Լիդա Արմենակյանի բոլոր հրապարակումները

lida armenakyan

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. նոր բանի սպասումով

Վերջին օրն էր: Դե նախորդ օրերի նման, բայց միաժամանակ արտասովոր: Էլի վեր կաց, նախաճաշ, նկարահանումներ, ճաշ, վարպետության դաս, ընթրիք… Էլի սովորական առավոտ էր, իջանք ճաշարան. նախաճաշի թեյն ամեն ինչ արժե: Գնում ենք կոնֆերանս- դահլիճ: Բաժանվում ենք խմբերի ու մեկնում: Մի մասը` Վանաձոր, մյուս մասն էլ՝ Գոշ ու Դիլիջան: Ընկնում ենք փողոցներով, քայլում, գտնում, նկարում… Մի լավ հոգնում ենք: Մեքենայի մեջ ենք, արդեն հետ ենք դառնում, աչքներս կամաց փակվում են, բայց մեր կամքին հակառակ: Փակվում են ու քնում ենք: Մեկ էլ արթնանում ենք դեպի հյուրանոց տանող ճանապարհի ոլորապտույտներին: Հասանք: Վերջ, գնում ենք հաց ուտենք: Ճաշարանում էլ քննարկում ենք նկարահանումները՝ ոնց անցավ, ինչ արեցինք, ով, ում նկարեց, ու էդպես մի շարք բաներ: Վարպետության դասին ֆիլմի մոնտաժ ենք սովորում ու միասին աշխատանքային վիդեոն ենք մոնտաժում: Ու… մե խինդ, մե ուրախություն…

Էս ամենից հետո օրվա ամփոփումն է տեղի ուենում, ու կիսվում ենք մեր տպավորություններով: Գնում ենք սենյակներ, ու թվում է, թե սովորական օրերից է: Պիտի զրուցենք սենյակակիցներով ու քնենք: Բայց, հոպ: Մեկ էլ կանչում են ներքև: Հովնանի ձայնն է հեռվից.

-Տաք կհագնվեք:

Ինչքան տաքուկ ժակետներ, շարֆեր ու պիջակներ ունենք, վերցնում ենք: Մեր տաքուկ երգերն էլ ենք վերցնում մեզ հետ ու գնում անտառ: Ա… Ան-տառ: Դիլիջանի ծառաշատ ու մութ, խավար, բայց դե լուսնի լույսից լուսավորված անտառները: Ցուրտ է: Բարձրանում ենք անտառ, հարմար տեղավորվում գետնին ու սկսում խաղեր խաղալ: Ասում, խոսում, ծիծաղում ենք: Մեկ էլ տեսնենք՝ տղերքը չկան: Վահ: Էս ո՞ւր կորան: Ու մեկ էլ տեսնում ենք, որ ծանր-ծանր իջնում են վերևից, բայց ոչ դատարկ ձեռքերով: Լիքը չոր փայտ են բերել, կրակ ենք վառում, նստում շուրջն ու սկսում երգել, խաղալ ու զրուցել: Կրակի բոցն էլ բարձրանում է մութ երկինք ու էնտեղ կարմիր լույսեր վառում:

Գիշերվա ժամը մեկն է: Իրար բարի գիշեր ենք ասում ու գնում սենյակ: Էնտեղ օրն ավարտվում է, բայց մի ուրիշ բան երևի նոր է սկսվելու:

lida armenakyan

Ես մնալու եմ

Ձեզնից շատերն են մտածել երկիրը լքելու մասին հատկապես այս օրերին: Ու չհերքես, չասես, որ չես մտածել կամ որ գոնե մտքիդ ծայրով չես անցկացրել:

Իրականում մեզնից յուրաքանչյուրը մի պահ իր կյանքը պատկերացրել է երկրից դուրս, պատկերացրել է իր երազանքների երկրում, ու հետո մեկը համաձայնել է, մեկը` չէ, էն երրորդն էլ ճամպրուկները հավաքել, մտերիմներին հաջողություն է մաղթել ու գնացել: Ախր, չի գնացել, է, փախել է, փախել: Արտագաղթել է ու ոչ ներգաղթելու մտքով: Արտագաղթել է, որ հարազատներին էլ «արտագաղթեցնի»:

Երեք ամիս առաջ կատարվածն էլ դեռ չենք մարսել: Չենք մարսել, բայց հասցրել ենք մոռանալ: Մոռացել ենք մեր տղերքի արյունով պահած հողերի, «ռազմավարական նշանակություն չունեցող 800 հեկտարի» 80-ականների զենքով ու բահերով, թշնամու դեմ կռվող զինվորների, մեր խաղաղ երկնքում, անմեղ գյուղացու տանիքի վրայով սավառնող անօդաչու թռչող սարքերի ու հեռուստացույցի դիմաց, աչքերը կկոցած տատիկների մասին:  Մենք մոռացել ենք, բայց դա երեք ամիս առաջ էր: Ու մոռացել ենք, որովհետև հիմա տեսնում ենք ժողովրդի դեմ 2016-ի զենքով կռվող, ժողովրդին պատանդ վերցնող ու Ազատության հրապարակում ազատ խոսքի իրավունքը ոտնահարող իշխանությանը:

Մի պահ հետ ենք նայում, հիշում ենք 2015-ի Բաղրամյան 26-ի դեպքերը, ու ներկա ենք գալիս, որ առաջ գնանք: Առաջ ենք գնում «երկիրը`երկիր չի» ու «կեցցե այն Հայաստանը, որ վաղն է գալու» գոռալով ու գոչելով:

Էդ «վաղը» վաղուց չի գալիս: Իսկ ե՞րբ պիտի գա: Ե՞րբ պիտի գա, որ էս երկիրն էլ երկիր դառնա ու մարդիկ էլ` ՄԱՐԴ:

Էդպես ձեռքերդ ծալում, նստում ես ու սպասում, որ այ էդ «վաղը» գա: Չի գալիս, որովհետև ոչինչ չես անում: Սպասումից հոգնում ես, նեղվում, թողնում ու գնում: Գնում ես էն երազանքներիդ երկիրը, որի մասին քիչ առաջ ասում էի:

Դու գնում ես, բայց այ, ես մնալու եմ: Ես չեմ գնալու (ավելի ճիշտ`չեմ գալու): Մնալու եմ ու ամեն ինչ անելու եմ, որ սա դառնա իմ երազանքների երկիրը: Մնալու եմ ու սերունդներիս հետ շենացնելու եմ էս Հայաստանը, որ դառնա իմ ու քո երազանքների երկիրը: Ու դառնալու է:

Մի օր անպայման դառնալու է:

lida armenakyan

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. Օրագիր

Նստած եմ սենյակում, մտածում եմ, թե ինչ գրեմ, ինչի մասին պատմեմ: Մտածում եմ, որ արդեն բոլորը գրած կլինեն «Առավոտ» օրաթերթի լրագրող Ռուզան Մինասյանի հետ ունեցած վարպետության դասի մասին: Հիմա հաստատ կինոյի նկարահանումներից խոսել են: Վայ, բա անիմացիան: Չէ, չէ: Մի րոպե: Անիմացիայից անվերջ կարելի է խոսել, ու լիքը կարող ենք պատմել: Ասենք, օրինակ՝ ոնց էր Հովնանը ֆոտոխցիկը հարմար տեղավորում, ոնց էր Սիսակը ամեն րոպե ասում.

-Դուք իջեք, դու արի էստեղ, բարձրացիր, արագ: Հավասար ճոճվեք: Էրեխեք, կամերային չնայեք:

Ու չէինք նկատում՝ ոնց են օրվա ժամերը թռնում, ոնց է ամպերը քիչ-քիչ կուտակվում գլխիդ վերևում, ու թե ոնց է երկինքն աստիճանաբար փոխում իր գույներն ու երանգները: Ու մոտավորապես էսպես էլ անցավ մեր փիքսիլեյշնի նկարահանումները և ուրախ օրը:

Դիլիջանյան մեդիա ճամբար. Վարպետության դաս. Արփինե Գրիգորյան

Դիլիջանյան մեդիա ճամբարի վարպետության դասն անցկացնում է News Deeply-ի մենեջեր Արփինե Գրիգորյանը:

-12 տարեկանից հաճախել եմ «Մանանա»: Ավարտել եմ Պոլիտեխնիկի համակարգչային տեխնիկայի բաժինը: Պոլիտեխնիկ ընդունվելուց հետո սկսեցի «Մանանայում» աշխատել: Մենք ունեինք վեբ-դիզայնի խմբակ ու նաև համակարգչային հմտությունների դասեր, որը ես վարում էի ու ինձ համար շատ լավ փորձ էր:  Բացի այդ, հենց առաջին կուրսից սկսեցի աշխատել ու ծախսերիս ինչ-որ մասը ինքս հոգալ, ծնողներիցս կախված չէի: : Ես մոտ 9 տարի աշխատել եմ «Մանանայում»:  Այստեղ մենք ազատություն ունեինք փորձելու և սովորելու այն ամենը, ինչը մեզ հետաքրքրում էր` գրել, լուսանկարել, ֆոտոներ անել, անգամ եթե ուզում ենք, զբաղվենք ձեռքի աշխատանքով: Ես դասավանդում էի վեբ-դիզայն, բայց միաժամանակ հնարավորություն ունեի իբրև աշակերտ սովորել օրինակ, ֆիլմ ստուդիայում և այլն: Երբ ավարտեցի բուհը, ընդունվեցի «Շարմ հոլդինգ» ընկերություն: Այնտեղ կար IT բաժին, որտեղ իրենց ֆիլմերի ու ծրագրերի մասին ստեղծում էինք վեբ-կայքեր: Հետո ծրագրավորումից մի քիչ ձանձրացա:Ու ես որոշեցի ուրիշ բան փորձել: Մի քիչ սկսեցի նախագծեր ղեկավարել: 4 տարի այդտեղ աշխատելուց հետո դրանից էլ մի քիչ ձանձրացա ու աշխատանքս փոխեցի, ընդունվեցի PanArmenian net, որը առաջատար լրատվական գործակալություններից է: PanArmenian-ում հանրային կապերի ու նախագծերի ղեկավարն էի: Սկզբում որպես ծրագրավորող եմ աշխատել, հետո հասկացա, որ մեդիան ինձ շատ հետաքրքիր է ու PanArmenian net-ում ինձ շատ լավ էի զգում, որովհետև համ տեխնիկական մասով էի աշխատում, համ էլ խմբագրության հետ էի աշխատում:  Այսինքն, շատ պետք եկավ այն ուսուցումը, որ ստացել էի «Մանանայում»:

Հենց այդ տարի ստեղծվեց ֆոտո գործակալությունը, ու մենք սկսեցինք շատ ակտիվ տարածել, միջազգային տարբեր գործակալությունների հետ սկսեցինք աշխատել, նկարներ ուղարկել: Բայց ամեն ինչ սկսել էինք զրոյից, ու դժվար է մի նոր բան ստեղծել, երբ աչքիդ առաջ չունես ինչ-որ օրինակ: Մենք սկսեցինք ինչ-որ լիցենզիաներ, բաժանորդագրություններ վաճառել տարբեր թերթերի, որպեսզի լուսանկարները տեղադրելուց թույլտվություն ունենային:  Դա  շատ հետաքրքիր է, որովհետև զրոյից ինչ-որ բան ես ստեղծում, որը չկա: PanArmenian.net-ը առաջիններից էր, որ սոցիալական մեդիայում իր ներկայությունը սկսեց, ու մենք սկսեցինք ակտիվ ներգրավել Facebook-ի ու Twitter-ի օգտատերերին, որ իրենք կարողանան նորություններ կարդալ:

Դրանից  hետո, 6 տարի PanArmenian net-ում աշխատելուց հետո զգացի, որ նոր բան եմ ուզում: Ես հանդիպեցի մի կնոջ՝ Լարա Սեդրակյանին, ով շատ հայտնի լրագրող էր ABC news-ում ու շատ ավելի հայտնի դարձավ իր թվիթերյան էջում, որտեղ շատ ակտիվ կարճ լրատվական նորություններ սկսեց հրապարակել:

Հետո որոշեց դուրս գալ այդ գործակալությունից ու ստեղծել իր լրատվական նախագիծը, որը կոչվեց Syria Deeply: Ստեղծեց մի լրատվական կայք, որը միայն մի խնդիր էր լուսաբանում և  ոչ թե ստանդարտ լրատվական կայքերի նման, այլ շատ խորը, ու դրա համար էլ կոչվում է Deeply:  Լուսաբանում էր հարցը տարբեր կողմերից ու մարդկային պատմություններ էին ներկայացվում: Շատ հայտնի խորագիր ունենք՝ Սիրիացի դեռահասի օրագիր, որտեղ ինքը պատմում էր իր առօրյայի մասին, իր կենցաղից, թե ինչպես են հարևանները մահանում, ինչպես են շենքերը փլուզվում: Հետո մենք ստեղծեցինք մի քանի նոր ֆորմատներ, ու դրա համար Syria Deeply-ն շատ մեծ համբավ ձեռք բերեց: Իրականում Syria Deeply-ի առանձնահատկությունը նրանում էր, որ շատ բարդ երևույթները փորձում էինք մաքսիմալ պարզ կերպով ներկայացնել, որ մարդ կարդար ու հասկանար՝ սկզբից մինչև վերջ ինչ է կատարվում: Քանի որ Syria Deeply-ն շատ հաջողված էր, սկսեցինք այդ ֆորմատը ուրիշ թեմաների վրա կիրառել: Ու ստեղծվեց News Deeply-ն, հետո մենք սկսեցինք ուրիշ deeply հարթակներ ստեղծել, մի քիչ փոխեցինք մեր տեխնիկական բազան: Ու հաջորդը, որ ստեղծվեց Ebola Deeply-ն էր, որտեղ մանրամասն ներկայացնում էինք էբոլա հիվանդության մասին: Դրանից հետո որոշեցինք լուսաբանել տեղային ջրի խնդիրը, ու հարթակը կոչվեց Water Deeply: Arctic Deeply-ն էլ ստեղծեցինք, որ լուսաբանենք Արկտիկայի շրջանի խնդիրները: Եվ Deeply ֆորմատով մեր վերջին խորագիրը Refugees Deeply-ն է,  որտեղ անդրադառնում ենք փախստականների խնդիրներին ողջ աշխարհում:

News Deeply-ն ստեղծվել է Նյու Յորքում, բայց մենք գրասենյակներ ունենք Հոնգ-Կոնգում, Բեյրութում, Սան Ֆրանցիսկոյում և Երևանում: Ամեն գրասենյակում տարբեր մարդիկ են աշխատում ու տարբեր ֆունկցիաներ ունեն:

Մենք ունենք հարթակներ, որոնք հատուկ ստեղծվել են ինչ-որ ընկերությունների համար: Առաջիններից մեկը Inclusion Hub-ն էր, որ ստեղծեցինք Mastercard ընկերության համար: Եվ վերջինը, որ ստեղծել ենք, կոչվում է Women and Girls Hub, որտեղ լուսաբանում ենք զարգացող երկրներում կանանց և աղջիկների խնդիրները: Այս նախագծի համար մեզ հովանավորել է Բիլ Գեյթսի հիմնադրամը:

Արփինեն մեզ ներկայացրեց խմբագրման աշխատանքից: Նշեց, որ տեքստերում ընդհանուր սահմանափակում ունեն՝ հիմնականում 1500 բառ: Վերնագրի ոճական սահմանափակում ևս: Եվ առհասարակ, կայքն իր գրելաոճն ու կանոններն ունի: Նյութի մասին, վերևում գրվում է ամփոփ նկարագիր, ներքևում նշվում է հեղինակի անունը,  և թե քանի րոպե կպահանջվի, եթե նյութն ամբողջությամբ ընթերցենք: Նյութը լրագրողը գրում է, ուղարկում խմբագրին, խմբագիրը նայում է, տեքստային ուղղումներ է կատարում և ուղարկում copy editor-ին՝ սրբագրիչներին, ովքեր սրբագրում են նյութը, վերջում ուղարկում են թվային պրոդյուսերին, ով նյութը տեղադրում է կայքում

-Խմբագրող թիմն իրականում տարբեր վայրերում է իր աշխատանքն իրականացնում:  Մեկս մյուսիս չենք էլ տեսել երբևէ ու որպես էդպիսին չենք ճանաչում, բայց համակարգչային շփման միջոցով աշխատում ենք միասին, թեև տարբեր երկրներում ենք գտնվում:

Իր աշխատանքի դժվարության հետ կապված, ասաց, որ յուրաքանչյուր աշխատանք իր դժվարությունն ունի, բայց երբ սիրով ես անում, քեզ ոչինչ չի խանգարում: Եվ խմբագրման միակ դժվարությունը ժամային գոտիներն են, իսկ դա էլ կապված է այն հանգամանքի հետ, որ գրասենյակները աշխարհի տարբեր անկյուններում են:

Սակայն երբեմն թիմային հավաքներ ենք անում: Այ օրինակ, գնացինք Հոնգ Կոնգ և միասին աշխատեցինք մի գրասենյակում:

Իսկ թե ինչ է տվել Մանանա կենտրոնը Արփինե Գրիգորյանին, պատասխանեց.

-Իրականում շատ լավ հարց էր: Մեր ժամանակ տարբեր բաժիններ կար «Մանանայում», ֆիլմեր էինք նկարում, լրագրություն էի սովորում: Առհասարակ, «Մանանան» շատ բացառիկ տեղ է, եթե դու ուզում ես ինչ-որ հետաքրքիր ու նոր բան սովորել, գալիս ես «Մանանա»: Ու նաև շատ լավ ընկերներ է տվել ինձ:

Վարպետության դասն էլ վերջացավ մասնագիտական խորհուրդներով,  ու յուրաքանչյուրս իր համար մի նոր բան վերցրեց հանդիպումից ու զրույցից, թե կյանքի և թե աշխատանքի համար:

Sunshine-ն ու մենք

Առավոտյան արթնանում եմ, միացնում համակարգիչս ու մտնում ֆեյսբուք.

-Միլ, բարի լույս: Ո՞նց ես:

-Ջան, բարև: Լավ եմ, դո՞ւ:

-Լավ եմ: Տես` ինչ երգ եմ սովորել:

Ուղարկում եմ բառերն ու մինչ այդ արված ձայնագրությունը, որտեղ երգում եմ դաշնամուրի նվագակցությամբ:

-Աաաա, դզեեց…

-Էս առաջին տունն ա, էս` երկրորդ: Կրկներգ չունի: Կգրե՞ս:

-Անպայման:

Հետո լիքը ուրիշ թեմաներից ենք խոսում, թե նախորդ օրն ինչ եղավ, հաջորդ օրը ինչքան լավ պիտի անցնի, թե ոնց էսինչը դուրս եկավ դպրոցից, որ արտերկիր գնա, ու թե ոնց ստացվեց, որ մաթեմի ուսուցիչը հրաժարվեց մեզ դաս տալուց:
Մեկ էլ երեկոյան, էլի համակարգչի դիմաց եմ, տեսնում եմ, որ նամակ ունեմ` Միլուշն ա.

«Տես լավ ա՞: Կարանք փոփոխենք մի երկու ակորդ»:

«Էս ինչ լավն ա: Բայց էստեղ դիր «բացիր» բառը, էս տողն էլ թող երկու անգամ կրկնվի»:

Երգը սարքում ենք ու դրանից հետո, ինչքան իրար տեսնում ենք, փորձում ենք, ուղղումներ ենք անում: Ու մի անգամ էլ ընկերուհուս տանն էինք, երբ Միլուշը սկսեց երաժշտությունը նվագել իր կիթառով, մենք էլ իրար նայեցինք ու սկսեցինք երգել: Ընկերուհուս արձագանքից հո չէինք ոգևորվել ու ուրախացել.

-Որ տուն գնաք, էս երգի լինքը կուղարկեք:

-Հա, բանը… Ը… Դե, էս մենք ենք գրել:

Էստեղ իր զարմանքն ու հպարտաուրախությունն էլ խառնվում են իրար: Հետո անցնում են օրեր:
Եղվարդում էստրադային խումբ ունենք ու ապրիլի վերջին համերգ պիտի ունենայինք մեր դպրոցի դահլիճում: Մեր երգը երգում ենք մեր ղեկավարի համար ու ինքն էլ ուրախացած ասում է, որ հենց էդ երգով էլ սկսենք համերգը: Հիմա պատկերացնու՞մ եք մեր ուրախությունը: Աննկարագրելի բան է, լուրջ եմ ասում:

Մինչ էս ամենը, էս երգի ստեղծվելը ու էս համերգը, որոշում ենք խումբ ունենալ: Անունն ենք մտածում ենք միասին.

-Իսկ եթե Sun, կամ թե Shine, արևոտ մի բան էլի:

Ասում եմ.

- Չէ, չէ: Sunshine:

Վերջ, անունն էլ ենք որոշում, ֆեյսբուքում մի «լայք փեյջ» ենք բացում ու էնտեղ տեղադրում նախկինում արած, արդեն վաղուց հայտնի երգերի քավրները (cover), որոնք մինչ էդ յութուբերների աչքի առաջ էին լինում: Մեր ընկերներն էլ էջը տարածում են, հետն էլ մեր արած քավրներն են տարածում, ու էդպես ստացվում է, որ մենք Music Band ենք:

Հաա, ասեմ, որ երգի անունը շատ պատահաբար ենք որոշել: Բեմ էինք բարձրացել, համերգի փորձերն էինք անում, ու պետք է ներկայացնեին երգի անունը: Մեկ էլ նայեցի Միլուշի դեմքին, ու միանգամից ասաց` «Շողանք միասին», դե, ես էլ համաձայնվեցի: Ավելի համահունչ անուն չէր կարող լինել:

Ու երգի հետ կապված մի պատմություն էլ պատմեմ: Ինձ համար Երևանի փողոցներով քայլում եմ, մեկ էլ մի աղջիկ երգում է.

-Ճախրենք հասնենք արևին, լույս տարածենք միասին….

Չեմ հասկանում, թե հետս ինչ է կատարվում: Ո՞նց, ախր էս մեր երգն է, մեր եր-գը, մերը: Էս աղջիկը որտեղի՞ց գիտի, է: Այ մարդ, երգում է: Ու էս ամենն իմ մտքով վայրկյանների ընթացքում է անցնում: Չեմ դիմանում, արագ շրջվում եմ, երգի հենց հաջորդ տողն եմ երգում, ու ինքը ինձ ժպտում է, ես էլ իրեն ձեռքով եմ անում ու տուն գալիս:  Գալիս եմ ու արագ զանգում եմ Միլուշին.

-Միլլլ… Մենակ իմանաս` ինչ եղավ:

-Ի՞նչ:

Սկսում եմ պատմել: Հա, ու ես բառերով չեմ կարող նկարագրել, թե ինչ ենք զգում մենք էդ պահերին, ինչ է մեզ հետ կատարվում, ոնց ենք ուրախանում: Դրանք էմոցիաներ են, որոնք ուղղակի տեսնել է պետք, տեսնել:

Էլ ձեր գլուխը չտանեմ, եթե էս ամենից հետո, մի քիչ հետաքրքրություն առաջացավ ձեզ մոտ, համ խմբի անունը գիտեք,  համ` երգի, կարող եք ֆեյսբուքում ու յութուբում էլ գտնել, լսել ու ձեր կարծիքն ասել:

lida armenakyan-2

Մի անգամ «Մանանայում»

04.07.2016թ.
Զանգ եմ ստանում, բոլոր հարցերին ժպիտով ու լիքը ուրախությամբ պատասխանում` հա, լավ, բարի, եղավ, ըըը…. Քաղաքապետարանի մոտ:

05.07.2016թ.
Քաղաքապետարանի մոտ եմ, նստում եմ տաքսին ու մեկ էլ իջնելս եմ հիշում… Իջնում եմ բակ, ինձ դիմավորում են մի կին ու մի տղա: Ուշադիր, բայց աննկատ ուսումնասիրում եմ իրենց, ու մինչ ես կուսումնասիրեի, էդ տղան մոտենում է ինձ.

-Արի` քեզ տեղը ցույց տամ: Դու բարձրացիր վերև, 40-րդ համարի դուռը բացի, դուխով մտի ներս ու ասա, որ էկել ես:

Ժպիտով ասում եմ` լավ, որովհետև էդ «դուխով» բառը իրոք «դուխ» էր տվել, ու բացի դա էլ մի շատ սիրուն անմիջականություն էր նկատվել:
Բարձրանում եմ վերև ու իր ասածի պես անում: Մտնում եմ ներս, հետո բոլորի հետ ծանոթանում: Բոլորի անուններն իմանում եմ, բացի ինձ դիմավորած հենց էն տղայից:
Տուն եմ գալիս ու ընկերուհուս պատմում եմ օրվա մասին, ոնց անցավ ու ինչ արեցինք: Օրվա մեջ արած կատակներից էլ եմ անում ու էլի ծիծաղում ենք: Չհնացող կատակներից էին:
Հաջորդ օրը նորից եմ գնում ու էդպես մինչև ամսի ութը ինձ օգնում են, որ լրագրության ոլորտում ստացած գիտելիքներս տեղավորեմ ամռան շոգից «հալած» ուղեղումս: Ու շատ բան եմ ստացել էդ օրերին:
Օրինակ, դու Շուշանիկին էկրաններից այն կողմ գիտե՞ս, իսկ ես իր գրած նյութերը հենց իր ձայնով եմ պատկերացնում: «Խաբարբզիկ»-ի կազմերին ու էջերին Դիանայի արած լուսանկարների պատմությունները գիտե՞ս, իսկ այ, ես տեսել եմ, թե ոնց է կադրը որսում: Իսկ Լիլիթը քեզ սովորեցրե՞լ է` ինչպես գրագետ նկար ստանաս, հա, իսկ ինձ` սովորեցրել է: Վաա՜յ, բա դու գիտե՞ս, թե ոնց է տիկին Ռուզաննան պարոն Արային կանչում, որ մեզ կինոյից էլի բաներ սովորեցնի, չգիտե՞ս, դե տես.

-Պարոն Արա, ականջ արա…

Ի դեպ, ինձ դիմավորած կինն էլ տիկին Ռուզաննան էր, ու իր մասին էլ ոչինչ չեմ ասում, դե իրեն հաստատ ճանաչում ես:
Լավ, իսկ քեզ Հովնանն ասե՞լ է` որ պատի կամ թփի մոտ կանգնես, որ Աշոտը նկարի քեզ ու հետաքրքիր նկար լինի: Ո՞նց, դու դեռ չե՞ս զարմացել Նարեի տարիքն իմանալիս, քեզ Մարիամն իր խորհուրդները չի՞ տվել, բա Սոսեն չի՞ ասել,  որ քեզ կկարոտի, Լյուսին էլ «դուխ»  չի՞ տվել, Միլենան էլ  չի՞ ասել,  որ քո մոտ ամեն ինչ կստացվի: Վա՜յ, էս ինչքան բան ես բաց թողել, բայց մի տխրիր, մի օր էս ամենը քեզ հետ էլ կպատահի, եթե շատ ուզես:

Էն տղայի անունն էլ Սիսակ էր: Դե, Սիսոն, ոնց իրեն էնտեղ դիմում էին, ինձ երևի չի էլ հիշում, բայց ես իր անջատված քայլվածքը լավ եմ հիշում:

lida armenakyan-2

…Ում ընտելացրել ենք

«Մարդիկ մոռացել են այն ճշմարտությունը: Բայց  դու մի մոռացիր, որ հավիտյան պատասխանատու ես նրա համար, ում ընտելացրել ես: Դու պատասխանատու ես քո վարդի համար»:

Էքզյուպերիի հենց այս մտքով էլ սկսվում են իմ կյանքի բոլոր լուսապայծառ ու մռայլ առավոտներն արդեն վեց տարի:

Առավոտ է: Աչքերս բացում եմ, նայում ժամին ու զանգում.

-Արևիկ, բարև: Ո՞նց ես:

-Բարի լույս: Ես լավ եմ, դո՞ւ: Գալու ես, չէ՞:

-Գալու եմ, բա ոնց: Առանց ինձ հո չե՞ս մնա:

Էսպես են սկսվում իմ առավոտները` Արևիկի բարի լույսի, որպիսության դրական պատասխանի ու մշտական հարցի հետ:

Դպրոց ենք գնում, տուն գալիս ու որոշում համերգ գնալ երեկոյան:

-Արև, չես մոռացել, չէ՞, որ ժամը վեցին պիտի գնանք:

-Չեմ մոռացել Լիդ: Կգամ:

-Դե տես, չուշանաս:

Ծիծաղում է… Ծիծաղում եմ:
Ասում եմ` չուշանաս, հստակ իմանալով, որ մեկ է, անպայման ուշանալու է: Գնում ենք համերգի մի քիչ ուշացած ու էլի սկսում մեր խենթությունները: Մի աղջիկ երգում է, Արևը կանգնում է աթոռին ու բարձր գոռում, ծափ տալիս, ես մի կերպ եմ զսպում բարձր ծիծաղս, հետո հասկանում եմ, որ չէ, էլ չի ստացվում: Արևիկին վերցնում եմ ու արագ դուրս գալիս դահլիճից: Հետո էլի ամբողջ ճանապարհին ձայներս գլուխներս  գցած մի կերպ տուն ենք հասնում: Պինդ գրկում է ու գնում:

Անցել են տարիներ: Առավոտ է: Վերցնում եմ հեռախոսս ու էլի հետ դնում: Միացնում եմ համակարգիչս, բացում իմ ամենասիրելի, այսպես ասած, «Folder»-ը ու հերթով թերթում նկարները: Ինչքան ուրախ ենք նկարներում ես ու ինքը: Այ, թե հիմա էդ ուրախությունից մի պատառ լիներ:

Էս կյանքում էնպես է ստացվել, որ չենք ընտելացնում, բայց ընտելանում ենք: Ու ամեն անգամ, երբ մեկը թողնում ու գնում է ինձ, ով ժամանակին ընտելացրել ու պատասխանատու էր դարձել ինձ համար, իմ մեջ ինչ-որ բան է փոխվում, բայց փոփոխությունը չեմ համարձակվում կոտրվելուն համարժեք համարել: Չեմ կոտրվում: Չէ: Սակայն տխրություն բառն էլ վաղուց չի բնութագրում այն, ինչ տեղի է ունենում ինձ հետ, երբ լքում է ինձ այն մեկը, ում համար արդեն ես էլ էի հասցրել պատասխանատու դառնալ և ում տվել էի իմ ամբողջ հոգին:

Հետո նորից բացում եմ իմ ամենասիրելի գիրքը`«Փոքրիկ Իշխանը», գտնում ու կարդում եմ հենց այս տողը.
-Երբ թողնում ես, որ քեզ ընտելացնեն, հետո դրա համար կարող է և լաս:

Համակերպվում եմ, մի կերպ համակերպվում եմ ու առաջ անցնում: Առաջ եմ անցնում մտքերիցս ու հիշողություններիցս: Ինքս ինձ խոստանում եմ երբեք չլինել այդպիսին, երբեք չմոռանալ պատասխանատվության մասին: Չէ որ «քո վարդն աշխարհում միակն է»:

lida armenakyan-2

«Քոնը քու նման խավասով ինգերներ ինան»

Հարցազրույց տատիկիս` Լիդա Վիրաբյանի հետ, ում նախնիները Տիգրան Մեծի ստեղծած ու Նժդեհի երազած հայրենիքում են ապրել:

-Տատ, դու որտե՞ղ ես ծնվել:

-Հայաստանում եմ ծնվել, հենց Եղվարդում:

-Քո արմատները որտեղի՞ց են:

-Էն ժամանակվա Պարսկահայքի, հիմիկվա` Իրանի Խոյից:

-Բա ե՞րբ եք եկել:

-Ես չեմ հիշում: Ապուպապերս են եկել:

-Մամայիդ կամ պապայիդ պապիկ-տատիկները, թե՞

-ՉԷ: Մենք իրենց յոթերորդ սերունդն ենք արդեն:

-Ինչո՞ւ են վերադարձել Հայաստան:

-Երբ ես էլ քո պես հետաքրքրված, իմ տատին եմ էդ հարցը տվել, ասել է, որ Հայաստանը մեր հայրենիքն է:

-Կարո՞ղ է մի հետաքրքիր պատմություն իմանաս էնտեղի կյանքից, որով իմ հետ էլ կկիսվես:

-Գիտեմ: Տատիս մարն (տատիկի տատը) է իրեն պատմել: Հիմա պատմեմ, դու` նախանձիր: Ես էլ եմ նախանձել:
Երբ երեխա են եղել ու լողացել են Կապուտանի (Ուրմիո) ջրերում, տատիս մարը փորձել է ձուկ որսալ: Առավոտից էնքան է մնացել լճի ափին, որ քնել է, ու իրեն իր հերն է եկել տուն տարել: Երբ տանը հերը հարցրել է, թե ինչ էր անում, որ տուն չէր եկել, ասել է, որ սպասում էր մի ձուկ բռներ: Էդտեղ բոլորը ծիծաղել են ու բացատրել, որ աղի է ջուրը, որի պատճառով ձկներ չեն լինում:

-Տատ, այ տատ, բա կարո՞ղ է իմանաս` ինչով էին զբաղվում էնտեղի ժողովուրդը:

-Դե տղամարդիկ շինարարություն էին անում, ուրիշ ի՞նչ կար: Կնանոնց մեծամասնությունն էլ տնային տնտեսուհիներ էին:

-Ուրա՞խ ես, որ Հայաստանում ես ծնվել:

-Ուրախ եմ ու հպարտ: Որ ջահել էի, շատ էի ուզում էնտեղ լինել, էն ուրիշ հայրենիք է, էն ուրիշ է, ուրիշ: Բայց դե տարիներն անցան, ջահելությունս էլ հետը, հիմա էլ հո չե՞մ գնա:

-Էնտեղի բարբառով ի՞նչ կմաղթես ինձ ու հասակակիցներիս:

-Դե ի՞նչ ասեմ, է: Քոնը լինքյը փող, պայց շնորխքով, ու քոնը քու նման խավասով ինգերներ ինան: