Միայնություն. թշնամիՙՙ՚, թեՙ՚ բարեկամ: Իրականում ամենաբարդ ու հակասական պատասխաններով հարցերից մեկն է ինձ համար: Իհարկե, երկար միայնակ լինելը լավ չէ, բայց հենց այդ ժամանակ է մարդ մնում իր մտքերի հետ ու սկսում խորհել: Մտածելով փորձում է գտնել իրեն հուզող հարցերի պատասխանները, բայց դրան հետևում են մի քանի նոր հարցեր: Ես միայնության մեջ գտա այդ հարցերի պատասխանները(չնայած հարցերս կրկնապատկվել են):
Երեք տարի առաջ էր, քայլում էի ընկերոջս հետ ու սովորույթի համաձայն դժգոհում էի. «Էս ինչ անհետաքրքիր գյուղ ա, ոչինչ չկա՝ ո՛չ ժամանցի վայր կա, ո՛չ տրանսպորտ, ո՛չ մի հատ սրճարան…»: Խոսքս մեր՝ Տավուշի մարզի Չորաթան գյուղի մասին է: Շատ լավ եմ հիշում ընկերոջս պատասխանը. «Դե, սահմանամերձ ենք, ո՞վ ա խելքը հացի հետ կերել, որ գա ըստեղ ու մի հատ սրճարան դնի: Սաղ Երևանում են, ընդեղ լավ ա, բայց Ռուսաստան ավելի լավ ա»: Լռեցի. ճիշտ էր ասում, համաձայնեցի: Բայց սկսեց ներսից մի հարց ինձ տանջել, բայց ի՞նչ հարց էր՝ չէի հասկանում: Մի քանի օր անհանգիստ փնտրտուքների մեջ էի, անընդհատ մտածում էի մեր խոսակցության մասին: Երկար մտածելուց հետո հասկացա, որ պետք է փոխեմ ինձ: Բայց իՙ՚նչ ասել է՝ փոխել ինքդ քեզ: Մի տեսակ ծիծաղելի է հնչում, բայց ես երկու շաբաթ մտածում էի ինձ փոխելու մասին: Բայց դե չէ, է: Ես չփոխվեցի, ուղղակի հասկացա՝ ով եմ ես իրականում: Երևի շատ էի ազդվել ընկերոջս խոսքից. «… ոՙ՚վ ա խելքը հացի հետ կերել, որ գա ըստեղ…»:
Բայց մեկ վայրկյան. իսկ ոՙ՚վ է պարտավոր գալ այստեղ ու ինձ համար ակտիվ ժամանց ստեղծել: Հետո իՙ՚նչ, որ սահմանամերձ ենք: Նշանակում է՝ մենք էստեղից գնանք ուրիշ տե՞ղ, իսկ ուրիշ տեղից գան այստեղ, որովհետև սահմանո՞ւմ ենք: Մենք՝ չորաթանցիներս, պետք է ստեղծենք մեր երազած գյուղը, բայց դրա համար առաջին հերթին պետք է փոխենք ինքներս մեզ: Բայց ինչ հեշտ է հնչում, չէ՞: Եթե չեմ սխալվում, Ուինսթոն Չերչիլը այդպիսի լավ բան ունի գրած. «Երբ երիտասարդ էի, ուզում էի փոխել աշխարհը, հասուն տարիքում ցանկանում էի փոխել երկիրս, երբ տարիքս առա, ուզում էի բարեփոխել ընտանիքս, բայց միայն ծերության ընթացքում հասկացա, որ պիտի փոխեի ինքս ինձ, արդյունքում գուցե փոխվեին իմ ընտանիքը, երկիրն ու աշխարհը»: Դե, ես էլ արդեն սկսել եմ փոխել ինձ (առանց գրքերի անհնար կլիներ այսքանը շուտ հասկանալ), նույնը փորձում եմ բացատրել հասակակիցներիս:
Թերևս ամենակարևոր բաներից մեկն էլ գնահատված լինելն է. մեկուկես տարի առաջ էր, զորամասերից մեկում միջոցառման էինք, ու կողքի գյուղի պարի խումը սկսեց պարել «Ծաղկաձոր» պարը, Բերդի (մեր շրջկենտրոնն է) էրեխեքը միացան իրենց, իսկ ես ճարահատյալ վերցրի հեռախոսը ու սկսեցի նկարել: Ու այդ օրվանից որոշեցի սովորել մեր ազգագրական պարերը ու սովորեցնել համագյուղացիներիս, որպեսզի համ ծանոթ լինեն մեր ազգային արժեքներին, համ էլ իրենք ունենան պարի խումբ: Սկզբից դժվար էր, մանավանդ որ սովորում էի համակարգչով… Բայց դե ստացվեց: Ու հիմա, երբ գյուղում մի միջոցառում է լինում, սկսում ենք մեր ազգագրական պարերով, ու ես դրանից շատ եմ ուրախանում:
Տեսաՙ՚ք. սկզբից փոխեցի ինքս ինձ, հետո շրջապատիս: Սկզբից տվեցի շրջապատիս, հետո ակնկալեցի լավ պատասխան: Ու հասկացա՝ ինչ լավն է աշխարհը, երբ դու նրան մի բան ես տալիս:
Ժպտացեք, մարդիկ, դուք ապրում եք աշխարհում. ենթարկեք կյանքը ձեզ, ոչ թե ենթարկվեք: