Նորից սեպտեմբերն է: Մի քանի տարի առաջվա իմ հաշվարկներով արդեն պետք է համալսարանի 1-ին կուրսում լինեի: Բայց ԱՄՆ-ում մեկ տարի սովորելու և Հայաստանում իմ ավարտական տարին բաց թողնելու պատճառով պետք է վերջին դպրոցական տարիս կրկնեմ:
Առաջին անգամ մտնում ես դպրոց, ու թվում է, թե ամեն ինչ նույնն է: Բայց փոքր-ինչ հետո հասկանում ես, որ այդպես չէ: Մի տեսակ՝ մի բան պակաս է: Փնտրում ես այն մարդկանց դեմքերը, ում հետ 11 տարի սովորել ես: Դպրոցն էլ, ընկերներդ էլ, բոլորն էլ փոխվել են, այնպես, ինչպես դու ես փոխվել: Եվ դա բնական է, մարդիկ անընդհատ փոխվում են, երբեք նույնը չեն մնում: Կախված միջավայրից և այլ հանգամանքներից՝ այդ փոփոխությունը տարբեր է լինում բոլորի մոտ: Ահա, հենց այստեղ է մեր փոփոխությունների տարբերությունը: Այս մեկ տարվա ընթացում մենք տարբեր միջավայրերում ենք ապրել, և դա մեզ փոխել է տարբեր ուղղություններով:
Գիտես, փոխանակման աշակերտ լինելու դժվարություններից մեկը այն է, որ դու լիարժեքորեն քեզ մեկ մշակույթի, մեկ շրջապատի ու մեկ համայնքի մասը չես զգում էլ: Մի տեսակ միաժամանակ պատկանում ես երկուսին էլ: Մեզ տրված ձեռնարկներից մեկում վերջին նախադասությունը ասում էր՝ «Քո փոխանակման տարուց հետո դու դառնում ես աշխարհի քաղաքացի»: Հիմա հասկանում եմ՝ այդպես է: Մի տեսակ կարիք ես զգում նոր մարդկանց հանդիպելու, ովքեր կլինեն տարբեր մշակույթի կրող, պատմել քո մշակույթի մասին ու լսել նրանց պատմությունները:
Նորից պետք է պայուսակ դասավորեմ, օրագիր լրացնեմ ու նման բաներ: Ուղղակի մի տեսակ կրկնության ու տեղում դոփելու է նմանվում:
Բարեբախտաբար, կան մարդիկ, որ հարազատ են մնում անկախ ամեն ինչից, և հենց այդ մարդիկ են, որ օգնում են հարմարվել նոր դարձած հնին: