Լուսանկարը` Ամալյա Հարությունյանի
“Exploring the world through the lens of camera” ծրագրի շրջանակներում
Վալյա տատին ծնվել է Բջնի գյուղում, որը իր ներկայիս բնակավայր Արզական գյուղի սարերի հետևում է: Ապրել է այնտեղ ու, հետո անցնելով այդ սարերը, եկել է Արզական` հարս: Արզականը կոչում են նաև Արզաքյանդ,Արզաքյան: Ավանդական հայկական ձևերով նրան եկել են «ուզելու»: Սկզբից Վալյա տատիկի հայրը չի համաձայնել, հետո համաձայնության են եկել և 1962 թվականին ամուսնացել են ու տեղափոխվել Արզական: Ունեցել է 4 երեխա: Այդ տարիներին անտառից բանջար է բերել, վաճառել, լավաշ է թխել ու գումար վաստակել: Ըստ նրա այդ տարիները` սովետի տարիներն էին, և իրենք ապահովված էին ամեն ինչով: Նա և իր ամուսինը աշխատել են նաև տարբեր հիմնարկներում որպես բանվորներ: Իսկ անտառտնտեսությունում ծառեր են տնկել, որոնք հիմա կան ու զարդարում են Արզականի բլուրները ու լեռները:
Ես միշտ զարմացել եմ մեր տատիկների աշխաասիրությամբ և ջանասիրությամբ.Վալյա տատին այս ամենի վառ օրինակն է: Ասեմ նաև, որ տատին ամուսնացել է 17 տարեկանում, մասնագիտություն չունի, և իմ հարցին, թե արդյո՞ք ափսոսում է, որ մասնագիտություն չունի, պատասխանեց, որ կուզեր ավելի հանգիստ կյանք ունենալ: Հայկական ավանդույթները հաճախ փոխում են մարդկանց կյանքը, և ամեն ինչ ստացվում է այլ կերպ:
«Կյանք է, ամեն ինչ էլ ստացվում է, փոշմանում ես հաճախ»,- ասում է նա: Նրա 3 որդիներն արտերկրում են հիմա` մշտական բնակության, մեր սոցիալական խնդիրների պատճառով:
Վալյա տատին չի բողոքում իր կյանքից, միայն կուզեր, որ որդիները լինեին իր հետ, ոչ թե այլ երկրում: Վալյա տատին նաև հայտնի է իր ավանդական պարերով: Պատմում է, որ իր տղաների հարսանիքներին հագել է տղամարդու՝ պապիկի հին շորեր և ուրախացրել է իր հյուրերին: Իսկ հեղափոխությունից հետո նա միայն մեկ փոփոխություն է տեսել՝ երիտասարդ գյուղապետ: Գյուղապետը երեք շաբաթ է, ինչ ընտրվել է: Պայծառությամբ լցված աչքերով տատիկը երազում է, որ լավ բաներ պիտի տեսնի Նոր Հայաստանում:
Վալյա տատին և իր հարսը`տիկին Գայանեն, հիանալի հարաբերություններ ունեին, և ավանդական «հարս-սկեսուր» ասածը մենք չտեսանք: Ասում է, որ ջահել են, ինչ ուզում են՝ թող անեն:
Վալյա տատին չի պատկերացնում ձմեռը առանց իր պահածոների: Ամառվա ընթացքում անընդհատ ձմռան պաշար է տեսնում:
Մեր տատիկը և իր ընտանիքը հյուրընկալել են նաև Խաղաղության Կորպուսի կամավորներին, և մեզ հյուրընկալելը նոր բան չէր իրենց համար: Եվ այն խոսքը, որ ասում են. «Զգա քեզ ինչպես քո տանը», իրականում հենց այդպես էլ զգացինք Վալյա տատիկի ընտանիքում: Վալյա տատին ամենաշատը օգտագործում էր «բալես», «ազիզ ջան», «կյանքս» բառերը՝ դրանց մեջ կուտակելով իր սրտի ամբողջ ջերմությունը: