Լիլիթ Վարդանյանի բոլոր հրապարակումները

lilit vardanyan

Նամակ, որը հասավ հասցեատիրոջը

-Վայ, նամակ,- ասացի ես՝ վերցնելով «նամակը»,- տա՛ր ինձ Վեներիկի մոտ:

Ես փչեցի «նամակը» և վազեցի «նամակի» հետևից:

Այդ ժամանակ ես 7-8 տարեկան էի: Իմ ընկերուհին գնացել էր Ֆրանսիա:

Հիշում եմ՝ ինչպես էի վազում նամակի հետևից, մինչև հասա փողոց, և նամակը բարձրացավ այնքան վերև, որ այլևս չէի տեսնում այն…

-Լիլիթ, նայի, Վեներիկից «նամակ» եկավ,- ասաց եղբայրս,- ասում ա, որ գալու ա:

Այդ օրը ես իմացել էի, որ Վեներիկը մի քանի օրից գալու էր:

-Հա,- ասացի ես ու հիշեցի այն օրը, երբ գնում էի «նամակի» հետևից:

Նամակը տեղ էր հասել 8 տարի անց:

Օգոստոսի սկզբին Վեներիկը եկավ Հայաստան:

Հաջորդ օրը ես գնացի նրան տեսնելու: «Տեսնես ես իրանից բոյո՞վ եմ, թե՞ նույն բոյի ենք»,- միայն դա անցավ մտքովս, երբ ես մտնում էի ներս: Երևի այն պատճառով, որ մեր տարիքային տարբերությունը ընդամենը 3 օր է (ես նրանից փոքր եմ):

-Բարև:

-Բարև,- ասացի ես:

Չէ, ես նրանից բարձրահասակ էի:

8 տարի անց նորից հանդիպեցինք: Վեներիկի մեջ համարյա ոչինչ չէր փոխվել, եթե ես նրան տեսնեի ուրիշ տեղ, երևի կճանաչեի:

Բայց 8 տարվա ընթացքում ես նրա հետ մի քանի անգամ էի խոսել: Դրա համար էլ մենք չգիտեինք, թե ինչի մասին խոսել:

Վեներիկը նայում էր իր հին ալբոմները: Նա ցույց տվեց իմ ծննդյան օրվա նկարները, որտեղ ինքն էլ կար: Մենք խոսեցինք այն մասին, թե որտեղ ենք սովորում: Ես իմացա ֆրանսիական կրթական համակարգի մասին: Հետո խոսեցինք մեր սիրած ֆիլմերի մասին:

Մեր կապը այսքան տարիների ընթացքում չէր պահպանվել: Մենք շատ փոքր էինք, երբ իրար հետ խաղում էինք:

Մի քանի օր անց ես գնացի հանգստանալու: Վեներիկը պետք է Ֆրանսիա գնար այն օրվա գիշերը, երբ ես պետք է հետ գայի: Այսինքն՝ ես կկարողանայի տեսնել նրան մինչև Ֆրանսիա գնալը: Բայց ես չգնացի: Եթե հարցնեք՝ ինչու չգնացի, ես կասեմ, որ ինքս էլ չգիտեմ՝ ինչու:

Հետո, իհարկե փոշմանեցի, որ չեմ գնացել նրան տեսնելու:

Հաջորդ օրը ընկերուհուս հետ իջել էի բակ: Մենք զբոսնում էինք, երբ ես տեսա մի «նամակ»:

-Վայ, «նամակ»,- ասացի ես՝ «նամակի» հետևից գնալով:

-Լսի, մանկությո՞ւնդ ես հիշել,- հարցրեց ընկերուհիս:

-Չէ,- ասացի ես՝ բռնելով «նամակը»:

Բայց իրականում ընկերուհիս ճիշտ ասաց. ես հիշել էի մանկությունս: Այդ «նամակը» Վեներիկի կողմից էր: Երևի ասում էր, որ արդեն տեղ է հասել: Ես էլ «նամակը» հետ ուղարկեցի՝ ներողություն խնդրելով, որ չգնացի նրան տեսնելու…

-Լիլիթ, նայի Վեներիկի կողմից «նամակ» ա էկել,- ասաց եղբայրս,- ասում ա, որ հասել ա:

-Ո՞ւր ա,- հարցրի ես՝ մտածելով, որ Վեներիկը սքայփով է գրել:

-Հեսա,- ասաց եղբայրս՝ ցույց տալով «նամակը»:

Ես գնացի նամակի հետևից և վերցրի այն: Տեսնես՝ այս անգամ ի՞նչ էր ասում Վեներիկը…

Սելֆիների Կասկադը

Կասկադը Երևանի ամենատուրիստաշատ վայրերից մեկն է: Այս անգամ Կասկադում զբոսնելիս լուսանկարեցի Կասկադում սելֆի անող տուրիստներին:

Պեչենու բաղեր

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

-Լիլի՞թ, գալի՞ս ես գնանք «Պեչենու բաղեր»,-հարցրեց հայրիկս:

-Է՞դ ո՞րն ա,-հարցրեցի ես:

-Չե՞ս լսել, որ ասում են. «Ի՞նչ ես քեզ պեչենու բաղերը գցել»:

-Չէ, չհասկացա:

- Դպրոցում էդպես չե՞ն ասում հեչ, էն, որ իբր չեն հասկանում:

-Չէէէ:

- Իսկ չե՞ս լսել. «Դոդերի բախչան գցել» արտահայտությունը:

-Հա~, ընկեր Սարուխանյանն էր տենց ասում,- ասացի ես՝ հիշողությունների մեջ ընկնելով:

-Ուրեմն հասկացար:

-Հա:

-Գալի՞ս ես հետս,- հարցրեց հայրիկը:

-Հա, իսկ ի՞նչի համար ենք գնում:

-«Չկա՝ չկա» գրքի շնորհանդեսն ա:

Ես չգիտեի այդ գրքի և հեղինակի մասին, բայց համաձայնվեցի:

Մենք գնացինք «Պեչենու բաղեր» սրճարան: Մուտքի մոտ կանգնած էին մարդիկ, ովքեր արդեն վերցրել էին այդ գիրքը, մարդիկ, ովքեր ծխում էին կամ ուղակի զրուցում:

Ներս մտանք: Տարածքը փոքր էր: Ես և հայրիկը գնեցինք «Չկա՝ չկա» գիրքը: Գիրքը շատ հետաքրքիր էր պատրաստված. շապիկին հաստ ստվարաթուղթ էր սոսնձած, իսկ վրան ոչինչ չկար գրած: Մարդիկ մոտենում էին գրքի հեղինակին՝ Գեմաֆին Գասպարյանին, և ընտրում, թե որտեղ նա դնի կնիքը, որի վրա գրված է «Չկա՝ չկա»: Դե, կնիքը հենց գրքի վերնագիրն էր:

Ծանոթացա Գեմաֆինի հետ, ընտրեցի կնիքի տեղը: Հետո էլ լուսանկարեցի Գեմաֆինին՝ իր գիրքը ձեռքին:

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյանի

Ես և հայրիկը մի քիչ էլ մնացինք, զրուցեցինք մարդկանց հետ և հետ վերադարձանք:

Կարևորը իմացա, թե ինչ է նշանակում պեչենու բաղեր:

«Չկա՝ չկան» դեռ չեմ կարդացել, բայց էջանիշի վրայի գրածը հավանում եմ:

ձեզ թվում է,
որ ինձ թվում է,
որ ձեզ թվում է,
որ ինձ թվում է:

իսկ ինձ թվում է,
որ ձեզ թվում է,
որ ինձ թվում է,
թե ձեզ թվում է:

բայց ձեզ թվում է
ու ինձ թվում է,
թե ձեզ թվում է
կամ ինձ թվում է…

Գարնան արևի տակ

lilit vardanyan

Անցյալ տարվա իմ երեք սիրելի գրքերը

Ես սովորություն ունեմ ամեն երեկոյան գիրք կարդալ: Անցյալ տարի էլ շատ գրքեր կարդացի: Ինձ դուր եկան Վիլյամ Սարոյանի «Մայրիկ, ես սիրում եմ քեզ», Ջոն Բոյնի «Զոլավոր գիշերազգեստով տղան» և Չարլզ Դիքենսի «Օլիվեր Թվիստի արկածները» գրքերը:

«Օլիվեր Թվիստի արկածները» Անգլիայի 19-րդ դարի սկզբի մասին է: Այդ գիրքը հավանել եմ, որովհետև գրքի հեղինակ Դիքենսը պատմում է, թե ինչպես են ապրել մարդիկ այդ ժամանակ, ինչ դժվար եղել ապրելը, և ինչպես են մարդիկ պայքարել սովի դեմ: Ինձ դուր եկավ վեպի գլխավոր հերոսը՝ Օլիվեր Թվիստը, ով կարողացավ հաղթահարել բոլոր դժվարությունները:

«Այս աշխարհը հուսախաբությունների աշխարհ է: Հաճախ մեր ամենից շատ փայփայած հույսերը, ավա~ղ, մոխրանում են, և այնպիսի հույսեր, որ ամենից շատ են պատիվ բերում մեր անձին»,- ասվում է այդ գրքում:

«Օլիվեր Թվիստի արկածները» ցույց է տալիս Անգլիայի այն ժամանակվա սոցիալական իրավիճակը՝ մարդկանց խավերը, և թե ինչպես կարող են զրկվել բարձր աստիճանից, գողերը և հանցագործները, ովքեր այսօր էլ կան աշխարհում, անմեղ մարդիկ, որ կարող են դառնալ հանցագործ, մարդիկ, որոնց այլևս փրկել չես կարող…

Այդ ամենի միջով ես անցա Օլիվեր Թվիստի հետ: Դա կյանքի փորձն էր, որը ձեռք բերեց Օլիվեր Թվիստը իր փոքր տարիքում:

Ջոն Բոյնի «Զոլավոր գիշերազգեստով տղան» երկրորդ համաշխարհային պատերազմի մասին է: Այն մասին, թե ինչպես էին գերմանացիները վարվում հրեաների հետ: Գրքի գլխավոր հերոսը Բրունոն է: Նա ինը տարեկան տղա է: Նա գիտի, որ իր հոր աշխատանքը շատ լուրջ է, որ հայրը զինվորական համազգեստ է կրում, բայց չի հասկանում, թե ինչ է կատարվում: Հենց նրա մտածելակերպով էլ գրված է այդ գիրքը: Գրքում ուղղակի չկա հրեաների ցեղասպանության մասին, սակայն Բրունոյի պատմությունը բացահայտում է այն: Պարզ, տխուր ու սովորեցնող գիրք է:

«Մայրիկ, ես սիրում եմ քեզ» գիրքը գրել է Վիլյամ Սարոյանը: Դա մի աղջկա և մայրիկի մասին է: Գիրքը գրված է առաջին դեմքով՝ աղջկա անունից: Աղջիկը ինը տարեկան է և ապրում է իր մայրիկի հետ: Գիրքը ինձ դուր է եկել պարզության ու լավ երկխոսությունների համար:

« -Դու իրո՞ք էդպես ես կարծում, Գորտուկ:

-Կարծու՞մ,-ասացի ես,-Ի՞նչ կարծել, գիտե՛մ: Դու ամբողջ աշխարհում ամենագեղեցիկն ես ու ամենահաջողակն ես:

-Հա՞, դե ուրեմն արի հագնվենք ու գնանք ման գալու:

-Ու~խ:

-Մի գոռա: Սա ձեր դպրոցը չի: «Պիեռ» հյուրանոցն է: Բաժանված մորն առանց այդ էլ խեթ աչքով են նայում:

-Դե լավ, կամաց «ուխ»:

-Հա Գորտուկ, կամաց ասա՝ «ուխ»:

-Կամա~ց-կամա~ց «ուխ»:

-Այ, ապրես:

-Ամենակամա~ց-կամաց «ուխ»-ը:

-Հիանալի է:

Ես էնպես կամա~ց-կամաց ասացի «ուխ», որ աղջիկ մայրիկը հարցրեց:

-Ինչ ասացի՞ր:

-Ու~խ:

-Հա, բայց կամաց, Գորտուկ: Դե՛, ի՞նչ հագնենք, միանման շորե՞ր:

-Ու~խ:

-Կամաց: Կապույտները չհագնե՞նք՝ կարմիր ու սպիտակ ծաղիկներով:

-Կամա~ց «ուխ» …

Մանկությանս ամսագիրը՝ «Լոլո»

Փորփրում էի պահարանի դարակները: Գտա «Խաբարբզիկները», «Ռեանիմանիայի» գրքույկը, «Ուրախ գնացքը» և հանկարծ աչքովս ընկան «Լոլոները»:

«Լոլոն» իմ մանկության ամսագիրն էր: Ես այն կարդում էի, երբ 7 տարեկան էի: Բացեցի ամսագրերը, և շատ հիշողություններ արթնացան: Տեսա այն ճանապարհորդական պատմությունները, որոնք ես մեծ հաճայքով կարդում էի և ուզում էի, որ ես էլ Լոլոյի (ամսագրի գլխավոր հերոսի) նման ճանապարհորդեի, նաև Լոլոյի մասին կոմիքսները, Նարեկի, Վահեի, Նարեի կոմիքսները՝ նրանց արկածների մասին, որոնք այդպես էլ անավարտ մնացին, և ես չիմացա, թե ինչ եղավ վերջում: Հիշում եմ, որ մի ժամանակ ես ուզում էի լինել Նարեի տեղը և Նարեկի ու Վահեի հետ արկածների մեջ ընկնել:

Տեսա հայտնի մարդկանց մասին պատմությունները, որոնք կարդալով հասկացել էի, որ նրանք էլ մի ժամանակ մեր պես սովորական մարդիկ են եղել: Ամենաշատը ես սիրում էի Մոցարտի մանկության մասին զվարճալի պատմությունները:

Որոշ էջեր կտրել էի և օգտագործել: Ես բացել էի պահարանը կոլաժի համար նյութեր գտնելու համար: Այս անգամ հետևում էի, որ իմ սիրած էջերը չկտրեմ: Չկտրեցի իմ սիրած պատմությունների նկարները, անգլերեն դասերի էջերը, կոմիքսները:

«Լոլոյում» պատմվում էր այն ժամանակվա նոր ֆիլմերի, մուլտֆիլմերի մասին: Հիշում եմ, որ առաջին անգամ «Կարիբյան ծովի ծովահենների» մասին իմացա «Լոլոյից»:

Մի անգամ ես նկարել էի Լոլոյին և նամակ գրել:

«Լոլոյի» տարեդարձին նվիրված համարը իմ սիրած համարներից էր: Այնտեղ ես կարդացի հայտնի գյուտերի մասին: Դրանցից ամենաշատը ես հավանում էի հեռախոսի գյուտի պատմությունը:

«Լոլոյում» նաև կային «Իմ տատիկ Թամթիմարին», «Կաղանդ պապը», «Երբ մտքերը սառչում են օդում» և այլ պատմություններ: Դրանցից ամենաշատը սիրում էի «Երբ մտքեր սառչում են օդում»-ը:

Մի քանի տարի անց «Լոլոն» էլ չէր տպագրվում: Մենք պահեցինք այդ ամսագրերը, և դրանք մինչև հիմա դրված են պահարանում՝ իրենց հիշողություններով:

lilit vardanyan

Նամակ, որը չի հասնի հասցեատիրոջը

Բարև, սիրելի՛ Վեներիկ,

Արդեն յոթ տարի է՝ գնացել ես Ֆրանսիա: Այդ յոթ տարվա ընթացքում շատ բան է փոխվել: Ձեր այգու ծիրանենին աճել է, տերևները թափվել են, և ձյուն է եկել: Բակը արդեն ասֆալտապատ է:

Իսկ հիշո՞ւմ ես Սյուզիին: Նա արդեն մեծացել է: Ես երբեմն հիշեցնում եմ իրեն քո մասին, բայց նա չի հիշում: Այն ժամանակ նա մեկ տարեկան հազիվ լիներ:

Իսկ մեր ընկերուհի Սյուզին գնաց, բայց երբեմն վերադառնում է: Նա էլ է մեծացել, բայց չի փոխվել:

Երևանում էլ շատ փոփոխություններ են եղել: Կասկադն է փոխվել՝ արձանները շատացել են: Երևանում արդեն կա Հյուսիսային պողոտան: Իսկ Ազատության հրապարակում ոչինչ չի փոխվել, միայն ավելացել են հեծանվորդներ, անվաչմշկորդներ, սքեյթերներ:

Ուզում եմ, որ վերադառնաս: Հաստատ շատ նորություններ կիմանաս, կտեսնես այն վայրերը, որտեղ եղել ես, բայց արդեն չես հիշում…

Իսկ եթե մի պահ պատկերացնեիր քո կյանքը Երևանում… Երևի մենք կսովորեինք նույն դպրոցում, նույն դասարանում…

Ես չեմ հիշում, թե երբ եմ ծանոթացել քեզ հետ: Չեմ հիշում նաև, թե ինչպես ընկերացանք, ինչպես դարձանք մտերիմ ընկերուհիներ:

Հիշում եմ, թե ինչպես էինք իրար հետ խաղում: Իսկ հիշո՞ւմ ես պահմտոցի խաղալու մեր գաղտնի թաքստոցները, հիշո՞ւմ ես, որ ես տանը դաս էի անում, իսկ դու ինձ կանչում էիր բակ:

Ես ամենալավը հիշում եմ մեր ընկերության վերջին շաբաթը (թեկուզ մենք հիմա էլ ենք ընկերներ), երբ դու գնացիր Ֆրանսիա ու դեռ չես վերադարձել:

Գիտե՞ս, մինչև հիմա պահում եմ քո տված հուշանվերը: Մենք հենց այդպես էլ անվանեցինք այն՝ հուշանվեր: Հուսով եմ, դու էլ իմ նվիրած հուշանվերն ես պահում:

Ես թևնոց էի գործել քո գնալուց մի շաբաթ առաջ, որպեսզի հասցնեմ ավարտել:

Գիտե՞ս, քո ուղարկած թևնոցն ու վզնոցը հասան ինձ: Դրանք նույնպես ինձ մոտ են:

Ես քեզ դեռևս համարում եմ իմ առաջին ընկերուհին, առաջին մտերիմ ընկերուհին: Հուսով եմ, որ դու նույնպես այդպես ես մտածում:

Իմ կարծիքով, այսքան տարիներ անց քեզ մոտ էլ շատ բաներ են փոխվել, մի փոքր էլ դու պատմիր այն մասին, թե ինչ է փոխվել այս յոթ տարվա ընթացքում:

Իսկ ձեր մոտ եղանակն ինչպե՞ս է: Ո՞ր դասարանում ես սովորում: Ինչպե՞ս ես սովորում: Տատիկդ ինչպե՞ս է: Փոքր եղբայրդ խոսո՞ւմ է հայերեն:

Սպասում եմ քո նամակներին:

Քո մտերիմ ընկերուհի՝ Լիլիթ

lilit vardanyan

Դրականն ու բացասականը դպրոցի նոր շենքում

Մեր դպրոցի շենքը քանդում են, մենք դասերն անում ենք մեկ ուրիշ դպրոցի ազատ մասնաշենքերում:

Արդեն մեկ շաբաթ է, ինչ տեղափոխվել ենք, իսկ ես դեռ չգիտեմ, թե որտեղ է բուֆետը, ուսուցչանոցը, զուգարանը, բուժկետը, նիստերի դահլիճը (եթե կա), կենսաբանության կաբինետը (ինչքան հիշում եմ, կա):  Թեկուզ ինձ այդ հարցը այդքան էլ չի հուզում (ես բուֆետ չեմ գնում), այնուամենայնիվ, պետք է իմանալ:

Նոր տեղում դասի գնալը ունի դրական ու բացասական կողմեր:

Լավն այն է, որ նոր դպրոցը ավելի մոտ է մեր տանը:

Նոր դպրոցը մեծ է: Ես արդեն հասցրել եմ մոլորվել:

Հին դպրոցը ուներ 2 մասնաշենք, նորը ունի 7 մասնաշենք:

Հին դպրոցը երեքհարկանի էր, նորը՝ երկու:

Նոր դասարանում ավելի լուսավոր է: Արևի լույսը ընկնում է դասարան: Բայց չկան վարագույրներ: Այդ պատճառով համարյա ոչ ոք չի նստում պատուհանի մոտ: Իսկ ես նստում եմ…

Մեր նոր դասարանում խոնավության տհաճ հոտ է գալիս:

Նոր դպրոցի ֆիզկուլտուրայի դահլիճը ավելի մեծ է, բայց մենք այնտեղ ենք լինում շաբաթը մեկ անգամ:

Հին դպրոցում կար ֆուտբոլի դահլիճ, իսկ նորում չկա:

Նոր դպրոցում կավիճների սով է: Տեղափոխությունից հետո մենք ամեն օր գնում ենք կավիճի որոնումների: Բայց խոստանում են, որ որոշ ժամանակ անց այդ խնդիրը կլուծվի:

Ասեմ, որ մեր դպրոցն ընդհանրապես կապված չէ այն դպրոցի հետ, որտեղ տեղափոխվել ենք: Նույնիսկ դարպասներն են տարբեր:

lilit vardanyan

Լքված տունը, գրքերը ու մենք

Այդ շենքը լքված էր, ջարդված պատուհաններով, ճաքճքված պատերով: Ամեն անգամ անցնելով այդ տան մոտով, մենք ուզում էինք մտնել և տեսնել, թե ինչ կա այնտեղ: Մի անգամ պանսիոնատում հանգստացող տատիկներից մեկին հարցրեցինք, թե ինչ շենք է դա: Նա պատասխանեց, որ սա եղել է թոքերով հիվանդ երեխաների հիվանդանոց:

Մենք այդքանով չբավարարվեցինք…

Հա, մոռացա ասել, որ ես, եղբայրս և հորեղբորս աղջիկները գտնվում էինք Դիլիջանի Բժշկական համալսարանի հանգստյան տանը:

Մի օր որոշեցինք սար բարձրանալ: Այդ սարը մենք շատ անգամներ էինք բարձրացել, որովհետև առաջին անգամը չէր, որ գտնվում էինք Դիլիջանում: Իջնելիս որոշեցինք ուրիշ ճանապարհով գնալ: Իջանք և հանկարծ հայտնվեցինք այն հին շենքի դիմաց:

-Գալի՞ս եք` մտնենք էս շենքը,- առաջարկեց Նանեն:

-Հա,- համաձայնվեցինք մենք:

Մենք սկսեցինք շրջել շենքի շուրջը և գտանք մի քանի ջարդված պատուհան: Սկզբում ներս մտան Արամն ու Գայանեն, հետո` ես, իսկ Նանեն ոտքը մցրեց ներս, բայց հետո փոշմանեց և ասաց, որ մեզ այդտեղ կսպասի:

Երբ նայեցի իմ առաջ, միանգամից նկատեցի մեծ տարածությունը: Մեր ոտքերի տակ ջարդված պատուհաններ ու ապակիներ էին: Մտանք միջանցք, որը ձգվում էր մինչև վերջ: Մտանք աջ կողմի սենյակը: Առաջինը, ինչը ես նկատեցի, արկղեր էին, իսկ արկղերի մեջ` գրքեր: Մենք սկսեցինք քչփորել արկղերը: Ես գտա Ալեքսանդր Դյումայի «Ասկանիոն», Գայանեն՝ Դոստոևսկու վեպերը, մի նկարազարդ գիրք և ինչ-որ փոքր գրքույկ, իսկ Արամը՝ կենսաբանության, քիմիայի դասագրքեր էր գտնում:

-Վայ,- ասաց Գայանեն,- նկար գտա:

Այդ նկարում ուսանողներ էին, իսկ նկարի հետևում նշված էր նկարի ամսաթիվը:

Հենց այդ պահին մենք մեզ զգացինք ինչպես շատ այդպիսի ֆիլմերում:

-Ես էս կտանեմ տուն՝ որպես հուշ:

Նա ևս մեկ նկար գտավ, որը մենք հետո կորցրեցինք:

Արկղերից մեկում տետրերի կույտ կար: Ուրեմն այս ամենը պատկանում է ինչ-որ մեկին: Ես և Գայանեն քչփորում էինք արկղը:

-Ուզում եմ օրագիր գտնել,- ասաց Գայանեն:

-Վայ, ես էլ էի դրա մասին մտածում:

Սակայն մենք այդպես էլ օրագիր չգտանք, միայն մի նոթատետր:

Այդ ընթացքում Արամը արդեն հետազոտել էր մնացած սենյակները: Ես և Գայանեն նույնպես նայեցինք: Մի սենյակում դեղեր էին, բժշկական գործիքներ: Մյուսում` ավտոմեքենայի անվադողեր, մյուսում` ուղղակի ջարդված ապակիներ: Արտասովոր բան չկար:

Բարձրացանք երկրորդ հարկ:

-Բայց ինչ հավես ա,- ասացի ես:

-Ոնց որ կինոյի մեջ լինենք,- ասաց Գայանեն:

-Զգույշ բարձրացեք, մի վազեք,- ասում էր Արամը, և ինքն էլ մի փոքր շտապելով բարձրանում էր:

-Հա, զգու՛յշ,- կրկնում էի ես:

Սակայն այդ հարկը այդքան էլ չարդարացրեց մեր հույսերը: Այս անգամ սենյակները լրիվ դատարկ էին:

-Վայ, էլի աստիճաննե՞ր կան,- ասացի ես:

-Հա,- ասաց Արամը:

-Տանիք բարձրանալու համար ա,- ասաց Գայանեն:

Բարձրացանք:

Այդ ժամանակ մենք հասկացանք, թե ուր ենք ընկել: Հատակը շատ փափուկ էր, և մենք համարյա ոտքերի թաթերի վրա կամաց շարժվում էինք հատակի վրայով՝ չմտածելով անգամ, որ մեր կյանքը վտանգելում ենք: Ճիշտն ասած, ես հենց նոր նկատեցի, թե ինչ վտանգավոր վիճակում էինք մենք: Սակայն, այդ ժամանակ մեզ դա այդքան էլ չէր հետաքրքրում:

Հանկարծ ես նկատեցի մի փոքրիկ պահարան:

-Երեխեք, նայեք:

-Հա՛, ես էդ նկատել էի,- ասաց Արամը:

-Մի հատ բաց, կարող ա ինչ-որ բան լինի մեջը,- ասացի ես:

Նա բացեց դարակը, բայց ոչինչ չկար:

Մի փոքր էլ շրջելուց հետո, մենք նկատեցինք տանիքից դուրս գալու տեղը: Գայանեն գնաց և նստեց այդտեղ:

-Հենա պապիկը,- ասացի ես:

-Իրանք մեզ չեն տեսնում,- ասաց Արամը:

-Ոչինչ:

-Բայց ինչքան նկարներից մեզ զրկեց Նանեն,- ասաց Գայանեն,- հեռախոսը չվերցրեց:

-Հա,- ասացի ես՝ փոշմանելով, որ ֆոտոապարատս չեմ վերցրել:

-Գայու՛շ, վեր կաց, վախենում եմ, հերիք ա էդտեղ նստես,- ասաց Արամը (ես և Արամը չէինք նստել տանիքի վրա):

Գայանեն վեր կացավ, և մենք իջանք ներքև, գտանք տոպրակ, մեջը լցրեցինք գրքերը: Այժմ պետք է մտածեինք, թե ինչպես տեղ հասցնենք գրքերը:

Նանեն արդեն գնացել էր: Դուրս եկանք շենքից, շրջանցեցինք նստարանները և գնացինք հանգստյան տուն: Տատիկին պատմեցինք ամեն ինչ և մտանք լողանալու: Լողանալուց հետո թափ տվեցինք գրքերը և ուսումնասիրեցինք:

-Գալի՞ս եք իրիկունը պոեզիայի երեկո անենք,- առաջարկեց Գայանեն,- Կարին տատիկը (տատիկի քույրը) թող գնա տատիկենց սենյակ, իսկ Արամը գա մեր սենյակ:

-Հա,- համաձայնեցինք մենք,- սաղ գիշերը չենք քնի:

Համոզեցինք Կարին տատիկին և սպասեցինք մինչև քնելու ժամը:

Արամը, ինչպես պայմանավորվել էինք, եկավ մեր սենյակը, իսկ Կարին տատիկը գնաց մյուս սենյակ: Մենք նորից թափ տվեցինք մեր գտած բանաստեղծությունների գիրքը, որպեսզի նայենք, թե ինչ կա այնտեղ: Պարզվեց, որ դա մի ամբողջ պոեմ է, իսկ մենք մտածում էինք, որ դա բանաստեղծությունների գիրք է:

-Ես ուզում եմ էս փոքր գիրքը նայել,- ասաց Գայանեն:

Նա բացեց գիրքը և նկատեց, որ դրա մեջ լուսանկարչական ժապավեն կա:

-Հլը տուր` նայենք,- ասացինք մենք:

Գայանեն փոխանցեց ժապավենը մեզ և հերթով նայեցինք:

-Ինձ թվում ա` համալսարանը ավարտած երեխեքի նկար ա,- ասացի ես:

-Ինձ էլ ա տենց թվում,- ասաց Գայանեն:

Ուսումնասիրելուց հետո հասկացանք, որ դա հիվանդների նկարներ են, որովհետև նկատեցինք, որ նրանք նստած էին մահճակալների վրա:

-Կեսը քեզ, կեսը` ինձ,- ասաց Գայանեն Արամին:

-Լավ:

-Ես էն նկարը կպահեմ: Մեկ էլ տեսար, կինոների պես էդ նկարը պահեմ, հետո նկարի վրայի մարդուն գտնեմ,- որոշեց Գայանեն:

Հանկարծ նկատեցի, որ սենյակում փոշի է լցվել:

-Էրեխեք փոշի ա լցվել սենյակը,- ասացի ես:

-Փոշի ա լցվել, չբերեիր գրքերը,- ասաց Գայանեն:

-Ճիշտ ա,- ասաց Նանեն:

Գայանեն ու Նանեն հիշեցին մի պատմություն:

16-րդ դարից պահպանվել էր մի գիրք և տուփ (եթե չեմ սխալվում) և ամեն մարդ, երբ որ կպնում էր այդ տուփին, մատը քերծվում էր: Մի քանի օր այդ մարդը ջերմություն էր ունենում ու մահանում: Այդ վարակը պահպանվել էր մինչև 21-րդ դարը և հայտնաբերվել այդ սերիալի մարդկանց կողմից:

Այսպիսի տրամադրությամբ մենք քնեցինք՝ բաց թողնելով սենյակի դուռը, որպեսզի գոնե մի քիչ անցնի այդ փոշին: Իսկ ես տանջվում էի, որովհետև փոշին լցվել էր կոկորդս, բայց քնեցի:

Գիշերը ոչ մեկիս ջերմությունը չբարձրացավ, սակայն հաջորդ օրը մենք նորից վերցրինք գրքերով լի տոպրակը և այդ շենքի պատուհաններից մեկից ներս գցեցինք:

Պարզվում էր, որ դա վթարային շենք էր, և մենք մահից էինք փրկվել:

Վերջին հուշը մնաց միայն այն նկարը, որ գտել էր Գայանեն:

Աղվերանի մեդիա ճամբար. Պահապանը

Արդեն մի քանի րոպե էր, ինչ մենք ավտոմեքենայով իջնում էինք քարքարոտ ճանապարհով: Այդ ավտոմեքենայում մեր նկարահանող խումբն էր՝ Կարենիսի  ճանապարհին: Մեր կողքով անցնող ավտոմեքենայի վարորդին հարցրինք գյուղի եկեղեցու մասին, բայց նա չգիտեր, թե որտեղ է այն գտնվում: Հետո գյուղացիներին հարցուփորձ անելով տեղեկացանք, որ Կարենիսում երկու եկեղեցի կա: Մեր ֆիլմը պետք է լիներ այդ եկեղեցիներից մեկի` Սբ.Մատթեոս և Թադեոս եկեղեցու մասին, որը ավելի հին էր և գտնվում էր ձորում: Եկեղեցին կառուցվել էր V դարում և վերջերս ձևափոխվել էր գյուղացիների կողմից: 

Ճանապարհին հանդիպող բոլոր մարդկանց հարցնում էինք, թե որտեղ է եկեղեցին: Վերջապես տեղ հասանք: Ճանապարհին մի տատիկ էր նստած:Մենք պատրաստեցինք ֆոտոապարատները, տեսախցիկները: Իսկ մինչ մեր ղեկավարը մեզ բացատրում էր, թե ինչպես նկարենք, մեր թիմից մեկը մոտեցավ այդ տատիկին և հարցուփորձ արեց: Պարզվեց, որ այդ տատիկի տունը գտնվում է եկեղեցու կողքին: Նա այդ պահին հաց էր թխում, իսկ մենք, սպասելով մինչև նա վերջացնի իր գործը և գա, եկեղեցին էինք նկարում: Մինչ տատիկը կգար, նրան փոխարինում էր թոռնիկը՝ Էմման: Էմմայի հետ մտանք եկեղեցի: Նա պատմեց, որ եկեղեցին կիսաքանդ է եղել, քարերը թափվել են, բայց մի ամերիկացի երազ է տեսել, որ պետք է վերանորոգի այդ եկեղեցին և սկսել է աշխատանքները: Կիսատ թողնելով վերանորոգումը՝ գնացել է, իսկ աշխատանքը շարունակել է իրենց գյուղի գյուղապետը:

-Բայց պատերը սխալ են սարքած, պետք չէր ցեմենտով շաղախել և մետաղյա ամրաձողեր օգտագործել,- պատմում էր ճարտարապետ Էմման:

Նա շատ մանրամասներ պատմեց, ասաց, որ եկեղեցի շատ մարդիկ են գալիս, իսկ իր տատիկը մոմ է վաճառում: Մեր նկարելու ընթացքում էլ մարդիկ եկան, մոմ վառեցին: Շուտով եկավ նաև 80-ամյա Արմիկ տատիկը:

Արմիկ տատիկը պատմեց, որ այդ եկեղեցին շատ է սիրում: Իսկ Էմման ասել էր, որ Արմիկ տատիկն է եկեղեցու պահապանը. ինչպես կարողանում է, խնամում է եկեղեցին, մաքրում է, ամեն կիրակի գալիս աղոթում, խունկ ծխում: Շատ աստվածավախ է:

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյան

Լուսանկարը` Լիլիթ Վարդանյան

-Հա, աստվածավախ եմ, բա ինչ եմ,- հաստատեց Արմիկ տատիկը,- գալիս եմ, աղոթում եմ, էս օրերին աղոթում եմ խաղաղության համար, որ երկրում խաղաղություն լինի:

Տատիկն ասում էր, որ իր աղոթքները տեղ են հասնում: Երբ իրեն վատ է զգում, գալիս նստում է եկեղեցու ներսում, աղոթում է, և ամեն ինչ իր տեղն է ընկնում:

-Երկու թոռս էլ գնացել էին բանակ,- պատմում է Արմիկ տատիկը,- ամեն օր աղոթում էի, և նրանք անվնաս վերադարձան:

Եկեղեցին կրում էր Մատթեոս առաքյալի անունը, սակայն ժողովուրդը եկեղեցին անվանում էր Թադեոս առաքյալի անունով: Արմիկ տատիկն ասում էր, որ ցուցանակի վրա եկեղեցու անունը սխալ է գրված:

Երիտասարդ ժամանակ էլ է Արմիկ տատիկը հավատացել Աստծուն և գնացել եկեղեցի:

-Էն ժամանակ քաղաքի աղջիկ էի, Սուրբ Սարգիսին էի հավատում:

Տատիկն ուներ նաև մի թուղթ, որի վրա գրել էր իր աղոթքները, որովհետև անգիր չէր հիշում:

Մենք եկեղեցում մոմ վառեցինք և գնացինք Արմիկ տատիկենց այգի, որտեղ 300 տարեկան կաղնի տեսանք: Տատիկը մեզ հյուրասիրեց իր նոր թխած հացը:

-Հացից փորձեք, էրեխեք ջան, էսօր չհասցրի ճաշ եփեմ:

Հացը համտեսելուց և մի քիչ զրուցելուց հետո մենք շնորհակալություն հայտնեցինք և ճանապարհ ընկանք` արդեն ընթրիքից ուշացած: