Լիլիթ Հովսեփյանի բոլոր հրապարակումները

Արվեստն ավազում

-Մյուս տարվա համար նախատեսում ենք նկարել ավազանկարչական մուլտ: Արդեն ունենք սցենարը և նաև որոշ կադրեր ենք պատրաստել,- այս մասին հայտնում է ավազանկարչուհի Լիլիթ Ստեփանյանը և ավելացնում,- անիմացիան կլինի ավելի շատ հեքիաթային ու այլաբանական ժանրով, իսկ ավելի ուշ նախապատրաստում ենք մանկական ներկայացում, որտեղ կօգտագործենք ավազանկարչական տարրեր:
Ըստ Լիլիթի, ավազանկարչությունը սկիզբ է առել Կանադայում, իսկ Հայաստան տեղափոխվել է Ռուսաստանից: ‹‹Հայկական ոճը բավական տարբեր է, թե′ նկարելու, թե′ տեխնիկայի և թե′ ավազի բաղադրության առումով,- նշում է ավազանկարչուհին,- մեր աշխատանքային ավազն ավելի նուրբ է, հարմար տարբեր երանգներ ստանալու համար, իսկ ռուսականը փոքր-ինչ ավելի կոշտ է ու ամուր››:
Ավազանկարչության հումքը՝ ավազը, ծովի նույն ավազը չէ: Այն բարձրակարգ տեսակի է, մի քանի մաքրման փուլ է անցնում մինչ հայտնվելը ավազանկարչի ձեռքերում: Ավազանկարիչ լինելու գլխավոր պայմանը պրոֆեսիոնալ նկարիչ լինելն է: -Ավազի վրա նկարելը ավելի դժվար է, որովհետև այս դեպքում միջնորդավորված գործիք չունենք, շատ ջնջումներ կամ ուղղումներ անելու հնարավորություն էլ չկա: Այստեղ թե′ մեր մատիտը, և թե′ ռետինը մեր ձեռքերն են,- պարզաբանում է մեր հերոսը:
Ավազանկարիչ լինելու երկրորդ պայմանը, ըստ Լիլիթի, վառ երևակայություն ունենալն է: Կրեատիվությունը, ստեղծագործական ճաշակն ու երաժշտությունը զգալը ամբողջացնում են այս մասնագիտության անհրաժեշտ որակները:
Յուրաքանչյուր ավազանկարչի տեխնիկան տարբեր է:
-Ինձ ավելի հարմար է նկարել ցուցամատով, մեկ ուրիշին` ափերով, երրորդին` ճկույթով,- նշում է ավազանկարչուհին,- ինձ համար դրանից ավելի կարևոր է իմ աշխատանքի որակը: Ես մինչև ավազին անցնելը նույն աշխատանքն անում եմ թղթի վրա՝ նկարում եմ, հղկում, կադրավորում, ջնջում ու նորից փորձում և հետո նոր միայն սկսում աշխատել ավազով:
Մատների ճկունությունը ավազանկարչի հաջողության գրավականն է: Ինչպես ասում է պրոֆեսիոնալ ավազանկարչուհին՝ այս հատկությունը մարդուն ի ծնե է տրվում: Իհարկե, այն զարգացնելու հնարավորություն այնուամենայնիվ կա, սակայն մատների նուրբ ու զգացական շարժումները պետք է բխեն մարդու հոգուց: Այժմ ավազանկարչությունը Հայաստանում բավական տարածված է և նույնիսկ մրցունակ է արտասահմանյան շուկաներում:
Ավազանկարչությունը իր ուրույն տեղը պետք է գտնի թատրոնում՝ դառնալով արվեստի լիարժեք տեսակ:

Աշունը վերջանում է

Քայլում եմ փողոցով, մտածում եմ, թե որն է իմ աշունը։ Դե հա, տերևաթափ, անձրև, մշուշ, միգուցե, կոտրված սրտեր։ Բայց էլ ի՞նչ: Անձրևը: Շատերը չեն սիրում, քանի որ թրջվում են, անհարմար է և այլն, բայց ինձ համար աշնան անձրևը ուրիշ բան է նշանակում։ Անձրևի հետ ես կորցնում եմ անհանգստությունները, հոգնածությունը և ուղղակի վայելում։

Գրելս ընդհատեցի և մտա գրախանութ։ Երևի իմ ամենասիրելի գրախանութներից մեկն է։ Ներսում տիրում է լռություն ու հնչում է ջազ երաժշտություն։ Ես իմ բառարանի պատրվակով մտա ու նոր գիրք գտնելու պատրվակով մնացի այնտեղ։ Վերջապես բոլոր գրքերին ու բլոկնոտներին դիպչելուց հետո խորը շունչ քաշեցի ու շարունակեցի ճանապարհս։ Չնայած ցրտին ու անձրևի սառը կաթիլներին, ես ինձ շատ բավարարված էի զգում, նույնիսկ ականջակալների կարիք չունեի։

Աշունն արդեն վերջանում է:

lilit hovsepyan

Չստացված հարցազրույց

Կիրակի էր, և ըստ մեր սովորության, ես ու մայրս որոշեցինք գնալ  պապիկիս տուն։ Այս անգամ ես նաև նպատակ ունեի նրանից հարցազրույց վերցնելու, այդ պատճառով շտապում էի նրա մոտ։ Պապիկս մենակ է ապրում, հայրենասիրության պատճառով թե ճակատագրի՝ դա ոչ ոք չգիտե, բայց նա չի էլ բողոքում, ոչինչ չի ասում: Նրա ընտանիքը գտնվում է արտերկրում, և չնայած նրանց հորդորներին, որ ինքն էլ գնա իրենց մոտ, գերադասում է մնալ մենակ և սպասել նրանց վերադարձին։ Պապիկիս կարգախոսն է` «Մի կտոր հաց իմ հողի վրա», ու որ տունը չի կարելի դատարկ թողնել։ Եվ չնայած, որ 60-ն անց է, կարողանում է համեղ պատրաստել, նույնիսկ ստեղծել իր իսկ բաղադրատոմսերը, ինչպես նաև հմուտ է իր արհեստում։ Բայց իմ պապիկի ամենագնահատված ու բոլորի կողմից սիրված տաղանդն է հումորի և տակտի զգացումը։ Պապիկս ասում է. «Պետք չէ կոպիտ խոսել որևէ մեկի հետ, երբեմն կարող ես հումորով մարդուն մտցնել ցեխը ու հանել»։

Վերջապես հասանք, նա շենքի դիմաց մեզ դիմավորեց իր բարի ժպիտով։

Ամեն անգամ իմ` «Կարոտել էի, պապ» խոսքերից հետո ոչինչ չէր ասում ու թողնում էր գործը իր թախծոտ, կարոտած աչքերին, որոնք ամեն անգամ մի պատմություն էին պատմում։ Միասին բարձրացանք տուն, ընթացքում խոսելով կենցաղային թեմաներից։ Հասնելուն պես ես չդիմացա ու միանգամից հայտնեցի ցանկությունս նրանից հարցազրույց վերցնելու: Պապս ոչինչ չասաց, դուրս եկավ սենյակից և գնաց մայրիկիս մոտ։ Ես մտածեցի, թե ոչինչ, մի անգամ էլ կասեմ, հաստատ կհամաձայնվի։

Անցավ մեկ ժամ, հետո երկու, ընթացքում ես նույնիսկ հասցրեցի դասերս անել, բայց այդ թեման այդպես էլ չշոշափվեց։

Արդեն ժամը վեցն էր, պատրաստվում էինք գնալ տուն։ Վերելակով իջնում էինք այդ 13 հարկը, ու ես մի քիչ հիասթափված ու տխուր դեմքով նայում էի այս ու այն կողմ։ Երբ արդեն իջել էինք, ու պապիկը իր սովորության համաձայն, փնտրում էր իր տաքսիստ ընկերներից մեկի ավտոմեքենան, որպեսզի մեզ ճանապարհի տուն, մի պահ աչքերս լցվեցին։ Ես հասկացա, որ պապիկս ինչ֊ որ հարկավոր էր ինձ, տվել էր՝ իր սերն ու ջերմությունը։ Իսկ գնալուց ասաց, որ հարցազրույց չի ուզում տալ, քանի որ նկարահանումներ չի սիրում ու եթե սիրեր, հիմա շուտվանից էր դերասան դարձել ու համբուրելով ճակատս ավելացրեց.

֊Մի նեղացիր, միգուցե իննսուն տարի հետո փոխեմ կարծիքս։

Եվ իր տաքսիստ ընկեր Սերոժ պապիկը ժպտալով ասաց.

֊Վա՜յ Հրաչ, Հրաչ,ամեն մի բառդ իմաստ ունի։

Ես  հարցազրույց չարեցի։ Դրա տեղը գրեցի պատմություն, որի համար նկարահանումներ պետք չեկան։

lilit hovsepyan

Փորձություններով հարուստ օր

Դասընթացս նոր էի ավարտել, շտապում էի գնալ Կոմիտաս՝ մայրիկիս աշխատանքի տեղը, որպեսզի հետո միասին գնայինք Օպերա՝ համերգի։ Շտապելուց, սովորության համաձայն, երթուղային նստելիս մոռացա հարցնել՝ արդյոք այն գնո՞ւմ է իմ ուզած ուղղությամբ, թե ոչ։ Նստելուց մի 7 րոպե հետո հասկացա, որ մի բան էն չէ։ Այո, ճիշտ էի հասկացել, այդքան ժամանակ սխալ ուղղությամբ էի գնում: Ինչևէ, արագ բացեցի պայուսակս, որպեսզի հանեմ 100 դրամանոցը, տամ վարորդին ու իջնեմ։ Բայց ամեն ինչ այդքան էլ հեշտ չի լինում: Փաստորեն ես դրամապանակս մոռացել էի տանը ու այսքան ժամանակ չէի նկատել, որ այն ինձ մոտ չէ։ Բարեբախտաբար, պայուսակս երկար փորփրելուց հետո գտա իմ որպես պահուստ ունեցած 100 դրամանոցը ու ափսոսելով տվեցի այն վարորդին: Ստիպված Գնունի շուկայի մոտից ոտքով պետք է գնայի Շրջանային։ Արդեն ուշանում էի, տարբերակ չկար, պետք է զանգեի մայրիկիս։ Զանգը գնում է, բայց նա չի վերցնում: «Լավ, հիմա ո՞ւր պիտի լինի, բա դրամապանակս ո՞ւր է»,- շարունակ մտքումս այդ խոսքերը ասելով՝ քայլում էի դեպի իմ նշանակետը։

Վերջապես մայրս զանգեց.

-Լիլ, ի՞նչ ա եղել, պրծա՞ր դասընթացդ։

-Հա, մամ, նո՞ր, նույնիսկ հասցրել եմ սխալ տրանսպորտ նստել ու ոտքով արդեն հասնում եմ Շրջանային, դրամապանակս էլ թողել եմ տանը, վերջին 100 դրամս էլ տվել եմ այդ երթուղայինին։

Մայրս, նկատելով իմ լարված վիճակը, ծիծաղելով ասաց.

-Վա՜յ, Լիլ, սենց բաներ մենակ քեզ հետ են լինում։ Մի բան նստի, արի, ես քեզ կդիմավորեմ։

Բայց ինձ հակառակ, բոլոր տրանսպորտի միջոցները կոալիցիա էին կազմել իմ դեմ ու կատեգորիկ վերացել էին։ Ուղիղ մեկ ժամ սոված, հոգնած ու անիմաստ կանգնեցի կանգառում։ Երբ արդեն ինքնամոռաց կանգնած էի, ինձ իրականություն հետ բերեց իմ ընկերոջ զանգը, որը հեռվից ինձ նկատել էր: Այնքան հեռվից, որ երկար այս ու այն կողմ նայելուց հետո նույնիսկ չկարողացա նրան տեսնել։ Չնայած նրան, որ նա ինձնից հարցուփորձ արեց, միևնույնն է, ես, լինելով այս դեպքում հպարտ աղքատ կամ միգուցե անիմաստ հպարտ, չդիմեցի նրա օգնությանը։

Իմ համբերությանն էլ սահման կար, մի բան պետք էր անել։ Ժամը նայելուց հետո հասկացա, որ եթե այստեղ կանգնած մնամ, համերգը կսկսեն առանց ինձ։ Փայլուն մտքերը իրար հերթ չէին տալիս, և ահա ընտրեցի դրանցից մեկը համարելով ամենաիրականը և ամենամատչելին։ Որոշեցի ոտքով գնալ Օպերա և մայրիկիս հետ խոսելուց հետո, այսինքն՝ նվնվալուց հետո, պայմանավորվեցինք հանդիպել այնտեղ։

Դժբախտաբար, ես մայրիկից շուտ հասա, որտեղ և սպասում էր ինձ իմ վերջին փոքրիկ, բայց այդ պահին շատ կարևոր փորձությունը։ Դա այն էր, որ Օպերայի շենքի հենց կողքին կա մի փոքրիկ սննդի կենտրոն, որի դիմաց թախծոտ ու անզոր կանգնած էի ես։ Երբեք այդքան կարոտած չէի նայել ոչ մի ուտելիքի:

Ինչևէ, մայրս շուտ հասավ ու օգնեց ինձ հաղթահարել իմ վերջին փորձությունը։

Ոչ մի անգամ չէի մտածի, որ իմ անփութության պատճառով կսկսեմ այդքան գնահատել մի հարյուր դրամանոցը։