-Դուք ուշացել եք,-մեղադրող ձայնով հայտարարեց ավիաուղիների աշխատակցուհին` ժապավենով փակելով դեպի ինքնաթիռը տանող միջանցքը:

-Ես չեմ ուշացել, ձեր ինքնաթիռն է ուշացել,- պատասխանեցի ես` հասկանալով, որ վիճելն առանձնապես օգուտ չի տալու. պատուհանից այն կողմ արդեն երևում էր, թե ինչպես է ծանր օդանավը տեղում պտույտ կատարում` արևից փայլող քիթն ուղղելով դեպի թռիչքի հեռավոր գոտին:

-Սպասեք, սպասեք, մեզ սպասեք,- լսվեց ինչ-որ մեկի հայերեն բղավոցը:

Միջանցքի մուտքին վազքով մոտեցավ մոխրագույն մորուքով ցածրահասակ մի տղամարդ` շտապեցնելով իր հետևից վազող տասներկու-տասներեք տարեկան որդուն:

-Ուշացել եք,- կրկնեց աշխատակցուհին` աշխատանքային ժպիտը դեմքին:

-…Արման, ուշադիր լսի, որ մի բան եմ պատմում,- կրկնեց մորուքով տղամարդը, երբ մենք արդեն երկու ժամ է, ինչ կանգնած էինք ավիաուղիների գրասենյակի մոտ` սպասելով մեր նոր տոմսերին,- Փարիզի օդանավակայանն աշխարհի ամենահայտնիներից ա իր ճարտարապետությամբ, հասկանո՞ւմ ես:

Տղան գլխով արեց` տրորելով քնատ աչքերը, բայց բողոքել չհամարձակվեց` ամբողջ ուժով ջանալով լսել ու հասկանալ հոր դասախոսությունը:

-Պոլ Անդրեի գործն ա, ինչ գործ եմ ասել, է,- ոգևորված շարունակեց հայրը` մերթ ընդ մերթ անկախ իրենից քշտելով կանաչ սվիտերի թևքերը,- 70-ականներին ա կառուցվել, բայց մինչև հիմա ոչ մեկ էս ոճը չի կարացել կրկնի: Կներեք, էհ, էսկյուզե-մուա,- տղամարդը շտապեց ներողություն խնդրել անցորդներից մեկից, որին պատահմամբ հրեց իր ոգևորված շարժումներից մեկի ժամանակ,- ինչ համարձակ, ինչ հեղափոխական գործ, մարդու քեֆ ա գալիս: Արմա՞ն:

Տղան շտապեց գլխով անել, պատրաստակամ նայեց շուրջը` հետևելով հոր ոգևորված շարժումներին:

-Կմեծանաս` պապայիդ պես ճարտարապետ կդառնաս, այ էն ժամանակ դու էլ սենց մի բան կսարքես,- ավելացրեց տղամարդը, մի պահ մտածեց, գլխով արեց` ասես համաձայնվելով ինքն իր հետ,- ես քեզ ասել եմ` կսովորես, լավ կրթություն կստանաս, ոչ թե… Մենք էդ հնարավորությունները դե չունեինք, հո:

Արևն աննկատ թեքվեց դեպի հորիզոնը` ողողելով Պոլ Անդրեի հեղափոխական ու հակասական կառույցը նարնջագույն, կտրուկ լույսով, որի ճառագայթներն ուղիղ անկյուններով բեկվում էին միջանցքներում` այրելով օդում քարացած փոշու հատիկները, ասես օդանավակայանը ոչ թե հողի վրա էր կառուցված, այլ սավառնում էր տիեզերքում` Երկրի ուղեծրի վրա:

-Սա էլ կեր, Արման, հլը շատ պիտի սպասենք,- կարգադրեց հայրը` սրճարանի մետաղե սեղանի վրայով դեպի որդին սահեցնելով բուտերբրոդը,- հլը տես հա, քոնն էլ չես վերջացրել:

-Կշտացա,- մեղավոր ձայնով քրթմնջաց տղան` ափով խառնշտելով առանց այդ էլ քաոսային վիճակում գտնվող մազերը:

-Էդպես չի լինի, ուժասպառ կլինես, մի քիչ հետո կփակեն սրճարանը, ամբողջ գիշեր կմնաս…

-Կարա՞մ նայեմ,- աչքերը փայլեցնելով հանկարծ հարցրեց Արմանը` նայելով իմ առջև բացված համակարգչին:

-Արման,- խիստ ձայնով սաստեց հայրը,- ի՞նչ պետք ա ասես:

Տղան գլուխը շփոթված կախեց` կծելով շրթունքը:

-Խնդրում եմ, կարելի՞ ա նայեմ,- նորից հարցրեց նա:

Ես շտապեցի նրա կողմը հրել համակարգիչն ու աչքով անել տղային, երբ հայրը չէր նայում: Արմանը հազիվ նկատելի աշխուժացավ:

-Այ էս ապակուց միջանցքները, որ շենքի թևերն իրար են միացնում, ինչ գաղափար էր բայց, ոնց որ ֆանտաստիկ կինոյից հանած լինի…,- շարունակեց խոսել տղամարդը` պարբերաբար լռելով ու ոգևորված շուրջը նայելով:

…Ուշ գիշեր էր, երբ մենք նստած էինք դատարկ սպասասրահում` ոտքներս դրած ճամպրուկներին: Օդանավակայանի աշխատողը հավաքում էր այստեղ-այնտեղ թողած սայլակները` ճոճվելով ականջակալներից հոսող երաժշտության տակ: Սպասասրահում այնքան լուռ էր, որ ես հստակ լսում էի ֆրանսիական ռեպի իրար ձուլված նախադասությունները, որոնք շշուկով կրկնում էր աշխատողը:

Արմանը գլուխը դրել էր հոր ծնկներին ու չէր խոսում:

-Արման, դե ասա, Հռոմի ո՞ր շենքի ճարտարապետությունը քեզ ավելի շատ դուր էկավ,-անսպասելի խոսեց տղամարդը:

Որդին չպատասխանեց, որովհետև վաղուց արդեն քնած էր` բերանը կիսաբաց արած:

Հայրը մի անգամ էլ կրկնեց հարցը, հետո վերջապես հայացքն իջեցրեց որդու կողմը, կծեց շրթունքը, հազիվ լսելի հառաչեց:

-Կսովորի, մարդ կդառնա,- քրթմնջաց նա,- մեր ժամանակ սենց չէ՞ր հո: Հատուկ տարա, որ Հռոմը տեսնի, աչքը սովորի գեղեցիկին, որ մարդ դառնա, էլի: Չգիտեմ:

Նա մատները թաղեց մորուքի մեջ, տրորեց այտերը, նորից հառաչեց:

Ես նայեցի քնած Արմանի կճատ քթին ու կիսաբաց բերանին, մի պահ նախանձեցի, թե ինչքան խորն ու անվրդով է քնել:

Պատուհանից այն կողմ գետնից կտրվեց հերթական ինքնաթիռը, մի պահ ուժգին ճոճվեց, ասես հիմա կընկնի, բայց վերջին պահին բարկացած մռնչաց բոլոր շարժիչներով ու հրթիռի պես մխրճվեց սառը, սև ամպերի մեջ:

(«Ուղեկիցներ» շարքից)

«Ուղեկիցներ» շարքը ուղևորությունների ժամանակ ինքնաթիռներում կամ օդանավակայաններում ինձ հանդիպած մարդկանց ճեպանկար-գրառումներն են։

Լուսաբացի արևով լվացված օդանավը դանդաղ սահեց բետոնի շերտի վրայով՝ թույլ, հազիվ զգալի գվվոցով հեռանալով օդանավակայանի ապակեպատ շենքից։

Սպասասրահից ինքնաթիռն ահռելի էր թվում, ինչպես կետ ձուկը մանկական լողավազանում։ Փոքրիկ, կլոր լուսամուտների մեջ երևում էին ինքնաթիռի շարժման ուղղությանը հակառակ քայլող ուղեկցորդուհիները՝ պատկերին կոմիքսային ու անիրական տեսք հաղորդելով։ Թեք, սպիտակ լույսը բեկվեց ապակե պատի բազմաթիվ շերտերի մեջ ու մանր նետերի խրձով ցրվեց սպասասրահով։ Ճառագայթներից մի քանիսը հպվեցին սուրճի մեքենայի մետաղե ծորակին։ Վերջինս ջերմ շողաց, թշթշաց ու գոլորշու մի քանի անվստահ քուլա փնչացրեց դուրս։

Կիսադատարկ սրճարանում աշխատող աղջիկը շտապ-շտապ գոլորշու հոսանքի տակ դրեց սպիտակ գավաթները՝ պարբերաբար ձեռքը կտրուկ հետ քաշելով ու կպցնելով ականջին, կծելով շրթունքն ու կլորացնելով մուգ կանաչ աչքերը, ասես հիմա լաց կլինի։ Նրա շտապ շարժումները շատ զգույշ էին ու անվարժ, ասես նա կանգնած էր ոչ թե հատակին, այլ սառույցի վրա, ու վախենում էր ամեն վայրկյան սայթաքել։ Նրա ծղոտագույն մազերը համառորեն փորձում էին դուրս պրծնել կարճ պոչի միջից, և մատուցողուհին ստիպված էր պարբերաբար նորից կապել դրանք։

-Կարո՞ղ եք, վերջապես, տալ իմ սուրճը, հարցրեց իմ կողքին նստած երիտասարդը։ Նա արմունկներով հենվել էր բարին ու մատով պտտում էր իր առջև դրված արևային ակնոցը։ Տղան պարբերաբար տրորում էր չսափրած դեմքն ու խառնում կարճ, անկանոն մազերը։ Նրա ոտքերի մոտ՝ բարձր աթոռի կողքին հենված էր սև պայուսակի մեջ պահված կիթառը, կողքին՝ քառակուսի, ոչ մեծ ճամպրուկ էր դրված, որի վրա էլ տղան հենել էր մի ոտքը։ Նրա կարճ կաշվե վերարկուն ընկած էր ուղիղ հատակին։

Աղջկա այտերը զգալիորեն կարմրեցին, ինչը, հաշվի առնելով նրա մաշկի չափազանց սպիտակ լինելը, նկատելի էր նույնիսկ սպասասրահով անցնողների համար։ Նա թույլ սեղմեց ձեռքի սրբիչը՝ կարճ հայացք նետելով տղայի կողմը՝ դեմքով միաժամանակ խնդրանք, բարկություն ու հուսահատություն արտահայտելով։

Տղան ուսերը թոթվեց ու ցույց տվեց ժամացույցը։

Սեղաններից մեկի մոտ նստած տարեց տղամարդը իջեցրեց կիսալուսնաձև ակնոցն ու թերթի վրայով նախատինքով նայեց երիտասարդին, բայց վերջինս չնկատեց դա։

Աղջիկը սկսեց ինչ-որ բան փնտրել դարակների վրա՝ միաժամանակ փորձելով տեղավորել ձեռքում բռնած կաթի շիշն ու շաքարի տուփը։ Իրարանցման մեջ նա արմունկով հրեց սեղանի անկյունում դրված գիրքն ու էջերի արանքից դուրս նայող մատիտը, որոնք ինքն էր մի քիչ առաջ այդտեղ դրել։

Երիտասարդը հազիվ լսելի փռթկաց՝ փորձելով թաքցնել դա ձեռքի ափով։ Աղջիկը բարկացած նայեց նրան՝ հոնքերը վրդովված կիտելով։

-Ես ուշանում եմ, հասկանո՞ւմ եք,- բարձր ձայնով ասաց տղան՝ փորձելով թաքցնել ժպիտը,- քիչ հետո իմ թռիչքն է։

Սրճարանի ևս մեկ-երկու այցելու զարմացած բարձրացրին գլուխները՝ հայացքներով շանթելով հանդուգն երիտասարդին ու կարեկցելով մատուցողուհուն։

-Կտամ ես քո սուրճը,- կիսաձայն փնչացրեց աղջիկը՝ ոտքով թույլ հարվածելով հատակին։ Նա կրկին շրջվեց դեպի սուրճի մեքենան, որն արդեն շոգեքարշի պես աղմկում ու գոլորշու զայրացած շիթեր էր կրակում երկու ծորակներով։ Մատուցողուհին մի պահ կանգ առավ՝ ցուցամատը հպելով կճատ քթին, հետո սկսեց ինչ-որ կոճակներ սեղմել։

-Միգուցե օգնե՞մ Ձեզ,- հեգնանքով առաջարկեց երիտասարդը։

-Շնորհակալ եմ,- բարկացած վրա բերեց աղջիկը՝ սուրճի վրա լցնելով հարած կաթն ու բաժակի կողքին դնելով շաքարավազի թղթե փոքրիկ փաթեթները։

-Վերջապես,- հառաչեց տղան՝ կրկին ցուցադրական նայելով ժամացույցին։

-Սա քո սուրճը չի,- քմծիծաղ տվեց աղջիկը՝ բաժակը զգուշությամբ տանելով թերթ կարդացող տղամարդուն, որը հայացքը չէր հեռացնում երիտասարդից։

-Խնդրեմ, կներեք ուշացման համար,- մեղավոր ձայնով քրթմնջաց աղջիկը։

-Ես չեմ շտապում,- ժպտաց տղամարդը՝ դանդաղ աչքերին հրելով ակնոցն ու վերադառնալով թերթին։

-Ձեզ, ի՞նչ է, թվում է, թե ես պատրաստվում եմ ծերությունս այստեղ դիմավորել,- վրդովվեց երիտասարդը՝ սովորականից ուժեղ պտտելով սեղանին դրված ակնոցը։

-Եթե այդքան շտապում ես, կարող ես գնալ,- փոքր –ինչ ավելի բարձր պատասխանեց աղջիկը՝ զայրույթից թափ տալով սրբիչն ու կնճռոտելով ճակատը, ասես պատրաստվում է արտասվել։

Տղան բարձրացրեց հոնքերը։

-Եթե չէիք պատրաստվում իմ պատվերը կատարել, պետք է ժամանակին ասեիք։

Աղջիկն առանց մի խոսք ասելու լցրեց սուրճն ու դրեց տղայի դիմաց, ուղղեց գոգնոցն ու հեռացավ սրճարանի մյուս անկյունը՝ փորձելով թաքցնել հուզմունքը։

Երիտասարդն անշտապ կռացավ բաժակի վրա ու առանց այն բարձրացնելու՝ համտեսեց գավաթի վրա կանգնած կաթի փրփուրը։ Հետո կնճռոտեց դեմքն ու թույլ շարժումով հեռու հրեց գավաթը։

-Մի րոպե, կարելի՞ է,- մատը բարձրացրեց նա՝ նայելով աղջկան։

Վերջինս շրջվեց դեպի տղան, այնքան ուժեղ սեղմեց շրթունքները, որ երևացին այտի փոսիկները, հետո վճռական քայլերով մոտեցավ տղային՝ ձեռքերը խաչելով կրծքին։

-Ի՞նչ է ուզածդ,- ցածրաձայն, բայց շատ խիստ ձայնով հարցրեց նա՝ մի փոքր առաջ կռանալով։

-Զզվելի սուրճ է, ես չեմ պատրաստվում սրա համար վճարել,- չափազանց հանգիստ ձայնով և նույնիսկ թույլ ժպիտով արտասանեց երիտասարդը,- կաթը լավ հարած չէ, սուրճից վառված համ է գալիս։

-Կարող ես չվճարել,- ատամների արանքից նետեց աղջիկը, իսկ հետո, ձայնն ավելի իջեցնելով, ավելացրեց,- զզվելի, լկտի, ինքնահավան ապուշ։

Սրճարանում քար լռություն տիրեց։ Լսվում էր միայն իր թեյը խառնող կնոջ գդալի ձայնը, որն ամբողջ գործողության ընթացքում գիրք էր կարդում ու ոչինչ չէր նկատում։

Տղան դանդաղ վեր կացավ, ուղղվեց տեղում, հետո կտրուկ առաջ թեքվեց, ճարպկորեն գրկեց աղջկա ուսերն ու համբուրեց։

Լռեց նույնիսկ աղմկող գդալը։ Կանգ առան դեպի իրենց դարպասները շտապող ուղևորները։ Սպասասրահում տարածվեց հեռավոր գոտիներից մեկի վրա վայրէջք կատարող ինքնաթիռի թույլ աղմուկը։

Մատուցողուհին վերջպես ուշքի եկավ և անվստահ հետ հրեց տղային։

-Ի՞նչ ես անում, հիմար,- շշնջաց նա՝ շփոթված ուղղելով մազերն ու վախենալով բարձրացնել հայացքը։ Նրա այտերը թռիչքի գոտու լույերի պես բռնկվեցին։

-Ամեն ինչ լավ կլինի, դու շատ լավ ես աշխատում,- շշնջաց տղան՝ ժպտալով։

-Դու գիտես, որ ես նոր եմ ստացել այս աշխատանքը, ուզում ես, որ ինձ հեռացնե՞ն,- արագ-արագ սկսեց շշնջալ աղջիկը,- ինչո՞ւ ես եկել ու ծաղրում ինձ։

-Ուզում էի՝ շատ չլարվես։

-Խոզի մեկը։

Տղան կրկին առաջ թեքվեց ու համբուրեց աղջկան, բայց վերջինս այս անգամ շտապեց հետ-հետ գնալ։ Սպասասրահի տարբեր անկյուններից արդեն հավանության բացականչություններ լսվեցին։

-Շո՞ւտ ես վերադառնալու։

-Երկու օրից, դու գիտես։

-Զգույշ կլինես։

-Սուրճը շատ համով էր։

Աղջիկը սրբիչով թույլ հարվածեց տղային՝ չհամարձակվելով նայել այցելուներին։

Տղան դրեց ակնոցը, հագավ վերարկուն, վերցրեց պայուսակներն ու ձեռքով արեց աղջկան։

-Գնա, գնա դե։

Տղան ժպիտը դեմքին շրջվեց ու քայլեց լույսով ողողված միջանցքով՝ ուշադրություն չդարձնելով իրեն հետևող հայացքներին։

Մատուցողուհին սկսեց եռանդով մաքրել բաժակները՝ խուսափելով շրջվել դեպի սպասասրահը։ Քիչ հետո նա մի պահ կանգ առավ, ուղղեց մազերի անկանոն պոչը, ցուցամատը դրեց կճատ քթին, նայեց առաստաղին։

Լույսի հերթական բաժինը բեկվեց ու ցաքուցրիվ եղավ օդանավակայանով մեկ։ Դրանցից մի քանիսը հազիվ լսելի զրնգոցով հպվեցին սուրճի մեքենային։ Մետաղե մակերեսը ուրախ շողաց՝ լուսավորելով այնտեղ արտացոլվող աղջկա ամաչկոտ ու լուսաբացով լցված ժպիտը։

 

(«Ուղեկիցներ» շարքից)

«Ուղեկիցներ» շարքը ուղևորությունների ժամանակ ինքնաթիռներում կամ օդանավակայաններում ինձ հանդիպած մարդկանց ճեպանկար-գրառումներն են։

Լուսատախտակի առաջին տողը անվստահ թրթռաց ու փոխվեց՝ լուսավորելով թռիչքի փոփոխված ժամանակը՝ ևս մեկ անգամ ուշ։ Սպասասրահում հավաքված փոքր խումբը միաձայն հառաչեց։ Քնատ ու բարկացած ուղևորները ոտքերը քարշ տվեցին դեպի նստարանները՝ անշտապ տեղավորվելով։ Ոմանք շտապեցին պառկել՝ անմիջապես երկու կամ երեք նստարան զբաղեցնելով։

Թափանցիկ պատից այն կողմ վառվեցին ևս մի քանի լուսարձակ՝ փորձառու նկարիչների պես ընդգծելով հեռվում կայանած մեծ ու փոքր ինքնաթիռների ուրվագծերը։ Դեղին լույսի շերտերը որսացին սև օդում անկանոն հետագծերով սուրացող անձրևակաթիլները։

-Պապ, սոված չե՞ս։

Պատուհանների երկայնքով ձգվող նստարանին նստած երիտասարդ տղամարդը գլուխը բարձրացրեց գրքից ու նայեց իր առջև կանգնած ութ-ինը տարեկան աղջկան և ժպտաց․

-Չէ։

-Բայց ախր, ինչ այստեղ ենք՝ բան չես կերել։

Աղջիկը կիտեց հոնքերն ու թույլ օրորեց գլուխը՝ ցնցելով շեկ մազերի փոքիկ պոչը։ Տղամարդն ավելի լայն ժպտաց ու ծալեց գիրքը՝ մատը պահելով էջերի արանքում։

-Բայց սոված չեմ, որ սոված լինեի՝ կասեի։

Նա առաջ թեքվեց ու ձեռքը դրեց մտածկոտ դեմք ընդունած աղջկա փոքրիկ ուսին։

-Բա դու սոված չե՞ս։

-Չէ-է, ես թխվածք էի կերել, չե՞ս հիշում,- շտապեց վտահեցնել աղջիկը,- ես հետս վերցրել էի։

-Ապրես։ Դե նստիր, դեռ սպասելու ենք։

-Չէ, ես հոգնած չեմ։

Աղջիկը լուրջ դեմքով քայլեց նստարանի երկայնքով՝ ուշադիր ուսումնասիրելով պատուհանից այն կողմ շարված ինքնաթիռներին ու պարբերաբար շրջվելով դեպի հայրը՝ վստահանալով, որ նա տեղում է։

Վերջինս մի քանի վայրկյան նայեց դստեր հետևից, հետո կրկին բացեց գիրքը՝ քթի տակ թույլ ժպտալով։ Ընթերցանության ժամանակ նա պարբերաբար բարձրացնում էր աչքերն ու փնտրում աղջկան։ Քիչ հետո նրա աչքերը փակվեցին, ու գլուխն անօգնական իջավ կրծքին։ Գիրքը նույնպես կռացավ ու բաց էջերով պառկեց տիրոջ մոխրագույն, գործած սվիտերին։ Մի քանի րոպե հետո նա կտրուկ բացեց աչքերն ու անմիջապես անհանգիստ հայացքով չափեց սպասասրահը։ Վերջապես տեսնելով պատուհանի մոտ կանգնած դստերը՝ հանգստացած շունչ քաշեց ու հենվեց թիկնակին։

-Պա՞պ,- լսվեց դստեր ցածր, բայց լուրջ ձայնը,- ինչի՞ ես անձնագիրդ թողել դրսում: Բա որ կորի՞։

Աղջիկը վերցրեց անփութորեն նստարանին գցած անձնագիրն ու խնամքով տեղավորեց իր փոքրիկ պայուսակի մեջ, հետո զգուշությամբ նստեց հոր կողքին՝ պայուսակը դնելով ծնկներին։

-Ես գիտեի, որ դու կվերցնես, դրա համար հանգիստ էի,- ժպտաց տղամարդը։

Աղջիկը հազիվ նկատելի վեր բարձրացրեց գլուխը, աչքերը գոհ փայլեցին։ Մի քանի րոպե շարունակ նա հանգիստ հայացքով նայում էր շուրջը՝ հատակին չհասնող ոտքերը օդում ճոճելով։ Հետո վերցրեց կողքի նստարանին դրված մուգ կապույտ ալբոմն ու թերթեց հաստ, դեղնավուն էջերը, որոնց վրա մատիտով էսքիզներ էին արված։

-Պապ, պապ, բա էս մեկը ե՞րբ ես վերջացնելու,- նա փոքրիկ մատով թփթփացրեց էջերից մեկին,- անցած շաբաթվանից նկարում ես։

Հայրը նույնպես կռացավ ալբոմի վրա, մատով տրորեց գծերից մեկը, փչեց էջին։

-Վաղը,- վստահ ասաց նա։

-Էս մեկն ամենաշատն եմ սիրում,- ժպտաց աղջիկը՝ բացելով մեկ այլ էջ ու քնքշանքով նայելով պատկերին։

Հայրը նույնպես նայեց, ժպտաց՝ ասես մի փոքր ամաչելով։

-Պահեմ մոտս, թե չէ դու կկորցնես,- աղջիկը դժվարությամբ տեղավորեց մեծ ալբոմն իր փոքրիկ պայուսակի մեջ,- դու ամեն ինչ կորցնում ես։ Բա հիմա սոված չե՞ս, պապ։ Ես գիտեմ, դու որ սովածանաս, կմոռանաս հաց ուտել․․․

․․․Լուսատախտակի տողը կրկին դողաց՝ վախվորած հայտնելով, որ թռիչքը կրկին հետաձգվում է։ Սրճարաններն ու գրեթե բոլոր խանութները փակվել էին ու անջատել լույսերը։ Ապակե հսկայական պատի առջև նստած էր միայն երիտասարդ տղամարդը։ Աղջիկը քնած էր նրա գրկում՝ կատվի պես կծկված ու շատ փոքր։ Նրա մի ականջին ականջակալ էր դրված, որի մյուս զույգը հոր ականջում էր։ Վերջինս ամուր գրկել էր դստերը երկու ձեռքով ու նայում էր առաջ՝ պատուհանից դուրս։

Ապակուց այն կողմ թանձր գիշեր էր և ուժեղ փոթորիկ։

-Երեխաներ, այսօր շարադրություն ենք գրելու: Լուսինե, արի գրատախտակի մոտ, գրիր վերնագիրը՝ «Գարուն»: Դե, դուք լուռ նստեք, ես հիմա կգամ:

Ուսուցչուհին դուրս եկավ: Ես արտագրեցի վերնագիրը: Գարուն: Էլի Գարուն: Զզվել եմ: Երբ գարուն բառն եմ լսում՝ պատկերացնում եմ տետրի թուղթը: Ամեն օր գարնան մասին ենք գրում: Ի՞նչ գրեմ: Դե, ի՞նչ պետք է գրեմ: Բնությունն արթնանում է, իսկ արևը շողում է, իսկ տերևները կանաչում են: Չէ, լավ չի:

-Գոռ. Գոռ,- բղավեց Հարությունը,- օգնի:

-Բեր,-մռայլ ասացի ես: Հույս ունեի, թե ձայնիցս կհասկանա, որ ժամանակ չունեմ, բայց նա ուրախ-ուրախ վազեց իմ մոտ՝ թերթիկը ձեռքին:

-Ըհը, մի քիչ գրել եմ: Մի երկու բառ ասա, ավելացնեմ՝ վերջացնեմ:

-Ի՞նչ ես գրել,-հարցրեցի ես:

-Ըհը, լսի՝ գարուն է եկել, տերևները դեղնել են, թռչունները չվել են տաք, հյուսիսային երկրներ:

-Էհ, լավ չես գրել,-բարկացա ես,- լրիվ սխալ:

-Ա-ահ, ոչինչ,- ձեռքերը թափ տվեց Հարութը,- դու կետադրությունը ստուգի:

Ես վերցրեցի և սկսեցի կարդալ, իսկ Հարութը կանգնել էր կողքիս, և ոտքի ծայրով այնպես արագ էր խփում հատակին, ասես Արամ Խաչատրյանի «Սուսերով պարն» էր լսում:

-Վերջ, վերցրու,-ասացի ես և կռացա տետրիս վրա:

Գարուն, դե ի՞նչ գրեմ: Պետք է մի գեղեցիկ բան գրեմ: Այնպես, որ ուսուցիչը հավանի: Այ, օրինակ…

-Գոռ,- հորանջելով խոսեց Դավիթը,- «Գյուղատնտեսությունը արդյունաբերության մեջ» բութո՞վ գրեմ:

-Ի՞նչ արդյունաբերություն:

-Չէ, ուղղակի եմ հարցնում:

-Ինչքան գիտեմ՝ առանց բութի:

Դավիթը շարունակեց գրել: Ես նույնպես: Հինգ րոպե ոչ ոք չէր անհանգստացնում, և ես արդեն գրել էի կանաչ տերևների և խոշոր կաթիլների մասին, երբ վազելով եկավ Վահեն:

-Գոռ ջան, գրածս ստուգի, էլի:

-Ես իմը չեմ գրել:

-Լավ, էլի:

-Տուր, կստուգեմ:

Քիչ հետո ստուգված էր նաև նրա գրավորը, որը ծաղիկների մասին էր:

Այդ պահին դասարան մտավ ուսուցչուհին:

-Բա դուք չե՞ք ամաչում,-ասաց նա,- ձայններդ մինչև առաջին հարկ լսվում է: Հանձնեք գրավորները:

-Գոռ,-հարցրեց Ֆելիքսը,-«զարթոնք» թ-ո՞վ է գրվում:

-Ըհը:

-Տեսա՞ր,-բղավեց նա Ալբերտի կողմը,- իսկ ես ճիշտ եմ գրել:

Տեսնես ի՞նչ կստանամ: Երևի չորս: Հաստատ սխալ կունենամ:

Իսկ պատուհանից դուրս իսկական գարուն էր, այնպիսին, ինչպիսին չի լինում շարադրությունների մեջ:

Գոռ Բաղդասարյան 13տ., 2001թ.