-Շա՜տ շոգ ա:

-Հա, շա՜տ-շա՜տ, բայց կարևորը, որ տատիկի մոտ կլինենք:

Ամեն անգամ Երևան գնալիս այս նույն խոսակցությունն է ծավալվում իմ և եղբորս միջև: Գուշակեցի՞ք, թե ինչու ենք ամեն ամառ գնում Երևան: Դե, իհարկե, մեր սիրելի տատիկի մոտ: Մայրիկիս մայրիկը, որի անունը Ասյա է, մեզ շա՜տ է սիրում: Ճիշտ է, նա չորս թոռնիկ ունի, բայց յուրաքանչյուրի հանդեպ էլ առանձնահատուկ սեր և մեծ հոգատարություն է ցուցաբերում: Երբ մոտենում ենք դռանը և զանգը տալիս, գիտենք, որ մեր սիրելի տատիկը ուր որ է կբացի և կասի մեր շա՜տ սիրելի ու ավանդական դարձած նախադասությունը.

–Մատաղ լինեմ ձեզ…

Երբ մտնում ենք տուն, ամեն ինչ այնքա՜ն հարազատ է, չէ՞ որ մանկության ուրախ հուշերի մեծ մասը այդ տան ու իմ բարի տատիկի հետ է կապված: Ահա հյուրասենյակում դրված է հին, բայց հիշողություններով  լի մայրիկիս դաշնամուրը, որն  անհամբեր սպասում է, թե երբ պետք է իրեն նվագեն: Ահա իմ մանկության լուսանկարներից մեկը, որտեղից կարծես ժպտում եմ ինքս ինձ: Ահա պատշգամբից երևացող Արա լեռը,  որը հպարտ կանգնել է և վսեմ հայացքը ուղղել մեզ վրա: Ահա և պատշգամբի պատին խնամքով նկարված նկարները, որոնք մեր մանկությունից են մնացել:Եվ վերջապես, ահա և տատս, ով նայում է ինձ՝ իր գեղեցիկ և կանաչ աչքերով, որոնք ամենևին էլ իրենց փայլը չեն կորցրել տարիների ընթացքում, և ժպտում է՝ լցնելով իմ սիրտը անսահման բարությամբ: Տատս, ով իր կյանքում շա՜տ դժվարություններ է տեսել և կարողացել է հաղթահարել դրանք, ամենևին էլ չի ընկճվել և շարունակել է կյանքին նայել իր բարի ու գեղեցիկ կանաչ աչքերով և ապացուցել, որ բարությունը հաղթում է ամեն ինչին: Ես միշտ հիացել ու հպարտացել եմ նրանով` նրա անկոտրում կամքով, նրա բարությամբ ու գեղեցկությամբ: Նա լցրել է իմ Երևանյան ամառները իր քնքշությամբ ու հոգատարությամբ:

Տատիկիս պատրաստած համեղ ճաշատեսակների մասին բոլորը գիտեն, իսկ նրա պատրաստած տոլման՝ մատներդ էլ հետը կուտես, էլ չեմ խոսում բուտերբրոդների մասին: Անգամ թոռնիկներով որոշել էինք, որ տատիկի հետ պետք է բուտերբրոդներ պատրաստենք ու վաճառենք, այն էլ շատ թանկ գնով: Երբ տատիկը հարցնում էր, թե ինչո՞ւ ենք ուզում այդքան թանկ վաճառել, մենք պատասխանում էինք.

–Որովհետև տատիկի կախարդական ձեռքերով են պատրաստվել:
Տատիկն էլ մեղմաբար ժպտում էր ու գրկում բոլորիս:

Հիմա տատիկն էլ է մեծացել, մենք էլ: Հիմնականում չի ստացվում, որ բոլոր թոռներով տատիկի հետ լինենք: Դե, ինչ կարող ենք անել, ցավոք մանկությունն էլ է ավարտվում: Այնքա՜ն կուզեի, որ այն հավերժ լիներ…
Երևանյան ամառները իմ կյանքի ամենալուսավոր ու ամենասիրելի պահերն են եղել: Գուցե ամեն ինչ վերանա, և ոչինչ հավերժ չլինի, բայց հիշողությունները հավերժ մնում են մեր սրտերում: Իսկ երևանյան ամառները հավերժ կմնան իմ սրտում, որպես մանկության ամենաթանկ հուշեր…

Շատերս ենք մեզ տվել  հետևյալ հարցը` ովքեր են ընկերները, ու փորձել ենք պատասխանել: Երբեմն կարողացել ենք, երբեմն` ոչ:
Օրինակ, ոմանց կարծիքով, իսկական ընկերը պետք է հավատարիմ ու նվիրված  լինի, ոմանք էլ մտածում են, որ նա պետք է լինի ազնիվ, համեստ, լավ դաստիարակված: Ոմանց էլ բավարարում է հումորի լավ զգացումը: Բոլորս էլ ունենք ընկերներ, և այդ ընկերների քանակը շատ է մեր կյանքում, բայց միայն քանակը: Իմ  կարծիքով, ընկերները բաժանվում են երեք խմբի`ընկերներ, «ընկերներ» և ԸՆԿԵՐՆԵՐ… Եվ   բոլորն էլ մեզ շատ են օգնում կյանքում:

Առաջին խմբի  ընկերները միշտ ուրախացնում են մեզ, նրանց հետ մենք հաճելի պահեր ենք անցկացնում, ինչու չէ, նաև սովորեցնում ու սովորում ենք նրանցից:

Երկրորդ խմբի «ընկերները» նույնպես օգնում են մեզ: Այո’, այո’, մի զարմացեք, հենց նրանց շնորհիվ է, որ մենք սովորում ենք ուժեղ լինել և համառորեն հասնել մեր նպատակներին: Ճիշտ է, հիասթափություն ապրելն այդքան էլ հաճելի չէ, բայց  հասկանում ենք, որ կյանքը միշտ պայծառ ու գունավոր չի լինում, և պետք է նաև դժվարություններ հաղթահարել: Շատերն այս «ընկերների» հանդեպ թշնամությամբ են լցվում, բայց ես հակառակը` թշնամությամբ չեմ լցվում: Հենց նրանց  շնորհիվ է, որ ես կյանքից շատ բան եմ հասկացել ու հիմա էլ հասկանում եմ:

Երրորդ խմբում այն  ԸՆԿԵՐՆԵՐՆ են, ովքեր մեզ հետ են թե’ ուրախ, թե’ տխուր պահերին: Նրանք մեզ ուժ են տալիս և միշտ մեր կողքին են: Ճիշտ է, քիչ են, բայց կարևորը, որ կան, ու միշտ մեզ հետ են:                                                                                                                                            Լինում են պահեր, երբ մտածում ես, որ միայն դու կարող ես լինել քո ԸՆԿԵՐԸ, ինքդ քեզ հասկանալ, հուսադրել և առաջ շարժվել: Հաճախ, հենց այդպես էլ լինում է: Բայց երբեք մի’ հուսահատվեք, հավատացե’ք, որ իսկական ընկերություն գոյություն ունի, և եթե դեռ չեք գտել ձեր իսկական ընկերոջը, սպասեք նրան, նա անպայման կգա…

Հ.Գ. Վերջում ուզում եմ իմ շնորհակալությունը հայտնել ընկերներիս, «ընկերներիս» և ԸՆԿԵՐՆԵՐԻՍ: Անկախ ամեն ինչից, դուք նոր գույներ եք բերել իմ կյանք:

Բարև, գեղեցիկ մայրիկ: Դու արդեն քառասունհինգամյա կին ես: Ինչ արագ անցան կյանքիդ քառասունհինգ տարիները: Հուսով եմ, որ շատ ուրախ տարիներ ես անցկացրել, և այդ տարիները լի են եղել ուրախ ու հաճելի պահերով: Ինչ արագ է անցնում ժամանակը: Աչքդ թարթեցիր և ահա արդեն քառասունհինգ տարեկան ես: Ինչ արած, ի՞նչ կարող ենք անել ժամանակի դեմ: Այն գալիս է ու չի ուզում գոնե մեկ վայրկյան նստել մեր կողքին, զրուցել ու թեյ խմել, այլ միանգամից անհետանում է: 

Գիտե՞ս ինչ եմ մտածում: Դու հիմա երևի շատ երեխաներ ունես: Նրանք վազվզում են շուրջդ և չեն թողնում, որ մի փոքր հանգստանաս: Բայց մի՛ բարկացիր նրանց վրա, չէ՞ որ փոքր ժամանակ դու էլ ես այդպիսին եղել, դու էլ ես բարկացրել մայրիկիդ ու նա ասել է. «Գիտես դու չե՞ս մեծանալու, քո երեխաներն էլ են քեզ բարկացնելու, ի՞նչ ես անելու»: Դու էլ լացակումած պատասխանում էիր. «Ես իմ երեխաների վրա չեմ բարկանալու»:

Հիշո՞ւմ ես՝ ինչպես էիր կռվում եղբորդ հետ, նեղանում էիք իրարից, բայց երկար նեղացած մնալ չէիք կարողանում: Հիմա եղբայրդ էլ է մեծ մարդ դարձել: Նրան անպայման կբարևես: Ես գիտեմ, որ հայրենիքիդ արժանի մարդ ես դարձել ու ինչով որ կարողացել ես, օգնել ես նրան: Հետաքրքիր է, կարողանո՞ւմ ես արդյոք երեխաներիդ համար համեղ ճաշ պատրաստել, ինչպես մայրիկդ էր պատրաստում: Դեռ երգում ես ու պարո՞ւմ: Համոզված եմ, որ կիրակի օրերին եկեղեցի ես գնում ու մասնակցում Սուրբ պատարագին: Մի խախտիր այդ սովորությունը ու անպայման այցելիր եկեղեցի: Երեխաներիդ հետ գնա: Հոգևոր սնունդը շատ կարևոր է մարդու համար: Հուսով եմ, որ հիմա էլ ես շարունակում ստեղծագործել: Տասնհինգ տարեկանում այնքան եռանդով էիր ստեղծագործում: Նյութեր էիր գրում, շարադրություններ ու բանաստեղծություններ: Հարազատներդ ուրախանում էին քո հաջողություններով, իսկ դու դրանից ավելի էիր ոգևորվում:

Կյանքը շատ կարճ է, և այդ կարճ ժամանակում մարդ փորձում է հասնել իր առջև դրված նպատակներին: Գիտեմ, դու իրագործել ես նպատակներդ: Ապրիր խաղաղ ու երջանիկ՝ շրջապատված քո հարազատներով: Մեկ-մեկ հիշիր պատանեկությունդ, ընկերներներիդ ու ձեր խենթությունները: Հիշի՛ր անցյալդ և ապրիր ներկայով:

Խնդրում եմ, այս տողերը կարդալիս չհուզվես և լաց չլինես: Գրկի՛ր երեխաներիդ և ուղղակի ասա, որ իրենց շատ ես սիրում: Դա այն բառն է, որ մենք իրար ուշ-ուշ ենք ասում…

Շատ բան ունեմ քեզ ասելու, բայց այսքանով երևի սահմանափակվեմ: Գիտեմ, որ կարոտել ես ինձ՝ տասնհինգամյա աղջնակիս: Կարոտդ երեխաներիցդ առ: Դու նրանց աչքերում էլ կտեսնես այն նույն փայլը, որը ժամանակին իմ աչքերում էր…

Սիրով` քո պատանեկության լավագույն հուշերի աղջնակ

Ձմռան ցրտաշունչ, բայց և ուրախ ու հաճելի օրերից մեկն է: Գյուղը խրոխտ ու հպարտ կանգնած է ձմռան ցուրտ սառնամանիքի դեմ: Ձյան փաթիլները դանդաղ իջնում են ցած: Գյուղը կարծես տխուր է, բայց ժամանակ առ ժամանակ դեմքին ժպիտ է հայտնվում, երբ տեսնում է երեխաներին, ովքեր դրսում սահում են, ձնագնդիկ խաղում և աղմկում:

-Երեխեք, եկեք սահնակով սահենք,- ասաց նրանցից մեկը:
-Հա սահենք, հետո բոլորով ձնագնդիկ խաղանք:
-Սպասեք, Սոնային էլ կանչենք:
-Սոնա~, Սոնա~:
-Հա, երեխեք:
-Չե՞ս գալիս խաղանք:
Մաման տանը չի, որ հարցնեմ, տատիկն էլ ասում ա` ցուրտ ա, կմրսես:                                                    Տասնամյա փոքրիկ Սոնան պատուհանից նայում էր ընկերներին: Ինչպիսի հրճվանքով և ուրախությամբ էին նրանք խաղում: Ինչքա~ն կցանկանար ինքն էլ խաղալ:                                                               

-Տեսնես` մաման ե՞րբ կգա,- մտածում էր նա, երբ հանկարծ տեսավ, որ մայրիկը աստիճաններով բարձրանում է: Նա ուղղակի սլացավ մայրիկի մոտ ու շնչակտուր ասաց.
–Մա~մ, մա~մ, կթողնե՞ս գնամ երեխեքի հետ խաղամ, խնդրո~ւմ եմ:
-Հա’, գնա, բայց տաք կհագնվես:
Սոնան արագ-արագ հագնվեց.
-Հեսա մի հատ մեծ ձնագնդիկ եմ սարքելու, որ երեխեքին խփեմ,- մտածեց նա:                                                

Մի քանի րոպե անց ձնագնդիկը արդեն պատրաստ էր: Սոնան ինչքան ուժ ուներ, նետեց այն, բայց վրիպեց:
-Էս ո՞վ էր:
-Սոնա~ն, երեխեք…
-Ես եկա~,- բացականչեց Սոնան և վազեց ընկերների հետ խաղալու:
Ինչպիսի~ աղմուկ էր: Ճիշտ է, տատիկներն ու պապիկները անընդհատ բարկանում էին, որովհետև երեխաները խաթարում էին նրանց հանգիստը, բայց դե երեխաները չէին հանձնվում, շարունակում էին իրենց խաղը: Գյուղը չէր կարող չժպտալ: Այնպիսի տպավորություն էր, որ նա ուզում էր ամո~ւր-ամո~ւր գրկել երեխաներին, կարծես երեխաները նրա թոռնիկները լինեին: Եվ իրոք, երեխաները նրա թոռնիկներն են, և իրենց մեծ պապիկին շատ են սիրում: Աղմուկ էր…
Արդեն հինգ տարի է անցել: Փոքրիկ Սոնան կրկին նստած է պատուհանի մոտ: Այո’, փոքրիկ, մի’ զարմացեք: Գուցե տարիքով մեծացել է, բայց հոգու խորքում նա նույն փոքրիկ Սոնան է, ինչպես հինգ տարի առաջ: Ձյան փաթիլները իջնում են ցած, և գյուղը գնալով ծերանում է: Լռություն է: Դրսում որ ոք չկա: Փոքրիկ սահնակը ջարդվել է, և այն վաղուց ոչ ոք չի նորոգում: Ա~խ, այդ լռությունը: Վաղուց հարմարվել է դրան: Ես եմ, այն նույն փոքրիկ Սոնան, որ ժամանակին հենց այդտեղ, ձյան մեջ ձնագնդիկ էր խաղում: Իսկ հիմա լռություն է տիրում: Ինչքա~ն եմ կարոտել քեզ աղմուկ, իմ մանկության ընկեր: Դու վաղուց հեռացել ես ինձնից, բայց ոչ փոքրիկ Սոնայից, նա դեռ սպասում է քեզ: Նա գիտի, որ մի օր անպայման վերադառնալու ես…