Մեզնից ոմանք երեւի արդեն երազում համալսարանն են տեսնում, ոմանք ուզում են, որ ամառը մի քիչ էլ մնա, բայց շուտով բոլորս նորից վերադառնալու ենք «Երիտասարդական» կամ «Մարշալ Բաղրամյան», իսկ հաջորդ կայարանը ուսանողական կյանքի հաջորդ կիսամյակն է, մեր լեզվով ասած ՝ «սեմեստրը»։ Շուտով միջանցքներում կհայտնվեն լսարանների տեղերը խառնող, միջանցքներում ծանոթ դեմքեր փնտրող առաջին կուրսեցիները (մեր համալսարանում ՝ ֆրեշմնները)։Մի «ֆրեշմն» էլ անցած տարի ես էի, դպրոցից հետո ուրիշ աշխարհ պատկերացնելով, առաջին անգամ բարձրացա Ամերիկյան համալսարանի աստիճաններով ու հասկացա, թե ինչքան նորություններ, նոր դեմքեր ու դժվարություններ են ինձ սպասվում։ Մեր մեջ ասած, ուսանողական կյանքի սկիզբը՝ առաջինկուրսեցիությունը, ամենադժվար շրջանն է, որովհետեւ պատասխանատվությունը, կազմակերպվածությունն ու պատրաստակամությունը ամենակարեւոր հատկանիշներն են, որոնք պետք է տասնապատկել առաջին տարին հաղթահարելու համար։ Ու քանի որ շատերդ ինձ պես դեռ չեք պատկերացնում «ձեր գլխի գալիքը», փորձեմ մի քանի խորհրդով թեթեւացնել մտածմունքները։
Խորհուրդ մեկ՝ «Աստված պարգեւատրում է նրան, ով վաղ է արթնանում»։
Երբեք, երբեք ու երբեք մի ուշացիր։Համալսարանի լեկցիաների ընթացքում նյութը ավելի խիտ է, քիչ ժամանակում շատ ինֆորմացիա կարող ես բաց թողնել, կեսից դասի մտնելու արդյունքում թեկուզ մի բառ բաց թողնելով, հնարավոր է մի ամբողջ թեմա չկարողանաս յուրացնել։ Ինչպես ասում են մեր հարեւան ռուսները ՝ «Աստված պարգեւատրում է նրան, ով վաղ է արթնանում»։
Խորհուրդ երկու ՝ «Ով ալարի` ոչ դալարի»։
Փորձեք ամեն օր սիստեմատիկ աշխատել․ ի տարբերություն դպրոցի՝ համալսարանում հազվադեպ են ամեն օր հանձնարարվում տնային առաջադրանքներ կամ ստուգվում դրանք, իսկ երբ վերջնաժամկետ չկա, ու դու գիտես, որ կարող ես կատարել հանձնարարությունը երբ էլ կամենաս, ամբողջ նյութը մնում է քննաշրջանին։ Մի քանի օրում մեծ քանակի ինֆորմացիա ամբողջովին յուրացնելը հիմնականում անհնար է, իսկ շուտ սովորածը շուտ էլ մոռացվում է։
Խորհուրդ երեք՝ «Նշումները կփրկեն աշխարհը»։
Մինչ դասի ժամին մենք մեզ զգում ենք ինչպես 1 ռեաբայթանոց կրիչ (մեր լեզվով ասած ՝ ֆլեշկա), մեր ուղեղը բաց է թողնում որոշ մանրուքներ՝ ֆիքսելով կոնցեպտուալ գաղափարները։Դպրոցական կյանքն ավարտվել է, բայց մեր տետրերում նշումները գունավոր, տեսակավորած պահելու սովորությունը արժե պահպանել։ Նշումները մրգերի նման են, ինչպես ամառային թարմ մրգերն արժի պահել ձմեռվան, էդպես էլ նշումներն արժի պահել քննաշրջանի համար։
Խորհուրդ չորս` «Երբեք մի ամաչիր հարցեր տալուց»։
Եթե քեզ թվա, որ ներսումդ ծագած հարցը «անիմաստ է» կամ անուշադրության հետեւանք, ապա իմացիր, որ շատ հաճախ հնարավոր է, որ նույն լսարանում քեզ հետ նստած մարդկանց մեծ մասն ունի էդ հարցն ու ամաչում է տալ։ Դասախոսներին հարցեր տալը օգնություն է նյութն ավելի հեշտ յուրացնելու։ Չկան «անիմաստ հարցեր», իսկ եթե դեռ ամաչում ես հարցեր տալուց, նստիր առաջին նստարանին, ու քեզ կթվա, որ լսարանում միայն դու ես, ու դասը քեզ համար է անցկացվում։Մի անգամ մի խելացի մարդ ասել է, որ «Մարդկանց գնահատում են ոչ թե պատասխաններ, այլ հարցեր տալու ունակությամբ»։
Խորհուրդ հինգ ՝ «Մի գլուխը լավ է, երկուսն` ավելի»։
Տարբեր մարդիկ երեւույթները ընկալում ու վերարտադրում են տարբեր կերպ, ու խմբով դաս անելը երբեմն շատ արդյունավետ է։Նյութը խմբով քննարկելը, անհասկանալի կամ բարդ հասկացությունները վերլուծելը հնարավոր է դարձնում այն ընկալել տարբեր տեսանկյուններից։ Մինչ «խմբային աշխատանքներ» դպրոցում կատարելը հոգնեցնող, երբեմն ոչ արդյունավետ երեւույթ էր, երբեմն էլ մոռանում էինք, թե ինչի համար ենք հավաքվել։ Համալսարանում խմբային քննարկումները կարող են զարգացնել շատ կարեւոր հմտություն՝ կողքիններին լսել եւ թիմային խաղացող լինել։Վերջինս բավականին կարեւոր հմտություն է, որը հետագայում հաստատ պետք կգա աշխատանքում։
Նոր կիսամյակին համարյա բան չի մնացել, ու վերջին խորհուրդս սա է ՝ վայելիր ամառային արձակուրդի յուրաքանչյուր րոպեն, որովհետեւ հետո հաստատ երանի ես տալու: