anyuta paronyan

Քաղաքակրթությունից հեռու

Ծիծաղելի կհնչի, բայց ես այն մարդկանցից եմ, ովքեր կուզենային մեկ անգամ կյանքում ապրել աֆրիկական ցեղերի հետ։ Ինձ շա՜տ են հետաքրքրում նրանց կենցաղը, սովորույթները։ Հետաքրքիրը, իմ կարծիքով, հենց իրենց արտաքինն է՝ ափսեներ բերաններին, և կոտոշներ՝ գլխներին։ Ափսեները նրանք դնում են որպես գեղեցկության խորհրդանիշ, և որքան մեծ են բերաններին դրված ափսեները, այնքան իրենք գեղեցիկ են, և ամուսնանալու համար ավելի հարուստ ավար են ստանում՝ չորս կովից սկսած։ Եթովպիայի Օմո գետի ավազանը գիտնականները համարում են մարդկության բնօրրան։ Այնտեղ են բնակվում համեր, դասանեչ, մուրսի, սուրի, կարո, ռուֆո և տուրկանա հնագույն ցեղերը։ Այժմ նշված վայրերում կառուցվում է Աֆրիկայի ամենամեծ ջրամբարը, դրա պատճառով այս ցեղերը (մոտ 200 հազար մարդ) գտնվում են ոչնչացման վտանգի տակ։ Ցեղերի համար գումար վաստակելու գլխավոր աղբյուրը փողի դիմաց լուսանկարվելն է։ Դասանեչ ցեղի անվանումը նշանակում է «դելտային մարդիկ»։ Նրանք բնակվում են հովտի հարավային մասում, որտեղ Օմո գետը միախառնվում է Տուրկանա լճին։ Բաննա ցեղը հիմնականում զբաղվում է գյուղատնտեսությամբ, մարդիկ բնակվում են լեռնային հատվածներում։ Կարոն Եթովպիայի հարավում ամենասակավաթիվ ցեղն է՝ 1500 ներկայացուցիչ։ Կարո ցեղի մարդիկ հայտնի են իրենց բոդի-արտով, նրանք դեռ հնուց իրենց մարմինները զարդարում էին ինքնատիպ նախշերով, որոնք փոխարինում են հագուստը։

Ամենահետաքրքիր սովորույթներն ունեն մուրսի ցեղերի բնակիչները։ Մուրսիները նույնպես հավատում են երկնային ուժերին։ Հիմնական կրոնական պաշտոնյան քուրմն է։ Հատուկ ծիսակատարությունների միջոցով քուրմը փորձում է անձրև կանչել, պաշտպանել մարդկանց և անասուններին հիվանդություններից, կանխել հարևան ցեղերի հարձակումները, երաշխավորել հողի բերրիությունը և այլն։ Մուրսիները դավանում են անիմիզմ։ Մուրսիների մոտ սովորույթ է ստորին շրթունքի կիսանը։ Մուրսիների մոտ շրթունքը ձգելու արարողությունը սկսում են մանուկ հասակից և շարունակում մինչև խոր ծերություն։ Այս պատճառով շուրթերը կարող են հասնել բավականին մեծ չափսերի։ Շրթունքների բացվածքը աղջիկների մոտ հիմնականում արվում է ամուսնությունից 6-12 ամիս առաջ՝ մոր կողմից։ Կանայք առավոտյան շուտ արթնանում են և երկար ճանապարհ կտրելով՝ գնում ջրի, իսկ տղամարդիկ այդ ընթացքում գնում են որսի, և տուն վերադառնալիս հարբած են լինում, այդ ժամանակ նրանցից պետք է վախենալ։ Ծերերն էլ զբաղվում են երեխաների դաստիարակությամբ։