vahe stepanyan

Ոսկե սկավառակի վրա

Գիտեք՝ երբ բան չկա անելու, NASA-ի կայքում ինչ-որ հետաքրքիր բան փնտրելը հաստատ վերջին բանը չի, որ կգա մտքիդ: Իսկ ես սովորաբար կիրակի առավոտները բան չունեմ անելու: Ես հանգիստ սրտով բացում եմ NASA-ի կայքն ու հանգիստ սրտով մտնում ուր ուզում եմ: Մեկ-մեկ մեզ զգում ենք մարդկությունից հեռու ու կտրված: Մեկ-մեկ մեզ զգում ենք ամեն ինչից ամենահեռուն գտնվողը: Բայց NASA-ում ձեր սրտաճմլիկ պահերը ոչ մեկին չեն հետաքրքրում: Որովհետև մարդկությունից ամենահեռուն գտնվողը իրականում Վոյաջեր-1 ավտոմատ միջմոլորակային կայանն ա: Ինքը էնքան հեռու ա երկրից, որ նույնիսկ դուք ձեր ամենադեպրեսված վիճակում դժվար էդքան հեռանաք: Համենայնդեպս, դուք շատ-շատ մտածեք. «Երանի Մարսի վրա լինեի ու սատկեի մենակության մեջ», իսկ Վոյաջերը արդեն վաղուց էլ արեգակնային համակարգում չի: Ուրեմն սրանից հետո կարող եք ասել. «Երանի Վոյաջերի տեղը լինեի»: Բայց, իհարկե, էդտեղ ոչ մի երանի տալու բան էլ չկա: Էս վերջերս արդեն ստացվեց, որ խեղճ կայանը մեն-մենակ արդեն 40 տարի ա՝ գնում ա, ինքն էլ չգիտի՝ ուր: Բայց էդ կարևոր չի: Դե նենց չի, որ հիմա կարևոր բան կասեմ: Բայց, դե հիմա… Մոռացեք: Դե, քանի որ Վոյաջերը հիմա մարդկության ոչ ամենահեռանկարային, բայց գոնե ամենաարագ ընթացող ներկայացուցիչն է միջաստղային տարածությունում, NASA-ն բռնել ու մտածել է էսպես բան անել: Վոյաջերի վրա կա մի ոսկե սկավառակ, որի մի երեսին մարդկության մասին առաջնահերթ ինֆորմացիա է, իսկ մյուսը ձայնապնակ է մարդկության մասին ձայներով: Մի շտապեք մտածել, որ մեր ինֆորմացիան ու պնակը միևնույնն է՝ չեն հասկանա, որովհետև դրանց հետ կապված ամեն ինչը մենք ենք հորինել: Նույն վայրկյանները, տառեր-թվերն ու ամեն ինչը: Դրա համար հատուկ հաշվարկման համակարգ են ստեղծել ու փորագրել սկավառակի վրա: Իսկ ինչ վերաբերվում ա պնակին. ըհ, թերևս հույս ենք դնում այլմոլորակայինների ստեղծագործ մտքի վրա: Իհարկե, հնարավոր ա՝ մի օր Վոյաջերը հասնի մի բանական էակներով լցված մոլորակի, բայց մեր սկավառակը ընդունեն ուրիշ բանի տեղ ու գցեն աղբը: Ամեն ինչ էլ հնարավոր ա: Ոնց ասում են. «Երբեք չգիտես՝ ինչ կմտածի այլմոլորակայինը ձեր մոլորակի մասին»: Հա լավ, էդպես ոչ մեկը չի ասում: Ես եմ ասում: Կարող եք դուք էլ ասել, դեմ չեմ լինի:

Անցած դարի սկզբին Տեխասի անապատներում կորած քաղաքներից մեկում մի տղա էր ապրում: Անունը՝ Վիլի: Երբ Վիլին 5 տարեկան էր, հայրը նրան սիգարի տուփից սարքած կիթառ ա նվիրում: Դե, նույն կիթառն ա, ուղղակի ռեզոնատորը դատարկ սիգրարի տուփից սարքած: Հա: Ու 7 տարեկանում խորթ մոր պատճառով կուրանում ա Վիլին: Դրա համար իրեն բոլորը գիտեն որպես Blind Վիլի Ջոնսոն, որտեղ «blind»-ը էնքան էլ կեղծանուն չի, որովհետև իրոք կույր էր էդ տղան: Հետո Վիլին դարձավ փողոցային երաժիշտ: Շատ հայտնի: Նստում էր փողոցի անկյունում, նվագում ու երգում էր: Ու ձայնն էնքան բարձր էր, որ փողոցի աղմուկը չէր լսվում: Էդպես նստած երգում ու փող էր աշխատում: Ու էդպես էլ մահացավ, երբ 48 տարեկան էր: Վոյաջերի ոսկե սկավառակի վրա Կույր Վիլին էլ ունի իր մասը: «Dark Was the Night». Վիլիի կտորն ա Վոյաջերի սկավառակի ձայների մեջ:
Ու երբ առաջին անգամ այլմոլորակայինները կարողանան միացնել սկավառակը, նրանք չեն տեսնելու, թե ինչ ռումբեր կամ ինչ տանկեր է ստեղծել մարդկությունը: Չեն տեսնելու՝ ոնց են միլիոնավոր մարդիկ սովից մեռնում: Չեն տեսնելու ոչ Էյֆելյան աշտարակը, ոչ Ազատության արձանը, ոչ էլ Բիգ Բենը: Ոչ էլ ձեզ են տեսնելու: Բոլոր այլմոլորակայինները էդ մոլորակի վրա շուչները պահած լսելու են. լսելու են 30 տարեկան մի կույր մարդու, որը Տեխասի ամայի քաղաքների փողոցներում նստած՝ սիգարի դատարկ տուփից սարքած կիթառ է նվագում ու երգում…