mane m sargsyan

Ծաղկաձորյան օրագիր. Ֆոտոյի համար պետք չէ լեզու հասկանալ

-Ի՞նչ ես ուզում դառնալ,- շատ հաճախ ինձ տեսնելիս հարցնում են մարդիկ:
-Ռազմական բժիշկ,- գլուխս բարձրացնելով ու հպարտ պատասխանում եմ ես:
-Հետաքրքիր է: Ուզում ես դառնալ ռազմական բժիշկ, բայց խորացել ես ֆոտոյի և լրագրության ոլորտում: Իսկ միգուցե դառնաս լրագրողառազմաբժի՞շկ:
-Հետաքրքիր անվանում է: Կարելի է…

Անցավ որոշակի ժամանակ, և ահա ես նորից նման խոսակցության ներկա դարձա: Մի քիչ մանրամասնեմ` վերջում կհասկանաք:

«Մանանա»-ն ֆոտոյի մասին երեխաներին ավելի շատ գիտելիքներ տալու համար հրավիրել էր ֆոտոլրագրող Վարո Ռաֆայելյանին:
-Ես ֆոտոլրագրող եմ, բայց ես ինձ ավելի շատ «ֆոտոգրաֆ» եմ անվանում,- ասաց նա հանդիպման հենց սկզբից,- վարպետության դասը սկսեմ երևի նրանից, թե ինչ է նշանակում ֆոտոլրագրությունը: Սոցիալական ինչ-որ կոմունիկացիայի տեսակ է, վիզուալ լուծում ունենալով: Օրինակ, ժուռնալիստները ինչ-որ նյութ գրելիս, կամ ինչ-որ պատմություններ պատմելիս տեքստ են գրում: Ոչ բոլորի լեզուն է նույնը, կամ ոչ բոլորն են հասկանում հայերեն: Ֆոտոյի առավելությունը լրագրության նկատմամբ այն է, որ այն վիզուալ է, ու դրա համար լեզու հասկանալ հարկավոր չէ: Պետք է բացատրել ինչ-որ իրավիճակը, թեման, նյութը պատկերների միջոցով:

Հետաքրքիր ճակատագրի խաղ
-Ես լուսանկարիչ չեմ մասնագիտությամբ, ես ատամնաբույժ եմ: Բայց լուսանկարչությունը սիրում էի: Մի անգամ ընկերներս ասացին, որ լուսանկարչի աշխատատեղ կա, կարող ես դիմել: Ես որոշ ժամանակ նրանց համար լուսանկարեցի, ու նրանք ինձ ընդունեցին:
Շատ երկար ժամանակ ես օբյեկտիվի և սուբյեկտիվի տարբերությունը չէի հասկանում: Բայց որոշ ժամանակ անց պատկերացրեցի տարբերությունը: Ու նաև հասկացա, որ լուսանկարչության մեջ կարևոր է նաև այն, որ քո կարծիքը շատ հաճախ նկարելուց հաշվի չեն առնում: Պատվիրել են, որ նկարես, ուրեմն պետք է նկարես, առանց ինչ-որ «կամակորությունների»:

Օբյեկտիվի և սուբյեկտիվի ճիշտ դրսևորում:
-Երբ ինչ-որ բան ենք նկարում, օրինակ՝ ցույց, չպետք է այդ ցույցին սուբյեկտիվ ձևով վերաբերվել: Կարևոր չի, դու ընդդիմադիր ես, թե ոչ: Այսինքն, չստացվի այնպես, որ ես ընդդիմադիր եմ, ուրեմն պետք է նկարեմ այնպես, ինչպես կնկարեր ընդդիմադիրը: Ֆոտոլրագրության մեջ պետք է լինի ճշմարտություն:

Ֆոտոլրագրության ներքին խոհանոցը
-Աշխատանքը կատարվում է հետևյալ կերպ. տրվում է ինչ-որ թեմա, նյութ կամ միջոցառում: Խնդիրը հետևյալն է. շատ քիչ նկարներով ֆոտոլրագրողը պետք է կարողանա տեղեկատվությունը փոխանցել հանրությանը կամ մարդուն:
Պարոն Ռաֆայելյանը պատմեց, թե ինչքան երկար ժամանակ է տրամադրում լուսանկարներ «ստեղծելուն»: Ֆոտոպատմություններից մեկը, որ նա ցուցադրեց, Երևանի Աղի լճակի ֆոտոշարքն է: Ասաց, որ մի քանի շաբաթ գնում էր լիճ: Սկզբում առանց ֆոտոխցիկի, ուղղակի ծանոթանալու համար, հետո կամաց-կամաց սկսեց ծանոթանալ մարդկանց հետ, հետո լուսանկարել: Նա մեզ ներկայացրեց մարդկանց արձագանքների մասին, երբ իրենց նկարում էին: Շատ հաճախ մարդիկ չէին ցանկանում, որ իրենց լուսանկարեն: Պետք է միշտ պատրաստ լինել նաև դրան: Երբ մարդկանց հետ երկար ես շփվում, քեզ արդեն ճանաչում են, հանգիստ են վերաբերվում ֆոտոխցիկին:
Ինձ շատ դուր եկավ, թե ինչպես է Վարոն գտնում ֆոտոպատմություններ: Օրինակ, մի շարքը նվիրված էր Երևանի Քոչար փողոցում գտնվող նկարիչների արվեստանոց-բնակարանների շենքին: Նա նույն ռակուրսից նկարել էր արվեստանոցներն իրենց «բնակիչներով»: Շատ հետաքրքիր ու անսպասելի էր: Ասես ներս ես մտնում նրանց աշխարհը և դիտում, թե նմանատիպ տարածքում ինչքան տարբեր մարդիկ են ապրում, ստեղծագործում:

Ես հիմա այլ հայացքով եմ նայում լուսանկարչությանը, կփորձեմ կիրառել Վարոյի խորհուրդները: