astghik hunanyan

Մալիշկեցի սկեսրոջ մասին, կամ պատմություններ սովետից

Պատմությունները պատմեց մի կին՝ իր մալիշկեցի սկեսրոջ մասին, ու քանի որ չգիտես ինչու, նախընտրեց գաղտնի մնալ, բոլոր անձնանունները փոխած եմ գրել…

Պատմություն 1-ին.  Մե օր բաժակի հերթ էր, կնացե կայնե հերթ, որ բաժակ առնի, առե, պերե, դը պոչով բաժակ էր, մեհ էլ ոշմե պան չունեհեր, ուրախացիրեյ վրան, որ տունը պոչով բաժակ կը, հարևանների հետը փորձակեսեհեր։

Պատմություն 2-րդ. Պատերազմեն առաջ իրանց կովն ինգե, սատկե, էդ միսն էլ հո չեներ թափի, ծախած։ Իրանցը մե պարեկամ ի էլե, ինչ էլե, էկե էդ մսեն տարե։ Ընցե մե 30 տարի, էկե օխտանասունական (70-ական) թվականները, էդ կնիկը նստե նստե, մեկե հիշե, որ տայհ մսի փողը չի տված, կնացե փողն առնի ծեռներեն, դը տայհ շոտվըկեն են մեռե, երեխեքեն ի ուզե։ Ասե՝ եռեսուն տարի առաջ տուք ընձնե իրեյ կիլո միս եք առե՝ փողը չեք տվե, շոտ փողս տվեք։

Պատմություն 3-րդ.  Առատունը կլեր, կեթար Մալըշկյը, կիներ մեյ-մեկ սաղ պարեկամների տները կֆռռար, իշքան միրգ կը կժողեր կիկյար տուն՝ խաղող ի, խնձոր ի, տանձ ի, պանի ի։ Ասեսեհեր՝ այ կնիկ, ընչե՞ս էտքան առե պերե, ասեսեր՝ ոչինչ, փողը կտայ, էլ, էս նվեր ի տված, էն նվեր ի տված։ Կսներ մե քյանի օր, կիկյար կասեր՝ դը փողերը տվեք տանեմ տամ, առե պերիր եմ,  խո ծրի չե՞ն տվե։

Պատմություն 4-րդ. Որ Մալըշկյայեն պերեսեր խաղող պանը, հավասար շարեսեր թելի վրը, կախեսեր առիքյը (առաստաղին)։ Ծմեռը շարան-շարան պերեսեհեր ուտեսեհեր, ոնց որ խաղողը նոր քաղես, ուտես,  թարմ էր մնալ։ Էդ խաղողից շատ էր սիրալ կյատա թխել։ Մե օր էլ որ առանց թոնդիրը չոռնալ՝ վառել ի, շմոլ գազը հելել լցվել սենյակը, էս խեղճի հուշն էլ էթալ։ Բժիշկ էյ կանչել, դը վերջը, դեղ  պան ի տալ, Մանուշակն աշկերը պացել մեկ էլ.

-Վա՜յ, Սիմոնյան ջա՞ն, բը ընչե՞ս շըլվարով եկել։ (Դե բժիշկը բժշկական խալաթը չէր խաքե):

-Բը ի՞նչ անեմեր, Մանուշակ մայրիկ, շըլվարս խանեմեր նոր իկայմե՞ր։

Պատմություն 5-րդ.  Ուրեմն էն վախտը, որ զինքյը ցածի տունն էր մնա,  մեյ էլ բնակշենքնեհեր մնալի, ինքն իրա խմար կաթով լավաշ կթխեր, կուտեր, կյատան, հալվան անպայման էր, մե խատ սնդուկ ուներ, էդ սնդուկի մեջ պաստայանի կար, դե մեհել շատեհեր էթալ, ամեն ինչ էդ տանն էր, որ ուզեսեհեր ճաշ էփեհեր, էթասեհեր, մե քիչ յեղ, կանաչի, սոխ պանեհեր պերել, տաղ եփեսեհեր։ Գյուլնազը (տեգորս կնիկը)  շոշոտ էր էթալ, ես չեմեր էթալ։ Մե օր եկավ, ասաց՝ մաման կյատա էր թխե, էն ինչ խամով էր, որ չտեսնված։ Էդ վախտ էլ մանդարինի սեզոնն էր։ Ես էլ ջղայնացամ, ասիմ՝ քել մանդարին առ պե ուտեյ, որ զինքյը առանց մեզ ի ուտել, մեհ էլ առանց իրա կուտեյ։ Խեղճը կնաց, առավ, պերեց, հենց տրեց սեղանին՝ Մանուշակը վրան կռեց։

-Վայ ծեր տերը խորեմ, էդ ընձի պանի տեղ չեք տնե՞լ։

Պատմություն 6-րդ.  Ըլեսեհեր վերը, մինչև էթալը Մանուշակ տատիին ասեսեմեր՝ հանկարծ ոչ մեկի խետ չկայնես զուռցաս, մե տեղ կեթայ, կիկյայ։ Մինչև կխասնեյեր խանութը՝ ինը խայիր տեղ կկայներ, բը թե՝ էտ էս պարեկամս ի, էտ էն պարեկամսի, տարը տսնենմ, դարը տսնեմ, նոր էթայ։

Պատմություն 7-րդ. Մարդս պանիրտրեստը աշխատեսեր, կոլեկտիվով պտի էթաներ Չեխոսլովակիա։ Խետը պտի փող տաներ, որ առևտուր աներ, բը ի՞շթար տաներ, որ արգելվուկ էր, ու էդ վախտ սկեսրոջս  կլխում լավ միտք ի ծագել։ Ասել՝ յարեք կոշիկի կրունգի մեջը պախեյ, վա՞վ կտսնի։ Տարայ Հովարդը կոշիկի կրունգը խանեց, տասանոցները տրեց մեջը (դը էդ վախտ տասանոցները արտասահմանում լավ փոխվեսեներ), հետո կրուգը հետ տրեց տեղը, մարդս կնաց։ Ի՞նչ պերի, որ լավ ըլի՝ ավտոյի «աբիվկը»։ Մեյն էլ, մե չամադան ծամոն՝ էլ երկար, էլ կլոր՝ իշ ձևի ասես։

-Յա, Հերիքնա՞զ, ախչ մտետ կնացե՞, որ քոնն էլ մե խորոտ կաստում յուֆկը եմեր պերե։

Պատմություն 8-րդ. Բը առատունը շոտ տեղեն կլեր։ Մինչև մեյհ ըլեսեհեր,  տսնասեհեր ծմերույները շլկե իկյալ։ Ասեսեհեր՝ այ կնիկ, ընչե՞ս էդքան առե, ասեսեր՝ տուն կը՝ մեշոյներով ի տանել, մեյհ որ էրկու խատ առնեյ՝ վի՞ր աշկը կխանեյ։

Պատմություն 9-րդ.  Պանիրտրեստի ձիրեկտրը իրա ծանոթին ուզեսեր գործի ընդուներ, դար խմար պտի մե խոքու խաներ, մարդուս իտևնե թիկունք չկար, դար խմար իրան գործեն խանին։ Դը մարդս կնաց ձիրեկտրի շոֆեռի խետ զուռցաց (իրա ծանոթն էր), էդ էլ ասաց՝ կանոխ սաղ հարցերը կլուծեյ, փող կտայ, կմնաս, հանգիստ քել տուն։ Մինչև պապիդ կխասներ տուն, Մանուշակը մտնել ձիրեկտրի մոտ, ասել.

-Գյա տու վի՞ր շունն ես, որ Մանուշակի տղուն կործեն խանես,- ու էլի լիքը պաներ, տուս իկյալ։

Մարդս էլ առատունը առանց իմանալ փողը տարե, որ տը, ասիրեն՝ Մարտիկ ջան, գործերդ շա՜տ վատ ի, Մարտի՜կ ջան։

Պատմություն 10-րդ. Բալա ջան, Մանուշակը, իրա տղեքը ու  ամբողջ Հայաստանը էնքան սև օրեր են տսե, էլ տու սուս։ Էն ժամանակ, որ Մանուշակի մարդը՝ սկեսրայրս,  կնացե պատերազմ, Մանուշակը չի իմացե ճժերին պախի, ուտելու պան չի էլե, աշխատանք չի էլե, ստիպված էրկու երեխուն տվե մանկատուն, էդ վախտը ճժերին մանկատունը ժողե, պախես էր։ Դը մարդուս՝ Մարտիկին, ու փստիկ ճժին տվեց մանկատունը, իսկ էն նորածինը, որ 8 ամսական էլե, չտիմցավ, սովից մեռավ, ճոչին էլ վերցեց, կնաց Մալըշկյը, խոր-մոր մոտը։ Բայց պատերազմի վախտը էդ տունը պլավ, կոլխոզը պերեց, սարքեց, դը որպես պատերազմի վախտը զոհվածի ընտանիքին օգնություն, 8 տարի հետո Մանուշակը երեխեքին հավաքեց մանկատնից, պերեց տուն, մանկատուննե տեղափոխվավ Լեննական։

Բա՜, բալա ջան, մարդ կարա ներսեն տխուր լինի, ցավ տենա, ցավ ապրի, բայց կյանքում ցույց չտը ու մենակ լավով վարաքի մնացածին, այ տենց էր Մանուշակ տատը…