Հարցազրույց Աղավնի տատի հետ
Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի
-Աղավնի տատ, մի քիչ պատմիր քո և ընտանիքիդ մասին:
-Ես Աղավնի Ասատրյանն եմ, ծնվալ եմ էս կեղըմ` Դարբասըմ, ու ապրըմ եմ ստեղ: Ամուսնացալ եմ Զաքարունց ազգան Չապային նհետ (մունք Չապո ենք ասըմ), ունենք հենգ խոխա` երկու տղա, իրեք աղջիկ: Սաղն ալ խելունք դաստիարակված խոխերք են, ստացալ են բարձրագույն կրթություն: Ամեն հինչից մեզ կտրալ ենք, ասալ ենք` թող խոխերքը կարդան:
-Ինչպե՞ս ծանոթացար Չապո պապիկի հետ:
-Մունք Չապոյին նհետ նույն դասարանըմ էինք սըվերըմ, տեսա վեր լյավ տղայա, պաց չթողեցի, պաց թողիլի պան չէր: Ամուսնացանք, արդեն 59 տարի ա հաշտ, համերաշխ, մի հարկի տակ, սերավ ապրըմ ենք:
-Ինչպիսի՞նն էր գյուղը, երբ դու դեռ երիտասարդ աղջիկ էիր, և երբևէ ցանկացե՞լ ես գյուղից դուրս գալ:
-Կեղը շատ լյավ կեղը իլալ, միշտ ալ կեղը սիրալ ենք, կեղից կարալ չենք տուս կյանք, որովհետև կեղի հողին ու ճիրին հետ կապված ենք: Ես հունց վեր հողից ծնված իլեմ: Մենք միշտ ստեղ ըշխատալ ենք ու մեր արդար ըշխատանքավ մեր կարիքները բավարարալ: Ես միշտ ալ ասալ եմ. մունք մի լանջի տակ ունենք, հենց էդ լանջի տակից անց եմ կենըմ էնղոլ, ես հիվանդ եմ: Ես ոչ մի անգամ չեմ ցանկացալ կեղից տուս կյալ: Էն վեր ասըմ են` տնից լյավ տեղ չկա, ճիշտ են ասըմ:
-Ինչպիսի՞ն էր կրթությունը այն ժամանակ գյուղում:
-Կեղըմ կրթությունը շատ լյավ մակարդակի վիրայա դրված իլալ: Ես մեր դպրոցի ուսուցիչներավ պարծենըմ եմ, որովհետև լյավ, բանիմաց խոխերք են դաստիարակալ: Դասարանա իլալ, վեր 17 հոգի ավարտալ են, 17 հոգուց 16-ը ինիստուտա ընդունվալ ու բարձրագույն կրթություն ստացալ: Շատ լյավ դպրոց, շատ լյավ դաստիարակություն ա իլալ մեր կեղըմ:
-Դու գյուղում հայտնի ես քո եփած համեղ ճաշատեսակներով, ի՞նչ գաղտնիք կա այդ համեղ ճաշատեսակները եփելու մեջ:
-Ես իմ հոգիս տինըմ եմ էդ ճաշին մեջ, որովհետև օզըմ եմ, վեր անպայման համով իլի: Ասենք թան եմ տքցընըմ (նկատի ունի թան եփել), խաշիլ եմ եփըմ, հինչ վեր եփըմ եմ, համով ա իլըմ, սոտիկ դոլման անգամ վեր եփըմ եմ, էլլա ղորթիկ դոլմից համովա իլըմ: Հավեսին օտըմ ենք: Օզըմ ա հինչ ալ իլի, տաք ճիրին մեջ աղ եմ քցըմ, էլի համով օտըմ ենք: Էսքան տարի ա հենգ կով եմ քթըմ, պանիր անըմ, շտե լյավ պանիր ա պետք իլըմ, ասըմ են` Աղավնիկի պանիրն ա լյավը:
-Աղավնի տատ, մի հետաքրքիր ու զվարճալի դեպք պատմիր քո կյանքից:
-Մի օր հերս քինացալ ա աղբորս համար աղջիկ օզիլի, քինալիս ալ դասավորած ա իլալ մի բոթուլ արաղ, մին ալ մի կիլո կանֆետ ա նհետը տարալ, աղջկան չեն տվալ, ետ տառած եկալ ա: Մի ուրիշ օր խաբար են ըրալ, թա` եկ, աղջկան տալիս ենք: Հերս քինացալ ա, էդ աղջկատերն էլ ասալ ա. «Բա էն օրը կարգին պան էիր պիրալ, սօր խե՞ չես պիրալ»: Դե հերս ալ հինչ ասի, ասըմ ա. «Կանֆետը տոն տանիլի, բաշտան խոխերքը կերան, կանֆետ չի իլալ, վեր պիրեմ»:
Մի օր քինացալ եմ հերանցս տոն, հորս ոննը (ոտքը) կոտրված ա իլալ, ինձ ասալ ա` օգնի բարձրացրի, ես ալ էնքան ուժեղ եմ բարձրացրալ, վեր ասալ ա. «Այ բալա, կարո՞ղ ա` գիդմ ես քոլան փարդու (գերան) ես քաշ տալիս, ոննա է, ցավըմ ա»:
Գուրգենը Ասատրյան Ավագի քվոր` Մարգարիտի կոռը (ձեռքը) տալիս ա, կոտրըմ: Ավագը կալիս ա Գուրգենի կուշտը ասըմ ա. «Գուրգեն, խի՞ ես տվալ Մարգարիտին կոռը կոտրալ՞»: Գուրգենն ալ պատասխանըմ ա. «Արա, կռանը չէի տալիս, կլխին էի տալիս, կպավ կռանը»: Թենց էլի, բալաս, ասալ ենք, խոսացալ, ծիծաղալ:
Այսպիսին է Աղավնի տատը` կենսուրախ, հումորով, այսպես ասած, համով-հոտով: Թեև նա հիմա կաթված է ստացել և էլ չի կարողանում աշխատել իրեն այդքան հարազատ հողի հետ, պատրաստել համեղ ճաշատեսակներ, բայց էլի բոլորին ժպիտ է պարգևում, ինչպես միշտ: Ահա մի փոքրիկ ժպիտ էլ նա ձեզ է նվիրում: