Հռիփսիմե Եղիազարյանի բոլոր հրապարակումները

hripsegh

Երազանքիցս մի փոքր ուշացած

Գիտե՞ք, հիմա աշխատանք եմ փնտրում: Աշխատանք եմ փնտրում այնպես, ինչպես ցանկացած մարդ, ով ավարտում է համալսարանը և ցանկանում է բարեկեցիկ կյանքով ապրել, բայց արդյունքում մնում է «աշխատանք փնտրողի» կարգավիճակում: Բայց գիտե՞ք ինչ մտահոգություն ունեմ և դրանով էլ ուզում եմ առաջնորդվել աշխատանք ընտրելու հարցում: Հիմա կասեմ, թե որն է մտահոգությանս առարկան:

Ընտրել աշխատանք, որը կկատարեմ տհաճությա՞մբ և բարձր աշխատավարձ կունենա՞մ, թե՞ աշխատանք, ուր ամեն օր գնալը ինձ համար ոչ թե տանջանք կլինի, այլ հաճույք կստանամ իմ կատարած աշխատանքից: Ամեն առավոտ քնից կարթնանամ մեծ ուրախությա՞մբ, անգամ եթե ձմեռ լինի և կշտապեմ աշխատանքի՞, թե՞ անգամ ամռանը ցանկություն չեմ ունենա դուրս գալ անկողնուցս:

Ես որոշել եմ, որ ուզում եմ ունենալ իմ երազանքների աշխատանքը, անգամ եթե քիչ վարձատրվեմ: Գիտե՞ք ինչու: Որովհետև մենք մի կյանք ենք ապրում, և ինչու՞ տանջվելով անել այն աշխատանքը, որը չես սիրում, իսկ հետո ասել. «Էս կյանք չի», և նման այլ բաներ: Բացի այդ, եթե մի բան չսիրելով ես անում, երբեք մեծ հաջողությունների չես հասնի, քանի որ դրան չես տրամադրի ողջ ժամանակդ և ամեն առիթ կօգտագործես դրանից փախչելու համար:

Ճիշտ է, այսօր Հայաստանի աշխատաշուկան այդքան էլ չի փայլում իր առաջարկած աշխատանքով, կամ կարելի է ասել, որ ընդհանրապես չի փայլում, բայց ամեն դեպքում ես ինչ-որ նախնական աշխատանք եմ ուզում գտնել արդեն «շուրջ 6 ամիս»: 6 ամիս, հասկանո՞ւմ եք, թե դա ինչ երկար ժամանակ է: Ես իմ երազանքը կարող էի իրագործած լինել դեռ 6 ամիս առաջ, բայց ինձ արդեն 6 ամիս ուշացնում են իմ երազանքից: Ես հիմա լուսանկարչական ապարատ գնած կլինեի, գուցե իմ փոքրիկ լուսանկարչական գործը կունենայի, կամ գուցե ֆոտոլրագրությամբ կզբաղվեի: Բայց ոչ, ես նստած եմ տանը և սպասում եմ իմ ժամանակին, թե երբ վերջապես աշխատանք կունենամ:

Եվ խնդիրն ընդհանրապես քո ավարտած ֆակուլտետի մեջ չէ, և թե ինչպես ես սովորել, ու ինչ գույնի է դիպլոմդ: Որովեհտև աշխատանք չկա նույնիսկ միջազգային հարաբերությունների, իրավագիտության ֆակուլտետի շրջանավարտների համար, որոնք կարմիր դիպլոմով են ավարտել իրենց ուսումը:

Հայրիկս ասում է. «Եթե ծանոթ չունենաս՝ գործ չես գտնի, էս երկրում ոչ մի մեծ բանի չես հասնի»: Իմ ու հայրիկիս կռվի հավերժական թեման: Ես ասում եմ, որ եթե ուզում ես ինչ-որ բանի հասնել, նշանակություն չի ունենա, թե որ երկրում ես ապրում, կարևորը շատ աշխատելն է ու նպատակից հետ չկանգնելը: Ես հայրիկիս ասել եմ, որ նրան ապացուցելու եմ, որ հնարավոր է մեծ հաջողությունների հասնել: Եվ մենք պայմանավորվել ենք, որ 10 տարի անց ես նրան ցույց կտամ, թե ինչքան բանի եմ հասել իմ արդար աշխատանքի ու իմ թափած ջանքերի շնորհիվ:

Հասկանո՞ւմ եք, քանի որ մենք Հայաստանում ենք ապրում, ես չէի կարող ասել 5 տարի հետո, որովհետև երկրի ընձեռած հնարավորությունները հնարավոր է թույլ չտան: Բայց ես վստահ եմ, որ ես շատ բանի հասած կլինեմ, և հնարավոր է, որ ձեզ աշխատանք առաջարկողներից մեկն էլ հենց ես լինեմ:

Բայց ամեն դեպքում, խորհուրդ կտայի աշխատանք ընտրել ոչ միայն աշխատավարձի համար, այլև որպես անհատ ինքնահաստատվելու և այս աշխարհում ձեր մասին հիշողություն թողնելու համար: Իսկ ինձ մաղթեք, որ շատ չուշանամ երազանքիցս:

Ամեն օր նույն ճանապարհին

Երբ ես նորից երեխա դառնամ

 

Դուք ասում եք.
-Երեխաները մեզ հոգնեցնում են:
Դուք պարզաբանում եք.
-Պետք է իջնել մինչև նրանց մակարդակը:
Իջնել, խոնարհվել, կռանալ, սեղմվել:
Սխալվում եք:
Դրանից չէ, որ մենք հոգնում ենք: Այլ նրանից, որ պետք է բարձրանանք մինչև նրանց զգացմունքները:
Բարձրանանք, կանգնենք մեր ոտքերի ծայրերին, ձգվենք:
Որպեսզի չվիրավորենք…

Յանուշ Կորչակ
«Երբ ես նորից երեխա դառնամ»:

hripsegh

Կյանքը հատակում

Նախ սկսեմ այնտեղից, որ վերջերս մեծ հետաքրքրություն ներկայացնող ֆիլմ եմ դիտել և կցանկանայի կիսվել իմ տպավորություններով: Երևի թե մինչ այժմ դիտած բոլոր դոկումենտալ ֆիլմերից ամենալավը: Մի ֆիլմ, որի մեջ կար ամեն ինչ: Գուցե ավելին, քան ամենահայտնի սցենարիստների և ռեժիսորների` միլիոնավոր ու միլիարդավոր դոլարներ արժեցող ֆիլմերում: Ֆիլմը հիմնված է իրական դեպքերի վրա և 2004 թվականին արժանացել է Օսկարի` լավագույն դոկումենտալ ֆիլմ անվանակարգում: Զանա Բրիսկին` լուսանկարչուհի և ռեժիսոր, մեկնել էր Հնդկաստան՝ վավերագրել «Կարմիր լապտերների» փողոցների կյանքը, որտեղ տիրում էր անօրինականությունն ու քաոսը, զրուցել այդ փողոցներում ծնված և ապրող երեխաների հետ, այդ կյանքը ներկայացրել նրանց աչքերով: Ծրագրի հիմնական նպատակը այնտեղ ապրող երեխաներին այդ վիճակից լուսանկարչության միջոցով դուրս բերելն ու նրանց մտածելակերպը փոխելն էր, որպեսզի նրանք չկրկնեին իրենց ծնողների սխալները:

Գիտեք. ֆիլմը դիտելիս հերոսներից ամեն մեկի հետ ցավ ես ապրում` տեսնելով, թե նրանք իրենց մանկությունն ինչպիսի միջավայրում են անցկացնում, և թե ինչպիսի կյանք է նրանց սպասվում: Ախր, նրանցից յուրաքանչյուրն այնքան տաղանդավոր է, այնքան լավ ապագա կարող էր ունենալ… Ախ, միայն թե սխալ տեղում և սխալ միջավայրում ծնված չլինեին, ախ, եթե նրանք, այդ կեղտոտ միջավայրի պայծառ լուսարձակող մարգարիտները, ճիշտ ժամանակին և ճիշտ տեղում ծնվեին, ինչ բարձունքների կարող էին հասնել: Նրանց լուսանկարներն այնքան հետաքրքիր են և աչքի ընկնող, որ շատ լուսանկարիչներ նման արդյունքի կարող են հասնել միայն երկար տարիների քրտնաջան աշխատանքի արդյունքում: Գուցե դա նրանից է, որ երեխաներն ավելի պարզ են մտածում ու շատ չեն ընկնում մանրուքների հետևից: Նրանց համար կարևորը պահը որսալն է, իսկ մնացած բաներն արդեն կարծես ինքնըստինքյան ստացվում են (սա կարող է օրինակ ծառայել նրանց համար, ովքեր ցանկանում են լուսանկարչությամբ զբաղվել): Առաջին անգամն էր, որ նրանք տեսնում էին լուսանկարչական ապարատներ և մեծ ոգևորությամբ փորձում էին լուսանկարել ամեն հետաքրքիրը և շատ մարդկանց համար անհետաքրիր թվացողը: Իսկ նախաձեռնության հեղինակ Զանա Բրիսկին մեծ համբերատարությամբ բացատրում էր նրանց ամեն ինչ: Ու գիտեք, այդ պահին իմ մեջ արթնացան իմ առաջին լուսանկարչական դասի հիշողությունները, որից արդեն անցել է 4 տարի: Երբ ես նույնիսկ չգիտեի, թե ինչպես ճիշտ բռնել ֆոտոապարատը, թե ինչպես էին բացատրում լուսանկարչության ոսկե կանոնը, ինչպես գտնել լույսը և շատ ուրիշ բաներ, այն դեպքում, երբ ես երկնքից ու ամպերից բացի ոչինչ չէի նկարել: Չգիտեմ, երևի «Մանանայի» ծրագիրն ու առաքելությունն էլ ոչ այնքան պարզապես իրենց ամենօրյա աշխատանք-պարտականությունը կատարելու մեջ է, որքան լուսանկարչության և լրագրության միջոցով երեխաներին, իսկ հետո երեխաների միջոցով հասարակությունը փոխելու, նրանց ապագան ավելի լավը դարձնելու և, այն երեխաներին օգնելու մեջ է, որոնք իրոք դրա կարիքն ունեն:

Հ.Գ. Անպայման դիտեք և սովորեք Born into Brothels ֆիլմից, որը ինձ համար դեռևս լավագույնն է իր ժանրում:

Լուսանկարչությունը դռներ է բացում…

Երբ առաջին անգամ օգտագործեցի հեռախոսիս ֆոտոխցիկը, մտքովս անգամ չանցավ, որ ես կցանկանամ լուսանկարչությամբ զբաղվել և դրա միջոցով փոխել մարդկանց կամ ինձ շրջապատող հասարակությունը: Ես այն ժամանակ ամեն ինչից գոհ էի (թող տպավորություն չստեղծվի, թե հիմա դժգոհ եմ), ինձ ամեն ինչ սովորական էր թվում, և ես ինչ-բան փոխելու կարիքը չէի զգում: Եվ անգամ չէի էլ մտածի, որ մի օր կարժանանամ մրցանակի այն լուսանկարների համար, որոնք իմ մի մասն են կազմում: Եվ այդ գնահատանքը կլինի ոչ թե իմ հարազատի, ընկերոջ կամ որևէ մեկի կողմից, ով ինձ ճանաչում է, այլ մի մարդու` ով զբաղվում է լուսանկարչությամբ, հասել է մեծ հաջողությունների և ով ինձ պես ապրում է լուսանկարչությամբ:

Այդ մարդը ինձ համար դարձավ Նազիկ Արմենակյանը: Նա առանց ինձ ճանաչելու, իմանալու` իմ ով լինելը, բազմաթիվ թղթակիցների լուսանկարներից ընտրել էր հենց իմ լուսանկարները: Չգիտեմ, դա մի ուրիշ զգացողություն է` գնահատված լինել մասնագետի կողմից: Նամանավանդ այն դեպքում, երբ ինչ-որ մեկը նայում է քո լուսանկարները և ասում. «Հա, լավ, էս իբր խի՞ ես նկարել, ինչիդ ա, մեկ ա՝ էս երկրում առանց փողի բանի չես կարա հասնես», իսկ մեկ ուրիշը կարող է նայել բազմաթիվ լուսանկարներ և առանձնացնել հենց քոնը:

Ցուցահանդեսում ևս ներկայացված էին իմ լուսանկարներից, որը նույնպես գնահատական և պարգևատրում էր ինձ համար այս անգամ արդեն իմ սիրելի «Մանանայի» կողմից, երբ մյուսների լուսանկարների հետ միասին բազմաթիվ հյուրերի դատին հանձնվեցին նաև իմ լուսանկարները:

Բացի դրանից կցանկանայի առանձնացնել հատկապես մի հետաքրքիր երևույթ: Ես շատ եմ սիրում թեյի բաժակներ և նոթատետրեր ու արդեն բավականին մեծ տեսականի ունեմ: Եվ շատ հաճելի էր ստանալ նվեր այն երկու բաները, որոնք ես այդքան շատ եմ սիրում: Հիմա դրանք իրենց պատվավոր տեղն են զբաղեցնում իմ մեծ տեսականու շարքում:

Երբ սկսվեց մրցանակաբաշխության արարողությունը, ամեն մեկն իր խոսքն ասաց, և հերթը ժյուրիի անդամ Նազիկ Արմենակյանինն էր: Նա ևս ասաց իր խոսքը և հասավ այն պահը, երբ պատրաստվում էր ասել, թե ով է իր նախընտրած թղթակիցը.

-Բոլորն էլ լավ էին, բայց ինձ համար առանձնացրեցի մի աղջկա:

«Կարող ա՝ ես եմ, ասեց աղջիկ, չէ հա, դժվար թե, էնքան լավ աղջիկ նկարողներ կան, չէ, ես չեմ»,- ինքս ինձ հետ ակտիվորեն վիճում էի ես:

-Ինձ հատկապես դուր եկավ մարդկանց լուսանկարելու նրա մոտեցումը:

«Կարող ա ամեն դեպքում ես լինեմ, է չէ, ինչ եմ մեծ-մեծ բաներ մտածում, հաստատ ես չեմ»,- ինքս ինձ շարունակում էի հանգիստ չտալ:

-Հռիփսիմե Եղիազարյան,- վերջապես Նազիկ Արմենակյանը հնչեցրեց իր նախընտրած թղթակցի անուն-ազգանունը:

«Ե՞ս, ե՞ս, հաստա՞տ ես եմ, կարող ա՞ սխալ լսեցի, չէ, ես էի, հիմա ինչ անեմ, ոնց գնամ, բա որ չիմանամ՝ բեմի որ կողմից բարձրանամ (հենց սկզբից վատ տեսողությանս պատճառով անհագստանում էի, որ եթե անհրաժեշտություն լինի բեմ բարձրանալ, որ կողմից եմ բարձրանալու և այդպես էլ չէի գտել աստիճանները), իսկ եթե ինչ-որ բան էն չանեմ»,- իրար հերթ չտալով մեկը մյուսի հետևից մտքեր էին գալիս և գնում, երբ ոտքերս արդեն ինձ առաջ էին տանում:

Ճանապարհի կեսն անցնելով, չգիտեմ ինչու, նոր մտքեր եկան և շփոթեցրեցին ինձ. «Կարող ա պետք ա չբարձրանամ բեմ», ու մի պահ կանգնել էի, սակայն երբ հասկացա, որ ինձ են սպասում, արագ շարունակեցի ճանապարհս և նույնիսկ տեսա այն աստիճանները, որոնք ինձ այդքան անհանգստություն էին պատճառել: Դրանք այն երեք-չորս աստիճաններն էին, որոնք ինձ տանելու էին իմ առաջին մրցանակի հետևից (առաջին մրցանակը միշտ էլ ամենաթանկն ու հիշարժանն է լինում) և առաջինները այն բազմաթիվ աստիճաններից, որոնք ինձ պետք է տանեին իմ երազանքի հետևից: Ես արդեն բեմի վրա էի. Նազիկ Արմենակյանը կարդաց ինձ ուղղված իր խոսքերը. «Լուսանկարչությունը դռներ է բացում», շնորհավորեց և ինձ հանձնեց իր հեղինակած «Վերապրածներ» գիրքը: Ես իջա բեմից և միայն այն ժամանակ կարողացա հանգիստ շունչ քաշել, երբ արդեն նստած էի աթոռիս` ընկերուհուս կողքին (ում շնորհիվ իրականություն էր դառնում իմ երազանքը), և այս անգամ մտքերս պատերազմի մեջ չէին, միայն մտածեցի. «Ինչ լավ ա, ամեն ինչ հաջող անցավ»: Ականջներումս Նազիկ Արմենակյանի խոսքերն էին. «Լուսանկարչությունը դռներ է բացում»… Եվ իրոք, այն ինձ համար բացեց իմ առաջին հաջողության դուռը և գուցե էլի շատ դռներ կբացի, բայց ես միայն իմ մասին չէ, որ մտածում էի: Ես ցանկանում եմ, որպեսզի լուսանկարչության միջոցով ես այդ դռները բացեմ նաև մյուսների համար` նրանց օգնելով:

Երբ հասա տուն, տատիկս ուրախ-ուրախ շնորհավորեց ու ասաց. «Արաքսիին ասել եմ, որ մրցանակ ես ստացել: Հեսա սաղ գյուղը ռեկլամ կանի»: Ահա այպիսին էր «իմ Օսկարի պատմությունը»:

Բազմաթիվ կյանքեր կյանքիս մի գաղտնի անկյունում

Գիտեք, երբ երթուղայինով եմ երթևեկում, հասցնում եմ տեսնել մարդանց հույզերը, ինքս ինձ երևակայելով, պատմություններ հորինել նրանց մասին, հիանալ նրանցով, իսկ հետո` նրանց լուռ հրաժեշտ տալով հեռանալ: Չգիտեմ, այդ ամբողջ գործընթացը կարծես ամենօրյա հաճելի սովորություն դարձած լինի ինձ համար: Դա այնպիսի մեծ ուրախություն է իմ ամենօրյա, սովորական դարձած, անհետաքրքիր օրվա մեջ: Երևի թե իմ օրվա ընթացքում դա ամենահաճելի բաներից է, որ պատահում է ինձ հետ: Չնայած նրան, որ դեպի տուն ճանապարհը շատ երկար է, երբ սկսում եմ ուսումնասիրել մարդկանց, ճանապարհը կարճ է թվում  (ախր, մարդիկ այնքան հետաքրքիր են), և ժամանակը սկսում է չբավականեցնել:

Երբեմն ես կարողանում եմ հավերժացնել որևէ մեկին լուսանկարի մեջ, իսկ երբեմն ափսոսանքով ճանապարհում կամ հրաժեշտ եմ տալիս այն մարդկանց, ում անհատականությունը չի հասցնում որսալ ֆոտոխցիկս: Բայց գիտեք, ես դա գաղտնի եմ անում: Պարզապես մեր հասարակության մեջ քչերն են, որ թույլ կտան իրենց լուսանկարել, չնայած, եթե ուզում եք իմանալ, նման կերպ լուսանկարներն ավելի բնական են լինում, քանի որ մարդիկ ջանք չեն գործադրում գեղեցիկ լինելու կամ ինչ որ հույզ արտահայտելու համար: Նրանք պարզապես լինում են այնպիսին, ինչպիսին կան: Գիտեք, հաճախ այնպիսի մեծ ցանկություն է առաջանում՝ ճանաչել այն մարդկանց, ովքեր ինձ հետաքրքրում են (ձգում են իրենց հայացքով, գեղեցիկ դիմագծերով, նուրբ ձեռքերով, շարժուձևով), իմանալ թե ինչ պատմություն է թաքնված նրանց տխուր ժպիտի, ուրախ աչքերի, մտածկոտ հայացքի հետևում: Չէ որ նրանցից յուրաքանչյուրը մի յուրովի աշխարհ է: Ճիշտ է, մի օր, ինչ-որ պահի մենք բոլորս դառնում ենք միմյանց կյանքի մի մասը, հիշում ենք իրար կամ մոռանում, իսկ հետո հեռանում ենք, սակայն ամեն մեկը իր յուրատեսակ կյանքն ունի, և հնարավոր է, օրերից մի օր մենք կրկին հանդիպենք իրար, գուցե` ոչ, բայց իմ հերոսները անգամ անվերադարձ հրաժեշտից հետո միշտ մնալու են ինձ հետ: Չէ որ իմ կյանքի ինչ-որ պահի նրանք հանդիպել են ինձ, եղել իմ կյանքի մի մասը, ինձ ինչ-որ բան են հիշեցրել կամ սովորեցրել, նոր մտքեր են տվել ինձ կամ ուղղություն ցույց տվել, կամ պարզապես գեղեցկացրել են այն: Ամեն երթուղայինում մի առանձին կյանք է, մի ուրիշ աշխարհ, որտեղ քո  կյանքն է` շրջապատված բազմաթիվ ուրիշ կյանքերով:

Բավականությունս ավելի մեծ է լինում, երբ տեսնում եմ, որ այն, ինչով ես ապրում եմ, ինչով շնչում եմ՝ կարող է ներշնչանքի աղբյուր դառնալ մյուսների համար: Մի այդպիսի աշխատանք է այս փոքրիկ ստեղծագործությունը:

Ինչ-որ մեկը հաղթանակած, մեկը հենց նոր խոստովանություն լսած, մեկը համբույր կորզած, մեկ ուրիշը՝ վշտով, մյուսը՝ կորստով, մեկ ուրիշն էլ՝ դժգոհ, մյուսն էլ՝ զարմանքը չզսպելով, մեկը՝ մտածմունքով, մեկի աչքերը ցրտից լցված, կամ ուղղակի այդպես է թվում, իսկ իրականում դա խեղդված արցունք է: Մեկը՝ ուշացած. բոլորի մեջ մի ընդհանուր տխրություն կա, կիսատ, չլրացված մի բան: Մեկը՝ չսպասված բառերի ապտակի ազդեցության տակ: Մեկի խնդրանքն անպատասխան մնաց, իսկ մյուսի սպասումը ցնդեց, մեկի հոգում պատերազմներ են, մյուսի հոգում դատական նիստ է՝ առանց հայցվորի և առանց դատապաշտպանի: Մեկի սիրտն առանց բաճկոնի և անանձրևանոց թափառաշրջիկ է, մյուսինը նավահանգիստ է` հյուսիսից եկած զբոսաշրջիկի համար: Մեկի մեջ հիշողություններ, մյուսի աչքերին հոգնածություն է իջած, մեկն էլ հենց նոր քնեց` գլուխը սառը ապակուն հենած: Մի տեսակ հայկականություն կա այս ամենի մեջ, անսրտաբավ երգ ու մորմոք, որ հոսում է մեզերից մինչև կնճիռներ և կնճիռներից մինչև նրբազգաց ծնկներ…

Ձմեռ, Հրազդան, ակնթարթներ

Պատառիկներ մի խաղաղ երեկոյից

Մեր գյուղում գիշերային երկինքն ուրիշ է… Այնտեղ աստղերը մի տեսակ ուրիշ են. ավելի մոտ են, ավելի հարազատ, ավելի փայլուն: Նրանց ավելի հեշտ է նկատելը և ավելի հաճելի նրանցով հիանալը: ՉԷ որ քեզ ոչինչ հետ չի պահում, չկան այն անիմաստ զբաղմունքները, որոնք կազմում են մեր թվացյալ զբաղվածությունը: Շուրջբոլորը բնություն է և հետաքրքիր մարդիկ` էլ ավելի հետաքրքիր պատմություններով:

Մի երեկո, երբ բոլորս նստած զրուցում էինք, տատիկս խնդրեց, որ իրեն սովորեցնեմ հեռախոսով նկարել: Սովորեցրեցի, իսկ հետո մի քանի փորձ: Ամեն ինչ հաջող ստացվեց: Հետո ցանկացավ նկարել պապիկիս: Նկարելուց հետո տատիկս ինձ հարցնում է.

-Հիմա ի՞նչ, Շուրան մնաց մե՞ջը:

-Հա բա ոնց, տատ,- պատասխանեցի ես` ոգևորված տատիկիս բավականությունից:

-Հա, լավ, ի՞նձ ինչիա կընկարիս,- իր կիսագոհ դժգոհությամբ վրա բերեց պապիկս:

Իսկ տատիկս պապիկիս երկար սպասել չտվեց` պատասխանելով.

-Էնա, որ տունը չըլնես, կդնեմ կնայեմ մինչև կգաս:

Պապիկս ու տատիկս իրենց ուրույն աշխարհն ունեն իրենց հումորով ու կեսլուրջ-կեսկատակ կռիվներով: Գիտե՞ք, երեկոյան զրույցներից մեկում ինչ ասաց տատս: Պապիկս ասում էր, որ իրենք շատ են սիրում իրար և պետք է իրար հետ էլ մահանան: Իսկ տատիկս գիտե՞ք ինչ պատասխանեց: Ասում է.

-Այ մարդ, դու ինձնից 10 տարի մեծ ես, դու գնա` ես հետո կգամ:

Մեծահասակներն էլ մեծանալով դառնում են ավելի անկեղծ, ավելի մաքուր, ավելի պարզ, ինչպես մանուկ ժամանակ: Թվում է, թե կորցրած մանկությունն այնքան էլ կորած չէ: Վերջիվերջո բոլորն էլ գտնում են այն` այդ անդարձ կորցրած մանկությունը:

Հավանաբար դա է պատճառը, որ ամենաշատը մեծահասակների և մանուկների պատմություններն են, որ սիրում եմ լսել: Մնում է միայն ընկղմվել այս անծայրածիր աշխարհում, դառնալ դրա ուրույն մասնիկը…

Իմ ու իմ «հերոսների» աշխարհը

Ամեն դեպքում, ինչ մասնագիտություն էլ ընտրես կյանքում, այն ինչ-որ չափով փոխում է էությունդ, ներաշխարհդ: Ամենամեծ ազդեցությունը, սակայն, կարող է ունենալ միայն արվեստը: Առաջին հայացքից անգամ` արվեստագետները տարբերվում են իրենց արտաքին տեսքով: Չնայած ուշ, բայց ոչ այնքան ուշացած, ես էլ հասկացա, որ արվեստն ինձ ավելի հոգեհարազատ է: Ես միանգամից սիրեցի լուսանկարել ու ոչ պարզապես, այլ մինչև ականջներիս ծայրը սիրահարվեցի այս մասնագիտությանը: Սակայն չէի ցանկանա, որ այն դառնար ինձ համար աշխատանք, երբ ամբողջ օրը զբաղվում ես դրանով, և դրա մասին գիտեն բոլորը: Կցանկանայի, որ այն ինձ համար լիներ մի գաղտնի անկյուն, մի լքված կառույց, որի մասին միայն ես կիմանայի: Կցանկանայի, որ այն ինձ համար լիներ մի այնպիսի զբաղմունք, որի համար ես ամեն կերպ կփորձեի ամենազբաղված օրվանից անգամ ժամանակ առանձնացնել, այլ ոչ թե ամեն առիթ փորձեի գտնել դրանից փախչելու: Գուցե սիրեցի այս մասնագիտությունը, քանի որ այն հնարավորություն է տալիս զգացմունքներդ ինչ-որ գերբնական ձևով արտահայտել մյուսների միջոցով: Կամ սիրեցի, որովհետև միշտ վախենում եմ ինչ-որ բան, ինչ-որ մեկին մոռանալուց: Հաստատ չգիտեմ` ինչու, բայց սիրեցի: 

Ասում են, եթե ինչ-որ բան իրոք շատ ես սիրում, դժվար է բացատրել, թե հատկապես ինչու ես սիրում: Հավանաբար սրանով է պայմանավորված, թե ինչու չեմ կարող բացատրել, թե ինչու եմ այդքան տարված լուսանկարչությամբ: Պարտադիր կերպով ինքս եմ ընտրում «հերոսներիս»: Նրանք պետք է առանձնանան, տարբերվեն բոլորից (ոչ միայն արտաքնապես, այլև ներաշխարհով), միևնույն ժամանակ, իրենց մեջ ամբողջացնելով բոլորին: Ամենամեծ բանը, որ լուսանկարը մարդուն կարող է տալ` հիշողությունն է, կյանքի անցողիկ միլիվայրկյանը: Սակայն այն ավելին է: Այն հույզ է, զգացմունք է, իր հետևում զգուշորեն թաքցնող մի ամբողջ կյանքի պատմություն է: Նայելով նկարում պատկերված անձին` կարող ես նրա աչքերում տեսնել ավելին, քան կարելի է պատկերացնել. ուրախություն, վիշտ, ցավ, սեր, տխրություն, հուսահատություն, օգնության տենչ, հիասթափություն… Իրական կյանքի իրական արտահայտումը լուսանկարի միջոցով հնարավոր է, երբ այն, ինչ ուզում ես լուսանկարել, լուսանկարում ես առանց նախապես զգուշացնելու: Երբ «հերոսդ» ապրում է իր առօրյայով, իր զգացմունքներով, իսկ դու պարզապես որսում ես այդ պահն ու հեռանում, անհետանում ես նրա կյանքից, և նա անգամ չի էլ իմանում քո մասին, չնայած, դու ամեն օր շարունակում ես հիանալ նրանով` չիմանալով անգամ նրա անունը:

Չգիտեմ, դա լրիվ ուրիշ աշխարհ է: Դա իմ աշխարհն է: Իմ ու իմ «հերոսների» աշխարհը…

Սեպտեմբերի 1–ի հակառակ երեսը

Բոլորի համար աշնան առաջին ամսվա առաջին օրը նշանավորվում է կամ առաջին անգամ դպրոց գնալով, կամ համալսարան` դեպի նոր կյանք մուտքով:

Լուսանկարը` Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Լուսանկարը` Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Բայց շատերը շարունակում են կրկնել իրենց` արդեն ծիսակարգ դարձած առօրյան, ինչպես և մեզանից շատերն էին անում ամառային արձակուրդների ժամանակ: 

Լուսանկարը` Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Լուսանկարը` Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Ֆոտոշարքով կուզենայի ցույց տալ սեպտեմբերի 1-ի հակառակ երեսը` այն երեսը, որը հաճախ անուշադրության է մատնվում: Երբ առաջին անգամ լսեք սեպտեմբերմեկյան ֆոտոշարքի մասին, երբեք չեք մտածի, չէ՞, երթուղայինի սպասող տատիկի, կրպակի հարևանությամբ ամեն օրվա նման նարդի խաղացող պապիկների, իր ապրանքը հարմար վայրում տեղավորած վաճառողի առևտուրը, խափանված մեքենան ջանասիրաբար «ուշքի բերող» վարորդի, կամ էլ իր առօրյա գործերով տարված կնոջ, ով` հավանաբար չափազանց զբաղված լինելով միայն բավարարվեց իրար հետ կռվող երեխաներին խոհանոցային խառնաշփոթի միջից բարձր ձայնով սաստելով…

Լուսանկարը` Հռիփսիմե Եղիազարյանի

Լուսանկարը` Հռիփսիմե Եղիազարյանի