Դավոն անսպասելի բացեց դուռը. ես կլանված դաս էի անում:
Ինձ վրա առանց կես հայացք նետելու՝ գնաց ու իր hետ բերած ջրաներկով սկսեց ներկել մեքենաներ:
-Իմ ջրաներկն ավելի լավն ա, քան քոնը,- ընդհատեց Դավոն:
Դավոն ընդ-հա-տեց…
Ընդհատեց մտքերս, ներկաս, մեկ-մեկ իմ կարծիքով մեծ լինելս, ու մեկ-մեկ էլ ինձ երեխա համարելս:
-Իմ վրձինը քոնից մեծ ա,- նորից ընդհատեց Դավոն՝ նախորդ «հարցին» պատասխան չստանալուց հետո: Ես ուշադրություն չէի դարձում, բայց ինքը եկավ մոտս, ու իր կարմիր վրձինը քիչ էր մնում՝ աչքս կոխեր, աչքիս՝ ուղիղ իմաստով սև-սպիտակը գունավորեր:
-Հա, Դավ, շատ լավն ա, իմը էնքան փոքր ա,- ասացի ես:
Դավոն հաղթողի պես հպարտ ժպտաց. ինձ ընդհատելը իր հաղթական արշավի շարունակությունն էր: Ժպտաց ու շարունակեց, իսկ ես իրեն էի նայում. ձեռքը մի կերպ էր հասնում սեղանի վրա դրված անգույն մեքենաների գրքին, բայց դա չէր խանգարում։ Պայմաններն ուղղակի շփոթեցնող ու խճճող երևույթներ էին, ինքը ունի ջրաներկ, ջուր, վրձին ու անգույն մեքենաներ: Նստած լուրջ դեմքով, ներքին երանությամբ իր գործն է անում, սխալ է ներկում, է, ոչինչ, էդպես էլ ուզում էր, գույները խառնեց, հա ի՞նչ. նոր գույն, ավելի լավը: Նայում եմ Դավոյին ու «առանց մտածելու» մտածում, չէ, ավելի ճիշտ զգում, որ ես էլ եմ մի օր էդպես անելու… Մի՞ օր, երբ մեծանա՞մ, երևի էդ էի մտածում, դպրոցն ավարտելուց հետո՞, թե՞ կիրակի օրը, թե՞ ձմեռային ու գարնանային արձակուրդներին։ Ինքս էլ լավ գիտեի, որ դրանք բոլորը ակամա, թե իմ կամքով զբաղված օրեր են:
-Տե՛ս՝ ինչ գիրք ունեմ, մեջը լիքը մեքենաներ, պիտի ներկեմ,- ու իր գիրքն է ցույց տալիս՝ հաղթարշավը շարունակելու նպատակով:
-Դավ, ես էլ սենց գիրք ունեմ, քոնից մեծ ա:
Դավոյի հպարտ հայացքը անհետանում է, լուռ նայում է ինձ, հետո գրքիս, նայում ու շրջվում է, ես լսում եմ.
-Մեկ ա՝ իր գրքի մեջ մեքենաներ չկան, ոչ էլ նիվա կա։
Ու շարունակում ենք… Ես դաս եմ անում, Դավոն էլ իր մեքենան է ներկում: Դավոն շուտ-շուտ իր ներկելու գրքի կազմին է նայում, ժպտում, ինչպես ես հիմա նոթատետր, գիրք կամ ռետին գնելիս, իսկ ժամանակին ես էլ էի էդպիսի ներկելու գրքեր հավաքում լիքը, որոնք ափսոսում էի ներկել, որովետև գնել էի, որ իմը դարձնեմ, ոչ թե ներկեմ: Երբեմն որոշ բաներ չենք օգտագործում այն նպատակի համար, ինչի համար ստեղծված են՝ այդպիսով էլ դրանք դարձնելով ավելի լավն ու օգտակարը, կամ էլ ավելի վատը, ամեն ինչ մենք ենք որոշում, հատկապես՝ մեր ունեցածների ճակատագիրն ու իմաստը:
-Նայիր, նիվա եմ ներկում, «կառեչընիվի» նիվա ա, ջուրը քիչ եմ անում, որ մուգ չլինի, սենց լավ ա, չէ՞։
-Դավո, բայց «կառեչնիվի» նիվա լինո՞ւմ ա։
-Հա, ո՞նց չի լինում, հեսա ներկեմ՝ կտեսնես, որ լինում ա, ներկեմ, վերջացնեմ՝ իսկական ա դառնալու:
Էս ամենը ասում էր էնքան վստահ ու համոզված, որ ես էլ ակամա հավատացի:
Մոտենում եմ Դավոյին, որ տեսնեմ ներկվող «կառեչընիվի նիվան», ու տեսնում, որ հեչ էլ նիվա չէ.
-Դավո՛, բայց էս նիվա չի:
-Նիվա ա, իմ նիվան քո իմացած նիվայի նման չի, էս ուրիշ ա, ուրիշ կառեչընիվի նիվայա, իմ նիվան ուրիշ ա:
Չէ, Դավ, քո նիվան ուրիշ չի, քո նիվան քոնն է ու ուրիշ է, ոնց ջրաներկդ, վրձինդ, էդ ամենը չես համոզում քեզ, ոչ էլ թաքցնում ես քեզնից: Քո նիվան ուրիշ է, քոնը նիվա է քեզ համար, որովհետև էդպես ես ուզում…
Դավոյի անսպասելի ներս մտնելը կարևոր էր, շատ-շատ կարևոր…
Մինչ հիմա էս ամենի մասին եմ մտածում՝ ներքին վստահության, նախասիրությունների փոփոխման, պահերը չվայելելու, կորցնելը չգիտակցելու, բայց կորցնելիքդ գերագնահատելու մասին: Ու հիմա հասկանում եմ, որ իմ գրքերը հեչ էլ անգույն չեն՝ Տերյանի տողերի կողքի սրտիկները, Չարենցի կիսատ տողերը մատիտով շարունակածներս, երգերից տողերս էլ վկա:
Ես ոչ մեծահասակ եմ, ոչ էլ երևի երեխա: Բայց էդ ոչ տարիքից է կախված, ոչ էլ արարքներից ու նախասիրություններից: Երևի երեխա լինելը ոչ թե գունավոր գրքեր ներկելն է, ոչ էլ ջրաներկերովդ պարծենալը, այլ ուղղակի էդ պահը վայելելը, համոզել չփորձելը։ Երբ ինչ-որ բան ներքին վստահությամբ ես ասում՝ առանց որևէ մեկին համոզելու փորձի, արդյունավետ համոզմունք է ստացվում: Անել ցանկացածդ գործը էնպես, ինչպես դու ես ուզում՝ առանց լավ կարծիքների սպասելու ու վատից վախենալու: Իրականում շատ հեշտ է երևի ամեն ինչ, եթե ուզում ես։
Դավոյի ներս մտնելն էլ ապացուցեց՝ կարևոր բաները անսպասելի են գալիս, որովհետև սպասվողները սպասվելու ընթացքում կորցնում են իրենց կարևորությունը սպասման պահի կարևորության հետ միասին։
Ես հիմա էլ կարող եմ նստել ու ներկել, ջրաներկեր գտնել կամ գնել, շատ հեշտ է…
Նտելու համար ժամանակն էլ կգտեմ։
Բայց կան կարևորներ, որոնք չգտնվող այցետոմս թողնելով՝ հեռանում են՝ Հախվերդյանի երգած երջանկության նման։
Կան կարևորներ, որոնք կարևոր են միայն էդ պահին…
***
Դասարանում նստել, գլուխը կախել ու ապագա գծել-պատկերացնելը հաստատ էն չի…
Կարելի է գլուխդ բարձրացնել, նայել հետ, կատակներ լսել, ծիծաղել։ Էդ կատակները մի քանի ամսից դառնալու են հուշ, ուղղակի հուշ, ու դու հաստատ կափսոսես ամեն մի չլսածիդ համար։
…Ոչ էլ շտեմարաները կողքի դնել ու «ներկիր ինքդ»-ներ են պետք։ Ես իմ շտեմարանների մեջ սիրելի տողերս կգրեմ՝ պոետներիցս ու երգերիցս. մեկ-մեկ գունավոր հեչ էլ գույներով չեն դառնում: