Լիլիթ Խառատյանի բոլոր հրապարակումները

lilit kharatyan

Կարևոր որոշում

Երևի այս տարի շատերն ավարտեցին իրենց հիմնական կամ ավագ դպրոցները և ընդունվեցին համալսարան, քոլեջ կամ մեկ այլ դպրոց: Նույնն էլ ես: Այս տարի ավարտեցի հիմնական դպրոցս և ավագ դպրոց եմ գնում: Հիմա մի բան կասեմ, որին քչերդ կհավատաք: Արդեն օգոստոս ամիսն էր, բայց ես դեռ չէի կողմնորոշվել, թե ուր գնամ: Իրականում պատճառն այն է, որ ես հաստատ չեմ որոշել, թե ինչ մասնագիտություն ընտրել ու դրան համահունչ որևէ տեղ ընդունվել: Տարբերակները շատ են, բոլորը տարբեր կողմերից խորհուրդներ են տալիս.

-Արի մեր դպրոց:
-Վայ չէ, ի՞նչ կխոսաս, ձեր դպրոցն ի՞նչ է, օր գա, արի մեր մոտ, մերը լավն է:
Ու էսպես…
Մենք վաղուց էինք որոշել, թե ես ուր պիտի գնամ, բայց մարդիկ կողքից այնքան էին խոսում, մյուս դպրոցների լավ ու վատ կողմերը նշում, որ մեզ էլ արդեն շփոթեցնում էին: Անընդհատ մի նոր դպրոցի անուն էի լսում, որոնց անունները նույնիսկ երբեք չէի էլ լսել:

Ամռան վերջին գյուղ գնացի, հանգստացա ամեն ինչից, քաղաքային մթնոլորտից: Հետո խոսեցի մայրիկիս հետ դպրոցի հարցով, ու նա ինձ վերջապես վերջնական պատասխան տվեց: Շունչս տեղն եկավ, կարևորը իմ ուզած դպրոցն էր: Եվ այսպես արդեն սեպտեմբեր է, և ես նոր դպրոց եմ գնում, նոր համադասարանցիներիս ու նոր ուսուցիչներիս հետ եմ: Երևի ոչ մի տարի չէր եղել, որ այսպես անհամբերությամբ սպասեի դասի գնալուս, այն էլ օգոստոս ամսից: Բայց այս խոսքիս հաստատ շատերը կասեն՝
-Դու հո խելա՞ռ չես, ի՞նչ դաս, ի՞նչ բան, քեզի համար գնա հանգստացի էլի, մեզե մի հիշացրու դպրոցի մասին:
էխ, բայց դե հոգեվիճակ է, հո չե՞մ կռնա փոխել:

Գյումրի քաղաքի հնօրյա ոգին

Քայլում էի իմ սիրելի քաղաքի փողոցներով, զմայլվում նոր, գեղեցիկ շինություններով: Ամեն ինչ հիասքանչ էր, սակայն ինչ-որ բան պակաս էր: 

Լուսանկարը` Դավիթ Այվազյանի

Լուսանկարը` Դավիթ Այվազյանի

Ահա մեր շքեղ հրապարակը` զարդարված բազմաթիվ լույսերով, գեղեցիկ սալաքարերով: Շուտով մոտեցա իմ սիրելի փողոցին, այն փողոցին, որտեղ նկարահանվել են բազում ֆիլմեր` «Մեր մանկության տանգոն», «Հին օրերի երգը»,   «Կտոր մը երկինք» և այլն: Փոքրիկ քառակուսի սալաքարերը, որոնք ժամանակի ընթացքում իրարից հեռացել են և պոկվել, շենքեր ու տներ, որոնք հիշեցնում են մեզ, թե ինչպիսին է եղել մեր հին Գյումրին: Ահա այն պատմական պատշգամբը, որի վրա կանգնել է Գալյա Նովենցը «Մեր մանկության տանգոն» ֆիլմում: Այդ շինությունը դարձել է փլատակ, մնացել է միայն պատշգամբը և պատը, ներսում` ամբողջությամբ ավերակ է:

Լուսանկարը` Լիլիթ Խառատյանի

Լուսանկարը` Լիլիթ Խառատյանի

Դրանից մի փոքր հեռու գտնվում է կիսաավերակ թատրոնի շենքը: Այս թատրոնը նույնպես ունի մեծ պատմություն: 1912թ. առաջին անգամ «Անուշ» օպերան բեմադրվել է հենց այստեղ: Դրա ներսում փլված է ամեն ինչ, միայն պատերն են մնացել իրենց գեղեցիկ զարդաքանդակներով:

Այս փողոցը, այս տները, սալահատակը, պատերը, այս ամենը հիշեցնում են մեզ Գյումրու հին և դարավոր պատմությունը, հիշեցնում են, որ իմ քաղաքն ունի հարյուրամյակների քաղաքային մշակույթ: Իզուր չեն գյումրեցիները կատակով ասում` Գյումրին հայրաքաղաքն է:

Լուսանկարը` Լիլիթ Խառատյանի

Լուսանկարը` Լիլիթ Խառատյանի

Երբ քայլում եմ այս փողոցով, մեր քաղաքի այս հատվածով, ես ինձ զգում եմ հին ժամանակներում, երբ «քաղքցիները» պճնված ու արժանապատվորեն դուրս էին գալիս քաղաքում ճեմելու, երբ ոսկեձեռիկ վարպետների արհեստանոցներում չէր դադարում մուրճի զնգոցը, երբ տղամարդիկ ֆայտոն նստած զբոսնում էին քաղաքի փողոցներով… Երբ դիպչում եմ կիսավեր տների պատերին, ես ինձ Գյումրու մի մասն եմ համարում:

Եվ վերջապես հասկացա, թե ինչն է պակասում մեր քաղաքի մյուս հատվածներում` Գյումրի քաղաքի հնօրյա ոգին:

 

Մարդը միայն շնչելով չէ, որ ապրում է

Հարցազրույց Գյումրու Վ. Աճեմյանի ավան պետական դրամատիկական թատրոնի դերասան Սամվել Խաչատրյանի հետ

-Ինչո՞ւ որոշեցիք դառնալ դերասան:

-Ինչու որոշեցիք դառնալ դերասան, այդ հարցին չեմ պատասխանի, քանի որ ես ինքս էլ չգիտեմ, թե ինչու:

-Միգուցե հոգեհարազա՞տ էր:

-Հոգեհարազատ ասելն էլ է սխալ, որովհետև մանկուց դեռ այդ զգացմունքը կար իմ մեջ, և թե ինչու, ես ինքս էլ չգիտեմ, երևի վերևից տրված մի ուժ կար, որն էլ ինձ առաջնորդեց, երևի թե:

-Իսկ ինչի՞ց սկսվեց ձեր կարիերան թատրոնում:

-Այն ժամանակ`Սովետական Միության ժամանակ, ամեն մի գործարան ուներ իր ակումբը ու ինքնագործ խմբերը: Հենց թատերական ինքնագործ խմբերից էլ սկսվեց իմ կարիերան և առաջընթացը, եթե կարելի է համարել առաջընթաց:

-Ո՞րն էեղել ձեր առաջին խաղացած դերը:

-Եթե հաշվենք ինքնագոռծ խմբումկատարած դերերից, ուրեմն Հովհաննես Շիրազ` «Սիամանթո և Խջեզարե» ներկայացման մեջՋամո էի խաղում:

-Իսկ նախընտրած մասնագիտություն ունեցե՞լ եք:

-Ոչ չեմ ունեցել, որովհետև հենց մանկուց ինձ ինչ-որ մի ուժ դրդել է դեպի թատրոնը, ոչ թե նրա համար, որ դա շատ ուրախ մասնագիտություն էր, և բոլորը ձգտում էին դրան, այլ արդեն իսկ ասացի, ինձ ուղղորդում էր մի ուժ, որն անհասկանալի էր: Թե ինչու հենց դերասան. կարող էի լինել և բժիշկ, կարող էի մտածել օդաչու դառնալու մասին, սակայն ես դարձա դերասան:

-Որո՞նք են դերասանի «գործիքները»:

-Իհարկե ձայնը, լսողությունը, դե, թատերական արվեստը ինքնին սինթետիկ արվեստ է: Եվ նկարչությունը, և լսողությունը, պլաստիկան և այլ բաներ, սինթեզվելով կազմում են «դերասան» հասկացողությունը:

-Իսկ հե՞շտ է մտնել կերպարի մեջ և դուրս գալ:

-Հեշտ ասելը հարաբերական է, ինչի եմ ասում հարաբերական, որովհետև նայած ում մոտ ոնց: Մարդ կա դժվարությամբմտնում է կերպարի մեջ և դժվար դուրս գալիս, բայց եթե խոսենք իմ մասին, բոլոր դեպքերում դժվար է կերպար ստեղծելը, սկզբնական շրջանն է դժվար, երբ փորձում ես խորանալ կերպարի մեջ, հասկանալ նրա ով լինելը, դա ավելի դժվար է, քան մնացյալ պրոցեսները:

-Ո՞րն է եղել ձեր խաղացած ամենասիրելի դերը:

-Սիրելի խաղացած դեր չեմ առանձնացնի, ինչի համար, որովհետև կապ չունի` դերն ինչպիսինէ, փոքր թե մեծ, գլխավոր թե երկրորդական, բոլորն ինձ համար հարազատ են:

-Եղե՞լ են դերասաններ, որոնցով ոգեշնչվել եք, կամ փորձել եք նմանակել:

-Ոչ, եթե փորձես նմանակել ինչ-որ մեկին, դա սուտ կլինի, չի էլ կարելի: Պետք է լինես ինքնատիպ և յուրօրինակ, եթե փորձես ձայնով և տեսքով նմանվել մեկին, դա արդեն կլինի նմանակում, դա նույնպես արվեստ է, սակայն դա թատրոն չէ:

-Ո՞վ է ձեր սիրելի դերասանը:

-Իմ սիրելի դերասանը նայած տարիքի, ժամանակաշրջանի; Տարիքի հետ փոխվել են, բայց բազում սիրելի դերասաններ եմ ունեցել: Եթե խոսենք հայ դերասանների մասին, իհարկե, Մհեր Մկրտչյանը, իսկ հետագայում` Հրաչյա Ներսիսյան, Խորեն Աբրահամյան: Համաշխարհային դեմքերից ես սիրում եմ Քըրք Դուգլասին ու նրանից հետո այլևս չեմ ուզում հիշել մյուսներին:

-Ցանկացե՞լ եք նկարահանվել ֆիլմերում:

-Հավատացեք, ես ավելի շատ սիրում եմ թատրոնը, եղել են նկարահանումներ, եղել են առաջարկներ, որոնցից հրաժարվել եմ: Թատրոնն ինձ համար կինոյի հետհամեմատելի չէ իբրև արվեստ:

-Հիասթափության պահեր եղե՞լ են:

-Շատ, վերջին տարիներին շատ ավելի շատ, բայց վայրկենապես անցել է, քանի որ այդ սերն այնքան ուժեղ է իմ մեջ, կարող է զայրացած պահին հիասթափության այնպիսի պոռթկում լինի, որ ասեմ` ես ինչուընտրեցի այս ճանապարհը: Բայց անմիջապես, վայրկյաններ անց կանցնի, քանի որ սերն իմ մեջ շատ է թատրոնի հանդեպ:

-Դերեր եղե՞լ են, որոնք չեք ուզեցել խաղալ, ստիպողաբար եք խաղացել:

-Ոչ, չեն եղել այդպիսի դեպքեր, որովհետև հենց ստանում եմ դերը, փորձում եմ հասկանալ կերպարը: Եթե մարդը չար է, նենգ է, հասկանում եմ ինչ կերպար է, փորձում եմ մտնել դրա մեջ և արդարացնել այն: Երևի հենց դրանից է, որ ես կարողանում եմ խաղալ շատ դերեր և բազմաթիվ կերպարներ:

-Կա՞ն դերեր, որ կցանկանայիք խաղալ:

-Կան, մանկուց երազած դերեր կան, բայց հիմա ժամանակներն այնպիսին է, որ այլևս դադարել եմ երազանքների մասին մտածելը, որովհետև հիմա այլևս հնարավոր չէ, ամեն ինչ ոնց-որ պլանավորված լինի:

-Ո՞րն եք համարում դերասանի ամենամեծ պարգևը:

-Իհարկե, հանդիսատեսի գնահատականը, հանդիսատեսի ծափահարությունները և հանդիսատեսի շնորհակալությունը: Որ տեսնում են փողոցում, կանգնեցնում, գովում խաղացած դերի համար, դերի կատարման համար, դրանից ավելի մեծ գնահատական չկա:

-Համարո՞ւմ եք, որ իբրև դերասան հասել եք ամեն ինչի:

-Ոչ, իհարկե ոչ, մարդու կյանքը բավարար չէ, որպեսզի նա հասցնի ամեն ինչ անել, նա պիտի մի 10 կյանք ապրի, որպեսզի հասցնի ամեն ինչ անել: Ես ինքս, եթե ինձ համարեմ կայացած, ապա կարող եմ վաղն ևեթ չապրել, չասեմ` մահանալ, այլ ուղղակի չապրել, քանի որ մարդը միայն շնչելով չէ, որ ապրում է:

-Իսկ դուք թատրոնո՞վ եք ապրում:

-Ոչ իհարկե, ես ճիշտ չեմ համարում այն մարդկանց, ովքեր ասում են` թատրոնն իմ կյանքն է, ես թատրոնով եմ շնչում: Ճիշտ է, թատրոնն իմ երկրորդ տունն է, բայց առաջնայինն ինձ համար իմ ընտանիքն է ու իմ երեխաները, և հետո նոր մնացյալը: Իսկ այն մարդիկ, ովքեր կարելի է ասել, «ամուսնանում են» թատրոնի հետ, իրենց ամբողջ կյանքը միայնակ են անցկացնում, հետագայում` ծերության շրջանում արդեն զղջում են, թե` վայ, ես ինչո՞ւ չամուսնացա, ինչո՞ւ հիմա մյուսների նման երեխաներ ու թոռներ չունեմ: Ու ընդհանրապես, ամեն ինչին ֆանատիկորեն տրվելը, թմրանյութի պես բան է:

-Դուք քանի՞ երեխա ունեք:

-Երկու երեխա:

-Կցանկանայի՞ք, որ նրանք էլ դառնային դերասան, դեմ չէի՞ք լինի:

-Չէի ցանկանա, բայց նրանք արդեն դերասաններ են: Տղաս` Մանվելը, Երևանում է աշխատում, իսկ աղջիկս`Մալվինան,մեր թատրոնում:

-Ապագա դերասաններին ի՞նչ կմաղթեք:

-Թատրոնը մի աշխարհ է, պետք է ծնվել որպես դերասան, միայն սովորելով հնարավոր չէ դառնալ: Այդ մարդուն կարող են ուղղորդել, ասել` գնա աջ, ձախ ինքը կգնա, բայց հոգի չի ունենա, ինքը դերասան չի լինի:

Հարցազրույցը վարեցին`

Լիլիթ Խառատյանը, Հռիփսիմե Բալոյանը, Նարեկ Մարտիրոսյանը

lilit kharatyan

Գյումրվա բարբառը

Երբ ասում են Գյումրի, բոլորն  առաջին հերթին պատկերացնում են մեր բարբառը: Այն  շատ հետաքրքիր է և  հարուստ: Մեր խոսքում  հիմնականում օգտագործում  ենք   ԿԸ և ԳԸ եղանականիշ մասնիկները. սիրում եմ – սիրեմ գը, խնդրում եմ- կը խնդրեմ :

Ուր էլ գնամ, ինչ մարդկանց մեջ էլ լինեմ, մի քանի նախադասություն խոսեմ, բոլորը միանգամից  հարցնում  են.
-Դու գյումրեցի՞ ես:  Ձեր բարբառը շատ ենք սիրում:
Լինում է ժամանակ, որ ես էլ եմ  ուզում  գրական խոսել հարազատներիս, ընկերներիս, բարեկամներիս  հետ, սակայն իմ գրականը շատ կարճ է տևում.
-Մայրիկ, այսօր գիտե՞ս ինչ եմ ստացել` իննը: Մայրիկ, սոված եմ, հաց դիր ուդեմ, կըխնդրեմ:
Եվ այսպես… Շատ դժվար է թաքնվել մեր բարբառից, սակայն ես չեմ էլ թաքնվում, ընդհակառակը` միշտ  հպարտությամբ եմ խոսում մեր «լեզվով»:

Գյումրեցիները սիրում են մեր բարբառը, բայց գիտեմ  նաև մարդկանց, ովքեր  խուսափում են բարբառով խոսելուց:

Բազմաթիվ հայտնի գյումրեցիներ  խոսել են մեր բարբառով, նույնիսկ ֆիլմերում է օգտագործվել: Առաջին հերթին դերասան Մհեր Մկրտչյանը, ով ծնվել է Գյումրիում: Նա բազմաթիվ դերեր է խաղացել Գյումրիի  դրամատիկական թատրոնում, նկարահանվել է շատ ֆիլմերում, որտեղ նույնպես օգտագործվել է Գյումրու բարբառը:

Մեզ հայտնի գրողներից Հովհաննես Շիրազը, թեև ապրում էր Երևանում, նույնպես շարունակում էր  խոսել մեր բարբառով, անգամ  շատ բանաստեղծություններում օգտագործել է այն:

Կատակասերներ Պոլոզ Մուկուչը, Ծիտրո Ալեքը, Ջղեր Խաչիկը, Չոպուռ Սուրենը շատ կատակներ են պատմել մեր բառ ու բանով, և հենց հայտնի են եղել իրենց խոսելաոճով: Իսկ այն մարդկանց, ովքեր ամաչում ու չեն խոսում մեր լեզվով, կասեմ.
-Սիրեք ձեր բարբառը, քանզի այն դարերի պատմություն ունի և իր մեջ ամփոփում է մեր պապերի ոգին:

ԸՍԿԱՆԸ…

lilit kharatyan

Ինչպես են ծնվում գաղափարները

Արդեն հինգ ամիս է`առավոտյան արթնանում ու մի բանի մասին եմ մտածում. ե՞րբ է մուսաս գալու, որ նոր նյութ գրեմ: Այդպես ամեն օր արթնանում եմ ու սպասում մուսայիս հայտնվելուն, սակայն ապարդյուն: Պարապ նստելով ոչնչի չես հասնի: Ու հենց այսօր ինքս ինձ ստիպեցի, որ վերջ, այլևս չպիտի սպասեմ մուսայիս գալուն:

Նստեցի, գրիչս վերցրի, սկսեցի գրել ու զգացի, որ մեկի փոխարեն մի քանի գաղափարներ ունեմ: Մտքերս արագ-արագ շարադրում էի, որ մյուս գաղափարներս չմոռանամ և, վերջապես ավարտելով տքնաջան աշխատանքս, հանգիստ խղճով պառկեցի քնելու: Սակայն չկարողացա աչք փակել, որովհետև ամբողջ գիշեր նոր գաղափարներ էին գալիս գլուխս, մտքերս խառն էին, և երբ աչքերս փորձեցի փակել ու քնել, արդեն լուսաբաց էր:

Ես հասկացա, որ այդքան գաղափարներ մի օրում հնարավոր չէ գրել: Որոշեցի ամեն օր մի նոր նյութ գրել: Այդպես ավելի հանգիստ կլինեմ ու գիշերներն էլ կկարողանամ աչք փակել:

lilit kharatyan

Հակառակություն

-Լիլիթ… Լիլիթ… Լիլիթ…

Եվ այսպես սկսվում է իմ օրը.

-Արագացրու, դասից գուշանաս, պռձի…

-Հա, մաաաաամ, գելնիմ։

Ես այն երեխաներից չեմ, որոնց դասերը առավոտյան իննին սկսվելու պատճառով յոթին են արթնանում: Ես այն երեխաներից եմ, որոնք չեն մտահոգվում դասից ուշանալու համար, քանի որ…

-Լիլիթ, զարթնի…

-Մամ, դպրոցը ոդըմ ճամփա է, դռան դեմն է, հմի գելնիմ, մեգե` չեմ ուշանա:

Երևի հասկացաք: Ես ապրում եմ ուղիղ դպրոցի հարևանությամբ ու չեմ անհանգստանում դասից ուշանալու մասին, սակայն հակառակ իմ անհոգության, երբեմն դասից ուշանում եմ, երբեմն էլ առաջին ժամն եմ բաց թողնում, քանի որ քնել եմ ուզում:

-Լիլիթ, յել հագնվի…

-Ու~ֆ, յելա, յելա…

Վեր եմ կենում, ինձ ստիպելով գալիս նստում վառարանի առջև ու իմ կամքից անկախ նորից քնում, բայց մայրս երկար չի թողնում վայելեմ հանգիստս ու կրկին.
-Լիլիթ…

Եվ այսպես տիպված ու զոռով գնում եմ դասի, բայց դպրոց մտնելու երկրորդ րոպեից հոգնածությունս ի սպառ վերանում է, և այդտեղ զգում եմ դպրոցի «մոգական» ուժը։
Հաջորդ շաբաթվանից արձակուրդ է, և ես գիտեմ, այս անգամ ինչքան էլ ուզեմ երկար քնել, չեմ կարողանալու: Հակառակ է, չէ՞:

Գիմնազը

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Խառատյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Խառատյանի

Ինը տարի առաջ ես անհամբեր սպասում էի, թե երբ եմ ոտք դնելու դպրոց: Շատ ուրախ էի, սակայն մի փոքր անհանգիստ, վախենում էի, բայց մայրս ու հայրս խրախուսում էին ինձ` ասելով, որ հին, պատմական շինություն եմ մտնելու, բայց ես այդ ժամանակ չհասկացա, թե ինչ էր նշանակում` պատմական շինություն: Սովորելու ընթացքում ես պարզեցի իմ դպրոցի ամբողջ պատմությունը:

Օլիմպիադա Անդրեասի Բոգդանյանը 1905 թվականին նախաձեռնում է Ալեքսանդրապոլում կառուցել դպրոց: Նա կառուցում է մինչև երկրորդ հարկ, սակայն ֆինանսական խնդիրների պատճառով շինարարությունը կիսատ է մնում:

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Խառատյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Խառատյանի


1908 թվականին Նիկոլայ ցարը ժամանում է Ալեքսանդրապոլ` երկաթգծի կառուցման նպատակով: Այդ ժամանակ Օլիմպիադան մոտենում է ցարին և պատմում, որ Պետերբուրգում նրա աղջկա հետ է սովորել ու խնդրում է, որ ցարը նրան ֆինանսական օգնություն ցույց տա: Ցարը համաձայնվում է, բայց միայն մի պայմանով, եթե դպրոցը իր դստեր` Օլգա Ֆեոդորովնայի պատվին անվանի: Օլիմպիադան ստիպված համաձայնվում է, և 1912 թվականին կառուցումն ավարտվում է: Այն անվանվում է Օլգինյան օրիորդաց գիմնազիա: 1920թ-ին խորհրդային կարգեր հաստատվելուց հետո դպրոցը դառնում է հանրակրթական միջնակարգ դպրոց ռուսական թեքումով, որտեղ արդեն կարող էին սովորել և տղաները, և աղջիկները:
Դպրոցում շատ հայտնի մարդիկ են սովորել` Հովհաննես Շիրազ, Դոնարա Հարությունյան, Սերգեյ Համբարձումյան, Արամ Ֆիդանյան, Սուրեն Ստեփանյան, Ֆլորա Մարտիրոսյան: Վերջինս սովորել է իմ հորեղբոր հետ նույն դասարանում, սակայն ութերորդ դասարանում տեղափոխվել է Կարա-Մուրզայի անվան երաժշտական քոլեջ: Երեքհարկանի սև սրբատաշ տուֆով կառուցված այս վեհաշուք կառույցը մինչև այժմ էլ համարվում է քաղաքի եզակի կրթական կառույցներից մեկը: Այժմ դպրոցը կրում է Ա.Պուշկինի անունը և դարձել է հիմնական դպրոց: Գյումրիում մեր դպրոցն ավելի շատ գիտեն «Գիմնազ» անունով: Չեմ սխալվի, եթե ասեմ, որ մեր դպրոցի շենքը Հայաստանի ամենահին դպրոցական շինություններից է:
 Ահա այսքանն եմ հասցրել իմանալ իմ դպրոցի մասին ինը տարիների ընթացքում: 
 

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Խառատյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Խառատյանի

Գյումրու հոգևոր խորհրդանիշը

Լուսանկարը՝ Անի Առաքելյանի

Լուսանկարը՝ Անի Առաքելյանի

Գյումրու Սբ. Ամենափրկիչ եկեղեցին աչքի է ընկնում իր վեհությամբ և գեղեցկությամբ:
Եկեղեցու շինարարությունը ընթացել է 1859-1873 թթ., այն կառուցել են տոհմիկ որմնադիր Պապիկ Կարապետյանը (Բարտաշոյանց), վարպետաց վարպետը (ուսատաբաշի, իսկ որոշ հիշատակություններում` Ճարտարապետը) Թադևոս Կարապետյանը (Անտիկյանց) և Արդար Մանուկը (Մանուկ Պետրոսյան): Եկեղեցու բուն շինարարության ամբողջ 14 տարիների ընթացքում գյումրեցի հարուստները շինարարների, վարպետների և բանվորների համար ամեն օր հաց են դրել շինհրապարակում:
Շինարարության ղեկավարը Արդար Մանուկն էր ,նա ամեն շաբաթ գնում էր Անի, նայում Մայր Տաճարին, գրի էր առնում ամեն քարի չափսը , գույնը և վերադառնալով տալիս էր այդ ամենը մյուս վարպետներին, ու նրանք սկսում էին կառուցել: Եկեղեցին դիմացել է Լենինականի 1926 թ. ավերիչ երկրաշարժի հարվածներին, սակայն մի քանի տարի անց սովետական իշխանությունները մարտնչող աթեիզմի շրջանակներում փորձել են քանդել այն, ինչպես և` Երևանի ու Հայաստանի մի շարք այլ եկեղեցիներ: Ըստ որոշ պատմությունների, տրակտորով ճոպաններով քաշքշել են զանգակատունը, որը քանդել չի հաջողվել, որովհետեւ բավականաչափ ամուր է եղել, ի վերջո մի շարք քննարկումներից հետո, որոշվել է եկեղեցու հյուսիսային կողմում հսկա դպրոց կառուցել, դրանով էլ փակել եկեղեցու տեսքը Մայիսյան ապստամբության հրապարակի և քաղաքային խորհրդի շենքի կողմից, և մոտ 50 տարի եկեղեցին, Սբ.Աստվածածին տաճարի պես փակված է եղել շենքով, Ամենափրկիչը` 2-րդ դպրոցով, իսկ Աստվածածին եկեղեցին «Մանկական աշխարհ» խանութով: Երկրորդ դպրոցի շենքը քանդվեց և հեռացվեց դեռևս մինչեւ 1988 թ. երկրաշարժը: Ականատեսների վկայությամբ, 1988 թ. դեկտեմբերի 7-ի երկրաշարժի ժամանակ ցնցումներից նախ փլվել է զանգակատունը, ապա մի քանի ակնթարթում փլվել է նաև Ավագ գմբեթը, թափվելով եկեղեցու կենտրոնում: Եկեղեցուց պահպանվել էր միայն զանգակատան մուտքի պատը և եկեղեցու արևելյան կեսը` առանց գմբեթի: Մինչ այդ ավերիչ երկրաշարժը սբ. Ամենափրկիչ եկեղեցին ծառայել է որպես ֆիլհարմոնիա, որտեղ կայացած համերգներին մասնակցում էին աշխարհի տարբեր երկրներից ժամանած երաժիշտներ:
Նախորդ տարի` 2014թ., ավարտվեց եկեղեցու արտաքին կառուցումը և տեղի ունեցավ խաչի օծումն ու տեղադրումը: Այժմ տեղի է ունենում եկեղեցու ներքին հարդարումը: Հուսանք շուտով ականատես կլինենք սբ. Ամենափրկիչ եկեղեցու բացման արարողությանը:

Դերասան լինելը կոչում է

 Հարցազրույց հայրիկիս` դերասան Ռաֆիկ Խառատյանի հետ

-Հայրիկ, ինչո՞ւ ես ընտրել հենց դերասանի մասնագիտությունը:
-Որովհետև փոքր հասակից սիրել եմ թատրոնը, սիրել եմ կինոն, և դպրոցն ավարտելուց հետո Աստված կամեցավ, որ ես աշխատեմ Գյումրու Վարդան Աճեմյանի անվան պետական դրամատիկական թատրոնում որպես դերասան: Իմ երազանքը կատարվել է:

-Այսինքն, դու մանկո՞ւց էիր որոշել դառնալ դերասան:
-Այո, ես մանկուց երազել եմ դառնալ դերասան:

- Իսկ քո ընտանիքը ինչպե՞ս ընդունեց քո որոշումը:
- Հայրս չէր ուզում, սակայն կամաց-կամաց ընտելացավ այն մտքի հետ, որ իր տղայի մասնագիտությունը դերասանությունն է:

-Հիշո՞ւմ ես քո առաջին խաղացած ներկայացումը:
-Ես ներկայացումներ եմ խաղացել ինքնագործ խմբերում, որից հետո տեղափոխվել եմ թատրոն և առաջին իմ խաղացած մեծ դերը եղել է  «4 նմանակ եղբայրներ» բեմականացման մեջ, որտեղ ես կերտում էի 4 եղբայրներին:

-Քանի՞ տարի է, ինչ աշխատում ես թատրոնում:
-Թատրոնում աշխատում եմ 1979թ.-ից մինչև հիմա, բայց որպես դերասան` 1989 թվականից:

-Ի՞նչ ժանրերում ես խաղում:
-Ես ներկայացել եմ տարբեր ժանրերում, և կոմեդիա , և դրամա, Աստծո հաջողությամբ, բոլոր խաղացած դերերս կարողացել եմ հաղթահարել:

-Ի՞նչ հայտնի մարդկանց հետ ես խաղացել, հայրիկ:
-Ես խաղացել եմ Լևոն Թուխիկյանի, Խորեն Աբրահամյանի, Կարապետ Սարգսյանի, Ալեքսանդր Քոչարյանի, Սերգեյ Չոլախյանի և այլ հայտնի մարդկանց հետ:

-Իսկ կա՞ն դերեր, որոնք կուզենայիր խաղալ:
-Այո, կան, հուսամ կամաց-կամաց կստացվի:

-Երբեք չե՞ս զղջացել, որ դերասան ես դարձել:
-Երբեք:

-Ի՞նչ դժվարություններ ունի այսօր դերասանը, թատրոնը:
-Դժվարություններն ամենուրեք են, դժվարությունը թատրոնում այն է, որ թատրոնին պետք է հանդիսատես, դերասանին է պետք հանդիսատես: Դերասանի համար ի՞նչն է կարևոր. Հանդիսատեսը, և ինչու չէ, բարձր աշխատավարձը:

-Ի՞նչ հետաքրքիր դեպքեր են պատահել ձեզ հետ թատրոնում:
-Հետաքրքիր դեպքեր շատ են պատահել, որոնք ցավոք սրտի, հիմա հիշել չեմ կարողանում:

-Երբ սկսեցիր թատրոնում խաղալ, այդ ժամանակ ամուսնացա՞ծ էիր:
-Ոչ, այդ ժամանակ ամուսնացած չեմ եղել: Ամուսնացել եմ 1995թ.-ին: Արդեն խաղում էի և մինչև հիմա էլ խաղում եմ:

-Իսկ երբ ամուսնացար, մայրիկը դե՞մ էր քո մասնագիտությանը:
-Ոչ, դեմ չէր:

-Կուզենայի՞ր, որ երեխաներդ նույնպես դերասան դառնան:
-Եթե սեր ունեն դեպի թատրոնի, կինոյի հանդեպ, ինչու ոչ:

-Ի՞նչ կմաղթեիր մեզ` ապագա թատերասեր սերնդիս:
-Կմաղթեմ, որ ճիշտ ընտրություն կատարեն: Եթե սեր ունեն դեպի թատրոնը, բայց չեն կարողանում կամ չեն ցանկանում հաղթահարել դժվարությունները, ուրեմն, նրանց պետք չէ դերասան դառնալ: Հնարավոր է`ուրիշ մասնագիտություն ընտրեն, և դա իրենց համար ավելի հոգեհարազատ լինի, իսկ եթե ընտրեն թատրոնը և չկարողանան առաջ գնալ այդ ասպարեզում, ապա հետո շատ կզղջան:

Յոթ Վերքի աղավնիները

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Խառատյանի

Լուսանկարը՝ Լիլիթ Խառատյանի

Գյումրիում մի սովորություն կա. եկեղեցիների մոտ կարող եք տեսնել վանդակների մեջ փակված աղավնիներ: Այստեղ ընդունված է աղավնիներ զոհաբերելու ավանդույթը: Այն կատարվում է հետևյալ կերպ: Մարդիկ մի նպատակ են պահում, գնում են մի զույգ աղավնի: Բռնելով աղավնիներին ձեռքերի մեջ, նրանք սկսում են պտտվել եկեղեցու շուրջը երեք, կամ յոթ անգամ: Այդ ընթացքում աղոթում են և Տիրոջից խնդրում նպատակների իրականացում: Պտույտներից հետո մարդիկ աղավնիներին կամ բաց են թողնում ազատ ճախրելու, կամ զոհաբերում են: Ես սիրում եմ դիտել, թե ինչպես են կենտրոնացած ու ինքնամոռաց աղավնին ափերի մեջ սեղմած պտտվում եկեղեցու շուրջը: Սիրում եմ դիտել, թե ինչպես են աղավնիները երկար ժամանակ վանդակում փակված մնալով պտույտներ գործում Յոթ Վերքի երկնակամարում, վայելում ազատությունը և ասես աղոթքը հասցնում Աստծուն:

Լուսանկարը՝ Անի Նախշքարյանի

Լուսանկարը՝ Անի Նախշքարյանի

Լուսանկարը՝ Անի Նախշքարյանի

Լուսանկարը՝ Անի Նախշքարյանի

Լուսանկարը՝ Անի Նախշքարյանի

Լուսանկարը՝ Անի Նախշքարյանի