Երբ մեր շրջապատում ամեն բան կրկնվում է, պարզապես տարբեր հաճախականությամբ, մենք սկսում ենք նկատել այնպիսի մանրուքներ, որոնք միշտ եղել են, բայց դրանց ուշադրություն չենք դարձրել։

Վերջերս մի փոքրիկ ուսումնասիրություն արեցի՝ կապված մարդկանց հավատքի հետ։ Խոսքս, իհարկե, պետք չէ հասկանալ ուղիղ իմաստով, որովհետև խոսելու եմ արտասովոր հավատքի մասին՝ հավատալիքների։ Նկատելի է, որ մարդիկ հավատում են այնպիսի սովորությունների, կամ գուցե դրանք սովորություններ չեն, որոնք իրականում մեծ նշանակություն չունեն։ Սրան չեմ կարող որևէ անվանում տալ և չեմ կարող հակիրճ ասել, թե հավատքը առ ինչ է։ Պարզապես կփորձեմ բերել օրինակներ, որոնք լսել կամ նկատել եմ ամենից հաճախ։
Օրինակ՝ մարդիկ հավատում են, որ նորածին կամ մի քանի ամսեկան երեխայի ոտքի տակը չի կարելի համբուրել, որովհետև նա չի քայլի։ Կամ չի կարելի հենց այդ նույն ամսեկան երեխայի մազերը սանրել, որովհետև նրա ատամները հետագայում ծուռտիկ կլինեն։ Երեխայի գլխավերևով չի կարելի բաժակով ջուր կամ ուտելիք անցկացնել, որովհետև դա էլ պարզապես վատ բան է խորհրդանշում։ Այս մի քանի «չի կարելի»-ները փոքր երեխաների մասին, բայց կան նաև այնպիսիները, որոնք իսկապես տարօրինակ են։
Օրինակ՝ չի կարելի սատկացնել տանը հանդիպող սարդերին, որովհետև դրանք հարստություն են բերում։ Իհարկե, սա չգործող փաստ է, այդ պարագայում գոնե բոլոր գյուղացիները փողի խնդիր չէին ունենա, եթե ոչ՝ նաև քաղաքացիները։ Կամ օրինակ՝ չի կարելի սեղանը սրբել անձեռոցիկով, որովհետև այն խլում է հաջողությունը։ Եթե հարևանը կամ որևէ մեկը սոխ կամ սխտոր է խնդրում, ապա չպետք է նրան առձեռն տալ, կարելի է դնել սեղանին կամ որևէ այլ տեղ և ասել, որ ինքը վերցնի։ Սա խորհրդանշում է, որ նրան քո տան լացն ես տալիս։ Մեկ այլ կերպ բացատրվում է, թե այդ մարդուն քո ձեռքով դառնություն ես տալիս։ Նույն կերպ չի կարելի տան վերջին կտոր հացը տալ ուրիշի։ Իհարկե, ոչ այն դեպքում, երբ տանը հյուրեր կան, և պետք է հյուրասիրել վերջին հացով, այլ երբ մեկ ուրիշը գալիս և խնդրում է այն։ Պարզապես սա նշանակում է, որ «տան հացը կկտրվի», այսինքն՝ այլևս հաց չի լինի կամ էլ սակավ կլինի։ Մեկ այլ «չի կարելի» այն մասին, որ երեկոյան ուշ ժամի չպետք է տան աղբը տանել և թափել։ Սա տարօրինակ է, բայց չունի որևէ կոնկրետ բացատրություն, պարզապես չի կարելի։

Իհարկե, հավատալիքներին բացատրություն ոչ ոք չի տալիս, պարզապես կապում են նախնիների հավատքի հետ, իբր այս սովորույթները եկել են դեռևս հեթանոս ժամանակներից և պահպանվում են։ Նոր սերնդի ներկայացուցիչներից շատերը, իհարկե, չեն հավատում այդ սովորույթներին, բայց ամեն դեպքում մտքում ծանր ու թեթև անելուց հետո գալիս են մի եզրահանգման, որ եթե մեծը ասում է, ուրեմն մի բան գիտի։