Սվետլանա Դավթյանի բոլոր հրապարակումները

SvetlanaDavtyan
Իմ գրադարակը Արագածոտն

Երջանկության պարադոքսը

Արտակարգ իրավիճակում պետք է կարդալ արտակարգ գիրք: Եվ ինչը կարող էր լինել դա, եթե ոչ հենց այն՝ իր արտակարգ վերնագրով՝ «Թքած ունենալու նուրբ արվեստը»: Մարկի գիրքը նման է շտապ օգնության, որը ճիշտ ժամանակին հասնում է տեղ և ցույց տալիս օգնություն, սա այն է, ինչ հիմա քեզ պետք է:

Մինչ կարդալը շատ էի մտածում՝ կարդա՞լ, թե՞ չկարդալ: Այս է խնդիրը:

Գրքի մասին իրարից շատ տարբեր կարծիքներ էի լսում (ոչ այնքան բարի կարծիքներ), գռեհիկ բառեր, սլենգ, ազատ բառապաշար: Դե, ինչ պետք է մտածեի, որ մեղմ ասած՝ գիրք չէ, այլ ապուշություն: Չէ խաբում եմ, ես էդպես չմտածեցի: Դե հա, երբ հայ մարդը լսում է, որ կա ազատ բառապաշար նորմալ է, որ խռովկան հոգին մի քիչ փոթորկվում է: Բայց ասեմ քեզ, սիրելի ընկեր, ի վերջո կարդացի: Հաստատ կասեմ, որ գոնե մեկ անգամ պետք է կարդաս: Իսկ դրանից հետո դու ինքդ կցանկանաս կրկին կարդալ, վերջում կկարդաս նորից, որպեսզի ոչ մի միտք բաց չթողնես և ճիշտ հասկանաս, իսկ ամենավերջում ինքդ կհասկանաս, թե ինչպես է այն տանում քեզ իր հետևից ու ստիպում նորից կարդալ բառերի ուժը զգալու համար: Ոչ մի գիրք այսչափ երկար իր ազդեցությունը չէր պահել երակներումս:

Գիրքն ընթերցվում է մեկ շնչով, տալիս է մեծ փորձ ու փոխանցում հաճույք: Ամեն օր չես գտնի գիրք, որը քեզ անկեղծ կասի, որ որոշ բաներ սխալ ես անում, բայց այնպես, որ չնեղանաս ու շպրտես մի կողմ: Սովորեցնում է, որ եթե մի քանիսի համար ազդեցիկ մարդ ես ուզում լինել, պետք է գիտակցես, որ մյուսների համար դառնալու ես ծաղրածու: Եթե մի քանիսին օգնելու ես, ապա այլոց խանգարելու ես: Ու պետք է չթքել ամեն ինչի վրա, բայց պետք է թքել քեզ համար պրոբլեմ ստեղծողի երեսին:

Դե, էլ ինչ ասեմ:

Իզուր մի սպասիր, չեմ նկարագրելու սյուժեն: Իսկական ժամանակն է, գնա ու սկսիր:

SvetlanaDavtyan
Ինչն է ինձ հուզում Արագածոտն

Հասարակության մի մասնիկը

«Հասարակությունը պետք է հաշմանդամություն ունեցող անձանց ընդունի որպես սովորական մարդ, ինչպես ընդունում է իր երեխաներին և հարազատներին»

Դիանա

Դիանայի մոտ լսողական խանգարումը չի եղել բնածին, այլ սխալ բուժման արդյունքում է ձեռք բերվել: 1 տարեկանում բժշկի սխալ նշանակած դեղերի արդյունքում ծանրացել է աղջկա լսողությունը: Ծնողները բուժման ընթացքում հասկացել են, որ երեխան սկսել է չարձագանքել և Երևան բերելով ստուգել են լսողությունը և պարզել, որ նա չի լսում:

«7 տարեկան էի, երբ ընդունվեցի Երևանի լսողական խանգարումներ ունեցող երեխաների կրթահամալիր: Որոշ ժամանակ սովորելուց հետո մայրիկս ցանկանում էր դիմել հանրակրթական դպրոց, բայց ես չհամաձայնեցի: Քանի որ արդեն սովորել էի ուսուցիչներին, ընկերներիս և միջավայրին և բացի դրանից՝ մտավախություն ունեի, որ չեմ կարողանա սովորել հանրակրաթական դպրոցում: Չէի հարմարվում անգամ տեղափոխվելու մտքին»,- մեզ հետ զրույցում իր փորձով է կիսվում Դիանան:

Դիանան նշեց, որ իրեն մշտապես օգնել են ծնողներն ու ուսուցիչները, այլ կազմակերպություններ չեն եղել, որոնք աջակցել են: Դպրոցում սովորեցրել են ամեն ինչ, կրթվելուն զուգահեռ ձեռք է բերել նաև այլ մասնագիտություններ՝ խոհարարություն, դիմահարդարում, նկարչություն և այլն: Դպրոցն ավարտելուց հետո ընդունվել է Երևանի պետական մանկավարժական համալսարանի սուրդո (հոգեբանության ճյուղ, որն ուսումնասիրում է հոգեբանական և ֆիզիկական խանգարումներով անձանց հոգեկան զարգացման ընդհանուր օրինաչափությունները) ֆակուլտետ:

«Իմ շրջապատում բոլորն ինձ սիրում են այնպիսին, ինչպիսին կամ և ես ինձ երբեք կարիքավոր մարդ չեմ համարել: Հաշմանդամություն ունցող անձանց պետք է օգնի ոչ միայն իշխանությունը, այլ հենց առաջին հերթին՝ մարդիկ: Հասարակությունը հաշմանդամություն ունեցող անձին պետք է ընդունի որպես սովորական մարդ, և վերաբերվի այնպես, ինչպես իր երեխաներին, հարազատներին, քույրերին կվերաբերվեր: Իսկ իշխանությունը իր բաժին հատվածը պետք է կատարի հաշմանդամություն ունեցող մարդկանց ներառելով աշխատանքային բոլոր բնագավառներում, որպեսզի մարդ իրեն զգա հասարակության լիարժեք անդամ» – ասում է Դիանան։

«ԷԽՈ» հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպության նախագահ Սերյոժա Օհանջանյանը նշում է, որ հաշմանդամ մարդկանց վերաբերող շատ որոշումներ են ընդունվել, բայց դրանք գործնականում չեն կիրառվում: Հաշմանդամություն ունեցող մարդկանց կյանքում փոփոխություն չի գրանցվում:

«Հաշմանդամությունը կյանքի մեկ բնագավառով չի սահմանափակվում, չի կրում լոկալ բնույթ։ Այն համամարդկային երևույթ է, այդ պատճառով հաշմանդամություն ունեցող անձինք կարող են ունենալ խնդիրներ կյանքի բոլոր բնագավառներում՝ իրավունքների պաշտպանությունից մինչև հասարակական վերաբերմունք ու մատչելի միջավայր։ Մեր կազմակերպությունը գործում է հիմնականում երկու ուղղությամբ՝ իրավապաշտպանություն և սոցիալական-առողջապահական աջակցություն։ Ունենք հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների 8580 թեժ գիծը, որն այս օրերին կրկին ծանրաբեռնված է։ Նաև կուզեի նշել, որ մեր գաղափարախոսությունը արձագանքելն է, արձագանքում ենք այնտեղ, որտեղ պետությունը լուռ է և այնտեղ, որտեղ պետությունը կարող է ինչ-որ բան անել, սակայն տեղեկատվության պակաս կամ իրավունքների պաշտպանության խնդիր կա»։

Սերյոժայի խոսքով չկան մարդիկ, ովքեր ունեն անսահամանափակ կարողություններ, այլ կան մարդիկ, ովքեր ունեն դժվարություններ և խնդիրներ։ Օգտագործելով սահմանափակում բառը՝ առաջացնում ենք կարծրատիպային մոտեցումներ հաշմանդամություն ունեցող անձանց վերաբերալ, իսկ երբ խոսում ենք դժվարություններից, ապա դրանք կարելի է հաղթահարել։

«Պետք է նշեմ, որ ինտեգրվել բառի փոխարեն անհրաժեշտ է օգտագործել ներառել բառը։ Այստեղ շատ կարևոր է, ոչ միայն հասարակության մեջ հաշմանդամություն ունեցող անձանց առկայությունը, այլ նաև այնպիսի քայլերի ձեռնարկումը, որը թույլ կտա հաշմանդամություն ունեցող մարդկանց և նրանց ընտանիքներին ապրել լիարժեք հասարկական կյանքով, ունենալ հավասար հնարավորություններ, ինչ հաշմանդամություն չունեցող մարդիկ և բացառել խտրականության դրսևորումները։ Ահա թե ինչու է անհրաժեշտ, որ իշխանությունն իր կայացրած որոշումներում հաշվի առնի համընդհանուր դիզայնի սկզբունքը, այսինքն՝ արդյոք կայացրած որոշումները հարմար են բոլորի, այդ թվում հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար։

Ինտեգրումը դեռևս չի բացառում խտրականությունը, խտրականությունը կարող է բացառվել միայն համընդհանուր դիզային սկզբունքի լիարժեք գործելու դեպքում։ Բայց մենք ՝ հասարակական կառույցներս, պետք է անդադար աշխատենք, խոսենք խնդիրների, հաջողված պատմությունների, հաղթանակների մասին, որոնք ունենում են հաշմանդամություն ունեցող անձինք։

Մյուս կողմից՝ պետությունը պետք է անի ամեն ինչ հասարակության բոլոր անդամների, այդ թվում հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար հավասար հնարավորությունների ապահովման գործում»:

Ազատ տարածք Արագածոտն

Այնուհանդերձ գարուն է

Ֆոտոշարք
SvetlanaDavtyan
Ազատ տարածք Արագածոտն

Մի քանի օր առաջ մեր մեջ չկար այսքան սեր դեպի կյանքը

It’s true we’ll make a better day, just you and me․

Իսկական ժամանակն է տանը նստելու ու Մայքլ Ջեքսոնի «we are the world» երգը լսելու համար: Բայց գիտեմ, որ եթե ուսանող ես ու քո համալսարանն էլ է որդեգրել հեռավար ուսուցման ծրագիրը, ուրեմն հաստատ շատ ազատ ժամանակ չունես երգ լսելու, քանի որ պետք է գլուխ հանես գլխիդ կուտակված հանձնարարություններից (բայց եթե իմ կարծիքն եք ուզում իմանալ՝ ինձ շատ էլ դուր է գալիս տանից դասին մասնակցելը, շատ ծիծաղելի պահեր կան դրա մեջ):

Այո-այո, դու շատ ճիշտ հասկացար, ես չեմ եկել քեզ երգերի, ֆիլմերի կամ այլ զբաղմունքների ցանկ առաջարկելու ու ոչ էլ խոսելու տանը փակված մնալու լավ կամ վատ կողմերի մասին, քանի որ ընկերներս արդեն լավ խորհուրդներ հասցրել են տալ, նույնիսկ հղումներ անել:

Իհարկե, այս պայմաններում ուրիշ թեմայից նույնպես չեմ կարող խոսել, բայց ուզում եմ մի փոքր այլ տեսանկյունից նայել այսպես կոչված «խնդրին» ու կիսվել իմ բացահայտումով:

Դուք՝ չգիտեմ ինչպես, բայց ես վերջին շաբաթներին ինձ համար նոր կողմից բացահայտեցի մարդկանց: Փաստորեն բոլորի մեջ կա լույսի կտոր, շատ ուժ, անսահման հավատ առ Աստված, օգնելու մեծ ցանկություն:

Թվում է՝ եկել է մի պահ, որ մարդիկ տարբերություն չեն դնում՝ հայ է հիվանդացողը, թուրք, թե իտալացի: Հավասարապես բոլորի համար անհանգստանում են ու ի սրտե առողջություն ցանկանում: Առողջացողների համար էլ անկեղծ ուրախանում:

Թվում է՝ եկել է մի պահ, երբ մարդիկ սկսել են չբողոքել, (կամ գոնե քիչ են բողոքում, որ խանութում կիտրոնը վերջացել է), ու սա ցուրտ ու մութ տարիները չեն, այլ անսահմանափակ տեխնիկայի հնարավորությունների ժամանակաշրջան, ինչը հեշտացնում է մեր աշխատանքը: Ամեն դեպքում տատիկ-պապիկները այլևս չեն ասում՝ ինչ կա այդ հեռախոսի մեջ, դուրս արի, այլ ասում են.

-Հը՞ն, մի հատ նայի նորություն չկա՞, ի՞նչ են ասում:

Ու վերջապես, եթե տանը փակված չմնայինք, չէինք կարոտի փողոցներով ընկերների հետ ժամերով քայլելը: Ու դրա շնորհիվ մենք վերջապես սովորեցինք գնահատել ու մեզ երջանիկ զգալ առաջին հայացքից փոքր թվացող, բայց այդքան էական կյանքի պահերից:

Համոզված եմ, որ վանդակից դուրս գալուց հետո կյանքին լրիվ այլ կերպ ենք նայելու ու ավանդության համաձայն՝ լավատեսական նոտայով ավարտելով ասում եմ, որ ամեն ինչ լավ է լինելու, եթե մեր բոլոր քայլերն ուղղենք աշխարհն ավելի լավը դարձնելուն: