Անուշ Դավթյանի բոլոր հրապարակումները

anush davtyan

Խմող չենք, խմում ենք

Քյավառի մասին խոսելիս երևի առաջին բանը, որ բոլորի մտքին գալիս է, խմիչքն է։ Ավելի կոնկրետ՝ խմելը։ Իսկ եթե էլ ավելի կոնկրետացնեմ, քյավառցիների հարբած լինելը ամեն օր ու ամեն ժամի։

Տարածված կարծիքին համաձայն՝ Քյավառի փողոցներում մարդ չկա, որովհետև տանը նստած խմում են, մի բան են տոնում (առիթն արդեն կարևոր չէ) կամ էլ գերեզմանոցներում հանգուցյալի հետ են կիսում իրենց կերածն ու խմածը։ Եթե փողոցում մեկին տեսնես, երևի մի տնից մյուսն է գնում՝ քեֆը շարունակելու։

Մի անգամ կանգառում կանգնած սպասում էի տրանսպորտիս, Երևանում էի, իհարկե։ Պատահաբար լսեցի, թե կողքիս կանգնածները ինչ են խոսում։ Պարզվեց, որ մեկը նկարիչ է, մյուսն էլ հավանաբար նրա հին ծանոթը, ու նրանք պատահաբար հանդիպել էին այդ կանգառում։ Նկարիչը իր նորություններից էր պատմում, ասաց, որ վերջին անգամ Քյավառ էր գնացել՝ գործերը վաճառելու։ Նրա զրուցակիցն էլ զարմացավ, ասաց․

-Արաղի շշե՞ր էիր նկարել, որ ծախվի։

Զրույցի շարունակությանը ես չմասնակցեցի․ երթուղայինս եկավ։ Բայց էդ դեպքը դեռ երկար կմնա մեջս։

Ես քյավառցի եմ, բայց չեմ խմում։ Դե, առիթից առիթ, միայն եթե հաճելի միջավայրում եմ։ Բայց «տնական արաղ» չեմ խմում, գինի եմ նախընտրում։

Ես Քյավառից եմ, բայց ներկայանալիս ասում եմ՝ Գավառից եմ։ Միշտ մտածում եմ, որ էդպես ավելի հեշտ կպատկերացնեն։ Իսկ իրականում «Քյավառ» անունն ավելի տարածված է։

Ծնվել ու մեծացել եմ Քյավառում, բայց դժվարանում եմ մեր բարբառով խոսել, որովհետև տանեցիները Հայաստանի տարբեր ծայրերից են, ու մենք բարբառով չենք խոսել երբեք տանը։

Կյանքիս գրեթե ամբողջ մասը Քյավառում եմ եղել, բայց երևի հարկ եղած չափով չեմ գնահատում դա։ Ու էս ամենի արդյունքում ես լրիվ պատկերացում չունեմ իմ Քյավառի մասին։

Բայց մի բան հաստատ եմ ասում։ Մենք բարի լույս ասելիս կենաց չենք խմում ամեն առավոտ, ոչ էլ երեկոյան բարի գիշերին։ Մեր տներից օղու դատարկ շշեր նույն քանակով են դուրս գալիս, որքան մնացած տներից։ Իսկ առիթից առիթ բոլորս էլ խմում ենք։

Լուսանկարը` Արտյոմ Մամյանի

Հայաստանում Հայաստանից կամ ամերիկացիների արկածները ՀՀ-ում

Մի բուռ Հայաստան ենք, կես բուռ ժողովրդով ապրում ենք էս տարածքում, բայց մի Ռուսաստանի չափ նպատակներ ու ձգտումներ ունի ամեն մեկս։ Մենք բոլորով էլ ուզում ենք հիասքանչ կրթություն ստանալ արտասահմանում, ինչից հետո մեզ կառաջարկեն մշտական աշխատանքի մնալ էդտեղ։ Մի մասը ուղղակի կհրաժարվի, որ գա մեր հողը շենացնի, մի քանիսը երկու տարի հազիվ ձգեն, հետո փախչելով հետ գան։ Մնացածն էլ հենց դրան էին սպասում, որ էլ կյանքում չվերադառնան։

Բայց էս մի բուռ Հայաստանը, դու մի ասա, ուրիշների համար էդ ի՜նչ գրավիչ ա, էլ սուս։

Օրինակ՝ էս «գիժ» ամերիկացիները քնում են, զարթնում ու անհայտ մի ծրագրով գալիս են Հայաստան, որ տարիներով կամ, ով գիտի, մշտական բնակություն հաստատեն իմ ու քո պապերի հողում։ Լավ, հլը Հայաստան գային, Երևանի կենտրոնում ճոխ բնակարան վարձեին՝ կհասկանայի, բայց չէ։ Սրանք ինչ-որ ձևով հաջողացնում են ոչ ավել, ոչ պակաս Գավառ էլ գալ (կամ ոնց տեղացիները սիրելով ասում են՝ Քյավառ)։

Քյավառի համեստ անկյուններից մեկում մի կորած շենք է վեր խոյանում։ Ու լեգենդներ են պտտվում, որ էդ շենքում ամերիկացիներ են բնակվում։ Լուսաբացին իրենք դուրս են գալիս շենքի երկաթյա դռներից, հեծնում են իրենց երկաթե նժույգները (հեծանիվ են քշում, ուրիշ բան չմտածեք) ու սլանում են անհայտ ուղղությամբ։ Իսկ երեկոյան արևի վերջին շողերի հետ նրանք վերադառնում են իրենց կացարանը, մետաղե ձիերին «ախոռում» անկյուն են կանգնեցնում, որ չեն կարողացել պատվով հաղթահարել Քյավառի բազմամյա «լադոկները» (փոսերը)։ Հետո իրենք էլ գնում են մարդա իր սենյակ ու օրվա հացը վայելում։ Ամեն ինչը ամերիկյան լավագույն ֆիլմերի ավանդույթներով։

Բայց էս լեգենդն ավելի իրական է, քան, օրինակ, Բիգֆութի մասին հորինած պատմությունները։ Հա, հա, ես իմ աչքերով եմ տեսել, թե ոնց էին այր ու կին՝ մի մարմին, իջնում «երրորդ մասի» ճանապարհով (մենք էլ ունենք տենց բաներ)։ Էնքան էլ վստահ չեմ, որ հենց ամերիկացի էին, հեծանիվի գույնից ու «պեդալները» պտտելու արագությունից դժվարանում եմ ազգությունը կռահել, բայց դե, լեգենդին լրիվ համապատասխան էին։ Մի խոսքով՝ էս մարդիկ իրենց փոքրիկ աշխարհն ունեն արդեն մեր առանց էդ էլ փոքրիկ Քյավառում։ Իրենք գործի են գնում, չգիտեմ էլ՝ ինչ են աշխատում, ոնց որ թե անգլերենի հետ լավ չի տեղի ժողովուրդը։ Բայց փաստ, որ մի բանով զբաղվում են, չէ՞, մեր Քյավառում։

Այ, ինչի՞ պիտի ամերիկացին իմ հողում գործ գտնի, ոտքով-ձեռքով ավելի լավ շփվի տեղացիների հետ, իսկ ես կամ իմ պես մեկը՝ չէ։ Ենթադրում եմ, որ գոհ են իրենց կյանքից, թե չէ՝ չէին մնա, կփախչեին։ Իսկ որ իրենք գալիս են, ուրեմն մի բան կա, չէ՞, էս փոքր հողի վրա։ Ուրեմն արժի, չէ՞, որ մենք էլ մնանք, փորձենք էդ մի բանը գտնել ու ուրախանալ դրանով։

Հայաստանում մնալով՝ մտովի գնում ենք Հայաստանից։ Մենք գնում ենք, բայց ուրիշներն էլ գալիս են, ախր։ Գալիս են էդ բանի հետևից, որ մենք չենք տեսնում։ Ուզածս մի բան ա, էդ մի բանը։

anush davtyan

Հետքննականների շարքից

Ուրեմն, շաբաթ օր էր։ Ես ուղղակի նստած էի բազմոցին, առավոտից սկսած՝ շարունակում էի ոչ մի բան չանել։ Արդեն երկրորդ ֆիլմն էի նայում, որերոդ հաղորդումը միացնում հեռուստացույցով։ Մեկ էլ տեղիցս վեր կացա․ շատ էի նստել արդեն, հանգստացել էի։ Հեռախոսս վերցրի, որ Անետին գրեմ հերթական «սկսե՞նք»-ը, ու սկսենք պարապել։

Ոնց վեր էի կացել, էդպես էլ հետ նստեցի տեղս։ Ախր, էլ ի՞նչ քննություն, ի՞նչ բան, եթե հլը ուրբաթ օրն էր էդ մղձավանջը վերջացել ու չպիտի սկսվեր մինչև էս դեկտեմբեր։ Մի խոսքով, սթրեսը մենակ քննական կամ նախաքննական չի լինում։ Ամենաիսկականը հետքննական է, որ էլ անհանգստանալու տեղիք չունես, բայց առավոտ վեցին կարող է պատահի՝ զարթնես, գնաս քսերոքսներիդ հետևից, վերնագիրը կարդաս, ասես՝ վայ, էս մեկը չեմ հիշում, քննությանը մտնելուց առաջ կկարդամ։

Ի դեպ, ուզում եք՝ հրաշք ասեք, կամ ուրիշ անուն տանք էս երևույթին, բայց ամեն քննությունից առաջ ինչ-որ պատահականությամբ ես կրկնում էի էն հարցերը կամ գոնե դրանցից մեկը, ինչը կես ժամ հետո ընկնում էր քննությանը։ Բայց էս հրաշքները Անուշի աշխարհում էին լինում, ու միգուցե ուրիշների բախտը սենց չէր բերում։

Բայց եթե ինձ տային էդ հնարավորությունը՝ հորինելու մի աշխարհ, ես դրա անունը կդնեի «քննություն», իսկ հերոսներ կդարձնեի Անիին ու Հայկին, որ գոնե էդտեղ հանդիպեին, ու իրենց հանդիպման խնդիրը լուծվեր, էլ քնննական հարցաշարում չներառեին։ Ու եթե ես հորինեի էդ աշխարհը, Անին ու Հայկը մտքում իրար տառապյալներ կասեին, հեռախոսի մեջ էլ կգրանցեին «Անի իրավ-ֆրանս» ու «Հայկ․Եսայան» կամ «Հայկ քսերոքս», որովհետև էդ աշխարհում քննությունը բարձր ստանալու շահն էր լինելու առաջնային, ու պարապելու նյութեր գտնելը բնազդ էր դառնալու։

Մեր աշխարհում կյանքը կսկսվեր առաջին քննաշրջանից՝ առաջին միջանկյալից։ Հերոսների շփման առաջին դրվագը կլիներ իրարից լեկցիայի ձայնագրություն ուզելը։ Հետո տետր, քսերոքսներ, ու էս ամենը կաճեր մինչև երեկոյան վիդեոզանգեր, ինչն էլ աստիճանաբար կդառնար 24-ժամյա խոսակցություններ՝ հինգ-հինգ րոպե ընդմիջումներով, որ թեյ դնեն, առույգ մնան։

Մեկ-մեկ կարող էին բուհ գնալ, որ տեղում պարապեն, ժամանակ չկորցնեն իզուր, բայց էդ հիմնականում քննությունների օրը հենց։ (Էնքան էին խնայելու էդ ժամանակը, որ «ժմկ» դառնար, թանաք շատ չուտեր։) Առավոտ լուսո տեղում էին լինելու, կպնեին գործի, ու՜խ։ Մարդ ասում ա՝ գիտության տակն են առնում, իսկ իրականում ուղղակի ծերը ծերին են հասցնում։

Անիս ու Հայկս կլինեին ուսանողների բուհական կյանքի մարմնավորումը, իրենց տառապանքների՝ կյանք ստացած տեսքը։ Իրենք կպայքարեին էնքան, մինչև դրական չստանային բոլոր քննությունները, իսկ դրանից հետո՝ երկու անգամ էլ ավելի, որ կարմիր դիպլոմով ավարտեն․ չէ՞ որ առանց կարմիր դիպլոմի՝ կյանք չկա։

Էս ամենը մի կողմ՝ ավարտելիս իրենք կրակի կտային մինչ էդ օրը արված ամեն տեսակի նյութ, համակարգչի աղբամանից կօտարեին մինչ էդ օրը ջնջված բուհական ցանկացած հանձնարարություն ու հեռախոսներից կմաքրեին գրատախտակից արված բոլոր ձեռագրի ու գույնի նկարները։ Վերջում էլ, իրար կողքի կանգնած, հիստերիկ ծիծաղով կնայեին էդ կրակ ու բոցին, հրաժեշտ կտային իրար ու կգնային աշխարհիցս դուրս։

Ու ոնց ասում են, հավերժ կարելի է նայել մի բանի։ Թե ինչպես են այրվում կոնսպեկտներդ ու քսերոքս արած լեկցիաներդ։ Ափսոս, ինձ այդ բերկրանքը զգալու հաճույքը չեն պարգևել։ Ես լեկցիաներս կտակում եմ հաջորդ երկրորդ կուրսին։

anush davtyan

Մեմուարներ կորած կյանքից

45 թիվն էր, մտանք Բեռլին… Չէ, չէ, մի րոպե, ուրիշ բան էր։ 45 թիվն էր, Աննա Ֆրանկը մահացավ, իսկ մենք մինչև հիմա գիտենք իր մասին, կարդում ենք, գնում տեսնում ենք տուն-թանգարանը։ Աննան իր ժամանակին գրի էր առել էն ամենը, ինչ եղել էր իր հետ։ Իսկ հետո էդ գրառումները լույս տեսան, հրապարակվեցին ու հասանելի դարձան բոլորին։ Մարդիկ կարդում էին, հիանում, իրենց Աննայի տեղում պատկերացնում։ Հետո Աննայի տունը դարձրին թանգարան, որ տեսնենք էն միջավայրը, որտեղ ինքը ստեղծագործել է, ու անվերջ հիանանք։

2018 թիվն էր, ևս մեկ անգամ հեռուստացույցով ցույց էին տալիս «Մալավիտա» ֆիլմը։ Կինոյի վատ տղերքից մեկը գրում էր իր կյանքի մասին, մաֆիոզի եղած տարիներն էր նկարագրում, «անգամ եթե ոչ ոք չկարդա»՝ ոնց ասում է ինքը։ Բայց կարդում են նրա ընտանիքի անդամները, ծանոթ ոստիկանը, ֆիլմում չի ասվում, բայց երևի հետո էլի մարդիկ կլինեն, որ կկարդան։

Ամերիկացի մաֆիոզիի կյանքը հրեա աղջկա՝ Աննայի կյանքին հավասար ներկայացվում է ամբողջ աշխարհին։ Ու ոնց մտածում եմ, էս ամենի կողքին իմ կյանքն էլ կարող է իր տեղը գտնել ու «Նյու Յորք Թայմս»-ի լավագույն բեսթսելլեր դառնալ։

Որ գրեի, ամեն ինչից կգրեի՝ ամեն քայլիցս ու մտքերիցս բռնած։ Օրինակ․

«Դեռ 18 թիվն էր։ Ես անցնում էի Բլուրով։ Եվս մի անգամ բացահայտեցի Լիբանանի դեսպանատունը՝ էս անգամ արդեն վստահ լինելով, որ Լիբիան չի։ Ամպամած էր։ Իսկ, օրինակ, Անգլիայում ձյուն էր գալիս էս օրը։ Քայլում էի ու հպարտանում ինձնով, որ գիտեմ Քեռու փողոցի տեղը։ Հպարտանալու առիթս շատ կասկածելի էր, բայց հեռավոր անցյալում, երբ ինձ մոտեցավ մի կին ու հարցրեց, թե որտեղ էր էդ փողոցը, ձեռքով-ոտքով բացատրեցի, քարտեզը գծեցի, որ գնա, չկորչի։ Ու հիմա, եթե կյանքում ինձ պետք էլ չգա, օրինակ, հավանական վարկածները հերքել կարողանալու ունակությունը, արդեն էդքան էլ չեմ նեղվի։ Քեռու փողոցը որ պետք եկավ, էդ էլ իր տեղը կգտնի։ Մի անգամ, որ էս կողմերով գնում էի, նկատեցի, որ նոր էին ներկել գետնի ճանապարհային նշանները։ Հետո մեկ էլ տեսա աշխարհիս «ամենաժուռնալային» տեսարանը։ Սենց կողքերս լրիվ դեղին էր ասֆալտը, վառ գազարագույն դարպասներով ու կեղտոտ դեղին պատերով տուն էր, դիմացն էլ՝ մի հատ դեղին-դեղին վոլգա։ Նայում էի, չէի կշտանում։ Հեռախոսս հանեցի, արագ նկարեցի։ Գոհ էի ինձնից, երջանիկ էի։ Մի քիչ էլ գնացի ու գետնին գտա մեքենան օդափոխելու էն «յոլըչկեքից»՝ Ամերիկայի դրոշով։ Էդ էլ նկարեցի։ Այսինքն՝ չէ, լավ չստացվեց։ Մարդիկ հավաքվեցին, տարօրինակ էին նայում ինձ արդեն, արագ գնացի։ Հետո եկա տուն ու պատահաբար անվերադարձ ջնջեցի վոլգայի նկարները։ Աշխարհիս հիմարն էի զգում ինձ։ Ու էդ օրվանից ի վեր ամեն անգամ, երբ անցնում եմ Բլուրով, սպասում եմ էդ վոլգային ու գետնին թափած աղբի մեջ ման եմ գալիս «յոլըչկան»։ Բայց էլ չկան, երկուսն էլ չկան։ Ու ինստագրամիս չփոստված նկարները, չհավաքված լայքերը լուռ տխրում են անկյունում։ Ֆեյսբուքի մշտահայությունն էլ տենց էլ կարոտ մնաց նկարներիս տակ քոմենթներ գրելուն»։

Իմ իրականությունն էլ սենց դասավորվեց, կգրեմ էն, ինչ կա։

Բայց մինչև էս ամենը գրեմ, մինչև սրա արժեքը հասկանան ու կարդան, հաստատ շատ ժամանակ անցած լինի։ Ու կարդացողին անծանոթ են լինելու լիքը-լիքը բառեր, օրինակ՝ հեշթեգ, մեմ, մեմասիկ, աճող ձնագունդ, ջեռուցում, անձրև, Հոլանդիա կամ Երևան (մի հաշիվ է լինելու), օդ (օդը լեգենդ է լինելու տարիներ հետո), օզոնի շերտ, վերջիվերջո՝ լումա։ Կարդացողը կուզի մտնել Գուգլ, որ հասկանա, թե ինչի մասին եմ գրել, թե ինչ իրականությունում եմ ապրել, բայց ախր, Գուգլ էլ չի լինի շատ ու շատ հետո։ Ուղղակի կանցնի էդ մասերը, իսկ վերջում իմ իրականության հուշերը իր համար ուղղակի գիտաֆանտաստիկա են դառնալու։

anush davtyan

Հիշելու ժամանակը

Ինչքան թարմ են հիշողությունները, էնքան ավելի մանրամասն ես հիշում ամեն ինչ։ Ինչքան մոտ ժամանակաշրջան ես վերցնում, էնքան ավելի շատ բան ես հիշում էդտեղից։

Վերջին դեպքերից, օրինակ, հիշո՞ւմ ես՝ ոնց պատահաբար բացեցիր հեռախոսիդ տեսախցիկը ու ինքդ քո դեմքից վախեցար։ Կամ հիշո՞ւմ ես, թե ոնց էիր Word-ի ֆայլի մեջ շարադրում վերջին հանձնարարությունդ։ Երևի լավ պարզ կհիշես։

Իսկ որ մի քիչ հետ գնանք, ասենք՝ քեզ առաջին անգամ են ինչ-որ տեղ ուղարկում մենակ։ Ես, օրինակ, 16 տարեկան էի։ Ենթադրենք՝ դու էլ մի էդքան։ Տնից դուրս եկար, ուղևորվեցիր արդեն, հիշո՞ւմ ես ճանապահը, ո՞ւմ հետ ես խոսել, ի՞նչ ես ասել, ի՞նչն էր քեզ նեղում, որ ամաչում էիր ասել։ Ես լավ եմ հիշում, առաջին փորձս չեմ մոռանում։ Հիշում եմ, որ ահավոր շատ եմ սպասել ինքնաթիռ նստելուն, տեղ հասնելուն, դուրս գալուն, ծանոթ մարդ գտնելուն։ Հետո սպասում էի՝ տուն հասնենք։ Հիշելու շատ բան կա, եթե առաջին անգամն էր։

Մի քանի տարի էլ հետ գնանք, 2011 թիվն է, մանկական Եվրատեսիլը Հայաստանում են անցկացնում։ Ես ենթադրում էի, որ շատ նշանակալից օր էր բոլորիս համար, պիտի որ հիշես էդ օրը։ Ի՞նչ էիր անում, գնացի՞ր Դալիթային տեսնելու, քո մաման է՞լ ասաց, որ սենց բան երևի էլ չլինի։ Իմն ասաց, դրա համար էլ գնացինք Համալիր։ Ելույթներից բան չեմ հիշում, բայց հաստատ գիտեմ, որ կեսից դուրս եմ եկել ջուր ու ժելե առնելու։

Կամ ավելի վաղ տարիքում, հիշո՞ւմ ես, թե ոնց էիր բազմոցների գլխին ման գալիս, շալվարով քսմսվում պատերին, հետո գաջից սպիտակած՝ գնում մամայի մոտ, ասում էր՝ էս ինչ ա եղել, դու էլ ձայն չէիր հանում։ Ես էլ փրկարարություն էի անում, ջրի հատակից խաղալիքներիս էի փրկում, ցամաք հանում։ Կամ էլ «Ֆորդ Բոյարդ» էի խաղում, բանալիներ էի գտնում ու մատներով ցույց տալիս՝ քանի հատ ունեմ։

Դպրոցը հիշո՞ւմ ես, առաջին դասարանը, առաջին օրը։ Ոնց շարք կանգնեցրին, քեզ կանչեցին, բանալի կախեցին քո վզից, որ գիտելիքների դուռը բացես դրանով։ Հետո տարան դասարան, նստեցրին անծանոթ երեխեքի կողքին, սկսեցին ծանոթացնել։ Ես բան չեմ հիշում։ Մենակ կոկոսի փաթիլներով թխվածքս եմ հիշում, որ աշխարհի ամենահամով բանն էր ինձ համար։ Տղաներինը կապույտ էր, աղջիկներինը՝ վարդագույն, ու բոլորի վրա զանգեր էին նկարած։

Բա որ ավելի փոքր էիր, հաստատ մամայի ընկերուհու տուն հյուր գնացել ես։ Հեչ հիշո՞ւմ ես, թե ինչ ես արել, ոնց էիր տակդիրի հետ պայքարելով վազվզում իրենց տանը։ Դժվար, լավ դե։ Ես էլ չեմ հիշում, ինչ մի հիշելու բան է։ Մենակ «Բիոնիքըլներն» եմ հիշում, շատ էին դուրս եկել։

Ինչքան ավելի հեռու գնանք, էնքան քիչ բան կլինի հիշելու, եթե ընդհանրապես մնա որևէ բան։

Միգուցե արժեքավոր բաներ չհիշես, կամ մենակ քեզ թվա, որ դրանք կարևոր են ու նշանակություն ունեն, բայց հենց էդ հիշածներդ են քո անցյալը դառնում, քո աչքերում դու էդպիսին ես երևում։

Ու թող ես հաշվեմ, որ արդեն 165052,01 ժամ ապրել եմ ինձ հատկացված կյանքից, թող չհիշեմ դրա մեծ մասը, բայց մտքումս պահեմ էն քիչը, որ հիշում եմ և ուրախանում։

anush davtyan

Հինգ զգայարաններս

Հենց պարապ եք մնում, սկսեք ձեզ ուսումնասիրել։ Էնքան հետաքրքիր բաներ են ի հայտ գալիս, որ չեք էլ պատկերացնի։

Ես ենթադրում եմ, որ ամեն զգայարան իր առանձնահատկությունն ունի։ Ամեն զգայարան ունի իր նախասիրությունները։

Լսողությանս համար, օրինակ, թմբկաթաղանթի չափ անհրաժեշտ են երգերը։ Ինքնագլուխ կազմակերպած երաժշտական «քուիզերի» շնորհիվ զգացել եմ, որ ամբողջ օրը երգում եմ՝ մտքում կամ քթիս տակ։ Մի անգամ էլ, երբ էլի մտքում երգում էի ու դրան զուգահեռ հաց ուտում, հայրիկս ասաց. «Էդ երգո՞ւմ ես»։ Ես էլ ինձ չհասկացողի տեղ դրեցի ու ասացի՝ չէ։ Հետո պարզվեց, որ գլուխս շարժում էի տակտով։ Արդյունքում եկել եմ էն եզրակացությանը, որ ամեն մեկն էլ իր կյանքի «սաունդթրեքն» ունի։ Էն ֆոնի երգը, որ միշտ հետդ է, ոնց որ կինոներում է լինում։ Ու ամեն պահի, ամեն տրամադրության համար առանձին երգ կա։

Երգ կա, որ տրանսպորտում լսես, երգ կա, որ երեկոյան տուն գնալիս լսես փողոցում, երգ էլ կա, որ դրա տակ ատամներդ լվաս ու մի պահ դադար տաս, որ ողողում անես, հետո էլի շարունակես։ Երգեր կան, որ միայն բաղնիքում ես երգում, որովհետև այլ հավասար պայմաններում դրանք ազդում են նյարդերիդ։ Դե, եսիմ, քանի տարի առաջ ավելացրածներն են, որ ձեռքդ չի բռնում ջնջել։

Ամեն անգամ, որ պիտի մի բան գրեմ, երգ եմ միացնում, մի երկու րոպե երգում եմ հետը, հասկանում եմ, որ չէ, էդպես չեմ կարողանում կենտրոնանալ։ Անջատում եմ ու հետո անցնում գործի։ Ամեն անգամ։

Մի պահ էլ զգացի, որ իրականում ուղղակի բզիկներով մարդ եմ, ով ցանկացած սարքի ձայնը մենակ կլոր թվերի վրա է դնում, կամ եթե թիվ չի, այլ պատկեր (շրջանաձև կամ հեռախոսակապի անտենայի պես), պատկերի ուղիղ մեջտեղում։ Դե, սիմետրիա կա, հազար ու մի ուրիշ բան, որ պարտադիր են թվում լսողությանը։

Եթե հոտառությանն անդրադառնանք, ասեմ, որ մի անգամ փակ սենյակում էնքան նստեցի, օդը տաքացրի իմ արտաշունչով, որ արդեն բոված պիստակի հոտ էր գալիս։ Շատ հաճելի էր, իհարկե, բայց տարօրինակ։ Երևի ամեն մեկը տարբեր ձևով է ընկալում իր արտաշնչածը։

Երբ սենյակում եղբայրս օծանելիք է ցանում, ռեֆլեքսորեն կռանում եմ, աշխատում եմ մի բանով ծածկել գլուխս, որ եթե հանկարծ էլի որոշի իմ վրա ցանել, ինչպես տարիներ առաջ էր անում, պատրաստ լինեմ հարվածին։ Չեմ դիմանում էդ հոտին։ Չէ, էլի սիրում եմ, բայց ուրիշի վրա, ու էն աղջիկների չափ չէ, որ իրենց պապաների օծանելիքը տանում են, ու իրենք սկսում օգտագործել։ Չափի մեջ, էլի։

Համից բերեք չխոսենք, դեռ չեմ հասել դրան։

Ինչ վերաբերում է տեսողությանը, էդ իմ թույլ տեղն է։ Ոչ թե վատ եմ տեսնում, այլ վախենում եմ սկսել վատ տեսնել։ Ու դրանից ամեն անգամ ավելի շատ եմ լարում աչքերս, հենց վախը սրվում է։ Երևի հոգեբանական բան կա էս ամեն ինչի մեջ։ Օրինակ՝ երբ կարոտում ես մեկին կամ ուղղակի շատ ես մտածում մեկի մասին, ում վաղուց չես տեսել կամ սպասում ես, աչքերիդ առաջ հա ինքն է գալիս։ Մանավանդ օրվա մութ ժամերին, որ էլ նորմալ չես էլ տարբերում դեմքերը, ամեն հաջորդը քո սպասած մարդն է դառնում։ Կամ եթե չսպասես էլ, ուղղակի մտածես, մեկ է, աչքերիդ առաջ կգա, իր դեմքը մեկին կհագցնի ու քեզ կհամոզի, որ ինքն է, մինչև չթարթես ու նորից չնայես։ Ինքդ քեզ համոզում ես, որ ուզածդ մարդն է, որ հետո հետ համոզես, թե սխալ ես տեսել։

Մնաց շոշափելիքը, չէ՞։ Պարզ օրինակ. ձեռնոցներս էնպես եմ դնում, որ օդ չմնա մաշկիս ու ձեռնոցի արանքում։ Այսինքն՝ որ շատ-շատ կիպ նստի, հնարավորինս քիչ շարժվի ձեռքի վրա։ Կամ էլ պայուսակը դասավորելիս էնպես պիտի շարեմ ամեն ինչ, որ որևէ բան չցցվի, դրսից «բլուր» չառաջացնի պայուսակիս մակերեսին։ Ակնոցն էնպես եմ դնում, որ թարթիչներիս չկպչի, ականջօղերս էնպես եմ հագնում, որ ականջներիս վրա հավասար ճնշում գործադրեն։ Ու որ մի քիչ էլ պատմեմ, հաստատ ավելի տարօրինակ բաներ կասեմ։ Ձեզ պե՞տք է։

Հենց վեցերորդ զգայարանս հայտնաբերեմ, կամ կայծակը խփի ինձ, ու էդ ժամանակ ի հայտ գա, լրացում կգրեմ նյութիս։

anush davtyan

Երբ դեռ 19 տարեկան էլ չկաս, բայց արդեն հավես չունես

Գրելուցս դեռ երկու րոպե առաջ նստած նայում էի նոութբուքիս էկրանին, մտքերս էի հավաքում, որ կողմնորոշվեմ, թե ինչ գրեմ։ Ինձ ու նյութ շարադրելուն իրարից բաժանում էին տարբեր բաներ։ Հիմնականում էդ լինում էր մի բաժակ թեյը, շարքից դուրս եկած մարտկոցը, որ ոտքով-ձեռքով կապում էր ինձ հոսանքի աղբյուրից, ավելի հազվադեպ՝ հանկարծակի եկած նամակներն ու էս-էն խմբերում արված հրապարակումները։ Բայց գլխավորը չասացի…

«Անցան տարիներ», ու թեման ընտրվեց հավեսը, ավելի ճիշտ՝ դրա բացակայությունը։

Հասկանում եք՝ երբ ուսանողի մոտ գալիս է նոյեմբեր ամիսը, այն անպայման հիշեցնում է, որ հաջորդն էլ դեկտեմբերն է, ու արդեն ժամանակ չի մնում, որ սկսես ուղեղիդ մեջ դարակներով տեղավորել մի կիսամյակ շարունակ ուսումնասիրած նյութերը։ Իսկ մինչև դու փորձես էդ անել, քեզ ծանրաբեռնում են լիքը-լիքը առաջադրանքներով ու ռեֆերատներով։

Նոյեմբերն էն շրջանն է, որի ընթացքում հնարավորություն է առաջանում բոլորի ռեֆերատներին ծանոթանալու ու ներկայացնողից ավելի լավ տիրապետելու էդ նյութերին։ Դու ման ես գալիս ոչ քո խմբեցիներին, որ իրենց առաջ պարապես, իրենք էլ քեզ են փնտրում, որ քսերոքսը պահես, մինչև պատմեն, վերջացնեն։

Ամեն տեղ անպայման ու առանց բացառության լինում է մեկը, որ ամեն օր ասում է «քննություն» ու սարսափեցնում բոլորին։ Հետո տասը րոպե փորձում եք «նախաքննական-նախապարապողական» շոկից դուրս գալ, հանգստանալ, որ վերջապես դասի վրա կենտրոնանաք։

Քննությունները ավելի մոտ են դառնում, լարվածությունը մեծանում է, պատասխանատվության զգացումը դանակը դնում է կոկորդիդ, ու դու դառնում ես կամ կրկնուսույց մնացածի համար, կամ մեկի ուսերին բեռ, որ սովորեցնի քեզ ամեն ինչ։ Մարդկային տեսակի հատուկ առանձնյակներն էլ մենակ են դաս անում։ Էդ ընդհանուր մասսայի մեջ կան մարդիկ, որ առհասարակ չեն պարապում ու բացարձակ ոչ մի բան չգիտեն։ Բայդ էդ կարևոր չի, իրենք քեզնից էլ, ինձնից էլ բարձր են ստանալու։

Քանի որ ես խմբով պարապողներից եմ, գիտեմ, թե ինչ տիպի տանջանք է լեկցիաներից հետո լսարանից դուրս գալն ու մաքուր օդի ելնելու տեղը մի ուրիշ լսարան կամ գրադարան գնալը, որ նորից պարապես, չարչարվես, տանջվես, ուզես արդյունքի հասնել, հետո կես ոգևորված- կես հիասթափված նոր-նոր տուն գնաս ժամը չորսի կողմերը։

Որ ասում եմ՝ խումբ, չպատկերացնեք լիքը մարդկանց։ Ես եմ ու Անետան։ Ու վերջ։ Վա՞տ խումբ ենք։ Դանդաղ, բայց հաստատուն քայլերով առաջ ենք գնում։ Իսկական օրինակ վերցնելու ուսանողներ ենք։

Ինչպես արդեն ասացի՝ քննություններն ավելի մոտ են դառնում։ Բայց ո՞վ ասաց, որ էլ թեմա չկա անցնելու։ Ամեն շաբաթ առնվազն մի դասախոս կլինի, ում դասերից հետո կլորացրած ու բան չհասկացող աչքերով ես տուն գնալու։ Կլինի գոնե մեկը, ով անպայման կզարմանա, թե ինչու դու չես կարողանում էդ հեշտ բանաձևը դուրս բերել, կգա, մարկերը կխլի քեզնից ու ինքը կգրի ամեն ինչ։

Գիտե՞ք՝ ուսանողները շատ քիչ են քնում։ Հա, իրոք։ Էս լարված վիճակից ուզում ես կտրվել, մի քիչ «բզբզում» ես ինտերնետում, հետո հոպ, ու պարզվում է, որ գիշերվա ժամը 11-ն է։ Մինչև մի քիչ էլ դաս ես անում, լույսը բացվում է։ Դե, լույսը բացվելը ո՞րն է, առավոտները գիշերներից էլ ավելի մութ են։

Ու էս ամենի արդյունքում հավես չի մնում։ Կորում է, անհետանում, չքանում, ի չիք դառնում, անէանում, հօդս ցնդում ու նման այլ հոմանիշներ այս բառերին (մի տեղ պիտի երևա, որ հայոց լեզու եմ պարապել, թե չէ)։

Էսքան որ գրեցի, բողոքի նոր ակցիա չէր, չէ, ուղղակի շատ դաս ունեի անելու, մի բանով պիտի զբաղվեի, որ դրանց չանդրադառնայի։

Լավ մնացեք։ Մինչ նոր հանդիպումներ։

anush davtyan

Մենակ ապրելու գաղտնիքները

Հենց սկսում ես մենակ ապրել, շատ արագ հասկանում ես վիճակիդ բոլոր առավելություններն ու թերությունները։ Ոնց որ մինչև էդ էլ էիր գիտակցում, որ քեզ համար ճաշ չեն սարքելու, դասի գնալուց չեն արթնացնելու, լվացքդ էլ մի օր թե մի շաբաթ կախած մնա դուրսը, մեկ է՝ քո տեղը չեն հավաքելու։ Բայց մենակ էս ամեն ինչի մեջ ընկնելուց հետո ես հասկանում, թե ինչը ինչից հետո էր։

Օրինակ՝ ինձ պես մենակ ապրող մեկին շատ հաճելի է, որ ցանկացած սենյակում ու ցանկացած տեղում կարող ես շպարիդ պարագաները թողնել, չհավաքել դրանք, որ ժամանակին կանգառ հասնես, 58-դ չգնա։

Կամ էլ որ նոութբուքի բացելն ու երգի սկսվելը մեկ են լինում, ու ամենաբարձրի վրա ամեն անգամ երգում է քո դրած ռուսական ռեփը, որը, իրականում, ոչ մի կարևոր իմաստ չի բերում հետը, բայց դրա տակ տանը շարժվելը առանձնակի հաճույք է։

Լավ կողմ է, որ թաքուն-թաքուն կարող ես Կիևյան 9 հասցեում գտած կատվի ձագին պահել (եթե լավ կնայեք` տարեք, էլի, էդ կատվին, աննման երկնագույն աչքեր ունի), բայց որ բերես տուն, մաման հաստատ կիմանա, ու հետո լավ բան չի ստացվի։ Կատվի հետ կլինես, բայց ոչ թե տանը, այլ երկուսով՝ դրսում։

Ու նման լիքը լավ կողմեր, որ ինչքան պատմես, էնքան ավելի շատ են լինելու։

Բայց ես միշտ չէի մենակ, ոչ էլ երկար էսպես կմնամ։ Բայց էս էլ հերիք էր ինձ, որ շատ-շատ կարևոր բան հասկանայի։ Եթե եղբայրդ հետդ չի մնում, մաման ուտելու բան քիչ է դնում ու չի հարցնում, թե ինչ կա տանը։ Մոր սիրտը հանգիստ է արդեն։ Ըստ նրա՝ դու քո գլխի ճարը շատ էլ լավ տեսնում ես։ Դե, սուտ չէ, լավ էլ մնում եմ։

Բայց պահ կա, որ հասկանում ես՝ ինչ վատ դրության մեջ ես, եթե քո տեղը խանութ իջնող չկա դեղերդ բերելու համար։

Սենյակով ման ես գալիս, կողքդ մարդ չկա, ձայն չի գալիս, ու դու կարողանում ես հստակ լսել, թե ոնց ես Դարթ Վեյդեռի պես շնչում։ Չգիտեմ՝ ինքը փնչացնելով ներշնչում էր, թե արտաշնչում, բայց ես արտաշնչում էի հաստատ։

Հետո էլ էսքան հիվանդանալու արդյունքում սկսում ես հասկանալ օրգանիզմդ, հարմարվել ինչ-որ ձևով։ Անձեռոցիկի տուփը հետդ ես ման տալիս, օրինակ, որ հենց պահը գա, ձեռքիդ տակ լինի։ Կամ անցնում ես ջրակայուն շպարի, որ արցունքների հետ սևաներկդ էլ հետը չհոսի։ Բայց ամեն դեպքում, ինչպես միջին վիճակագրական ցանկացած «21-րդդարցի», մտնում ես համացանց ու գանգատներդ գրում, մի լավ ման գալիս, վերլուծում բոլոր հավանական-անհավանական հիվանդությունները, ընտրության արդյունքում թողնում մի երկու հատ, որ կարող են լինել մոտդ։ Հետո էդ երկուսն էլ համեմատում ես, քեզ ավելի համապատասխանը գտնում ու եզրակացնում, որ սենց-սենց հիվանդ ես դու, բուժումն էլ, դե, տակի մասում միշտ գրած կա։ Ուղղակի հիմնականում, չնայած էդքան կարդալուն, մեկ է՝ չես էլ հետևելու խորհուրդներին։ Էդպես մի քանի օր հիվանդ ես մնում ու սկսում ես մտածել, որ մենակ լավ չի, խնամող չկա։ Զանգում ես հերթով բոլորին, տեղեկացնում, որ ծանր օրեր ես քաշում։ Այ, էս պահին մոր սիրտն անհանգստանում է, ահազանգում տատիկին ու կանչում տուն։ Տատին էլ դեղերով ու մրգերով գալիս է, գիշերով գլուխդ կապել տալիս, որ «շուտ լավանաս, Անուշի՛կ ջան»։

Տատիկի դեղերն էլ հրաշքներ են գործում։ Նախորդ օրվա գլխացավն ու գրիպը լրիվ հանում են մեջիցդ, լավացնում, տեղը դնում քեզ։ Դարթ Վեյդեռին ուղարկում են երկարատև հանգստի, որ էլ ձայնը դուրս չգա։

Տատիկը գնում է իրենց տուն, դու մնում ես էլի մենակ, բայց արդեն հաջորդ երեք օրվա համար սարքած ուտելիքով ու մրգերի մի շաբաթվա պաշարով զինված։

Մենակ մնալը շատ առավելություններ ունի։ Օրինակ, որ միայն քո հետևից պիտի հավաքես, երբ ուզես, ինչքանը ուզես, որ մասը ուզես։ Որ կարող ես ծնունդը տանը նշել ու մի քանի հոգու էլ հրավիրել։ Բայց դա մի շարք էլ թերություններ ունի։ Օրինակ՝ ինչքան էլ մենակ մնաս, խիզախությունդ չի հերիքի, որ տանը կենդանի պահես («քեզ պահի հլը», ինչպես կասեր մաման)։

Մի խոսքով՝ քանի դեռ մենակ եմ, դաս անելու տեղը հոդվածներ եմ գրում, ու խանգարող չկա, «չէ» ասող չկա։ Երևի խիղճս տանջի, որ ծուլանում եմ, կամ քունս տանի, որ ուշ եմ քնում՝ մինչև գիշերվա հազարը դաս անելու համար։ Թե չէ, նորմալ է ամեն ինչ։ Դիմանում եմ դեռ։

anush davtyan

Ամենատասնյոթ

Ինչ ասես, որ չէր եղել, ինչի մասին ասես՝ կարող էի գրել, բայց բառերը չէին գալիս։ Լիքը-լիքը դեպքեր են կուտակվել, բայց ես դեռ չեմ անդրադարձել դրանց։ Ու եթե չամբողջացնեմ, իրար գլխի չբերեմ, երևի այդպես կիսատ էլ մնան հեռախոսիս նոթատետրում, իսկ հետո գնան արխիվ, երեսուն օրից էլ ինքնուրույն ջնջվեն հեռախոսի ու իմ հիշողությունից։

Ուզում էի պատմել, թե ոնց եմ մեղր հավաքելու գնացել Սարուխանում։ Ուզում էի գրել, նկարագրել, թե ինչ ենք արել, ու ինչեր են ինձ պատմել մեղվապահների տետրերի մասին։ Թե ոնց են կոդավորում բառերը, օրինակ՝ «Մ»-ն մայր մեղուն է, «Ն»-ն՝ նոր մայրը փեթակում։ Եթե մայրը չի բեղմնավորում ձվերը, իրան «խատցնում են»։ Բայց «ատլիչնիկ» փեթակներ էլ կան, որ լիքը մեղր են տալիս։ Հետո ուզում էի գրել, որ ինձ համար հատուկ մեղր քամեցին այնպես, որ մեղրամոմը հետը լինի։

-Բեր, թո ուտա, դրել ես վիստավկա՞- էս խոսքերից հետո գդալով մեղր էի ուտում ու ինձ արքայավայել էի զգում։ Իսկ հետո էլի երեխու պես, որովհետև «ազզ ջան», «բալես», «խերս» բառերից հետո ոչ մեկն էլ իրան մեծ չի զգա։ Էս ամեն ինչը ուզում էի պատմել, բայց հարմար բառեր չէին գալիս։

Ուզում էի մեկին պատմել, կիսվել էն ուրախ բանով, որ լուսաբացին արթուն էի ու սիրուն-սիրուն բաներ էի տեսել ու զգացել։ Բայց էդ ժամին արթուն մարդ չկար։ Եվ ուղղակի գրեցի։ Գրեցի, որ արմունկներով հենվել էի պատուհանի գոգին, ինչքան  ուժ ունեի, գլուխս դուրս էի հանել, որ ներքևից ավելի շատ գա թարմ կարկանդակների հոտը։ Եթե էլի ինչ-որ հոտ կար տարածքում, լրիվ զրոյացել էր սրա բույրի դիմաց։ Մի քիչ հոտը քաշեցի քիթս, տրամադրությունս բացվեց, որոշեցի, որ պիտի «թույն» նկար անեմ էս առիթով։ «Թույն» նկար չստացվեց։ Հետո ուղղակի նայում էի դիմացի շենքին ու մտածում էի, որ մամային ասեմ՝ առավոտը վեցին լույս է արդեն։ Հա էլի, լավ էլ լույս էր, ամեն ինչ երևում էր։

Հետո դեպք եղավ, ահավոր ուրախ ու տարօրինակ դեպք։ Դե, բոլորն էլ ծանոթ են էն երևույթին, թե ոնց են տղաները փորձում ծանոթանալ աղջիկների հետ։ Շատ ռոմանտիկ նամակներ են գրում, թե ոնց էդ աղջիկը գերեց իրենց հենց առաջին հայացքից՝ պրոֆիլի նկարին գցած, թե ոնց իրենք մոռացան բոլորին ու «մաքուր» նպատակներով զինված՝ կենտրոնացան մենակ մեկի վրա։ Բայց ինձ տղա չէր գրել։ Ինձ Անուշն էր գրել, էն էլ՝ Դավթյան։ Շահումով էր։ Ասում էր, որ ծանոթանանք. հետաքրքրել եմ իրեն երևի։ Դե, նույն անունն ունենք, նույն կայքին ենք թղթակցում, բայց ինքը՝ Իջևանից, ես՝ Գավառից։ Ուզում էի մեկին էն ձևով պատմել, որ զգա, թե ինչ ուրախ եմ, որ վերջապես ես էլ մի տեղ կօգտագործեմ «Անուշի հետ եմ» արտահայտությունը։ Ով հետս էր եղել, բոլորն ասել էին, մենակ ես էի մնացել։ Չնայած փաստացի Անուշը ես եմ, իմ անբաժան մասը, բայց հո մամայի հարցին, թե ուր ես, չե՞մ ասի՝ բազմոցին պառկած եմ հետս։ Իսկ հիմա գտել եմ ուրիշ Անուշ։ Ինքը կա ինձնից անկախ ու հեռու, ուրիշ մարմնում ու դասերից ազատ ժամանակ նաև ուրիշ քաղաքում։ Բայց հենց մի տեղ իրար հետ լինենք, երկուսս էլ «Անուշի հետ» կլինենք։

Իսկ մինչ լավ հոդված գրելու համար խրախուսական մրցանակ սահմանվեց, որ ակտիվանանք, նոր նյութեր ուղարակենք 17-ին, ես անհույս փորձում էի այնպիսի ցնցող բան գրել, որ հավանեն։ Էդ հերիք չի, մի բան էլ 17-ի էջի վերևում փակցնեն, որ միշտ առաջինը էդ երևա։ Փորձում էի բոլորին հուզող թեմա բարձրացնել, որ ասեն՝ հա՜, էս ինչ լավ ա գրել, հալալ ա էս աղջկան, լրիվ սրտիցս էր։ Բայց էս պատմության մեջ «անհույս» բառն էր գլխավորը, որովհետև մտքիս բան չեկավ կամ էլ չկենտրոնացա նորմալ։ Ավելի շատ ոչ թե հոդվածիս մասին էի մտածում, այլ չակերտների գործածության, որովհետև ամեն գրածիս մեջ պարտադիր մեկից ավելի բառեր կան, որ չակերտավոր եմ գրում. կամ ուղիղ իմաստով չեն, կամ էլ բարբառային կամ ժարգոնային են։ Հիմա եթե հաշվեք, տասներեք հատ արդեն կգտնեք մենակ էս հոդվածում։

Էս ամեն ինչը երևի էնքան էլ հետաքրքիր չի։ Ավելի հավեսով կկարդաք, օրինակ, կանգառում լսածս խոսակցությունը։

-Բա վերջում ո՞ւր էիր գնացել։

-Քյավառում էի։

-Ըտեղ լավ ծախվո՞ւմ էին նկարներդ։

-Գնալուց առաջ լրիվ արաղի շշեր էի նկարել։

Էդքանից հետո երթուղայինս եկավ, բայց դե քյավառցու արյունը միշտ կքաշի, էլի, շատ եմ էդպիսի խոսակցություններ լսում։ Կամ էլ սերիալների մեջ եմ հանդիպում, որ խուլ ու մոլորված մի բան եթե նկատի ունեն, անպայման Քյավառ են ասում։ Իրականում էդքան էլ մոլորված չի մեր քաղաքը։ Հա, ՔԱՂԱՔ ենք մենք, ոչ թե գյուղ, ոնց մեր ներքևի հարևանն է կարծում։ Վերջիվերջո տասը մարզկենտրոններից մեկն ենք, աշխարհագրության դասատուն էլ կասի, կարող եք հարցնել։

Հա, «Բառախաղ»-ը մոռացա։ Ամսի տասին «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամը առաջնություն էր կազմակերպել, հաղթող զույգի մեկ տարվա ուսումնական վարձն էլ իր վրա էր վերցրել։ Որ ասում էին՝ որտեղ է լինելու, ասում էի՝ Սիրահարների այգում։ «Սիրահարների այգի» ու «զույգ» բառերի համադրությունն էլ մամայի մոտ առաջ էր բերում «ընկեր» ահազանգը։

-Հետդ տղա՞ պիտի լինի։

-Չէ, մա՛մ, կուրսիս Մերին ա լինելու։

Ցանկացած հեռախոս, լինի կոդով, թե առանց կոդի, թողնում է, որ 911 զանգահարես։ Այսինքն՝ հեռախոսի ծրագրում գրված է, որ 911-ից կարևոր ու վտանգավոր բան չկա։ Ըհը, մամայի մոտ էլ իմ ընկերոջ խնդիրն է, էլի։ Էտ վտանգը ինձ չի սպառնում, հանգիստ անցանք հաջորդ թեմային։ (Մա՛մ, որ կարդաս, չջղայնանաս, խնդրում եմ։ Ասում, խոսում, կատակում ենք։)

Չակերտները դարձան տասնյոթ, իսկ մենք առաջ ենք գնում։

Երկար գրողները որ ասում են, է, թե եթե էսքան ժամանակ տրամադրեցիք ու գրածս կարդացիք, շատ շնորհակալ եմ, քչերն են աչքի անցկացնում երկար նյութերը։ Կամ էլ ասում են՝ եթե էսքան կարդացիք ու հավանեցիք, մերսի ձեզ շատ, ձեր կարծիքը շատ կարևոր է ինձ համար։ Բայց ոչ ոք երաշխիք չի տա, որ ուղղակի չեք թռել մի քանի տողի վրայով կամ մենակ նկարս տեսնելով չեք հավանել հոդվածը։ Հիմա տենդենց կա գրելու, ով ասես՝ ինչ ասես, որ չի գրում։ Չի բացառվում, որ իմ մտքերն էլ ապուշություն կթվան։

-Tastes differ, different people like different things,- անգլերենի հերթական դասին ասաց դասախոսս, իսկ ես հիշեցի ու երևի էլ չմոռանամ։

Էսօր տասնյոթով կեզրափակենք։ Լիլիթն ասում էր, որ մի տեսակ սիրուն բան կա էս թվի մեջ։ Կայքը՝ 17, նույնքան էլ չակերտներ։ 17 հատ մեջբերում ու բացատրություն ու փոխաբերություն։

Դե, մինչ նոր հանդիպում 17-ի հետ։

anush davtyan

Հօգուտ աշխատավորների

Մի մասի մոտ ամառային արձակուրդները սեպտեմբերին են սկսվում։ Հնարավոր է, որ դա գալիս է հասունանալու անդարձ գործընթացի հետ, երբ արդեն էական չէ, թե շաբաթվա որ ամիսն է, կամ տարվա ինչ եղանակ էր պատուհանիդ հետևում երեկ, ու ինչ կլինի երկու օր հետո, կարևորությունը կորցնում են թվերն ու ժամերը, և ուղղակի սկսում ես պահով ապրել։ Մոռանում ես, որ մանկապարտեզի տարիքից ամառը «հանգստանալու» ամիս էիր համարում, որովհետև հիմա գործը միշտ է, եղանակ ու շաբաթվա օր չի ճանաչում։ Մոռանում ես էդ մոտեցումը և ուղղակի տվյալ պահն ես հարմար գտնում աշխատանքից «թռնելու» համար։

Բայց մյուս կողմից կարող է քեզ «թռցնեն» հենց էդ նույն աշխատանքից։

Կրճատումները համաճարակի պես հերթով խոցում են տարբեր շրջաններ, մեկից մյուսն են անցնում ու վերջում շատ հանկարծակի քեզ էլ են հասնում։

Ես դեռ երկար չեմ սովորել բուհում, բայց էս կարճ մեկ տարում ինձ արդեն հասանելի բացատրել են, որ ես ապագա գործազուրկ եմ, հուսազուրկ ու անդառնալի գործազուրկ։ Ես անգամ տրամադրվել էի, որ լինելու եմ տան միակ անդամը, ով էդպես էլ կարգին աշխատանք չի ունենա, իսկ էն կարճ ընթացքներում, երբ «ՍԱՍ»-ի դրամարկղում մանր տամ հաճախորդին կամ ավելի մեծ չափսի շալվար տանեմ հանդերձարան, անընդհատ մտածելու եմ էդ անիմաստ գործը թողնելու մասին։ Մի խոսքով՝ լինելու եմ մեր օջախի պաշտոնական անգործը։ Բայց ինձ ոչ ոք չէր ասել, որ մեր տանը էդ պաշտոնի վրա արդեն աչք կա դրած։

Մոտ երկու ամիս առաջ էր, որ իմացանք հայրիկի աշխատավայրի կրճատումների մասին։ Հետո պարզվեց, որ բոլոր աշխատողներին հեռացնելու են. նոր բան են ստեղծում մարդիկ։ Տեսչական մարմին։ Տեսչությունը երևի էլ էն չէր, նոր շունչ էին հաղորդում։ Լուծարված պայմանագրերի մենակ մի մասն են վերականգնելու տասը օրից մինչև երկու ամիս ժամանակահատվածում, իրենց նոր «մարմնում» տեղ ու գործառույթ են տալու։ Իսկ թե որո՞նք, էդ մի բանը չեն ասում, իհարկե։ Դեռ պարզ չէ։

Հիմա հայրս ավելի շատ (լիքը) ազատ ժամանակ ունի, ինչ ուզի, կարող է անել։ Բայց օրվա հիմնական մասը ես նրան գտնում եմ բազմոցին, համակարգչի առաջ կամ դրսում՝ ճոճին։ Ծանր եմ տանում էդ փաստը, բայց հիմար կատակների տակ չի զգացվում։ Ասում եմ, որ հիմա գոնե պիտի տանը շատ գործ անի, ամեն կերպ օգնի բոլորին, որ արդարացվի անգործությունը, բայց իրականում զգում եմ, որ իր համար էլ է դժվար, ու լեզուս էդքան երկարացնելու տեղը ավելի լավ է՝ ես օգնեմ։

Հայրս ասում է, որ քանի ձեռքը գումար կար, էդ շրջանում պիտի հասցնեինք վարորդական իրավունքի քննության գնալը։ Չէի պատկերացնում, բայց իրականում ահագին գումար արժի մինչև կյանքիդ վերջ ղեկը անարգել բռնելու ցանկությունը։ Ես էլ նրան պատասխանում եմ, որ պապիկը գումար կտա կամ եղբայրս։ Չեմ բարձրաձայնում, բայց վերջին հաշվով իմ «բանկն» էլ կարող է ուսանողական վարկեր տրամադրել, մինչև բանը բանի գա։

Հիմա տանը հաշիվը 2:4 է. երկու անգործով չորս աշխատավորի դեմ ենք դուրս եկել։ Աշխատավորները հաղթում են, բայց դրանից մնացածները չեն տխրում։ Լավ է, չէ՞։