Մարիամ Բարսեղյանի բոլոր հրապարակումները

Mariam barseghyan

Ծիածանաշատ երկինք

Պատշգամբում բազմոցին նստած երգ էի լսում ու տարված էի Նիկոլաս Սպարկսի «Հիշողությունների օրագիրը» գրքով, որը որոշեցի կարդալ համանուն ֆիլմը դիտելուց հետո: Ի դեպ, հիանալի կինոնկար է: Գիրքը երկու սովորական մարդկանց մասին է, ովքեր հակառակ իրենց ցանկության, բաժանվեցին, և ամեն մեկը գնաց իր ճանապարհով, ունեցավ իր հաջողությունները և ձախողումները: Բայց մի օր, երբ երկուսն էլ մտածում էին, որ իրար մոռացել են, և նույնիսկ մտքի ծայրով էլ չէր անցնում, որ նորից կհանդիպեն, նրանք վերագտան իրար: Մի օր էլլիի (գլխավոր հերոսուհի) ձեռքն է ընկնում մի ամսագիր, որի առաջին էջում մի գեղեցիկ տղամարդու նկար էր` հիասքանչ առանձնատան առջև կանգնած: Էլլիին ծանոթ էր այդ առանձնատունը, ծանոթ էր և այդ տղամարդը: Նկարում Նոյն էր (գլխավոր հերոս): Տարիներ առաջ նրան այնտեղ էր տարել Նոյը, իր Նոյը: Էլլին իր համար շատ դժվար քայլ է որոշում անել: Նա որոշում է այցելել Նոյի առանձնատուն և տեսնվել նրա հետ: Մինչև վերջին պահը վստահ չէր՝ արդյո՞ք ճիշտ է գնալը: Չէ՞ որ ինքը նշանված էր և շուտով ամուսնանալու էր: Բայց Էլլին գնում է, և ամեն ինչ լինում է այնպես, ինչպես պիտի լիներ: Չէր կարող այլ կերպ լինել, որովհետև ամեն ինչ որոշված էր ամենասկզբից, երբ նրանք առաջին անգամ հանդիպեցին իրար: Ու հենց այն պահին, երբ նրանք իրար հրաժեշտ էին տալիս, գլուխս մի պահ բարձրացրեցի և պատուհանից տեսա, որ երկու ծիածան է երևում: Հետո, երբ ավելի ուշադիր նայեցի, տեսա, որ դրանք երեքն էին: Ու տարօրինակն այն էր, որ անձրև չէր եկել: Կյանքումս առաջին անգամ էի նման բան տեսնում: Մի տեսակ ամեն ինչ այնքան յուրահատուկ էր: Ծիածան, հիանալի երաժշտություն, գեղեցիկ պահ գրքում: Թվում էր, թե այդ ծիածանը, երաժշտությունը, ամեն ինչ գրքից էր, որ ոչինչ իրական չէ: Իրական չէի ես, այդ բազմոցը, որի վրա քիչ առաջ նստած էի: Կարծես նստած լինեի հերոսների կողքին: Մեկ-մեկ թվում էր, թե նրանք էլ են լսում իմ ականջներում հնչող մեղեդին, նրանք էլ են գլուխները բարձրացրած նայում ծիածանաշատ երկնքին: Այնինչ դա ուղղակի պատմություն էր, իր ուրիշ երկնքով և ուրիշ մեղեդով: Պատմություն, որը մի փոքր էլ դարձավ իմը…

 

Երեկոյան Վանաձոր

Սիրում եմ Վանաձորի ամառային երեկոները: Հով, խաղաղ, երկնքում լիքը աստղեր, լուսին…

Օրվա այդ պահին ամեն ինչ շատ հանգիստ և գեղեցիկ է: Բայց ամենից շատ գիտե՞ք ինչն եմ սիրում: Սիրում եմ, երբ քաղաքը լիքն է լինում, երբ մարդիկ քայլում են, երբ բոլորը ժպտում են իրար: Իսկ ո՞ւր են կորչում այդ ժպիտները մնացած եղանակներին: Մնացած ամիսներին քաղաքը դատարկվում է, կորցնում է իր բազմերանգությունը, դառնում է միապաղաղ:

Լուսանկարը` Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը` Մարիամ Բարսեղյանի

Տարօրինակ է, չէ՞, նույն հանգիստ քաղաքը մեկ այնպիսին է դառնում, որ ուզում ես փախչել այդ հանգստությունից, մեկ էլ այնպես է անում, որ ուզում ես ամբողջ օրը թափառել նրա փողոցներով և վայելել ամեն մի քայլը, ամեն մի շունչը: Այնպես է անում, որ ուզում ես հիշել ամեն մի ծառը, քարը, կողքով անցնող ամեն մեկի հայացքը:

Երբ ամառը վերջանում է, այնպես եմ կարոտում այդ երեկոները…

Mariam barseghyan

Հեռուստացույցի առաջ

Կարծում եմ ես այն քչերից եմ, ովքեր դեռ հեռուստացույց են դիտում: Այսօր շատերը նախընտրում են ֆիլմերը, հաղորդումները դիտել ինտերնետի միջոցով: Դե իրականում այդպես ավելի հարմար է: Չես սպասում քո սիրելի ֆիլմին, քեզ չեն խանգարում գովազդային հոլովակները, բայց այնուամենայնիվ ես նախընտրում եմ հեռուստացույցը: Սիրում եմ ժամերով նստել հեռուստացույցի առջև, նայել, թե ինչպես են իրար հաջորդում գովազդները: Չեմ կարող ասել, որ ամբողջ օրը նայում եմ, բայց նայելիս մոտ 5-7 ժամ կարող եմ անցկացնել բազմոցին նստած: Զարմանալի է, չէ՞: Ես էլ եմ ինքս ինձ վրա զարմանում: Լինելով հավատարիմ հեռուստադիտող` որոշել եմ վերջապես բարձրաձայնել ինձ անհանգստացնող թերությունները, որոնք մեծ ազդեցություն են ունենում մարդկային գիտակցության և հեռուստատեսությունների որակի վրա: Հայկական հեռուստատեսությունում շատ են հեռուստասերիալները` «Դժվար ապրուստ» (չգիտեմ, դեռ ցույց են տալիս, թե` չէ), «Բանակում»… 

Ես դրանց սիրահար չեմ, բայց այնուամենայնիվ ալիքները «թերթելու» ժամանակ մեկ- մեկ հանդիպում եմ: Առաջին բանը, որ միանգամից ուշադրություն է գրավում, ժարգոնն է: Չէ, ես նրանցից չեմ, որ ոսկեղենիկ հայերեն են պահանջում, բայց կարելի էր գոնե որոշ բառեր չօգտագործել: Կան արտահայտություններ, որոնք ընդգծում են ժարգոնի օգտագործումը և վիրուսի նման տարածվում են, նամանավանդ իմ հասակակիցների շրջանում: Հաղորդումներ, ռեալիթի շոուներ, այ, սա համաշխարհային հեռուստատեսության խնդիրն է: Այս հեռուստահաղորդումներում եզակիներն են, որ հետևում են իրենց արտահայտվելու ձևին: Էկրանից այս կողմ ամեն մի սխալ արտահայտություն շատ տհաճ և վատ է հնչում: Շատ եմ նկատում ռուսական (ТНТ) ալիքում ու դա մի տեսակ նորմալ եմ ընդունում: Հայկական հաղորդումներում դեռ չեմ նկատել, և հուսով եմ չեմ էլ նկատի: Չեմ կարծում, որ արժե այդ վատ գիծը ընդօրինակել օտարերկրյա ալիքներից: Հայկական հաղորդումներից սիրում եմ դիտել «Գուշակիր մեղեդին»: Մի տեսակ զվարճալի է հաղորդման մասնակիցների հետ միասին փորձել գուշակել տարբեր մեղեդիներ: Ուզում եմ ասել, որ ես մեղեդի գուշակելուց հեչ լավ չեմ: Եվ վերջապես, դա-դա-դա-դամ… Իմ ամենասիրելի մասը` գովազդ: Գովազդը երևի միակ բանն է, որ ինձ պահում է հեռուստացույցի առջև: Չգիտեմ, ինչո՞ւ  է այդպես: Ուղղակի սիրում եմ դիտել դրանք, համեմատել հների հետ և գտնել դրանց մեջ թերություններ: Ժամանակի ընթացքում ես հասկացա մի պարզ բան` դրանք միշտ նույնն են: Փոխվում են միայն շլացուցիչ ժպիտով դերասանները: Նկատե՞լ եք լվացքի փոշիների գովազդը: Միշտ մի երեխա կեղտոտում է իր վերնաշապիկը, մայրը չի կարողանում  մաքրել այն, և այդ պահին հայտնվում է այն շլացուցիչ ժպիտով տղամարդը կամ կինը ու երեխայի մորը առաջարկում է ամենալավ լվացքի միջոցը:

-Թիվ մեկ փոշին աշխարհում…

Չիփսի և նմանատիպ ուտելիքների գովազդներում համարյա միշտ նկարահանվում են Ռոնալդոն և Մեսսին: Պաղպաղակի գովազդում մեկի ձեռքում եղած պաղպաղակը ուրիշները փորձում են խլել: Ատամի մածուկի գովազդի վերջում միշտ մի ատամնաբույժ հավաստիացնում է, որ նրանք փորձարկել են այդ մածուկը, և այն աշխարհի համար մեկ մածուկն է: Եվ հիմա ուշադիր հարցը` քանի՞ ատամի մածուկ է համարվում առաջինը: Կա երկու տարբերակ կամ` ոչ մի, կամ բոլոր մածուկները: Ու նմանատիպ օրինակները շատ են: Իհարկե, այս ամենի հետ մեկտեղ կան լավ և’  հեռուստասերիալներ, և’ հաղորդումներ, և’ գովազդներ: Ու հենց դրանք էլ փրկում են հեռուստատեսությունը: Դե ինչ այսքանը, հիմա հեռուստացույց նայելու ժամանակն է…

Mariam barseghyan

Շեքսպիրն ապրում է

Այն բոլոր գրքերը, որտեղ պատկերված են մեր կյանքը, երազանքները, երբեք չեն մոռացվում: Այդ գրքերում գրված յուրաքանչյուր բառ դառնում է մերը, ցանկացած դրվագ պատկերվում է մեր աչքերի առջև, սիրելի հերոսների զգացմունքները, հույզերը ալեկոծվում են մեր սրտերում, իսկ գիրքը միշտ մնում է մեր հիշողության մեջ: Նման գրքերից ես շատ դժվարությամբ եմ բաժանվում, չէ որ քիչ առաջ «ապրում» էի այդ կյանքը: Շեքսպիրը այն հեղինակն է, ում ստեղծագործություններից բաժանվելը նմանվում է մի ողբերգության: Որպեսզի այդ ողբերգությունը չվերածվի դրամայի, ես սկսում եմ «ապրել» նրա հաջորդ գիրքը:

Շեքսպիր հնարավոր չէ ուղղակի կարդալ, ուղղակի անտարբեր թերթել էջերը: Նրա ստեղծագործությունների մեջ կա այնպիսի մեծ զգացմունքային դաշտ, որ եթե ընկար այդ անսահմանության մեջ, այլևս դուրս չես կարող գալ: Մեկ անգամ կարդալուց հետո ընկնում ես կախվածության մեջ և ցանկանում ես անընդհատ շնչել այդ գրքերի թերթերի գերող հոտը, անընդհատ հպվել դրանց և թերթե~լ ու թերթե~լ, կարդա~լ ու կարդա~լ…
Շեքսպիր չեն կարդում, այլ ապրում են…

Ասում են հեղինակին ճանաչելու համար պետք է կարդաս նրա ստեղծագործությունները: Այո, մարդուն ճանաչում են հոգով: Չէ որ չես կարող գրքի շապիկով միայն որոշել` լա՞վն է այն, թե՞` ոչ: Այդպես էլ մարդն է, մինչև չկարդաս նրա հոգին, չես հասկանա, թե ինչպիսին է նա: Հեղինակի հոգին գիրքն է: Միավորելով իրականությունը, գերբնական պատկերները, սերը, ատելությունը, ուրախությունը, տխրությունը, Շեքսպիրը իր գրքերում ստեղծել է մեծ հոգեբանական, փիլիսոփայական աշխարհներ: Նրա գրքերում չկան իրար նման հերոսներ, նրանցից յուրաքանչյուրը ունի իր հոգեկան աշխարհը, իր անձնական ապրումները կապում է հերոսներին և յուրաքանչյուրի մեջ դնում իր սրտի մի փոքրիկ մասնիկը: Ինձ թվում է, եթե բոլոր հերոսների կերպարները միավորենք, արդյունքում կծնվի ևս մի կերպար, ով միշտ էլ եղել է գլխավոր հերոսը, դա Շեքսպիրն է: Նա ինձ համար ծնվեց «Լիր Արքա»-ում, երբ առաջին անգամ սկսեցի կարդալ Շեքսպիր, հետո դարձավ պատանի` «Ռոմեո և Ջուլիետ»-ում, և այդպես շարունակեց մնալ իմ մեջ որպես մի պատանի փիլիսոփա, առաջին անգամ սիրո քաղցրությունը համտեսած մի երեխա: «Համլետ», «Մակբեթ», «Օթելլո» և «Կորիոլանուս»… Այս բոլոր գրքերում Շեքսպիրը դարձավ ինձ համար ավելի հասուն, բայց հետագայում կարդացածս ստեղծագործությունները չծերացրեցին նրան, նա չդադարեց հետաքրքրել ինձ, այլ մնաց այդպես չբացահայտված: Յուրաքանչյուր գործ բացահայտում է նրան յուրովի, բայց այդպես էլ ցույց չի տալիս, թե իրականում ով էր Շեքսպիրը:

«Ճշմարտությունը կանցնի դարեդար, սերնդե սերունդ, կհասնի մինչև աշխարհի վերջին օրվան»:
Ուիլյամ Շեքսպիր

Այսպես նաև Շեքսպիրը իր անկեղծությամբ և սիրով գրված գրքերով կապրի մինչև աշխարհի վերջին օրը…

 

Ավտոբուսի մեջ

-Է~, տեսնես` երբ պետք է էս գյուղում մի բան սարքին լինի…

Առավոտյան ժամը 9-ին կազմ-պատրաստ կանգնած էինք ավտոկայանում: Այս տարվա մեջ առաջին անգամ, ժամանակ գտնելով, որոշեցի բաց չթողնել առիթը և գնալ գյուղ:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Իմ գյուղը Արջուտն է: Առաջ այս գյուղի անունը Արչուտ (թուրքերեն բառ) էր, հետո չգիտեմ ինչ պատճառով գյուղի մուտքի մոտ կանգնեցրեցին արջի արձան, իսկ նախկին չ-ի փոխարեն գրեցին` ջ: Վստահեցնում եմ ձեզ, այստեղ արջեր երբեք չեն եղել: Գուցե միայն մ.թ.ա, ո՞վ իմանա, ամեն ինչ էլ հնարավոր է: Գյուղում ժամանակին շատ թուրքեր են ապրել, իսկ հիմա այստեղ միայն հայեր են: Մի քանի տարի առաջ գյուղում բավականին շատ բնակիչներ կային, ինչը չեմ կարող ասել այսօրվա մասին: Եթե առաջ ավտոբուսում նստելու տեղ չկար, այսօր նստող մարդիկ չկան: Բնակելի տները շատ քիչ են, հիմնականում ամառանոցներ են, կամ էլ ուղղակի լքված տներ:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

-Ջուրը էլի շատ քիչ էր: Ասում են` սարում մի քանի տեղից պայթել ա: Էն օրն էլ ինչ-որ որոշում էին` փող հավաքեն, սարքեն ու ամսեկան 500 դրամ մեկին տան, որ հետևի:

Գյուղը արդեն շատ երկար ժամանակ է, ինչ ունի ոռոգման խնդիր: Հաճախ են լինում վթարներ: Պատճառն այն է, որ խողովակները գտնվում են գետնի երեսին, և ձմեռը սառչում են ու պայթում, իսկ հետո էլ ուղղակի լավ չեն սարքած և հին են: Եթե այլ գյուղերում կան ջրի հսկողությամբ զբաղվող կառույցներ, այստեղ ամեն մարդ իր գլխի տերն է: Ոչ ոք ոչ մի բանի համար պատասխանատվություն չի կրում: Հողամասը ոռոգելու համար մարդիկ իրենց գրպանից ահռելի գումարներ են ծախսում: Ապա գալիս է մի պահ, երբ ավելի շատ նախընտրում ես վաճառել հողամասը, քան թե ջուր ունենալու համար հերթական անգամ գումար ծախսել:

Գյուղում կան այլ խնդիրներ նույնպես: Օրինակ, ճանապարհները, գազաֆիկացումը: Այստեղ ընդհանրապես գոյություն չունի ճանապարհ: Գոյություն չունի ասֆալտի գոնե մի փոքրիկ նշույլ: Ձմռանը ընդհանրապես հնարավոր չէ գնալ գյուղ մի պարզ պատճառով` չկա այնպիսի ավտոմեքենա, որը կկարողանա անցնել այդ քարքարոտ, ձմռանը սառցակալած ճանապարհը: Իսկ գազ կա միայն գլխավոր փողոցում: Ինչպես հասկացաք, գյուղի մեծամասնությունը գազ չունի, իսկ ունեցողները շատ մեծ ջանքեր և ֆինանսներ են ծախսել: Վերջին 5 տարիների ընթացքում մարզերի զարգացման ծրագրով մեր մարզի շատ գյուղերում տարբեր աշխատանքներ են կատարվել` գազամատակարարման, ջրամատակարարման, ճանապարհաշինության, տանիքների վերանորոգման…

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Մի՞թե Արջուտը Լոռվա մարզի մեջ չի մտնում: Այստեղ աշխատանքներ չեն կատարվում, գյուղը ընկել է հետին պլան և ընդհանրապես մոռացության է մատնվել:

Պարզ է, թե ինչու են մարդիկ հեռանում: Եթե այսպես շարունակվի, գյուղում շներն էլ կդադարեն ապրել:

Այս ամեն ինչը գիտեի վաղուց, բայց չէի պատկերացնում, որ այս հարցը այսքան լուրջ կլինի, իսկ երբեմնի աշխույժ ավտոբուսում այսքան ծանր լռություն կտիրի…

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

«Խելոքությունն առանց խենթության նման է անպտուղ ծառի»: Փափագ Ալոյան

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Մեր զրուցակիցն է Վանաձորի կերպարվեստի թանգարանի տնօրեն, գեղանկարիչ Փափագ Ալոյանը:

-Ինչպե՞ս սկսվեց ձեր ստեղծագործական ուղին:

-Նկարել սկսել եմ փոքր տարիքից: Մինչև դպրոց գնալը կարելի է ասել ինքս էլ չէի հասկանում` ի՞նչ է նկարչությունը, ինչո՞ւ եմ նկարում: Չորրորդ դասարանում արդեն ցանկություն առաջացավ նկարչության դպրոց գնալ, ավելի լուրջ զբաղվել այս արվեստով: Ծնողներիս համոզեցի և սկսեցի հաճախել Ստեփան Աղաջանյանի անվան նկարչության դպրոց: Հետո էլ  սովորել եմ Երևանի Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական ինստիտուտի գեղագիտության ֆակուլտետի գեղանկարչության բաժնում: Իսկ 2001թ-ից դարձել եմ Վանաձորի կերպարվեստի թանգարանի տնօրենը:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

-Նկարչություն դասավանդե՞լ եք:

-Այո, 15 տարի աշխատել եմ Հայաստանի գեղագիտության ազգային կենտրոնի Վանաձորի մասնաճյուղում  որպես կերպարվեստի ուսուցիչ-խմբավար, այնուհետև` փոխտնօրեն:

-Ե՞րբ է բացվել Վանաձորի կերպարվեստի թանգարանը:

-Պատկերասրահը բացելու գործում շատ մեծ ավանդ ունի Շավարշ Վարդանյանը (70-ական թվականների սկզբին Կիրովականի՝ այժմյան Վանաձորի, գործադիր կոմիտեի նախագահը): Այս շենքը պետք է լիներ կենցաղի տուն: Շավարշ Վարդանյանի չափազանց մեծ ջանքերի շնորհիվ կենցաղի տունը 1974թ-ին վերածվեց պատկերասրահի՝ այն ժամանակ իբրև Հայաստանի  ազգային թանգարանի Կիրովականի մասնաճյուղ: Հինգ տարի անց առանձնացավ և դարձավ Կիրովականի արվեստի թանգարան:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

-Ցուցահանդեսներ շա՞տ են կազմակերպվում:

-Շատը մի քիչ հարաբերական է: Ամսվա ընթացքում մենք ունենում ենք 1-2 միջոցառում, բայց ցուցահանդես կազմակերպելը հեշտ աշխատանք չէ: Տարվա կտրվածքով մենք ունենում ենք 15 և ավելի միջոցառումներ, որոնցից 6-7-ը կարող են լինել ցուցահանդեսներ: Մենք ունենք մշտական, մեր մարզի նկարիչների ցուցահանդեսներ գարնանը և աշնանը, դա պարտադիր: Դրան զուգահեռ կազմակերպվում են մեր հանրապետության, քաղաքի լավագույն նկարիչների գործերի  ցուցահանդեսներ:

-Իսկ ի՞նչ խնդիրներ ունի պատկերասրահը: Ունե՞ք արդյոք հովանավորներ, ովքեր օգնում են:

-Այսօր խնդիրներ կան ամեն տեղ, և մեր պատկերասրահը իր խնդիրների քանակով հետ չի մնում: Հովանավորներ իհարկե ունենք, ովքեր մեզ օգնում են շատ հարցերում, բայց ինչ վերաբերվում է շենք վերանորոգելուն, դա մեծ գումարների հետ է կապված: Շենքը բավականին մեծ է և այն ժամանակակից տեսքի բերելը այդքան էլ հեշտ չէ: Մեր հովանավորները չեն կարող նման մակարդակի աջակցություն ցույց տալ:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

-Այցելուներ շա՞տ են լինում:

-Նորից շատ ու քիչը հարաբերական է: Որպեսզի իմանաս` կարճ ես, թե բարձրահասակ, պետք է նայես շրջապատի մարդկանց, այնպես չէ՞: Ես մի օրինակ բերեմ շատ ու քիչը ինքներդ որոշեք: Անցած տարի մենք «Թանգարանային գիշեր» միջոցառման համար ունեինք պատրաստած 850 կրծքանշան ( դրանք բաժանվում էին այցելուներին), որոնք չբավարարեցին: Այսինքն, 1 օրվա ընթացքում ունեցել ենք 1000-ի չափ այցելու: Հիմա դա շա՞տ է, թե՞ քիչ:

-Կարծում եմ մեր քաղաքի համար բավականին լավ արդյունք է: Երիտասարդներին աջակցում ե՞ք, ցուցադրում ե՞ք նրանց նկարները պատկերասրահում:

-Երիտասարդների նկատմամբ ես շատ գորովալից եմ: Աշխատում եմ միշտ օգտակար լինել: Բայց խոսքը իհարկե վերաբերվում է բանիմաց, ձգտող մարդկանց: Այսպիսիների մեջքին ես միշտ կանգնած եմ: Մենք ունենք լավ նկարիչներ, հիմնականում վերջին 5-6 տարվա ընթացքում, որովհետև երկրաշարժը կոտրել էր մեր մեջքը, չկար մեր շարունակությունը, բայց հիմա կա, և ես նրանց աշխատում եմ ոգևորել իմ խորհուրդներով, լավագույն աշխատանքների ցուցադրությամբ: Ես երիտասարդ ժամանակ աջակցություն չեմ տեսել, հակառակն եմ տեսել, որ փորձում էին կոտրել մեզ: Ես այդ ծանր լուծը տարել եմ և նույնը չեմ անի: Ապագան երիտասարդության ձեռքում է,  և մենք պարտավոր ենք օգնել, կիսվել մեր փորձով: Մեծ և փոքր օղակները պետք է կապված լինեն:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

-Ի՞նչ տարբերություն կա ձեր և երիտասարդների միջև: Ի՞նչ եք նկարել դուք, և ի՞նչ են նկարում հիմա:

-Յուրաքանչյուր ստեղծագործող ստեղծագործում է իր ժամանակին համահունչ: Նկարում է այն, ինչ մատուցում է հասարակությունը: Ես իմ ժամանակի ներկայացուցիչն եմ, այսօրվա երիտասարդները` իրենց: Օդից ոչինչ չի ծնվում: Չի կարող հասարակությունում կատարվածը չանդրադառնալ արվեստի վրա: Չէ որ հենց հասարակությունն է ծնում արվեստը: Այսինքն, տարբերություն միանշանակ կա և պիտի լինի:

-Ու՞մ կարելի է կոչել արվեստի մարդ:

-Իմ ավագներից մեկը՝ Սուրեն Սաֆարյանը ( 1969-1982թթ՝ Հայաստանի նկարիչների միության նախագահն էր), երբ ես երիտասարդ էի, մի անգամ ինձ և ընկերներիս ասաց.

-Ջահելներ ջան, եթե ձեզ թվում է, թե առավոտյան տանից դուրս եք գալու և երեկոյան տաք հացը թևներիդ տակ դրած տուն եք գնալու, ուրեմն, այս գործը թողեք, արվեստը ձեր համար չէ, այդ տաք հացը շատ տարիներ հետո կլինի:

Այսինքն, արվեստի մարդ կարելի է կոչել միայն նրան, ով ամբողջովին կնվիրվի իր գործին, չնայելով այն փաստին, որ տաք հացը տարիներ հետո կլինի:

«Ապրել առանց նվիրումի՝ նշանակում է ապրել դժոխքում»:
(Փափագ Ալոյան)

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

-Ձեր ընտանիքում բացի ձեզնից էլի արվեստագետներ եղե՞լ են, ումի՞ց եք ժառանգել նկարելու ձիրքը:

-Պարտադիր չէ, որ նկարող լինեին, հոգի է պետք: Իմ ընտանիքում արվեստագետի հոգի կար: Այդ հոգին իմ ծնողների մեջ էր: Գիտեք, չէ՞, որ պտուղ ստանալու համար սերմը պետք է պարարտ հողի մեջ աճի, այդ աճող սերմը չպիտի տրորվի: Եվ երբ գարնանը այն ծաղկի, նրան չպիտի խանգարեն կարկուտը, փոթորիկը: Իմ ծնողները ինչպե՞ս կարող էին արվեստագետ լինեին, եթե իրենց ժամանակ փոթորկոտ պատերազմ էր, կեղտ: Էլ սերմը ո՞նց կաճեր: Նրանք ունեին մեծ արվեստագետի հոգի, ինձնից էլ հաստատ առավել:

-Ի՞նչն է ձեզ ոգեշնչում, որ սկսում եք նկարել: 

-Ինձ շատ են ոգևորում բնությունը, երաժշտությունը, մարդկային գեղեցիկ հարաբերությունները: Առանց երաժշտության էլ չեմ նկարում: Արվեստանոցում միշտ երաժշտություն է հնչում, ճիշտ է, շատ կամաց: Երաժշտության ընտրությունը կախված է լինում տրամադրությունիցս: Հիմնականում դասական երաժշտություն եմ լսում: Շատ եմ սիրում Վիվալդի: Իմ և նրա էությունը իրար նման են: Վիվալդիի «Տարվա եղանակները»-ը ուղեկցում են ինձ արդեն 40 տարի:

Ես, իմիջիայլոց, նաև գրում եմ: Եվ տարօրինակն այն է, որ բոլոր բանաստեղծությունները գալիս են լուսադեմին, իսկ նկարչությունը` մինչև օրը կես չի լինում, չեմ կարողանում նկարել: Ու մի փոքր ափսոսում եմ, որ օրվա կեսը կորցնում եմ:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

-Ասացիք, որ գրում եք: Ունե՞ք արդյոք տպագրված ստեղծագործություններ:

-Այո, ունեմ բանաստեղծությունների գրքույկ, որը նվիրել եմ վաղամեռիկ կնոջս՝ Լուիզային: Այն կոչվում է «Անթեղ»:

-Գրքույկը նկարազարդվա՞ծ է, դո՞ւք եք զբաղվել դրանով:

-Այո, ես եմ նկարազարդել: Քանի որ գրքույկը նվիրված է կնոջս հիշատակին, հիմնականում ինքն է: Երեք նկարում նա է, առաջինում` ծաղկեպսակ ձեռքին, մյուսում` ծաղկեպսակը գլխի վերևը բարձրացրած, երրորդում` դրված է գլխին:

-Ձեր ստեղծագործական ճանապարհին ի՞նչ դժվարությունների եք հանդիպել:

-Այդպես որ ասեմ` ինչ-որ «պատի» եմ հանդիպել, ոչ: Իմ ուղին շատ լուսավոր է եղել սկսած Ստեփան Աղաջանյանի նկարչության դպրոցից: Ես ունեցել եմ հիանալի ուսուցիչներ, այդ առումով իմ բախտը բերել է: Բայց ընդհանուր առմամբ, արվեստագետի կյանքը շատ բարդ է: Կարող է` թեթև է թվում, բայց իրականում ամենևին էլ այդպես չէ: Արվեստագետը, նկարիչը պետք է մեծ ապրումների մեջ լինի, որպեսզի կարողանա մի լավ բան ստեղծի: Առանց ապրումների արվեստի գործ չի ծնվում: Հասարակ մասնագիտություն չէ, որ ասես` գիտեմ և վերջ, արվեստը շատ ավելի խորն է:

-Լինո՞ւմ է, որ սկսում եք «խզբզել», և արդյունքում, գեղեցիկ նկար է ստացվում:

-Իհարկե, հենց այդպես է ծնվում նկարը: Իսկ երբ նստում ես և սկսում գծել, ներկել, այդպես նկարը սարքում ես, ոչ թե նկարում: Իսկ արվեստը սարքել չի սիրում: Սարքել կարելի է աթոռը, նույն աթոռից մի քանի հատ կարելի է սարքել: Իսկ նկարը ծնվում է: Օրինակ, մարդիկ չեն կարող, չէ՞, ամեն ինչով նույն երեխայից երկրորդին էլ ծնել: Այդպես էլ նկարիչները նույն նկարը երկրորդ անգամ չեն կարող նկարել, անպայման մի տարբերություն կլինի: Հենց այդպես էլ, «խզբզելով» էլ ծնվում է արվեստը:

-Ձեր նկարներում թաքնված ինչ-որ իմաստ կա, այլ կերպ ասած, «կոդավորում»:

-Ոչ, նկարիչները կոդավորումներ նկարներում չեն ունենում: Դրանք հետագայում արվեստաբաններն են փնտրում նկարների մեջ: Հատուկ կոդավորումներ մտցնելն էլ աթոռ սարքելու նման մի բան է: Օրինակ, իմ աշխատանքներից մեկի մեջ հնարավոր է շատ արվեստաբաններ կոդեր փնտրեն, մինչդեռ այնտեղ ես պատկերել եմ այն, ինչը տվյալ պահին զգացել եմ : Այդ նկարը կոչվում է «Հոգեվիճակ»:

-Ի՞նչ պարգևների եք արժանացել:

-2011թ-ին արժանացել եմ ՀՀ մշակույթի նախարարության ոսկե մեդալին:

-Ի՞նչ երազանք ունեք:

-Ինձ մեկ անգամ նման հարց տվել են Երևանում, երբ ցուցահանդես էինք բացել ՄԱԿ-ի գրասենյակում: Ես պատասխանեցի, որ կցանկանայի աշխարհում վերանային բանալին ու կողպեքը: Այսինքն, մարդ այնքան մարդ լիներ, որ կողպեքով ոչինչ չունենար փակելու, որ կարողանար վստահել դիմացինին:

-Եվ վերջում ի՞նչ կցանկանաք մաղթել ապագա արվեստագետներին և ընդհանրապես մարդկանց:

-Կա մարդու ծառայող տեսակը և կա նվիրվող տեսակը:
Մեկն ապրում է ցանկություններով, մյուսը՝  նպատակներով:
Երբ ցանկությունը դառնում է իրականություն` կյանքը շարունակվում է,
Ծնվում է հաջորդ ցանկությունը:
Երբ նպատակն է օծվում նվիրումով, ծնվում է երջանկությունը: (Փափագ Ալոյան)

Ես կցանկանայի, որ դուք ապրեք նվիրումով, որովհետև ցանկությունները անհատնում են: Մի ցանկությանը հետևում է երկրորդը, երկրորդին՝ երրորդը: Կցանկանայի, որ նպատակով ապրեք, որպեսզի կարողանաք գտնել երջանկությունը…

Հարցազրույցը վարեց Մարիամ Բարսեղյանը

Mariam barseghyan

Տատիկիս կտորե աշխարհը

Աշխարհում կան բազում հետաքրքիր իրեր, երևույթներ, որոնք ուսումնասիրման կարիք ունեն: Այդ է պատճառը, որ մենք բոլորս մի օր կանգնում ենք ի՞նչ դառնալ, ի՞նչ ընտրել և այլ նմանատիպ հարցերի առջև: Այս հարցերին իրենց պատասխանները արդեն տվել են մեր ծնողները, տատիկները, պապիկները: Նրանք արդեն ընտրել են իրենց մասնագիտությունը, աշխատել են, ոմանք զբաղվել են հենց իրենց գործով, ոմանք՝ ոչ: Մասնագիտություն ընտրելը շատ կարևոր է: Քանի որ այդ որոշումից է կախված, թե ապագայում ինչով ես զբաղվելու: Պետք է ընտրել հոգուն հարազատ աշխատանք, որից կյանքում չես հոգնի և սիրով կանես: Իմ տատիկը ճիշտ մասնագիտություն ընտրած մարդու իդեալական օրինակ է: Նա դերձակ է: Տատիկս՝ Վալյա Սուքիասյանը, ծնվել է Գյումրիում: Ամբողջ կյանքում աշխատել է կարի ֆաբրիկայում, սկզբում` Ստեփան Շահումյանի անվան, հետո՝ «Գլորիա»: Թոշակի անցնելուց հետո նա դժվարանում էր առանց աշխատանքի, անընդհատ ինչ-որ զբաղմունք էր փորձում գտնել: Հիմա համակերպվել է, բայց այնուամենայնիվ կարի մեքենան չի դադարում աշխատել, և այն երբեք երկար չի լռում: 

Մայրս պատմում է, որ ինքը և մորաքույրս եղել են ամենանորաոճ հագուստների առաջին տերերից, քանի որ մինչև գեղեցիկ ամսագրերի հագուստները հայտնվում էին խանութների ցուցափեղկերում, տատիկը դրանցից արդեն կարում էր իրենց համար: Իհարկե տատիկը զրույցի մեջ փորձում էր հերքել այս ամենը, բայց փաստը մնում է փաստ. նա հիմա էլ է կարողանում իրականության վերածել ամսագրերում պատկերված հագուստները:

-Տատ՛, իսկ որտե՞ղ ես սովորել կարել:

-Ոչ թե որտեղ, այլ ումից: Կարել մամայիցս եմ սովորել: Կարելուց ուշադիր նայում էի, հետո հենց տանից դուրս էր գալիս, նստում էի կարի մեքենայի առաջ ու տիկնիկներիս համար շորեր էի կարում:

-Կարի մեքենայով կարել դժվար ե՞ս սովորել, թե՞ հեշտ է ստացվել:

-Չէ, շուտ եմ սովորել: 9 տարեկանում արդեն լավ կարում էի, հետո տարիների ընթացքում ձեռքս վարժվեց:

-Իսկ 70-80-ականներին ի՞նչ հագուստներ եք կրել, ի՞նչ գույներ են մոդա եղել:

-Դե, կանայք հիմնականում շրջազգեստներ, կիսաշրջազգեստներ էին կրում, շալվարները շատ տարածում չունեին, իսկ տղամարդիկ էլ` սովորական կտորի տաբատներ:

-Իսկ ջի՞նս:

-Չէ, ի՞նչ ջինս, դե իհարկե կային եզակիները: Այն ժամանակ օտար երկրներից բերված հագուստներ չէին վաճառում, իսկ ջինս Ամերիկայիում կամ Եվրոպական երկրներում կար:

-Իսկ այդ դեպքում այն եզակիները որտեղի՞ց էին գնում:

-Դե, օրենք խախտողներ միշտ էլ գտնվում էին:

-Տատ, օրինակ ես հիմա ունեմ հագուստի իմ սեփական ոճը, իսկ ի՞նչ ոճով ես հագնվել դու:

-Այն ժամանակ մենք մեր սեփական ոճը ունենալու մասին չենք մտածել: Եղել են ընդհանուր ստանդարտներ, և բոլորը հագնում էին նույնը:

-Մի՞թե չեք ցանկացել տարբերվել:

-Դե, հենց ես այդքան չեմ կենտրոնացել դրա վրա, ինձ դուր էին գալիս այդ հագուստները, և ես մտածում եմ, որ արտասահմանյան հագուստները մեր երկրում ստեղծվող հագուստից ոչնչով առավել չէին: Մերը որակով էր, հարմարավետ էր:

-Տատ, երևի դու ճիշտ ես: Հիմա էլ նորից նույն շրջազգեստներն են մոդա ու իրոք շատ գեղեցիկ և հարմարավետ են:

-Հա բա, մորդ համար գիտե՞ս ինչքան եմ նման ծաղկավոր, գունավոր շրջազգեստներ կարել: Որ Գյումրիում սովորում էր, ամեն անգամ գնալ-գալիս գիշերը արագ-արագ մի բան էի կարում, որ նոր շորերով դասի գնա:

-Երանի՜…  Հա իդեպ, ինձ շատ էր հետաքրքրում երկարությունը: Ի՞նչ երկարության զգեստներ էին հագնում:

-Ծնկի վրա, ծնկից ներքև:

-Պարզ է, ծնկից վերևը ինչպես միշտ ընդունված չի եղել:

-Հագնում էին, բայց ես չէի սիրում, ու ընդհարապես ծնկից վերև հագնողներին լավ չէին նայում:

-Կարծում եմ մարդկանց մտածելակերպը շատ քիչ է փոխվել, որովհետև հիմա էլ կան կարճ զգեստներին վատ վերաբերվող մարդիկ:

-Դե, այ, ես իմը փոխել եմ: Ձեզ նայելիս հասկանում եմ, որ կարճությունը ոչ էլ խանգարում է, շատ էլ գեղեցիկ է:

-Չե՞ս հոգնում կարելուց:

-Չէ, կարելուց հակառակը, հանգստանում եմ, լիցքաթափվում եմ: Միշտ կարելուց հաճույք եմ ստացել: Դա է պատճառը, որ երկար տարիներ աշխատել եմ:

-Տատ՛, իսկ օրինակ ի՞նչ խորհուրդ կտաս. ինչպե՞ս հագնվել ավելի գեղեցիկ տեսք ունենալու համար:

-Ինձ թվում է, պետք է հագնվել այնպես. ինչպես հարմարավետ է: Հագնել այն, ինչ սազում է, այլ ոչ թե` ինչը մոդա է: Շատ եմ նկատել, որ հագնում են մոդայիկ հագուստ, որը չի սազում: Օրինակ, չարժե հագնել շատ բարձր կրունկով կոշիկ, եթե դրանց վրա չես կարողանում քայլել, ավելի լավ է կրունկը մի փոքր ցածր լինի, բայց քայլվածքը՝ գեղեցիկ: Ու նմանատիպ շատ օրինակներ կարող եմ բերել, բայց կներես պիտի շորդ կարեմ, խոսել հետո էլ կարող ենք:

Մեր հոգիներում

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Յուրաքանչյուր արվեստ ունի իր լեզուն: Սակայն այդ լեզուն ամեն ոք հասկանում է յուրովի: Լսելով երաժշտություն դու կարող ես դառնալ այդ մեղեդու մի հնչյունը և ինքդ ես ընտրում, թե որ մեկն ես այդ բազում հիասքանչ հնչյուններից: Եթե հոգիդ, մարմինդ միասին են երգում, ուրեմն դա քո մեղեդին է: Ինքդ էլ չես կարողանում հասկանալ, թե ինչպես է ուղեղը պահի տակ դադարում աշխատել, և մարմինը ակամայից սկսում է շարժվել, ու ամեն մի շարժման հետ սկսում ես վայելել ամեն մի հնչյուն, ամեն մի նոտա: Կան մեղեդիներ, որոնք լսելիս ուզում ես ուղղակի քարանալ և մտքով թռչել հեռու հեռուներ: 

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Ամեն մի արվեստ ունի որոշակի պահանջներ: Այդ է պատճառը, որ ամեն պար չի համարվում արվեստի գործ: Յուրաքանչյուր ոճ ունի իր որոշակի շարժումները և կանոնները: Մենք կարող ենք միայն տալ այդ շարժումներին տարբեր հերթականություն, կարող ենք դրանք կատարելագործել և պարտավոր ենք դրանք լավ կատարել, ու միայն այդ դեպքում այն կարելի է կոչել արվեստ: Յուրաքնչյուր արվեստ յուրովի է ազդում մարդու հոգեկան աշխարհի վրա: Դիտելով ֆիլմեր, ներկայացումներ մենք ծիծաղում ենք, լացում, հաճախ վախենում ենք, լինում է նաև այնպես, որ անտարբեր դիտում ենք: Լավ ստեղծագործությունը ստիպում է զգալ այն ամենը, ինչ կատարվում է հերոսների հետ: Այն պահերին, երբ մեր սիրելի հերոսի հետ կատարվում է դժբախտություն, մենք նրա հետ լալիս ենք, երջանկության պահերին նրա հետ ժպտում: Երբ մեր հերոսը չի հասկանում, թե ով է նրա հետ անկեղծ, ով՝ ոչ, երբ նա սխալ որոշումներ է կայացնում, ոչինչ չի տեսնում, կուրորեն հավատում է ամենքին, մենք ցավ ենք ապրում, ուզում ենք օգնել: Բայց չէ որ սա ուղղակի ստեղծագործություն է, և այն անկախ մեր ցանկություններից կունենա իր դեպքերի զարգացման ուղին, կունենա իր ավարտը: Այն բոլոր արվեստները, որոնց հիմքը հենց մենք ենք, մեր առօրյան, միշտ մնում են մեր հոգիներում: Այն գրքերը, որտեղ պատկերված է մեր կյանքը, մեր երազանքները, մենք միշտ հիշում ենք: Ամեն մի բառ մտքում պատկերում ենք, և այդ պատկերները իրար միացնելիս ստանում ենք մի ամբողջ կյանք: Մենք այդ կյանքը ապրում ենք, դառնում ենք գլխավոր հերոսներ, իսկ մնացած դերերը բաժանում մեր հարազատների, ընկերների միջև: Մեր հերոսներին շրջապատող ամեն ինչը դառնում է հարազատ, և  գիրքը ավարտելիս մենք տխրում ենք: Դժվար է հրաժարվել այն կյանքից, որ քիչ առաջ քոնն էր:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Ամեն արվեստ ունի իր հոգին: Եվ երբ այդ հոգիները միաձուլվում են, սկսում են կերտել մեկ այլ, ընդհանուր հոգի, այն թաքցնելով մեզնից յուրաքանչյուրի մեջ բաժին առ բաժին:

Երկու հայացք

Բեմից

-Երեխե՛ք, նստե՛ք, շարժվում ենք:

Մեր պարի համույթը նստեց ավտոմեքենան, և ուղևորվեցինք Ստեփանավան:

-Լի՛լ, արդեն շարժվել ենք, դու գալու ես չէ ՞ համերգին,- միանգամից զանգեցի նոր ընկերուհուս:

Լիլիթը Ստեփանավանից է: Հոկտեմբերին էր, երբ Պատանի թղթակիցների մեդիա ճամբարի ընթացքում ծանոթացա և մտերմացա նրա հետ: Այնպես ստացվեց, որ մենք մի շաբաթ շարունակ արթնանում էինք նույն սենյակում: Եվ ահա ճամբարից մի քանի շաբաթ հետո ես պարի համույթով գնում էի Ստեփանավան: Լիլիթին տեսնելու լավ առիթ էր, և ես որոշեցի այն բաց չթողնել ու հրավիրեցի նրան համերգի:

Ավտոմեքենան կանգնեց…
-Արդեն հասե՞լ ենք, էստե՞ղ ենք պարելու, հա՜ ճիշտ ա, էն էլ Լիլիթը,- դուրս գալով ավտոմեքենայից՝ գնացի, ավելի շուտ վազեցի Լիլիթի մոտ: Նա ինձ ընդառաջ եկավ, չէ ավելի շուտ նա էլ ինձ նման վազում էր: Այդպես գրկեցինք միմյանց ու դեռ կարոտներս չառած բաժանվեցինք իրարից, քանի որ պետք է վերադառնայի խմբի մոտ: Մեզ ուղեկցեցին հանդերձարան: Անկեղծ ասած, այն սենյակները, որտեղ զգեստափոխվում ենք մարզկենտրոններում կամ գյուղերում համերգներ տալիս, մենք կոչում ենք հանդերձարան, սակայն իրականում հանդերձարաններ համարյա ոչ մի տեղ չկան: Սենյակի կահավորումից ենթադրեցի, որ սա ինչ-որ դասասենյակ է` երևի նկարչության: Բայց մեզ համար ստեղծել էին բոլոր հարմարությունները: Կար էլեկտրական տաքացուցիչ, և սենյակը բավականին տաք էր: Հանդերձարանը համերգների, ներկայացումների ժամանակ շատ կարևոր է, սակայն դրա կարևորությունը ելույթ ունեցողներն են միայն հասկանում, իսկ դահլիճում նստածների համար դա կարևոր չէ, երևի այդ պատճառով էլ այդ մասին ուշադրություն դարձնող չկա: Գնացինք կուլիսներ` բեմը մի փոքր ուսումնասիրելու համար: Այն բավականին մեծ էր, որոշ չափով նմանվում էր Վանաձորի Հ. Աբելյանի անվան թատրոնի բեմին: Ասեմ, որ սա էլ շատ կարևոր է: Երբեմն բեմն այնքան փոքր և անհարմար է լինում, որ ստիպված ես ելույթիդ մեջ որոշ սահմանափակումներ անել, փոփոխել: Եկավ մեր հերթը, հնչեց երաժշտությունը և սկսեցինք պարել: Մենք վերջինն էինք, բայց դահլիճը լիքն էր, մարդիկ դեռ չէին հեռացել: Ընդհանրապես շատ է եղել երբ վերջինն ենք պարել: Եվ հաճախ դահլիճը արդեն դատարկ է լինում, քանի որ, շատերը իրենց բարեկամների ելույթից հետո գնում են և հաջորդ համարները չեն դիտում: Իսկ այս հանգամանքը ամենավրովվեցուցիչն է: Պատկերացնո՞ւմ եք. Եկել ենք հեռու տեղից, ժամերով նախապատրաստվել ենք, սպասել մեր հերթին, իսկ երբ բեմ ենք բարձրացել, աչքի պոչով նայել դահլիճին, որպեսզի ոգեշնչվենք, բայց դահլիճը համարյա դատարկ է եղել: Ես համարյա բոլորի անունից պետք է ասեմ ու խնդրեմ. հանդիսատեսը ներկայացման կամ համերգի ամենակարևոր անձն է: Մենք ձեզ համար ենք երգում, պարում, խաղում բեմի վրա, եթե դուք չկաք, կամ չեք լսում ու դիտում, մենք հուսահատվում ենք: Անկախ բոլոր հանգամանքներից, դուք միշտ ջերմացնում եք մեզ: Չեք պատկերացնի, ինչքան հաճելի է, երբ մոտենում են և ցանկանում են նկարվել կամ հարցուփորձ են անում` թե որտեղից ենք, ով է մեր ղեկավարը, էլ ավելի են ոգևորում ծափողջյունները, որոնց պակասը Ստեփանավանում չզգացինք: Հանդիսատես դաստիարակելն էլ շատ կարևոր է: Սակայն այս անգամ Ստեփանավանում, անկախ ամեն ինչից, դահլիճը չդատարկվեց: Նրանք, ովքեր արդեն ելույթ էին ունեցել, նույնպես դիտում էին, թեև դահլիճում նստելու տեղեր չկային: Սա ինձ շատ դուր եկավ: Այս տարի բավականին շատ ենք ելույթներ ունենում Հայաստանի տարբեր քաղաքներում, գյուղերում: Եվ մեզ միշտ շատ լավ են ընդունում: Երևի ինչ-որ բան կամաց-կամաց փոխվում է:
Պարելուց հետո գնացինք դահլիճ: Ես նստած աչքերով փնտրում էի Լիլիթին և գտա:

- Մա՛ր, շատ լավ էիք պարում, ապրեք: Հա, էս վարդն էլ քեզ,- ժպտալով դեպի ինձ ձգեց կարմիր վարդը:

Դեռ չէինք հասցրել զրուցել, ու արդեն հրաժեշտ տալու պահն էր:
Վարդը ձեռքիս արագ վազեցի դեպի ավտոմեքենան, և մենք շարժվեցինք:

Արդեն անցել է մի քանի ամիս, բայց վարդը մինչև հիմա պահում եմ: Սա շատ թանկ հիշողություն է Լիլիթից, համերգից և Ստեփանավանից:
Սա էլ մի վերջին խոստովանություն. Մենք` արվեստի մարդիկս, շատ սենտիմենտալ ենք նաև: Ձեր նվիրած ծաղիկները ելույթից հետո շատ երկար պահպանում ենք:

Մարիամ Բարսեղյան
Ք.Վանաձոր

Եվ դահլիճից

-Հա, Մար, անպայման կգամ:

Առավոտյան զանգ ստացա Մարիամից: Նա գալիս էր Ստեփանավան` փառատոնի։ Մարիամի հետ ծանոթացել և մտերմացել եմ Ծաղկաձորում կազմակերպված պատանի թղթակիցների ճամբարի ընթացքում: Մարիամը Վանաձորից է: Հաճախում է պարի, ու ի դեպ, շատ լավ է պարում: Դրանում ես համոզվեցի փառատոնին նրանց ելույթը դիտելուց հետո:
Ի դեպ, նշեմ, որ վերջերս մեր քաղաքում փառատոններ և համերգներ հաճախ են լինում։ Այս անգամ փառատոնին միայն պարի խմբեր էին մասնակցում, իսկ անցած անգամ մասնակիցները և՛ ասմունքողներ էին, և՛ պարողներ, և՛ երգողներ, բացի այդ սա ավելի շատ մրցույթ-փառատոն էր։ Համերգների և փառատոնների ժամանակ դահլիճը միշտ լիքն է լինում, չնայած միշտ չէ, որ մուտքն անվճար է։ Օրինակ փառատոնների ժամանակ անվճար է, իսկ համերգներինը` ոչ միշտ։ Ֆիլմերի ցուցադրություններն էլ են շատացել։

Փառատոնները միշտ լավ են կազմակեպվում, ինչպես և այս մեկը։ Անշուշտ ես հուզվում էի փառատոնի ժամանակ։ Անընդհատ Մարիամենց ելույթին էի սպասում։ Ըհը, վերջապես հաղորդավարը հայտարարեց Մարիամենց խմբի անունը։ Ողջ պարի ընթացքում Մարիամին էի նայում, նա շատ լավ էր պարում։ Ելույթից հետո ուզում էի, որ բոլորը բարձր ծափողջույններով ճանապարհեին Մարիամենց, ուզում էի, որ բոլորը «բրավո» գոչեն, որպեսզի նրանց խումբը ոգևորված և մեր հանդիսատեսից գոհ գնար քաղաքից։
Ասեմ, որ հեշտ է հանդիսատեսի դերում լինելը, ինչը չեմ կարող ասել ելույթ ունեցողի մասին։ Ես դա սեփական մաշկիս վրա եմ զգացել։ Ինքս բեմում և՛ պարել եմ, և՛ երգել, և՛ նվագել։ Բայց ամենից շատ հուզվել եմ դաշնամուր նվագելիս, այնքան, որ նույնիսկ մի անգամ ելույթս վերջացնելուց հետո արագ- արագ վազել եմ ետնաբեմ` չնկատելով եղբորս, որը ցանկանում էր ինձ ծաղկեփունջ նվիրել։ Վախիս ու անուշադրությանս պատճառով ես ետնաբեմում ստացա այդ ծաղկեփունջը։ Ես էլ Մարիամին մի գեղեցիկ վարդ նվիրեցի: Մենք նույնիսկ չհասցրինք նորմալ կարոտներս առնել, քանի որ նրանց գնալու ժամանակն էր արդեն։ Ես հրաժեշտ տվեցի նրան ու գնացի տուն։

Երկու ամիս էր անցել փառատոնից, և Մարիամից իմանում եմ, որ վարդը դեռ մնում է, դեռ ոչ մի թերթ վայր չի ընկել։ Ես շատ ուրախացա, որ նվիրածս վարդը այսքան ժամանակ Մարիամը դեն չի գցել, և նաև զարմացա, որ ոչ մի թերթ չի ընկել։

Լիլիթ Սուքիասյան
Ք.Ստեփանավան

Չձանձրանալու միջոց

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Արձակուրդ՝ մի հիանալի ժամանակահատված, որը պարզվում է, ոչ բոլորին է ուրախացնում: Վերջերս ընկերներիցս շատերի հետ զրուցելիս պարզեցի, որ նրանք ձանձրանում են, արձակուրդ չեն ուզում: Ճիշտ է, շատ վատ է, որ մարդիկ հիվանդ են, և վարակի տարածումը չխթանելու համար են արձակուրդները երկարաձգվում: Բայց այնուամենայնիվ, ես զարմացա, որովհետև արձակուրդ նշանակում է` քուն, հանգիստ, լիքը ազատ ժամանակ, որի ընթացքում կարող ես դիտել բոլոր այն ֆիլմերը, որոնք դիտելու ցանկությունը առաջացել էր ոչ ազատ ժամանակ, կարող ես կարդալ գրքեր:

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Լուսանկարը՝ Մարիամ Բարսեղյանի

Ինձ թվում է, հասկացաք, թե ինձ ինչն է օգնում խուսափել ձանձրույթից, հետևեք իմ օրինակին: Փորձեք բոլոր հնարավոր ձևերով վայելել այս վերջին հանգստյան օրերը, քանի որ դասերի ընթացքում ժամանակ չեք ունենալու: Իսկ նրանք, ովքեր հիվանդ են, ձեզ էլ առողջություն, շուտ ապաքինվեք: