Albina

Պոչամբարից շատ հեռու

Երբևէ ձեզ հետաքրքրե՞լ է պոչամբարի շրջակայքում ապրող մարդկանց կյանքը: Հայաստանում գործում է շուրջ 400 բաց հանք, որից 22-ը պոլիմետաղական են: 19 շահագործվող պոչամբարներից 9-ը գտնվում է հենց Սյունիքի մարզում: Խնդիրը եղել է, և այժմ էլ մնում է հրատապ: Ու ինձ էլ, լինելով այս մարզի բնակիչ, ևս հետաքրքրում է մարզիս իրավիճակը: Պոչամբարներից չորսը՝ Քաջարանի, Փուխրուտի, Լեռնաձորի և Արծվանիկի պոչամբարները պատկանում են Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային համալիրին: Իրականում վտանգը ինձ մոտ չէ, սակայն դեպքերը և օրինակները արդեն վախեցնող են: Ես ունեմ ծանոթներ, ովքեր ապրում են հենց «պոչամբարային» քաղաքներում և գյուղերում, և միշտ էլ բողոքում են, շատ են պատմել, ու նույնիսկ ափսոսել, որ այդտեղ են ծնվել: Պոչամբարները ոչ միայն վնասում են մարդկանց առողջությանը, նրանց սննդին, այլև պաոչամբարից շատ ու շատ հեռու ապրող մարդկանց: Որովհետև պոչերի հոսքը խառնվում է գետին, իսկ գետի ջրով ջրվում է այն բանջարեղենը, որը վաճառվում է ՀՀ-ի ամբողջ տարածքում: Ստացվեց այնպես, որ վտանգը ոչ միայն ինձ, այլ նաև պետք է հուզի բոլորին: Պոչամբարների շահագործումից տուժում են բազմաթիվ մարդիկ, մարդիկ, ովքեր անգամ քայլելով պոչամբարային տարածքներով, վնասում են իրենց առողջությունը, քանի որ ամբողջ հողը թունավորված է: Տուժում են նաև կենդանիները: Պոչամբարների մեծ մասը թափվում են գետերի մեջ, իսկ գետերից ջուր են խմում նրանք, և սատկում: Օրինակը տագնապեցնող է Լեռնաձորի պոչամբարի համար: Այստեղ ապրող մարդկանց առողջությանը հասցված վնասները ավելի մեծ են ու ծանր, յուրաքանչյուր 30 տարեկան երիտասարդի մոտ կա առողջական լուրջ խնդիր:

Այս ամենի մասին ես վերջերս եմ տեղեկացել, մի սեմինարի ժամանակ, երբ ներկայացրեցին մեր մարզի էկոլոգիական խնդիրները: Մինչ այդ ապրում էի ինձ համար անհոգ իմ գյուղում, կարծելով, որ այս խնդիրներից և ոչ մեկը ինձ վրա չի անդրադառնում: