաթի սերը, պանիրը, կաթով շիլան և կարմրաթուշ լավաշը:
Ամեն ինչ հրաշալի էր և խաղաղ: Օդը մաքուր էր, երկինքը`ջինջ:
Հաջորդ օրը մենք որոշեցինք այցելել հին Խնձորեսկ` տեսնելու այն քարանձավները և անառիկ ժայռերը, որտեղ կռվել և հաղթել են Խնձորեսկի հերոս բնակիչները: Այցելեցինք Մխիթար Սպարապետի գերեզմանին, խոնարհվեցինք և շարժվեցինք առաջ: Հասանք մի պաղ աղբյուրի, որը կոչվում էր «Ինը մանուկ»: Մայրս պատմում էր,որ տատիկս երիտասարդ ժամանակ այդ աղբյուրից ջուր է տարել`պղնձե կժով:
Աղբյուրից երևում էին ժայռերի ծերպերին գտնվող թաքստոցները, որոնք իրենց մեջ են ամփոփում Խնձորեսկի ողջ պատմությունը:
Գյուղի տեսարժան վայրերի գեղեցկությամբ հմայված վերադարձանք տուն, որտեղ մեզ էին սպասում տատիկս ու պապիկս:
Ակնթարթի պես անցավ մեր այցը հին Խնձորեսկ: Տպավորություններիս մասին պատմեցի պապիկիս, և նա հավելեց, որ գյուղը ճանաչված է նաև իր նշանավոր և բազմավաստակ զավակներով: Ես իմացա, որ Սուրեն Այվազյանը, լինելով Խնձորեսկի բնակիչ, գրել է «Խնձորեսկ» վերնագրով վեպը: Խնձորեսկից վերադառնալուց հետո ես ինձ պարտավորված զգացի ուսումնասիրել այդ գյուղի ողջ պատմությունը և կարդալ Ս.Այվազյանի վեպը: Կարծում եմ, տատիկս ու պապիկս դեռ շատ հետաքրքիր բաներ են պատմելու ինձ գյուղի մասին, նրա մարդկանց, ավանդույթների ու սովորությունների: Իսկ առաջին հարցը արդեն ունեմ. Ինչու է գյուղը կոչվում Խնձորեսկ, իսկ աղբյուրը` Ինը մանուկ: Այս մասին կպատմեմ իմ հաջորդ նյութի մեջ: