davit gorgoyan

Քո «տանից» դուրս

-Կլինի՞ հետս չքայլես, ամոթ ա: Մարդիկ իմ մասին ի՞նչ կմտածեն:

-Լավ:

-Արա, հո դու խայտառակ չե՞ս: Էդ ձմեռ պապու գլխարկով դուրս չգաս միջանցք:

-Այո՜, էս ինչ ուրախ եմ ես, թռի գիրկս, ծիտս:

-Արա, ամոթ ա, սուս մնա:

-Ուրեմն քաղաքակիրթ մարդու տպավորություն թողնելու համար անչափ կարևոր է պահպանել էթիկետի կանոնները:

-Կարևոր չի: Ես թքած ունեմ ձեր քաղաքակրթության վրա: Ինձ էդպես հարմար չի, չեմ անում: Պիցան միշտ ձեռքով եմ կերել, էդպես էլ շարունակելու եմ: Հետաքրքիր է կնոջ տարիքը` հարցրել եմ, ու էդպես էլ շարունակելու եմ: Նստելուց էլ էլի ոտքս ոտիս եմ գցելու, էդպես հանգիստ է:

-Արա Դավո, սուս մնա, ամոթ ա:

-Դավ, իմացե՞լ ես, ****-ը էլի նրան ա կպել: Ամոթ-աբուռ կորցրել են լրիվ:

-Հա, ի՞նչ անենք: Մեկը պոռնիկ ա, մյուսը՝ փչացած, դու երեկ մորդ խաբեցիր, ես էլ առանց բարձ եմ քնում: Ամեն մեկին մի բան ա դուր գալիս, ինչի՞ եք քիթներդ խոթում ուրիշի անձնական կյանք:

-Ամոթ ա, հենց հիմա նասկիներիդ կարմիր պալասավոր մասը վերև բարձրացրու, քանի հորդ չեմ ասել:

-Արա, էս էլի էդ տերտերի մանթոդ ես հագել:

-Հա, խի ի՞նչ կա, ամոթ ա՞:

-Հա, բա ին չա:

-Ինչի՞, հագս բան չկա՞, որ ամոթ անեմ:

-Չէ, դե ուղղակի…

-Արի` դու իմ տեղը մի նեղվի, կամ էլ կողքիցս հեռու մի գնա, ես ձիգ կքայլեմ, դու էլ ամոթ կանես:

…Բարև: Ես այսօր էլ ծնվեցի մի երկրում, ուր քո տիեզերքում բացի քեզանից այլ աստվածներ էլ կան: Հանրություն կոչված ավտորիտարիզմում քո վախերը քո արժեքներից թանկ են: Քո անփորձությունը քողազերծ անելով հայտնի ու անհայտ վախերդ արնահոտ են ցրում, այդպիսով քեզ դարձնելով զոհը մի գիշատչի, որի ձեռքից ամեն դեպքում պրծում կա:

… Ես սիրում եմ քո պարտված տեսակը, քո այն խիզախ տեսակը, որ իր ներքին մերկությունից չամաչելով, անընդհատ կանգնում դիմացս ու ինձ նախատում է: «Ամո՛թ է»: Քո պարտված այն տեսակը, որ վախենում է իր վախերից, վախենում արտահայտվելուց ու գոռում իր շղթաները չընդունողի վրա:

Մի բան հագիր` չմրսես: Ես ամենևին անսովոր եմ քո մերկությանը: Տես, կարմրեցի:

…Ամո՛թ է…

Ո՛չ: Ամոթը գիտե՞ք որն է: Այն սկսում է տան մասին ձեր պատկերացումներից: Ձեր տան սահմանը վերջանում է այնտեղ, երբ փակում եք դուռը: Փողոցը, բակը, քաղաքը, գյուղն ու երկիրը ձեզ համար տուն չեն: Ամոթը իմ հակաճառելու մեջ չի՛, այլ այնտեղ, որ իննսուն միլիոնանոց տոնածառի արժեքը դուք ձեր գրպաններից դուրս եկող յոթանասուն վեց դրամներով եք տեսնում: Գիտե՞ք ինչ կա, մենք ենք գնել այն, մեր քաղաքի գեղեցկության համար, մեզ հարկավոր չի այդ յոթանասունվեց դրամը, փոխարենը` հրաշք տոնածառ ունենք: Մի բան ասե՞մ, ոչ ոքի չասեք:

Նախորդ ամիս լրացավ երեսուներորդ տարին, ինչ մենք աղետի գոտի ունենք, չորս հազար հինգ հարյուր աղքատ ընտանիք, ինը հարյուր հազար աղքատ բնակիչ: Իսկ դուք դրել հաշվում եք, թե տոնածառի գինը յուրաքանչյուր երևանցու բյուջեի քանիերորդ մասն է կազմում: Նույն սրտով էլ Նոր տարի եք նշում: Մեր երկու միլիոնանոց բնակչության երեխաների մի հսկա մաս էդպես էլ քաղցրը շատ քաղցրից չի տարբերի, նրանց համար օրերով սոված մնալը ապրելու բնազդ է, իմունիտետ, աղոթքը՝ խաբված ինքնախաբեություն, խոնավությունն ու ցուրտը՝ անբաժան ընկեր, Ամանորը՝ չգրված հեքիաթ, էլ կրթությունից չեմ խոսում:

Գիտե՞ք, ամոթը որն է: Ամոթը կրթություն չստացող սոված երեխան է: Իսկ ո՞վ է անկիրթ մանուկը, եթե ոչ քո երազանքի երկրի խարխուլ հիմքերը: Ամոթ չի՞ բացարձակ սեյսմակայունությունից զուրկ լիքը դպրոցներ ունենալ: Մի բան էլ ասե՞մ: ԿԳՆ-ն 17 միլիոն հատկացրեց մի հաղորդաշարի վրա, որին հանդիպելիս դու անկասկած փոխել ես ալիքը: Ինչո՞ւ, տունը միայն գերժամանակակից սարքավորումներով լցված ու թարմացվող մի քանի դպրոցնե՞րն են: Շատ պատանիներ զուրկ են մնում կրթություն ստանալու իրավունքից զուտ այն պատճառով, որ դպրոցում, բացի կարգին կրթությունից, ամեն ինչ ստանում են, իսկ անհատական ուսուցիչ վարձելու համար բավական գումար չունեն: Իսկ որտեղի՞ց ունենան, երբ աղքատ բնակչության թիվը ուղիղ համեմատական է մեր տասը մարզերից վեցում ապրող մարդկանց թվին: Գիտե՞ք ամոթը որն է: Ամոթը նման կարգավիճակով հզոր պետությունների արանքը խցկվելն է: Ու քանի էսպես էլ շարունակում ենք, մեր վրա միշտ էլ մատ են թափ տալու, դու միշտ էլ արտասահմանում ուսանելու երազանքով ես քնելու-արթնանալու, ու մի օր հաստատ ոտքերդ կմաքրես երկրի շեմին` էլ հետ չգալու հույսերով:

Քո «տանից» դուրս հայրենիքը չի ավարտվում:

Հ.Գ. Ամանորյա չստացվեց, ամո՞թ ա…