Ստելլա Ավետիքյանի բոլոր հրապարակումները

stella avetiqyan

Տիեզերքը անե՞զր, չեմ կարծում

Դու է՞լ ես վստահ, որ տիեզերքը անծայրածիր է: Փաստորեն, ես նաև քեզ հետ համակարծիք չեմ: Գիտե՞ս՝ ես մտածում եմ, որ տիեզերքը հեչ էլ անծայրածիր չի, ու կա մի տեղ, որտեղից այն կողմ էլ ոչինչ չկա: Վերջերս ուսուցիչներիցս մեկը, լսելով իմ այս կարծիքը, ասաց.

-Ի՞նչ է, մտածում ես՝ ինչ-որ մի տեղ պատ կա, որից այն կողմ ոչինչ չկա՞։

Ասենք՝ հա, ինչո՞ւ ոչ։ Մարդը դեռ նույնիսկ մեր գալակտիկան չի հասցրել ուսումնասիրել, որտեղի՞ց են այդքան վստահ։ Կամ էլ, նույնն է, թե ասում են՝ էլ շնչող, ապրող էակներ չկան բացի մեզնից։ Իսկ գուցե շա՜տ հեռվում, որտեղ դեռ չի ավարտվել տիեզերքը, ապրում են մեզ նմաններ, հենց իմ, քո նմանները։ Գուցե հենց այս պահին նրանք էլ մեր գոյությունն են անհնար համարում:

Ես հավատում եմ, որ կա այնպիսի պատ, որ բաժանում է «ոչինչն» ու տիեզերքը: Ես հավատում եմ, որ կա մի երկրորդ, հե՛նց ինձ նման Ստելլա ինձնից շա՜տ հեռու, և ինքն էլ է հավատում սրան:

Աշնանային դասընթաց ապագա առաջնորդների համար

Սեպտեմբերի 15-19-ը Շիրակի մարզի Թորոսգյուղ համայնքում տեղի ունեցավ «Rural emPOWER-երիտասարդների մասնակցությունը որոշումների կայացմանը» դասընթացը: Դասընթացին մասնակցում էին Լոռվա և Շիրակի մարզերի հիմնականում գյուղաբնակ երիտասարդները: Դասընթացի ավարտից հետո որոշեցի զրուցել կազմակերպիչների և մասնակիցների հետ:

syuzanna Kharatyan LoriՀարցս ուղղում եմ ծրագրի կազմակերպիչ Կարեն Այվազյանին:

-Ի՞նչը հաշվի առնելով ընտրեցիք մասնակիցներին: 

-Մասնակիցներն ընտրվել էին դիմում-հայտերի հիման վրա, և ընտրության ժամանակ հաշվի էին առնվել նրանց հետաքրքրվածությունն ու փորձառությունը: Հաշվի է առնվել նաև մասնակիցների տարբեր համայնքներից լինելը, որպեսզի ինչքան հնարավոր է ավելի շատ համայնքներ ներգրավվեին մեր ծրագրում:

-Ո՞րն էր դասընթացի հիմնական նպատակը: 

-Դասընթացի նպատակն էր՝ խթանել գյուղաբնակ երիտասարդության մասնակցությունը ժողովրդավարական գործընթացներին և որոշումների կայացմանը Շիրակ և Լոռի մարզերի գյուղական համայնքներում՝ աջակցելով նրանց բացահայտել իրենց առաջնորդական ներուժը, խթանել ինքնավստահության ու ինքնակազմակերպման հմտությունները:

Իսկ հիմա զրուցում եմ մասնակից Արեն Շախկյանի հետ (17 տարեկան, Լոռու մարզ, գյուղ Շնող):

-Ի՞նչ տվեց քեզ այս ճամբարը:

-Ճամբարը ինձ տվեց ինքս ինձ ճանաչելու ու ինքնադրսևորվելու հնարավորություն, նոր ընկերներ, որոնք ինձ օգնեցին ինձ համար այդ երկու կարևոր հարցերում: Դասընթացը շատ հետաքրքիր էր, միջավայրը՝ ընկերական:

Դավիթ Խաչատրյան, 16 տարեկան, Լոռու մարզ, քաղաք Վանաձոր. 

-Այս ծրագիրն ինձ տվեց հետաքրքիր մարդկանց հետ շփվելու հնարավորություն՝ ամենատարբեր բնագավառներից:

Տաթև Գումաշյան, 18 տարեկան, Լոռու մարզ, Մարգահովիտ համայնք. 

-Այս ծրագրին մասնակցեցի հիմնականում փորձ ձեռք բերելու, նաև գիտելիքներիս պաշարը հարստացնելու համար, հետագայում ինձ համար առավել հեշտ կլինի աշխատել ամենատարբեր բնագավառներում:

-Ի՞նչ դժվարություններ են առաջացել դասընթացի ընթացքում: 

Անի Ցոլակյան, 23 տարեկան, Շիրակի մարզ, ք. Գյումրի.

-Դժվարություններ ունեցել եմ դասընթացի ընթացքում, երբ տրվել է հանձնարարություն, և խումբը պետք է սեղմ ժամկետում կատարեր առաջադրանքը, որպես մասնակից չեմ ունեցել տվյալ պահին հետաքրքիր միտք, որ կարողանամ օգնել իմ թիմին:

Զրույցը վարեց Սյուզաննա Խառատյանը

***

stella avetiqyan

Կարծեմ սեպտեմբերի 6-ն էր, երբ էլեկտրոնային փոստիս հաղորդագրություն ստացա, որ ես ընտրվել եմ «Rural emPower- երիտասարդների մասնակցությունը որոշումների կայացմանը» դասընթացին մասնակցելու: Դե՜, ոգևորվեցի ու մտածում էի, թե գնում եմ սովորական 5-օրյա ճամբարի:

Դասընթացն ուղղված էր երիտասարդների մասնակցությանը ամեն կարգի որոշումների կայացման հարցում: Դասընթացի հովանավորները Սառնաղբյուրի «Համայնքային և երիտասարդական ակումբ» հասարակական կազմակերպությունն ու Եվրոպական երիտասարդական հիմնադրամն էին: Դասընթացի ընթացքում վեր հանեցինք երիտասարդների խնդիրները, սովորեցինք, թե ինչպիսին պետք է լինի իսկական առաջնորդը և մշակեցինք գաղափարներ, որոնք պետք է իրագործեինք մեր համայնքներում՝ խթանելու մեր երիտասարդների ներգրավվածությունը:

Սեպտեմբերի 15-ին, երբ ես ու Սյուզաննան արդեն ճանապարհին էինք, ես դեռ չէի գիտակցում, որ գնում եմ մի վայր, որը իմ մեջ հետք է թողնելու:

Պատկերացրեք՝ գնում եք այնտեղ, որտեղ ոչ ոքի չեք ճանաչում, իսկ նույն օրվա երեկոյան մտերմիկ միջավայրում նստած «մաֆիա» եք խաղում՝ առանց այդ խաղն իմանալու: Առաջին օրն ամբողջությամբ տրամադրված էր ծանոթանալուն ու իրար ճանաչելուն:

Երկրորդ օրը հասկացանք, որ մեր կյանքում բավականին շատ մանիպուլյացիաների ենք ենթարկվել («խարդախ» ձևով ներգրավվել ենք որևէ բանի մեջ): Հենց այս գիշեր էր, որ չքնեցինք ու հենց այս գիշերվանից հետո էր, որ առավոտվա դասընթացին մի կերպ էինք դիմանում, որ աչքներս չփակենք:

Երրորրդ օրը ծանոթացանք ՏԻՄ օրենքներին և կոփվեցինք ինչպես առաջնորդ: Գիտե՞ք, մինչ այս էլի էի մասնակցել առաջնորդության մասին դասընթացների, բայց այս մեկը տարբերվում էր, որովհետև մենք սովորում էինք, թե ինչպես պետք է լինել լավ առաջնորդ, իսկ մյուս պահին կիրառում էինք մեր գիտելիքները գործնական աշխատանքներում կամ ինտերակտիվ խաղերի մեջ:

Չորրորդ օրվանից սկսեցինք խմբերով մշակել այն գաղափարները, որոնք պետք է իրագործեինք՝ մեր համայնքներ վերադառնալով:

Վերջին՝ հինգերորդ օրը հույզերով լի օրն էր: Այն օրն էր, երբ փորձում ես արտահայտել տպավորությունդ, բայց հույզերդ խանգարում են: Այն օրն էր, երբ քեզ ստիպում ես չլացել, որ քեզ համար թանկ դարձած մարդու աչքերում արցունք չտեսնես: Ու այդ օրը այն օրն էր, երբ հասկացա, թե ինչքան լավ կարելի է զգալ նաև քեզանից մեծերի հետ (ինձ բացառության կարգով էին ընտրել):

Իրականում գիտակցում եմ, որ ամեն ինչ դեռ նոր է սկսվելու:

Բայց երբ նստում ես տրանսպորտ՝ հետևում թողնելով երբեք բարկանալ չկարողացող դասընթացավար, ավագ ընկեր Կարենին, թարմացնող վարժությունների «թագուհի» Սիրանուշին, Գևորգի «շտեմարանի» բառերը, Տաթևի հետ գրկախառնությունները, Անրիի կիթառի լարերը, Կարենի ասմունքն ու Վարդի «բլա-բլա»-ները, աչքերդ արցունքով են լցվում, բայց էլի հիշում ես, որ կողքիդ նստած է Տաթևն ու էլի զսպում ես քեզ, որ նրան էլ չլացացնես:

Հաջորդ օրը, երբ գնացի դպրոց, արդեն զգացի, որ շատ եմ փոխվել: Դարձել եմ ավելի ինքնվստահ ու հասկացել եմ, որ դեռ շատ հատկանիշներ եմ իմ մեջ հայտնաբերելու ու միշտ հիշելու եմ, որ այդ «հետքը» թողել է սեպտեմբերի 8-ին իմ՝ ճամբարի մասնակցության հաստատումը:

Ստելլա Ավետիքյան

stella avetiqyan

Նույն ճանապարհով վեց տարի անց

Երբ Ռուսաստանից եկա, արդեն գրեթե գիտակից երեխա էի ու հենց այդ ժամանակվանից էլ շատ սիրեցի «պապոնց (մորական) տանը» մնալ, ինչը մորական պապիկիս չափից շատ սիրելու հետևանքն էր: Շաբաթներով մնում էի այնտեղ և, չնայած որ մեր տունը մի թաղ ներքև էր, տուն գնալու մասին չէի էլ մտածում:

Սիրում էի այդտեղից դպրոց գնալը՝ հաճելի էր անցնում ճանապարհը:

Ու արդեն մոտավորապես վեց տարի է, ինչ տանը բնակվող չկար, հետևաբար ես ևս այնտեղ հաճախ չէի գնում՝ ինչպես փոքր ժամանակ:

Եվ նույն տնից, նույն ճանապարհով  վեց տարի անց ահա այսօր դպրոց գնացի,  ու գիտե՞ք, թե ինչ զգացողություն ունեի: Համոզված եմ՝ չեք հասկանա: Լա՛վ, հասկանալու համար պատկերացրեք մոտ 5-րդ դասարանի, դպրոցը սիրող աշակերտ եք և պատրաստվում եք գնալ սեպտեմբերի մեկին դպրոց: Կարծես այդպիսի զգացողություն ունենայի:

Պապոնց տունը իմ մանկության դրախտն է՝ իր խորհրդավոր տնով, փարթամ այգով ու մորեղբորս անունը վրան «կնքած» դարպասներով:

Եվ միայն վեց տարի անց պապիկիս տունը նորից լցվել է նրա ժառանգներով, և նույն ճանապարհով  վեց տարի անց նրանց հետ նորից դպրոց եմ գնում:

Այս օրը սեպտեմբերի 1-ից էլ հուզառատ է:

Փակոցի օր

Լուսանկարը՝ Ստելլա Ավետիքյանի

Լուսանկարը՝ Ստելլա Ավետիքյանի

«Փակոցի օր ա էսօր»՝ այսինքն խառը, գունավոր ու հավես օր:

Այդ օրը պահածոյացնում ենք բանջարեղենից պատրաստված տարբեր ուտելիքներ կամ, այլ կերպ ասած, ձմռան պաշարի 50%-ն ենք պատրաստում:

Փոքր ժամանակ ուղղակի ատում էի այս օրը, որովհետև այդ ամբողջ օրվա ընթացքում ես պարզապես «ոտքի տակ ընկնող» էի: Հիմա ուրիշ է. հիմա ես մայրիկի «աջ ձեռքն եմ»: Անկեղծ ասած, այս դերը ավելի հաճելի է ու ոչ նվաստացուցիչ, ի տարբերություն «ոտքի տակ ընկնող»-ի:

Չմտածես, թե «փակոցի օրը ինչ-որ համագյուղական օր է նշանակված, ո՜չ, յուրաքանչյուր տուն ինքն է ընտրում այդ օրը:

Հիմա սիրում եմ այդ օրը. հավաքվում են բոլոր հարևանները, ու միասին անցնում ենք գործի: Դե՜ ինչ, մեծացել եմ, ես եմ դրսի գործերի ղեկավարը: Դրսի գործերն էլ սմբուկի, բադրիջանի ու տաքդեղի խորովումն է թեժ կրակի վրա, մաքրումը: Որպես «ղեկավար»՝ բաշխում եմ բոլոր գործերը՝ ինքս մասնակցելով բոլորին:

Լուսանկարը՝ Ստելլա Ավետիքյանի

Լուսանկարը՝ Ստելլա Ավետիքյանի

Մայրս էլ տանը տարաների մեջ է լցնում մշակած բանջարեղենը ու փակում:

Ճիշտ է, վերջում ոտքից գլուխ ծխի մեջ ու մատներս սևացած են լինում, բայց դա չի խանգարում, որ ուղղակի սիրահարված լինեմ այս գործընթացին:

Որպես չգրված կանոն, «փակոցի օրը» վերջանում է միասնական ընթրիքով ու ժամը 23:00-ից ոչ շուտ:

Այս օրը կողմնակի մարդկանց (չհաշված օգնող հարևան-բարեկամներին) մուտքը մեր տուն չի խրախուսվում:

Մի քիչ բաղչագողի ու սևանալու մասին

Լուսանկարը՝ Ստելլա Ավետիքյանի

Լուսանկարը՝ Ստելլա Ավետիքյանի

Սևանալու սեզոնը փակվում է: Մտածեցիր՝ արևայրուքի մասի՞ն եմ խոսում: Ո՜չ, սև թութ ուտելիս էլ ես «սևանում»:

Ինձ համար քաղցր է այն միրգը, որը ինքս քաղում եմ ծառից ու ուտում՝ թեկուզ «սևանալով»: Բայց և այնպես, ինձ հազվադեպ եմ «գցում» ծառերի վրա ու վայելում բնության բարիքները՝ ի տարբերություն փոքր ժամանակվա, երբ ծառերի վրա էի խաղում:

Սիրում եմ, երբ գնում ենք «բաղչագող»: Եթե չգիտեք՝ ասեմ, որ «բաղչագողը» դա այն հաճելի երևույթն է, երբ գնում ես առատ այգի ունեցող հարևանի, մեկ-մեկ էլ՝ հեռու բարեկամի բաղչա՝ այգի, «գողություն» անելու: Բայց ինչպես մենք ենք գնալիս ասում՝ արևածաղկի կամ մրգի գողը գող չի:

Լուսանկարը՝ Ստելլա Ավետիքյանի

Լուսանկարը՝ Ստելլա Ավետիքյանի

Իհարկե, այս արարողությունն աշխատում ենք անցկացնել առանց ծառերը վնասելու՝ մեր հաջորդ տարվա բաղչագողի մասին մտածելով:

Շատ հաճախ սև թութ ուտելուց հետո «բռնվում ենք». մեզ դավաճանում են մեր սևացած բերաններն ու ձեռքերը՝ չնայած, որ խակ թթով ահագին մաքրվում ենք (խակ թութը օգնում է հետքերի դեմ):

Սև թթի սեզոնը փակվում է, դե՜, սևանալունն էլ:

stella avetiqyan

Կարոտում եմ քեզ, պապ…

Գիտե՞ս՝ քանի անգամ եմ ցանկացել քեզ ամո՜ւր-ամո՜ւր գրկել ու լսել քո խորհուրդները, գիտե՞ս՝ քանի անգամ եմ ցանկացել, որ կողքիս նստես ու սովորեցնես ճիշտ նկարել: Հա՛, ես հազար անգամ պատկերացրել եմ, թե ինչպես ձեռքս կտաս վրձինը, ինչպես կբռնես ձեռքիցս ու կնկարենք, պատկերացրել եմ, թե ինչի մասին կզրուցեինք և նույնիսկ իմ՝ քեզ ուղղած հարցերին եմ քո փոխարեն պատասխանել:

Գիտեմ, որ երբ գալիս եմ, կանգնում սառը քարի դիմաց ու խոսում, մեկ է՝ դու ինձ լսում ես, որովհետև դու իմ սրտում ես:

Երբ փոքր էի՝ 9-10 տարեկան, մտածում էի՝ երանի կախարդական փայտիկ ունենայի ու հետ վերադարձնեի քեզ: Ու այսօր էլ՝ 6 տարի անց, երբ արդեն 15 տարեկան եմ, կախարդական փայտիկ եմ ուզում:

Ամեն ինչ կտայի, որ սեպտեմբերի մեկին կանգնած լինես դպրոցի բակում ու տեսնես, թե ինչպես է քո աղջիկը գովասանագիր ստանում, իսկ ես բեմից նայեի քեզ ու մայրիկին և ժպտայի: Գիտեմ, որ տեսնում ես, բայց ես ուզում եմ, որ ես էլ քեզ տեսնեմ:

Ես չեմ ուզում ամեն անգամ հյուրասենյակ մտնելիս ինձ նկարից մեղմ ժպտաս: Ես կուզեի, որ ինձ ամո՜ւր-ամո՜ւր գրկես, կողքիդ նսեմ ու դու սխալներս բացատրես:

Ես քեզ նման եմ ամեն ինչով, քո աղջիկ տեսակն եմ. բոլորն են ասում: Ես հպարտ եմ դրանով, բայց ես նույնիսկ սա կզոհեի՝ միայն թե կողքիս լինեիր:

Միշտ երազել եմ, որ հեռախոսիս զանգ գա ու էկրանին գրվի «Պապաս»:

Արդեն 6 տարի ես քեզ կարոտում եմ, պապ:

 

stella avetiqyan

Ամենօրյա հեքիաթային երեկոն

Ամեն երեկո ինձ արդեն ծանոթ անծանոթ մի պապիկ մտովի ինձ տեղափոխում է մանկություն, երբ պառկում էի պահարանի մեջ (ինձ համար ամենահարմար տեղը) ու հեռուստացույցով դիտում «Չեբուրաշկան ու կոկորդիլոս Գենան»:

Այդ պապիկը, հավանաբար, մեր դիմացի շենքից է: Ամեն երեկո նա միացնում է կոկորդիլոս Գենայի երգը՝ «а я игаю на гармошке у прохожих на виду, к сожаленью, день рожденья только раз в году»…

Գիտե՞ք, այս մուլտֆիլմի երգը կարծես բարության չափաբաժին լինի, որն ընդունում ենք ամեն երեկո՝ օրն ավարտելիս: Գուցե դա կո՞չ է, որ չմոռանանք սովետական, հին մուլտֆիլմերը, որոնք բավականին հաջողված են, և որոնցից բավականին շատ բան կա սովորելու:

Լուսինն է մեղավոր

Լուսանկարը` Ստելլա Ավետիքյանի

Լուսանկարը` Ստելլա Ավետիքյանի

00:52

Պառկեցի քնելու:

01:10

Ժամը նայեցի, դեռ չի ստացվում քնելս:

«Է՜, ինչքան ժամանակ ա, ինչ նյութ չեմ գրել, բա սենց կլինի՞»,- մտածում եմ ես: Ու բազմաթիվ նյութեր են պտտվում գլխումս:

01:24

Հանկարծ բաց պատուհանիցս ուժեղ լույս ընկավ սենյակս: Մտածեցի՝ մեքենայի լույս է, բայց այդ պահին չգիտակցեցի, որ 7-րդ հարկի տան պատուհանից երբեք մեքենայի լույս չի ընկնի: Լույսի վերաբերյալ մտորումներս տևեցին մի քանի վայրկյան: Գլուխս բարձրացրի բարձից (անկեղծ ասած՝ ալարելով, բայց հետաքրքրությունս ծուլությանս հաղթեց) ու դեպի պատուհանը նայեցի: Տեսնեմ՝ լիալուսինն է: Այնքան մեծ էր, կարծես շատ մոտ լիներ: Լույսն էլ սովորականից ուժեղ էր: Ըհը՜, նյութ կստացվի:

01:30

Ինձ չկորցրի, հեռախոսս հանեցի ու ահագին նկարեցի՝ գիտակցելով, որ վերջում հաստատ մեկն է լավը լինելու:

01:35

Բացեցի Word-ը ու սկսեցի գրել:

Հիմա էլ եմ նայում լուսնին ու արդեն մի քանի ամպերի կույտ ճանապարհել եմ, որոնք գալիս էին, փակում լուսինն ու էլի անցնում:

Գիտե՞ք, առաջին անգամ եմ նրան այսքան գեղեցիկ տեսնում կամ, գուցե, ե՞ս եմ ուրիշ աչքերով նայում:

01:57

Կարծում եմ՝ եթե լուսինը չլիներ, հիմա արդեն քնած կլինեի ու չէի էլ գրի:

Հ. Գ. Վերնագիրը միանգամից մտքիս եկավ այն ժամանակ, երբ հասկացա, որ լույսը հենց լուսնինն է, լիալուսնինը:

Հունիսի 17-ի ու Սուրբ Գրիգոր Լուսավորչի վանքի մասին

Լուսանկարը` Ստելլա Ավետիքյանի

Լուսանկարը` Ստելլա Ավետիքյանի

Հունիսի 17-ին Գրիգոր Լուսավորիչը դուրս է եկել Խոր Վիրապից, որտեղ անցկացրել էր 13 տարի: Այս կապակցությամբ այդ օրը մոտ 30 ուխտավոր Երևանից եկել էր Սբ. Գրիգորի վանքը, որը կառուցվել է Գրիգոր Ա Մամիկոնյանի կողմից: Վանքը գտնվում է Սբ. Գրիգորի ձորում, իսկ այնտեղ գնացող ճանապարհին կտեսնեք նաև «Գիքորի ախպիրը», այնպես որ՝ համեցեք:

Լուսանկարը` Ստելլա Ավետիքյանի

Լուսանկարը` Ստելլա Ավետիքյանի

Երբ նախորդ անգամ գնացել էի վանք, ի դեպ՝ դա անցած տարվա հուլիսի 14-ն էր, տեսա, որ վանքը վերակառուցվում է: Հովանավորը Մշակույթի նախարարությունն է: Շինարարական աշխատանքները կընթանան մի քանի փուլով, որոնք կիրականացվեն առաջիկա հինգ տարիների ընթացքում: Նաև պարզեցի, որ վանքը ներառված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի 7 ամենավտանգված շինությունների շարքում, սակայն դա դեռ չի հաստատվել պաշտոնապես: Հաստատվելուց հետո ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ն նույնպես հովանավոր կլինի:

Լուսանկարը` Ստելլա Ավետիքյանի

Լուսանկարը` Ստելլա Ավետիքյանի

Աշխատանքները սկսվել են 2016 թվականի մայիսին: Արդեն նկատելի է՝ բավականին աշխատանք է կատարված:

stella avetiqyan

Հունիսյան արտագաղթն ու օգոստոսյան ներգաղթը

Ամեն ուսումնական տարին ավարտվելուց հետո հունիսին մեկը հիշում է իր Ռուսաստանում ապրող մորաքրոջը, մեկը՝ Երևանում ապրող մորեղբորը, մեկն էլ՝ հարևան գյուղի տատին ու պապին:

Դե հասկացաք, որ խոսքն ամառային արձակուրդներին հանգստի գնալու մասին է: Ինձ համար, կարծես, այս երևույթը հունիսյան արտագաղթ լինի, բայց սեզոնային:

Իսկ օգոստոսի վերջին բոլորը հետ են գալիս ու պատրաստվում դասերին: Սա էլ օգոստոսյան ներգաղթն է՝ հայրենադարձության նման մի բան:

Կուզենայի, որ բոլոր արտագաղթերն այսպիսին լինեին՝ սեզոնային, հարազատներին տեսնելու, հանգստանալու և տպավորություններվ վերադառնալու ներգաղթով: