milena baghdasaryan

Որ ծիրանենին ծաղկի կրկին

-Նայե՛ք, տղերք, էլի էն դոձիկն ա անցնում։

-Ի՜նքը, իրա ակնո՜ցը… Մոդայի վերջին ճիչն ա։

-«Ռոսիա» տոնավաճառի աշուն-ձմեռ նոր հավաքածուից ա վերցրել։

Չորս տարի առաջ էր, անցնում էի հարևան փողոցի բակային տաղավարներից մեկի կողքով, երբ լսեցի նստարանին կքանստած խմբված տղաների խոսակցությունը։ Ականջակալներով ու օպտիկական ակնոցով մի տղայի մասին էր, ով վերջերս էր տեղափոխվել մեր թաղամաս և հայտնի դարձել գերազանցիկ ու աշխատասեր տղայի «վատ» համբավով։ Արևադարձային փողոցի այդ տաղավարն ինձ համար խիստ ցամաքային գոտու էր նմանվել, ուր խաղաքարտերի ու զառի աշխատասիրությունից անգործության էին մատնվել ուղեղները, ցմահ արձակուրդ վերցրել մարդիկ, ու հիասթափությունից հրաժարվել էր փթթել տաղավարին կից միակ ծիրանենին։

-Որտե՞ղ ես այսպես լավ անգլերեն սովորել։

-Մեր գյուղում։ Դպրոցում ընտիր բացատրում էին քերականությունը, խոսակցականն էլ ինքս ինձնով եմ սովորել։

-Բա մաթե՞մ։

-Դպրոցիցս եմ շնորհակալ։

Ինձնից մեկ տարով փոքր էր Դավիթը, թեև գիտելիքները, թեմաներն ու զրույցները հասունությամբ ու հետաքրքրությամբ մեծ էին երկուսիցս էլ։ Մտքերով գյուղից թարմություն ու անկեղծություն էր բերել քաղաքի քաղքենի փողոցին, մեկ էլ թառի աշխույժ հնչյուններ՝ քնած ուղեղներն արթնացնելու։ Բողոքում էր, որ իր նոր աշխարհում ընկերներ չի կարողանում գտնել, ունեցած-չունեցածն իրենից մեկ տարով մեծ ոչ արյունակից քույրիկն է, որի հետ նույնիսկ բռնցքամարտել չի կարող։

-Վա՜յ, չէի պատկերացնում, որ սպորտ էլ ես սիրում։

-Ակնոցի՞ցս ենթադրեցիր։

-Դե…

Ամաչելով ասածիս անմտությունից՝ մի պահ ինձ տաղավարում զգացի, չորացած ծիրանենու կողքին։ Զգացի, որ Դավիթը ականջակալների պատնեշի արանքից հասցրել էր որսալ թղթախաղային բամբասանքներն ու իրեն վերագրված էժանագին պիտակավորումները։ Մի ակնթարթ ամաչելուց ու տխրելուց հետո Դավիթի թառի հնչյուններով մի թարմ ու արթնացնող միտք այցելեց ինձ. «Փաստորեն լսել է, գուցե մի քիչ սրտնեղել է, բայց չի կոտրվել»։

-Մի՜լ, իսկ դու հերոս ունե՞ս։

-Սիրելի գրքի՞։

-Չէ՜, իրական ոգեշնչման։

-Հըմ… Անկեղծ ասած՝ ոչ։ Դու ունե՞ս։

-Էմիկ Ավագյանը՝ հաշմանդամների սայլակի գյուտարարը։ Պապիկս միշտ ասում էր, որ ամեն մարդ պետք է իր հերոսն ունենա՝ հասկանալու համար՝ ում է ուզում նմանվել, ի՞նչ հիմնաքարով է ուզում կյանքը կառուցել։ Ես էլ հիմա լավ եմ սովորում, որ Էմիկ Ավագյանի պես պիտանի լինեմ մարդկանց, համ էլ՝ կյանքս իմաստավորեմ։

«Փաստորեն Լևոնենք հերոս չունեն»,- վազող տողի պես աչքիս առջևով անցան տաղավարը, զառերն ու ամեն օրը գլորել-տրորելով անցկացնող մարդիկ։ «Հիմնաքար չունեն, եղածը ամայի դաշտ է, ավազ ու հող, որ նվեր են ստացել ու չգիտեն՝ ինչպես օգտագործել»։

Հինգ օր առաջ կրկին անցա բակային տաղավարի կողքով, որտեղ արդեն խաղամոլներից շատերի երեխաները հայրերի կողքին նստած զառ էին գլորում ու նարդի խաղում՝ պատուհանից ընթրիքի կանչող երիտասարդ, բայց ընտանիքի «հացը» վաստակող, ապա հաց սարքող մայրերին արհամարհելով, նյարդերի տեղի տալուն պես էլ՝ մոր վրա բղավելով։ «Սխալ հերոսների են ընտրել»,- մտածեցի ու անցա՝ խղճալով կիսախարխուլ մնացած ու անհիմնաքար շինվածքներին։

«Թափանցելի» ականջակալներով ու ակնոցով տղան էլ, միջազգային մրցույթում ամիսներ առաջ հաղթելով, Ֆրանսիայում կրթվելու հնարավորություն էր ստացել ու մեկնել Դիժոն՝ կիրառական մաթեմատիկա առարկան խորությամբ ուսումնասիրելու՝ ապագայում մեծ մաթեմատիկոս, գիտնական ու պիտանի գյուտարար դառնալու անկոտրում հույսով ու ակնկալիքով։ Բակի տատիկներն էլ ասես գտել են իրենց հերոսին՝ սուրճի սեղանի շուրջ քննարկելու, հպարտանալու ու ծիրանենին մի օր կրկին ծաղկած տեսնելու խանդավառությամբ։