Անուշ Հովհաննիսյանի բոլոր հրապարակումները

Երբ խոսում է երկինքը

Երբևէ երկար նայե՞լ եք երկնքին ու փորձել մտովի խոսել նրա հետ:Ես ամեն օր լուսանկարում եմ երկինքը և երեկոյան, երբ բոլորը հեռուստացույց են դիտում, ես ուսումնասիրում եմ այդ օրվա նկարները: Երբ դրսում զբոսնում ենք ընկերուհիներով, ինձ անընդհատ ասում են.

-Ան, նայի` ինչքան սիրուն ա, շուտ նկարի:

Իսկ ես շուտ հանում եմ խցիկս ու նկարում, առանց ժամանակ կորցնելու:

Երբեմն երկինքն այնքան պարզ ու գերող է լինում, որ ինձ թվում է, եթե ձեռքս երկարացնեմ` կդիպչեմ: Գիտեմ, որ դա անհնար է, սակայն ամեն անգամ ձեռքս վեր եմ բարձրացնում ու թաղվում եմ հավերժության մեջ…

ANush Hovhannisyan

Հպարտությամբ սպասում եմ

Ամեն օր հաշվում եմ, թե քանի օր է մնացել, որ եղբայրս բանակում վերջացնի իր ծառայությունը ու վերադառնա տուն: Կարոտի անսահման զգացումը և օրերի դանդաղ ընթացքը կարծես մի ողջ հավերժություն թվա, բայց գիտեմ, որ բոլոր այն քույրիկները, ովքեր ունեն զինվոր եղբայր, ինձ նման անհամբեր սպասում են նրա սպասված վերադարձին, որ եղբայրը գա ու ասի` ես եկել եմ ու միշտ կողքիդ եմ լինելու այսուհետ:

Ամեն անգամ նրա ձայնը լսելուն պես աչքերս արցունքով են լցվում, չգիտեմ, դա հպարտությո՞ւնն է, կարո՞տը, թե՞ նրա արտասանած «իմ քուրիկ»-ն է ստիպում հուզվել: Բայց ինչևէ, ինձ հավաքում եմ, քանի որ եղբորս խոստացել եմ լաց չլինել, ու լարված ձայնով ասում եմ. «Ջան… Հայկս, գիտե՞ս քեզ մնաց մի քանի շաբաթ»: Ու երկուսս էլ սկսում ենք ծիծաղել, իսկ նրա ծիծաղը ինձ համար ամենաթանկն է:

Եղբայրս ծառայությունը անցկացնում է Լեռնային Ղարաբաղում: Եվ ապրիլյան այդ տխուր օրերը ինձ համար սարսափելի էին: Անհանգստություն ու հուզված աչքեր, իսկ մյուս կողմից` հպարտության մի հսկայական զգացում:

Անհամբեր սպասում եմ, որ վերջապես տեսնեմ իմ հերոսին: Եվ բոլոր զինվորների քույրիկներին անսահման համբերություն եմ ցանկանում, իմացեք, որ նրանք ձեզնով են հպարտ և սահմանին իրենք հանուն ձեզ են իրենց վտանգում:

ANush Hovhannisyan

Միամիտ խորհուրդը

Երեկ երեկոյան հյուրեր ունեինք. սովորությանս համաձայն գնացի և նստեցի մեծերի հետ, չնայած ինձ հասակակից ոչ ոք չկար: Խոսում էին ամեն ինչից` մեկ երիտասարդությունից, մեկ` մեր դպրոցներից, մեկ էլ սկսեցին դժգոհել աշխատավարձից: Այդ ամենը սկսեց տատիկս, իսկ թե ինչու նա որոշեց բացել այդ թեման, ես այդպես էլ չհասկացա: Մայրիկիս ընկերուհուն հարցրեց, թե ինչքան է կազմում նրա աշխատավարձը, իսկ նա ընդունեց աշխարհում ամենադժգոհ մարդու դեմքը և նշեց գումարի չափը: Այնքան ծիծաղելի էր նրա հայացքը, բայց դե, պետք էր մտնել նրա դրության մեջ: Ինչևէ, խոսակցությունը ծավալվեց աշխատավարձերի թեմայով: Ախր, այնքան հետաքրքիր էր նրանց մտածելակերպը, որ պարզապես խոսել չէի կարող,սակայն սպասում էի,որ պահը հասունանա: Բարեկամուհիս հիշեց իր առաջին աշխատավարձը և ասաց.

-Սկզբում  այնքան քիչ էր աշխատավարձս, որ անգամ ծիծաղս էր գալիս:

Այնուհետև միջամտեց մայրիկս` հիշելով հայրիկիս սկզբնական աշխատավարձը:

Նրանք խոսում էին ու խոսում, անվերջ դժգոհում անգամ այն դեպքում, երբ աշխատավարձը հիմա բավականին բարձր է, ու մայրիկս ասաց.

-Քիչ է, ոչինչ չենք հասցնում, աչքդ փակում-բացում ես, էլ չկա:

Հենց այդ րոպեին հասկացա, որ էլ լռելու իմաստ չկա, ու ընդհատեցի նրանց: Նրանք լռեցին ու լուրջ դեմքով ինձ նայեցին: Հարկավոր էր ասել այնպիսի մի բան, որ երկուսի լուրջ հայացքներն ու լռությունը արդարացված լինեին: Միանգամից հավաքվեցի ու ասացի.

-Ես այսքան ժամանակ լուռ լսում եմ ձեզ ու այնքան զարմացած եմ, դժգոհում եք և քիչ գումարի դեպքում, և բավարարի դեպքում: Ասում եք` էն ժամանակ քիչ էր, հիմա էլ էլի ասում եք` քիչ է, ու այն դեպքում, երբ գումարի չափը աճել է:

Նրանք երկուսով լսեցին, մի խորհրդավոր ժպիտ հայտնվեց նրանց դեմքին, ու մայրիկս ասաց.

-Շատ ճիշտ ես, այսքան խոսում ենք ու ոչինչ հաշվի չենք առնում: Իրոք փոփոխությունը նկատելի է:

Ու պատկերացնո՞ւմ եք, այդ պահին ինչպիսին էր իմ ուրախությունը: Չէ որ ես կարողացա նրանց ի վերջո մի բանով օգնել:

ANush Hovhannisyan

Դաժան օրեր

Քննություններ, այս բառը վերջին շրջանում բոլոր շրջանավարտների սարսափ-երազն է դարձել: Եկեք խոստովանենք, որ երբ քննություններին շատ ժամանակ կար, բոլորս էլ բավականին վստահ ու անհոգ էինք, իսկ երբ մոտեցան այս դաժան օրերը, լարվածությունից ուղղակի գժվել կարելի է:
Ես ավարտում եմ հիմնական դպրոցը, իններորդցի եմ: Արդեն հասկացաք` մենք էլ քննություններ ենք տալիս: Չգիտեմ ինչու, բոլորը կարծում են, թե մեր քննությունները շատ հեշտ են, ու կարիք չկա լարվելու: Այդպես էի կարծում նաև ես, բայց հիմա քննության ժամանակ այնպես եմ լարվում, որ անգամ իմացածս եմ մոռանում:

Առավոտյան դպրոցի բակում մինչ ներս մտնելը այնքան աղոթքներ ես լսում, խղճահարություն առաջացնող և հուզված աչքեր տեսնում, որ անկախ քո կամքից սկսում ես դու էլ միանալ նրանց:

Ուսուցչական կազմը աչքիդ զինված մի զորք է թվում, որոնց դեմ պետք է պայքարես միայն ու միայն գիտելիքով: Այդ վեց քննությունները դարձել են մեր օդն ու ջուրը, ամեն պահ մտածում, գրում, ջնջում ենք այնքան, որ անգամ երազներում ենք տեսնում:

Հետո, երբ հաջողությամբ հանձնենք բոլոր քննությունները, կգա ևս մեկ դժվար փուլ` ավագ դպրոց: Ամեն օր երանի եմ տալիս իմ գյուղի բոլոր ընկերներին, ովքեր ավագ դպրոց չեն գնում, այլ մնում են հարազատ դպրոցում:
Իսկ այս ամենն ամփոփելով, ուզում եմ բոլորիս հաջողություն ու խիզախություն մաղթել:

ANush Hovhannisyan

Խառը մտքեր

Սիրում եմ անընդհատ փորձել նորը, դա էլ շատ է խանգարում ճիշտ կողմնորոշվել մասնագիտության հարցում: Բայց որոշել եմ դառնալ հոգեբան, կարծում եմ՝ ինձ կօգնի կյանքում ճիշտ կայանալ:

Սիրում եմ ազատ ապրել, սակայն, անում եմ ճիշտ հակառակը, որովհետև հորս և իմ կարծիքները չեն համապատասխանում, բայց կարողանում եմ իմ լացով գործս առաջ տանել:

Հիմա, հաստատ, կմտածեք, թե լացկանի մեկն եմ: Ո՛չ, նաև համառ եմ և իմ ասածի տերը: Սիրում եմ լինել տարբերվող: Տանել չեմ կարողանում, երբ փորձում են նմանվել ինձ, այդ պահին ես դառնում եմ աշխարհի ամենավատ մարդը:

Փոքր հասակում ունեցել եմ տարօրինակ սովորություն: Երբ տուն մարդ էր գալիս, ու ինձ ոչ այնքան հաճելի, չէի կարողանում ընդհանուր թեմա գտնել նրա հետ, և լուռ հեռանում էի, որպեսզի կռվի պատճառ չդառնայի:

Միշտ երազել եմ հայտնի դառնալ: Ավելի փոքր հասակում մտածում էի, որ հայտնի դառնալու համար պետք է լինել դերասան կամ երգիչ, իսկ հիմա՝ ավելի հասուն տարիքում կարծում եմ, որ յուրաքանչյուր ոլորտում էլ կարելի է հայտնի դառնալ, եթե վարպետորեն ես մոտենում աշխատանքին:

Այսօր իմ բոլոր հասակակիցները կանգնած են բարդ ընտրության առաջ՝ գնա՞լ ավագ դպրոց, թե՞ ոչ: Սա այն հարցն է, որ հուզում է յուրաքանչյուր պատանու: Կարծում եմ՝ անիմաստ ժամանակի վատնում է, 2 տարի ավել սովորելը մի փոքր շատ է: Մեր օրերում ոչ ոք ավագ դպրոցի դասերին պատշաճ չի մոտենում, քանի որ օգտվում են արտաժամյա պարապմունքներից:

Ոմանք նստում են դասերին գնահատական ստանալու և լավ ատեստատ ունենալու համար: Բայց արդյո՞ք դրա համար են ստեղծել ավագ դպրոցը: Սակայն այդ հարցը միայն ինձնով և մեկ ուրիշով հաստատ չի կարող լուծվել: Անձամբ ես ունեմ շատ վախեր՝ կապված դպրոցական սեպտեմբերի 1-ի հետ: Նոր շրջապատ, նոր ուսուցչական կազմ, ի վերջո, նոր դպրոցի կարգ ու կանոն: Արդյո՞ք դժվար չէ այս ամենը հաղթահարելը:

Երբեք մի նայիր հետ, միշտ շարժվիր առաջ

Հարցազրույցս վարում եմ եղբորս` Դավիթ Մադոյանի հետ, ով վերջերս դարձավ Եվրոպայի չեմպիոն, սպորտաձևը` բազկամարտ: 19-ամյա երիտասարդը ողջ Եվրոպայում ևս մեկ անգամ բարձր պահեց հայկական դրոշը: 

Հպարտությունս այնքան շատ էր, որ ցանկացա կիսվել բոլորի հետ: 

-Դավիթ, ուզում եմ հասակակիցներս իմանան քո մասին: 

-Ես Դավիթն եմ Մադոյան, ծնվել եմ 1996 թվականին: Դեռ 5 ամսեկան էի, երբ տեղափոխվեցինք Ռուսաստանի Դաշնություն, բայց արդեն երկրորդ դասարանում բարեբախտաբար վերադարձել ենք Հայաստան:

Այժմ սովորում եմ ՖԿՀՊԻ-ի երկրորդ կուրսում :

Բնավորությամբ բավականին համառ եմ և նպատակասլաց, սիրում եմ միշտ ճշմարտությունը լսել և խոսել:

՞րբ սկսեցիր սպորտով զբաղվել:

-Սպորտով զբաղվել եմ փոքր հասակից, տարբեր մարզաձևերում եմ ինձ փորձե,լ և արդեն 16 տարեկանում հասկացա, որ ինձ լիարժեք եմ զգում, երբ զբաղվում եմ բազկամարտով:

-Ինչո՞ւ բազկամարտ:

-Ըստ իս, դա միակ ձևն է, որ կարողանում ես ուժդ չափել դիմացինի հետ:

-Կհիշե՞ս հետաքրքիր որևէ դեպք քո մարզումներից: 

-Սիրով, մի անգամ երբ մարզադահլիճում մարզվում էի, նախ նշեմ, որ այդ մարզումները բավականին լուրջ մրցույթի համար էին, և ես ողջ ուժով, ինքնամոռաց պարապելու ընթացքում բավականին լուրջ վնասեցի գլուխս: Վիրակապելուց հետո կրկին վերադարձել եմ նույն վարժությանը և սկսել պարապել` անտեսելով անտանելի գլխացավն ու վնասվածքը:Բարեբախտաբար, այդ մրցույթից վերադարձա հաղթանակով:

-Իսկ ո՞րն է եղել քո առաջին հաջողությունը:

-Առաջին հաջողությունս գրանցել եմ Գյումրիում, այնտեղ ձախ ձեռքով երկրորդ տեղն եմ զբաղեցրել:

Նաև մասնակցել եմ Համահայկական խաղերին, զբաղեցրել եմ առաջին տեղը:

-Ես գիտեմ, որ դու վերջերս մասնակցել ես Ռումինիայում տեղի ունեցող բազկամարտի առաջնությանը և մրցակիցդ եղել է ադրբեջանցի, մի քիչ կպատմե՞ս այդ մասին:

-Այդ մրցույթում իմ գերագույն նպատակը այն էր, որ ես հանկարծ չպարտվեմ ադրբեջանցի մարզիկներին: Ես այնտեղ դարձա Եվրոպայի չեմպիոն:

Առաջին մոտեցումը հենց ադրբեջանցու հետ էր: Մոտեցել եմ և ոչ մի բանի մասին չեմ մտածել: Գլխումս միայն այն միտքն էր, որ ամեն կերպ պետք է պարտության մատնեմ նրան: Ընդհանուր մենամարտը տևեց մի ակնթարթ, և իմ հաղթանակով դուրս մղեցի պայքարից նրանց:

Անբացատրելի էին այն րոպեները, երբ ես կանգնած էի պատվո հարթակին, և հնչում էր մեր երկրի օրհներգը: Նկատեցի, որ Ադրբեջանի ողջ հավաքականը ոտքի է կանգնել, դրանք հպարտության անբացատրելի պահեր էին:

-Ունե՞ս կարգախոս, որով առաջնորդվում ես:

-Այո: «Երբեք մի նայիր հետ, միշտ շարժվիր առաջ»:

Իմ նոր ընկերը

Երկար ժամանակ փնտրտուքների մեջ էի: Ուզում էի գտնել ինձ համար յուրահատուկ մի բան, որպեսզի ինքս ինձ գտնեմ, ինքնաարտահայտվեմ: 

Եվ ահա մի օր դպրոց եկավ «Մանանա» կենտրոնը: Սկզբում բոլորի նման ես էլ  անտարբեր վերաբերվեցի, բայց հետո 17.am-ը ինձ համար դարձավ կյանքի գույն: Հասկացա, որ գտա այն, ինչ այդքան երկար փնտրում էի և դարձա մի մասնիկը այդ մեծ ընտանիքի:

17. am-ը ամբողջովին փոխեց մտածելակերպս, օգնեց և սովորեցրեց ավելի հեշտ շփվել մարդկանց հետ, և ինչու ոչ, ընդլայնվեց իմ ընկերական շրջապատը շատ լավ և ինձ նման խենթ մարդկանցով:

Հիմա ավելի հետաքրքրասեր եմ դարձել: Երբ ուրիշները խոսում են, լուռ լսում եմ և փորձում մի պատմություն կառուցել այդ ամենի մասին:

Հիմա, երբ դուրս եմ գալիս տանից, լուսանկարչական խցիկը միշտ ինձ հետ է: Նկարում եմ ամեն ինչ և հաճույք եմ ստանում իմ փոքրիկ աշխատանքից:

Այսօր դուրս եկա զբոսանքի իմ լավ « ընկերոջ»` լուսանկարչական խցիկիս հետ, և ահա թե ինչ ստացվեց: Սա իմ քաղաքն է`Արմավիրը:

Բաց երկնքի տակ

Երկար ժամանակ է, ինչ Արմավիրում խոսում են մի կնոջ մասին, ով ապրում է զբոսայգում` բաց երկնքի տակ: Որոշեցինք գնալ և համոզվել: Մեր զարմանքը չափ չուներ: Տեսարանը իրոք շատ տխուր էր:

Կնոջ անոոնը, ում հետ զրուցում էինք, Արևիկ էր: Արևի պես ուրախ էր հոգին, սակայն կյանքի անակնկալը նրան հուսախաբ արեց… Երբ գնացինք ճաշում էր.

-Բարև ձեզ, բարի ախորժակ:

-Հազար բարին, երեխեք ջան, սոված չե՞ք, ընկերովի հաց ուտելը լավ բան ա:

Միայն այս խոսքերը բավական էր, որ հասկանայինք, թե ինչքան տխրություն է թաքնված նրա հոգում:

Մեր զրուցակիցը` Հակոբյան Արևիկը, մի քանի օր առաջ դարձել էր 57 տարեկան:

-Ես ծնվել եմ Արմավիրի մարզի Երասխահուն գյուղում: Ծանր հիվանդություն եմ տարել, իմ տունը վաճառել եմ ու ինձ բուժել եմ: Հետո, որ տուն չեմ ունեցել, եկել եմ այստեղ, վարձով եմ ապրել: Հիմա չեմ կարում վարձը տամ, շատ ա գումարը, ու վարձով տնից հանեցին ինձ: Ես էլ եկել եմ, այստեղ եմ ապրում:

-Իսկ ոչ ոք ձեզ տուն չի՞ առաջարկել:

-Տուն առաջարկել են, բայց դրանք տան նման չեն, սաղ պետական կառույցներ են` Ախպարաշենի կինոյի շենքն ա, որ ոչ մի հարմարություն չունի` ջուր չկա, լույս չկա, «կռիսանոց», ջարդած-փշրած, իսկ մեկն էլ մեր «շուշի» գործարանի հանրակացարանն ա: Դրա կողքն էլ մի հատ կիսակառույց շենք կա, դա են առաջարկում: Դրանք ահավոր են. բնակչություն չկա:

-Իսկ այս պայմաններից ավելի լավ չի՞, գոնե տանիք կա:

-Չէ, էստեղ ավելի մաքուր, ավելի գեղեցիկ, «զիբիլ» չկա, օձ ու կարիճներ չկան, հարևանությունը ստեղ լիքն են: Լույս կա, ընդեղ ոչ մի բան չկա:

-Իսկ բարեկամներ չունե՞ք, որ օգնեն ձեզ` ապաստան տան:

-Բարեկամություն շատ ունեմ, բայց հավասար ա չլինելուն:

-Ինչքա՞ն ժամանակ է, որ այստեղ եք:

-Ապրիլի 26-ի իրիկունը ժամը 6-ից էսօր մայիսի 23-ն ա, արդեն ամսից ավել ա: Էդքան երկար ստեղ եմ` կարկուտի, անձրևի տակ:

-Աշխատանք ունեցե՞լ եք:

-Ունեմ, հիմա էլ աշխատում եմ, ավել եմ անում:

-Իսկ աշխատավարձը չէ՞ր բավարարում:

-55 հազար ա, էդքանը հերիք չի անում, եթե հերիք աներ, չէի գա ստեղ: Կգնայի, վարձով կապրեի:

-Մենա՞կ եք այստեղ:

-Հա մենակ եմ, ամուսնացած չեմ, չեմ էլ ցանկանում ամուսնանալ:

-Իսկ գիշերը չե՞ք վախենում:

-Չէ, ես ընդհանրապես վախ չեմ ունեցել, սահման եմ հելե, կռվել եմ Գասպարյան Ռուստամի ջոկատում, բուժքույր եմ եղել, «պովր» եմ եղել:

-Իսկ այդ ջոկատը ձեզ չի՞ օգնում:

-Չէ, սաղ սուտ ա, ազիզ ջան: Մենակ էդ տանջանքը մնաց ինձ, որ ես էդքան տարի ծառայեցի: Սաղ սուտ ա…

-Իսկ այստեղ հարևանները օգնու՞մ են ձեզ:

-Ոչ, ոչ… Ոչ մեկը:

-Իսկ դուք սպասու՞մ եք ինչ-որ աջակցության, թե՞ ձեր ուժերով եք ուզում մի բան անել:

-Հույսով ապրում եմ: Ես իրանց հույսին չեմ, ես Աստծու հույսին եմ: Կան մարդիկ, մեկ-մեկ, հազվադեպ գալիս են, ասենք սնունդով, փող ա, բան ա, քիչ տալիս են ու գնում են: Բայց էդ էլ սկզբում էին տալիս, հիմա` չէ:

-Իսկ մարդիկ, որ անցնում են, ուշադրություն դարձնու՞մ են:

-Շատ-շատ: Ես ամաչում եմ: Շատ ժամանակ մարդիկ չհասկանալով ոնց որ ձեռ առնեն, ծիծաղում են: Ես էլ աներես չեմ, ազդվում եմ: Ասում եմ` տես, ինչ եմ դառե: Ճիշտ ա, էսքան ծանր պայմաններում եմ, բայց դեռ ունեմ պահածոներ փակած: Հլը օգնում եմ ուրիշներին: Մի տուն կա, որ տալիս եմ, ասում եմ` տարեք, կերեք, ոչինչ: Ի՞նչ անեմ: Ես շատ եմ օգնել ծերանոցներին, մանկատներին, իսկ էսօրվա օրով ես ունեմ կարիքը էդ օգնության: Հասկանում եք (հուզվում է)…

Երկար լռեց, հետո նայեց մեզ տխուր ու ասաց.

-Է՜, սաղ էլ սուտ ա, այ բալա: Էս կյանքը էնքան բարդ ա… Իմ ուզածը չորս պատ ա, որ գլխիս տանիք ունենամ:

 

Զրույցը վարեցին Անուշ Հովհաննիսյանը, Մերի Դավթյանը, Աննա Եղոյանը