Անժել Թորոսյանի բոլոր հրապարակումները

anjel torosyan

Էնտեղ Հայաստան չէր, էստեղ է Հայաստանը

Հարցազրույց տատիկիս՝ Եղիսաբեթ Բարսեղյանի հետ։

-Ես գիտեմ, որ դու ծնվել ես Իրանում։Մի քիչ պատմիր Իրանից։

-Ես ծնվել եմ Իրանում, Սպահան նահանգի Փերիա գավառի Հազարջրիբ գլուղում։Ընտանիքս կազմված էր 10 անդամից ՝ մայրս, հայրս, հորեղբայրս իր ընտանիքով,  ես ու երկու եղբայրներս։

-Արմատներով որտեղի՞ց ես։

-Արմատներով հենց Հազարջրիբից եմ։

-Մի քիչ պատմիր եղբայրներիցտ։

-Եղբայրներիցս մեկը Ամերիկա է։ Ունի 3 տղա և 1 աղջիկ։Աղջիկը Էջմիածնում է ապրում, իսկ տղաները իր մոտ են։Մյուս եղբայրս էլ Վանաձորում է ապրել։

-Ինչպիսի՞ կրթություն ես ստացել և ի՞նչ մասնագիտություն ունես։

-Կրթություն չեմ ստացել մասնագիտություն էլ չունեմ։ Էն ժամանակ ո՞վ գրել կարդալ գիտեր, որ ես իմանայի։

-Ինչպե՞ս և ե՞րբ ես ամուսնացել պապիկի հետ։

-Երեք ամիս նշանը դրած է եղել, հետո Պետրոսը աշնանը եկել է ամուսնացել ենք։1950 թվականին ենք ամուսնացել։

-Պապիկից առաջ ուրիշ ինչ-որ մեկին հավանել ե՞ս։

-Ոչ, Դաջան ո՞վ կար որ հավանեի։Խոյգանից երու հոգի եկան, ասեցի լավը չեք հետ գնացեք։

-Քանի՞ երեխա ես ունեցել։

-7 երեխա ՝ 2 աղջիկ, 5 տղա։

-Բոլոր երեխաներտ էլ Իրանու՞մ են ծնվել։

-Այո։

-Ինչու՞ եկաք Հայաստան և քանի տարեկան էիր այդ ժամանակ։

-Եկանք Հայաստան,  որ լավ ապրենք, էնտեղ Հայաստան չէր, էստեղ է Հայաստանը։ Երեսուն տարեկան էի , երբ եկանք Հայաստան։

-Ինչու՞ որոշեցիք հենց Աշտարակում ապրել։

-Տեգրս եկավ, սկեսրայրս եկավ, ես էլ եկա։

-Որտե՞ղ էր ավելի լավ Իրանու՞մ, թե՞ Հայաստանում։

-Հայաստանում։Իրան ի՞նչ կար էն ժամանակ որ, հիմիկվա նման կռիվ որ էլի։

-Եղբայրներտ ԱՄՆ-ում են։ Ինչու՞ դու նույնպես չմեկնեցիր ԱՄՆ մշտական բնակության և ինչու ՞ հիմա չես մեկնում։

-Գնայի ենտեղ ի՞նչ անեի։ Եկել եմ եստեղ լիացել եմ որ գնայի ենտեղ։ Աշնանը ուզում եմ գնալ երեխաներիս մոտ հետ գամ, բայց մնալու մտադրություն չունեմ։

anjel torosyan

Մնացածը գյուղե՞ր են

Անցած դասին մենք «Հայաստանի Աշխարհագրություն» առարկայից անցանք Արագածոտն մարզը։ Բնականաբար սկսեցինք քաղաքներից և գյուղերից։ Ուսուցչուհին ասաց, որ մեր մարզում`Արագածոտնում, կա 3 քաղաք՝ Աշտարակ, Ապարան և Թալին։ Ես հարցրեցի.

-Մնացածը գյուղե՞ր են։

Դե բնական է, պատասխանը եղավ.

-Բա քեզ սազե՞ց:

Համենայնդեպս, ես չէի սպասում նման փոքր թիվ։ Ինձ շատ հետաքրքրեց մյուս մարզերում քաղաքների թիվը, և ես սկսեցի «գիրք կրծել»։Փաստորեն Հայաստանի ամենաշատ քաղաք ունեցող մարզը Լոռին է՝ 8 քաղաք, նրան հաջորդում են Կոտայքն ու Սյունիքը՝ 7-ական քաղաք, Գեղարքունիքն ու Տավուշը՝ 5-ական քաղաք, Արարատը՝ 4 քաղաք, Արագածոտնը, Արմավիրը, Շիրակն ու Վայոց Ձորը՝ 3-ական քաղաք։ Ընդհանուր առմամբ, Հայաստանում կա 48 քաղաք, մայրաքաղաք Երևանը չհաշված։

Ես հետաքրքրվեցի նաև հարևան պետություններում քաղաքների թվով։ Վրաստանում կա 62 քաղաք, Ադրբեջանում ՝ 78 , Իրանում ՝ 198 , Թուրքիայում ՝ 630։ Դրանով ես նույնպես չբավարարվեցի ։ Ես փնտրեցի գերտերություններում քաղաքների թիվը, և ըստ վիճակագրական տվյալների ԱՄՆ-ում կա 30000 քաղաք, իսկ Ռուսաստանի Դաշնությունում ՝ 100000։ Այնուհետև ես գտա ամբողջ աշխարհում քաղաքների թիվը՝ 2667417։ Եվ այս փոքրիկ հետազոտության ժամանակ ինչքան թվերը մեծանում էին, այնքան ավելի շատ էի զարմանում։ Ու ինձ համար շատ ցավալի է, որ աշխարհի 2667417 քաղաքից ընդամենը 48-ն է Հայաստանին պատկանում: Հետո մտածեցի. Լավ է քիչ, բայց թող մեր բոլոր քաղաքներն իսկապես քաղաքի նման լինեն, ոչ միայն անունը լինի քաղաք: 

anjel torosyan

Կհավաքվե՞նք արդյոք միասին

Մեր ընտանիկքը մեծ է. ես ունեմ չորս հորեղբայր և երկու հորաքույր: Հորաքույրներիցս միայն մեկն է գտնվում Հայաստանում, իսկ մնացած ազգականներս Հայկական Սփյուռքի մշտական բնակիչներն են: Վատն այն է, որ նրանք նույն քաղաքում, անգամ նույն երկրում չեն գտնվում: Նրանցից մեկը Գլենդելում է, մյուսը՝ Մարսելում, երկուսը՝ Ամսերդամում, իսկ մյուսը՝ Մոսկվայում: Նրանք գրեթե ամեն ամառ գալիս են, և երբ մենք նոր-նոր կարոտներս առնում  ենք, նրանք նորից գնում են:
Ես ծնվել եմ Մոսկվայում և մենք չորս տարի ապրել ենք այնտեղ: Վերադարձել ենք, և երկու օր հետո լրացել է իմ չորս տարին: Ես գրեթե չեմ հիշում Մոսկվան, չնայած շատ կուզեի: Վերադարձել ենք Հայաստան հայրիկիս ցանկությամբ՝ տատիկիս մոտ: Չնայած նրան, որ նա ուրախ ու կյանքով լի կին է, նա արդեն ութսունվեց տարեկան է, և մենք մնացել ենք նրա մոտ:
Ազգականներիցս ոմանց ես միայն համացանցով եմ տեսել, և այդ փաստը ինձ ամենաշատն է հուզում: Մի՞թե Հայաստանի Կառավարությունը ոչինչ չի ձեռնարկում արտագաղթը կանխելու և ներգաղթին նպաստելու համար: Մի՞թե ամեն ինչ այդպես շարունակվելու է: Ես շատ կցանկանայի ինչ-որ բանով կանխել արտագաղթը, համոզել նրանց վերադառնալ, բայց ինձ չի թվում, որ նրանք իրենք քաղցր կյանքը կփոխարինեն այսքան տանջանքների հետ: