Մետրոն ուշացավ, ու ես չունեցա ռոմանտիկ նյութ՝ գրելու համար: Գրեմ նրա մասին, որ ալիքները փոխանցումներով ձգտում են ափին ու խեղդվում դրան չհասած: Չէ, Սարյանն արդեն գրել է ալիքների մասին:

Արձագանքը արթնացրեց, ու ներս մտա, ինչպես սովորաբար են անում: Արթուն աչքեր չկային, կամ մեռած, կամ հանգած:

-Նստե՛ք:

-Չէ լավ ա, ես կկանգնեմ:

Նստեց:

Ուշադրությունս հատկապես գրավեց մի զույգ: Ձկնատիպ շրթունքներով ու երկնագույն սավանով մի աղջիկ, որը, ինչպես հասկացա, դուրս էր նայում՝ ոչ թե կողքին կանգնած ընկերոջից նեղացած լինելու, այլ զուտ շրթներկը ուղղելու, կամ լղոզելու համար: Իսկ վերջինս, որ առանձնապես հարիֆ էր, իբր սիրո կամ հաշտության դրսևորում սահեցնում էր ձեռքերը էդ լպրծունի մարմնի տարբեր մասերով, հետո սևեռվում դեմքի միմիկաների վրա՝ հասկանալու արածի արձագանքը: Սա էլ մտքում ֆշշցնում ու նորից լպստում էր շրթներկը: Մի խոսքով, զազրելի տեսարան: Դասատուս ճիշտ էր, երբ ասում էր.

-Այ տղա, ե՞րբ ես հասկանալու, որ իրենք են ձեզ գտնում, ոչ թե դուք եք իրենց «կպցնում»:

Բայց և այնպես չկարողացա չմտածել մի աղջկա մասին, ու եթե ասեմ, որ չեմ հիշում անունը նրա, հավատացեք ինձ այնպես, ինչպես յուրաքանչյուրդ է հավատում աշխարհի տարբեր լրագրերի… Չէ, սա էլ Սևակն էր ասել: Ես հիշում եմ, հիշում ու նեղվում այն մտքից, որ քաղաքում իր գեղեցկությամբ երկրորդն աչքի ընկնող աղջնակը, որ ներսից ավելի փչացած էր, քան դրսից գեղեցիկ, սկսել էր ինձ էլ դուր գալ:

Արձագանքն արթնացրեք, ու իջա, ինչպես սովորաբար են անում: Զգում էի հոգնածություն Սևանում անցկացրած օրվա պատճառով ու միաժամանակ նկատում, որ կայարանը մխում է ձանձրույթից, շոգը դառնում տանելի, տոթը՝անտանելի, Ավոն շուտով կնկատի ինձ, իսկ իմ ավտոբուսը չկա: Ուզում եմ սարսափել Երևանում գիշերելու մտքից. չի ստացվում: Լուծումներ միշտ գտնվում են:

Դեռ մի ժամ ժամանակ ունեի ոչինչ չանելու համար: Այնուամենայնիվ չէի կարող ականջ չդնել կողքիս նստածի հեռախոսազրույցին, ով ընկերուհուն բավականին գունագեղ տեսարաններով ու չնաշխարհիկ բառերով բացատրում էր այն, որ մենք՝ տղամարդիկս, բութ ու ստոր արարածներ ենք, ու խոսում էր այնպես, ասես կյանքի՝ ինչպես հասկացա երեսուն տարիները, անցկացրել էր աշխարհի բոլոր տղամարդկանց ճանաչելու, կամ ավելի ճիշտ թեթև աչք կպցնելու վրա:

«Բայց հալալ ա քեզ, ծյոծ: Երեսուն տարի ոնց էլ ձգել ես քո ձեռը: Ես քո փոխարեն արդեն հավեսից ընգած կլինեի»:

Լույսը խամրեց, պայծառացավ, խամրեց, ու առողջ բանականությունը ծխելով լքեց տրանսպորտը:

«Տնաշենը գոնե մի քիչ սիրուն լիներ»:

Ավոն սովորության համաձայն անհոգ ծիծաղում էր ոչնչի վրա ու ցրում ավտոբուսի կանգնած օդը. պիտի տանեին մի քանի օրից: Կողքիս նստածին հաստատ դուր էի գալիս: Ինքն էլ գիտեր: Իրեն դուր գալով իջա ավտոբուսից ու թույլ տվեցի EMINEM-ին գոռալ ականջներումս, խլացնել մտքերս: Երեք տարվա ծանր պարապմունքները, ստիպված զբաղմունքները, սենյակիս չորս պատերն ու գրությունները դրանց վրա, որ կտրեցին շրջապատից ու շփումից, քննությունները, էս աժիոտաժը, ծանր տապը, աղջիկը, ում անունը հաստատ հիշում եմ, մետրոն, որ ժամ-պատարագ չի ճանաչում… Թեթևանալու կարիք ունեմ: Գյուղ, միանշանակ…

-Այ տղա, էլի բո՞ւն ես դրել՝ գնում ես գյուղ,- ոնց որ միշտ նույն կատակը, որ իննսուն տոկոսանոց լուրջ ենթատեքստով են մատուցում:

Բացատրե՞մ, որ էնտեղ թոքերս ազատություն են շնչում, միտքս՝ դատարկություն, թրիքն՝ անպակաս, օդը՝ այլանդակ մաքուր, հայհոյելուց չեմ քաշվում, բա պապուս հետ գարեջուր չխմե՞մ: Ոչ ոք չի գոռում կամ շտապում, կոմպս մոտս է, ու մատերիս կարող եմ լիցենզավորել գրկելու երանելի ստեղնաշարը, իսկ ծրագրավորման լեզուները դեռ վաղուց «կոնյակ-բոնբոներկայով»-ով դռան դիմացն ինձ են սպասում:

Ծը: Չարժե. նոր ճառեր ինտրովերտության բացասական լինելու ու ամեն մեկի հետ ազատորեն շփվելու կարողության բացակայության մասին չեմ ուզում: Անգիր գիտեմ:

Մաթեմատիկայի պարապմունքից քամված՝ քարշ էի գալիս փողոցներով մի քիչ ցրվելու համար։ Մենակ ես էի, մութը՝ շուրջս, ցուրտը՝ ներսումս, ֆունկցիան՝ գլխումս, Մեսչյանը՝ ականջներումս, ու երկու մոտ յոթ տարեկան երեխա՝ հող ուտելիս։ Նկատեցին։ Նրանցից մեկը թքեց ու վազեց, կանգնեց դիմացս։ Կարգին «բայեվիկ» տիպ էր։ Հագին՝ կարմիր Spider-Man-ով ռետուզ, ընդ որում երկու գծերը դիմացը, թույն մարզակոշիկներով, դարչնագույն վերարկուն կիպ հագած, «դուխով» գլխարկով, հեղափոխական ականջներով։ Սադրիչ հայացքով նայեց ինձ, քիթը աղմուկ-աղաղակով քաշեց վերև (իզուր), կծած խնձորի կեցվածքով ու պարտատիրոջ առոգանությամբ ասաց.

-Բարև, ապեր։

Հավատացեք, ինձ ոչինչ չէր մնում անել, քան ծնկելն ու խոնարհվելը։

-Բարև, պուճուր։

-Պուճուրը դու ես, ես կարգին տղա եմ։ Նայ` ինչ մեծ ա մուսկուլներս։ Համ էլ փեջը էսօր ես եմ վառել,- քիթը վեր տնկեց իր վեհությունն էլ ավելի ընդգծելու համար, նորից քաշեց, թևով տարավ ձախ, աջ ու բավարարված զգալով՝ հոկտեմբերյանցու խաղաղությամբ լռեց։

-Լավ է, էս ինչ ուժեղ ես։ Պարապո՞ւմ ես։

-Հա, բոքսի եմ գնում,- աչքերը փայլեցին որպես Զևսի նորանշանակ նախարար։

-Երնեկ թե նույն էնտուզիազմով խոսեի դրա մասին քո տարիքում։

-Հը՞ն։

-Բան չէ, աբորիգեն։ Ապրես, լավ ես անում։ Պարապի։ Տղեն իրան պաշտպանել պիտի իմանա, հետո ինչ, որ տասնութերորդ դարում չենք։

Մոտ հինգ տարի առաջ կլիներ…

-Ժամանա՜կ։ Հանգստանում ենք։ Դուք շարունակեք, էդ ձեզ չի վերաբերում։

-Բայց պա…

-Շարունակի՛։

-Բայց արյուն ա գալիս։

-Կռիվ անելուց է՞լ ես ասելու՝ արյուն ա գալիս։

Վնգստոցս ելավ բաց թողած հարվածից։ Դպրոցում վատ չէի սովորում՝ միտքս մարզած էր, բայց ոչ մի կերպ չէի կարողանում հասկանալ, թե ինչու է հայրս զույգերիս ընտրում ինձնից տարիներով մեծ ու քաշով ծանր մարզիկներից, որը և պատճառ էր այն բանի, որ ատում էի բռնցքամարտը։ Մրցումներից տուն էի մտնում կապտած մարմով ու արյուն կորցնելու պառճառով՝ գլխապտույտով։

Պարտության արցունքներից աղի բան չկա աշխարհում։ Այդ օրը ատեցի հորս։ Հայհոյեցի։ Մտքումս, իհարկե։ Ես անգամ պատասխանելու իրավունք չունեի, ուր մնաց թե… Ջուր բերելիս աչքերի մեջ չէի նայում՝ որպես մաքսիմալ արհամարհանք, ու դա էլ ինձ հաճույք էր պատճառում։ Այդչափ հիասթափություն մեկ էլ Kinder խաղալիքներս կորցնելիս էի ունեցել։ Չէի հասկանում ստիպելու իմաստը։ Ընդվզում էի։ Մտքումս։ Ինձ նկարելն ավելի շատ էր դուր գալիս։ Խմբում ամենալավը չէի, բայց գոնե ծեծ չէի ուտում։ Մայրս էլ էր կողմ նկարելուն, ի դեպ։ Մայրերին զավակների դաստիարակությունը վստահել չի կարելի։ Մեղք են։

-Զալում ավելի շատ են դաստիարակվում, քան դպրոցում, տանը,- հորս խոսքերն են։

Կյանքում չեմ մոռանա էս ճշմարտությունը, որ լսելուց բացի՝ նաև զգացել եմ։ Բոլոր գաղափարները ձգտում են պերֆեկցիոնիզմի։ Մնացածը դրա մոդիֆիկացիաներն են։ Իսկ հարաբերական հավասարություն ես միայն պարապմունքի վայրում եմ տեսել։ Ճիշտ է, մութ սենյակում անգամ սպիտակ պատերն են սև երևում, բայց ռինգում մեր թշնամի լինելը ավելի շուտ մեր ընկերությունն էր ամրապնդում։ Մարզիկ լինելը կյանքի մի այլ կատեգորիա է։ Դու հասկանում ես ինքդ քեզ, վախերդ, թուլություններդ, դաստիարակվում խիստ հսկողությամբ, սովորում հարգել դիմացինին, օգնել թույլին, հարգել ինքդ քեզ ու ընտրություններդ։ Ոտքիցդ կապած կշռաքարի պես ներքև քաշող երազանքների փոխարեն նպատակներ ես սահմանում ու կոտոշավոր պնդաճակատի պես գլուխդ տնկում, և պարադոքսը նրանում է, որ քեզ չեն սովորեցնում. քեզ հարվածում են, դու սովորում ես։ Մարզիկի համար անհնարինը չկա, կա ընդլայնվելու հնարավորություն։ Դրսում քեզ հարգում են, վախենում, զգուշանում ու վստահում։ Ի վերջո, տարեցին օրենք գրող աթենացին չէր տեղ զիջողը, այլ նորահարսի գլուխը սափրող ու տղամարդու հագուստ հագցնող սպարտացին։

Ես պրոֆեսիոնալ բռնցքամարտիկ չդարձա, ոչ էլ մատը դնչին դրած նկարիչ։ Ես ուզում ու հասնում եմ:

Ութն անց զրո-զրո… Մենակ փողոցում գիշերն ու առավոտը անկաշկանդ սիրո մեջ են մտել, ես էլ խանգարում եմ: Կենտրոնական փողոցի վերջն ու սկիզբը ամենակարճ ուղով իրար են միացնում նախորդ տարի գնած կոշիկներս, որբ կատուն ու փողոցի հավաքարարի տնքոցը: Մենք ավելի շուտ այդ սիրո մասն ենք կազմում, քան թե խանգարում ենք:

-Բարև:

Շան տեղ չեն դնում:

-Գոնե վրես նայի:

Շան տեղ չեն դնում:

Երկու շներ էին: Մեկն իրեն էր ուտում, մյուսին վարկերի մասին մտահոգությունները ծեփել են ասֆալտին: Ոչ ինձ են բանի տեղ դնում, ոչ կատվին: Իրավիճակ ա փոխվել, չես վիճի:

-Ծխո՞ւմ ես:

-Հա:

-Խի՞

-Ինձ լավ տղա եմ զգում:

-Չե՞ս ծխում:

-Չէ:

-Խի՞

-Սենց էլ լավ տղա եմ:

-Բա՞:

-Զզվում եմ:

-Հա՜:

Մտնում եմ լրիվ այլ աշխարհ, «մարշրուտնի», մեր երկրի ու հասարակության էրոտիկ իրականություն: Էստեղ չկան երկու տարբեր սեռեր, կարող ես ստիպված հպվել ուրիշին, ու քեզ դրա համար ոչ ոք չի գա «տենալու»: Էստեղ ուզած-չուզած անձի երկատման ես ենթարկվում, երբ վարորդը Clean Bandit-ից հետո Արաբո Իսպիրյան, հետո էլ Խատուբա է միացնում, գումարած այն, որ դրսից տրանսպորտին նայողին հրամցնում ես «Սև ուրբաթ»-ի ժամանակ առանց զեղչ գնած տաբատիդ հետևամասը: Վայելեք:

-Բա իմացա՞ր ….-ին հիվանդանոց են տարել: Լուրջ խնդիր ա:

Holly shit, էս տարի դեպրեսիա չէինք տարել, ո՞նց կլիներ:

Ուզում եմ ծխել:

-Ընկեր Մանասյան, խի՞ եք ծխում:

-Հանգստացնում ա:

-Ընկեր Մանասյան, սիգարետ տվեք:

-Ո՞նց, ծխո՞ւմ ես:

-Չէ:

-Բա խի՞ ես ուզում:

-Կլինի՞ խաբեմ:

-Կլինի:

-Սիրտս քաշեց:

-Չէ:

-Դե պատասխանի՜…

-Ապե, ես հավատում եմ իրան, ինքը կարա ինչ-որ բան փոխի:

-Հա, լավ, տուֆտա լակոտ ա, մենակ գոռալով հո չի՞:

Գրաֆիտիների կողքին ցուցանակներ են: Հիմնականում «քաչալ» մարդիկ են: Ասում են` ինձ ընտրեք, լավ կլինի: Հա, ամեն տարի էս նույն մարդիկ մխտռում են պատերը: Փողոցը լիքն է: Փողոցը մեզ՝ երեքիս դավաճանեց, առավոտն էլ` իրեն դավաճանող գիշերվան: Մենակ շներն են հավատարիմ. բարևում եմ, չեն պատասխանում:

-Երվ, Դավոյի հետ քելեք Ցայտկի մոտ։

-Չկա տենց ճիշտ, իրար հետ ենք գնում։

-Արա, ասում եմ՝ գնացեք ընդե կայնեք։ Կարո՞ղ ա գիտեք՝ պիտի սաղ օրը ստեղ կանգնած մնանք։ Ձեզ՝ չգիտեմ, բայց ինձ չուչելի կարգվիճակը հեչ չի դզում։

Հանդիսանալով «քձիբ» ուսանողության արժեքավոր տարր և ծնողների ջանքերը անվերապահորեն գերագնահատող անձինք, մենք ճիշտ ենք համարում անցնել դասից տուն 10 կմ-ը՝ հույսը դնելով բազմաչարչար տարիների արդյունքում սովետից ստացած միակ «жигули»-ի պատճառով կզած, կնճռոտ պապիի, կամ «BMW»-ի հաստափոր վարորդի վրա։

Տարբերակները երկուսն են։ Կամ ավտոստոպ, կամ տրանսպորտ։ Համապատասխանաբար` կամ մի քիչ երկար կանգնել ճռռան արևի տակ ու գնալ անվճար, կամ վատնել օրհասական հարյուր դրամը։ Բայց դե, քանի որ մասնագիտությունն ինքնին մեխված է ուղեղներումս (ասել եմ` հաշվապահություն ենք սովորում), նախընտրում ենք խնայել վաղվա հոթ-դոգի գումարը։

Հա, ի դեպ, չշտապեմ բավարարել ձեր հետաքրքրությունն այն մասին, թե ով է Ցայտկը, այլ սովորականի պես անշնորհքաբար ոտքերս սեղանին դրած ուղղակի նշեմ, որ Ցայտկը զույգ «չոլկայով» ու թզբեխով մեկն է` պատկերված գերեզմանաքարի վրա։ Սակայն իջեցնեմ ոտքերս ու նորից նշեմ, որ ցանկացած ավտոստոպի դիմող բանդայի պես, մենք էլ մեր բարենպաստ կայանատեղիներն ունենք. գերեզմանոցի դիմաց ու ծառի տակ։ Ինչևիցե, չխորանանք։

Քանի որ երկար տվայտանքների արդյունքում որոշեցի կիսվել այս թեմայով, հարկ եմ համարում կիսվել նաև իմ՝ պրոֆեսիոնալ ավտոստոպիստիս փորձով, ու այդ նենգ քայլին դիմելու արվեստի գաղտնիքներով։

Եթե դուք ամերիկյան ֆիլմերի սիրահար եք, ապա հավանաբար տեսած կլինեք, թե ֆիլմերում ինչպես են կանգնում ճանապարհի եզրին ու տնկում բութ մատը, որը կանգնեցնելու նշան է համարվում անցնող տրանսպորտի համար։ Իրականում նույն սրբազան օրենքը գործում է նաև Հայաստանում, ուղղակի մի տարբերությամբ։ Եթե անցնող տրանսպորտային միջոցի վեջն էլ չի, ու նա արհամարհում է ձեր ջանքները, մատների կոմբինացիան ավտոմատ կերպով փոխվում է։ Դե, չխորանամ, հասկացաք։ Բացի դրանից, վարորդի հետևից տեղում են փոքր ժամանակ տատիկի սովորեցրած բոլոր արտահայտությունները, որոնք պատանեկան տարիքին հասնելուն համատեղ կատարելագործում ես։ Ավելացնեմ ևս մի անկյունաքար` բավականին շուտ ցանկալի արդյունքի հասնելու համար։ Ուղղակի կանգնելուց բացի՝ շատ կարևոր է նաև նայվածքը։ Հասարակ հայացքով ոչ մի անցորդի չես գերի։ Եթե ցանկանում ես բարձրացնել շանսերդ, պիտի նայես Շրեկի կատվի նայվածքով։ Նման խոցող հայացքով քեզանով կանես նույնիսկ մետրոյի վարորդին։

-Էսօր իմ հերթն ա։ Ես եմ դեմը նստում,- ճտպտացի։

-Չկպավ։ Էս ի՞նչ սերունդ ա մեծանում։ Ոչ հարգա՜նք կա մեծերի հանդեպ, ոչ բա՜ն,-բազմանշանակ հայացքով խոսեց մեզանից երեք ամսով մեծը։

-Հա, բա՞։ Ձյուն գար` սղայինք,- մեր Արսենն ա, գիտեք, ասել եմ։

Հիմնականում այս երեք ընկերներով ենք դասից տուն գալիս։ Նույն քաղաքից ենք։ Երեքս էլ տարբեր հաշվարկներից բխող շահի պատճառով ենք հարյուր դրամ խնայում։ Երվանդն ունի ընկերուհի, որը տարին մինիմում չորս անգամ ծննդյան օր է նշում, Արսենի մասին չասեմ, օրը մի ընկերուհի է փոխում. մեկի քիթն է ծուռ, մեկի՝ ոտքերը, մեկը հարմար կազմվածք չունի, ու էդպես շարունակ։ Ես էլ անկապ խնայող եմ։ Մի՛ բողոքիր, մայր։ Փոքր ժամանակ քիչ ասեիր՝ սենց որ ծախսես, դու տուն չես դառնա։

-Հրոխպեր, սվետաֆորի մոտ պահի։

-Շնորհակալ ենք։

-Հաջող, տղերք ջան։

-Արս, իմ արև, դու նեղվելու տեղ չունես. Տիգրան Մեծինը իրա անվան պես ա եղել,- մի աննորմալ պատռում էր կոկորդը, ինչպես Արքիմեդը լողանալուց կբացականչեր էվրիկան:

Մի քանի րոպե ուշադիր զննելուց հետո աչքերը պտտեցրեց այն հուսահատ հայացքով, որը առանց տարիների իմաստնության ու փորձի կտեսնեիր մեկի աչքերում, ում դիմաց ֆրանսիական թեորիայով անկաշկանդ համբուրվում են իր սիրած էակն ու ինչ-որ լպրծուն, ու թերությունը չընդգծելու համար կամաց ասաց․

-Լավ չես, իմին չի հասնի: Մաքսիմում քոնին:

Լռեց, մտածեց, նայեց, մտածեց, շարունակեց․

-Հա, բայց իմը բնական ա, քոնը ռինգի մեջ են թրծել:

-Ասե՞մ:

-Ասա:

-Սենց ավելի սիրուն ա, քան կլիներ: Թարս էլ մի նայի, ես ճաշակով տղա եմ:

Կենտրոնական բանկում դրամներն էինք խոշորացույցով ուսումնասիրում, երբ դեպքը պատահեց:

Արսենը դպրոցական ընկերս է՝ հասարակ տղա, որը լսում է ռուսական ախմախություն, սիրում` աղջիկներին, օձիքով վերնաշապիկ ու մեծ դրամապանակներ, բայց խնայում է ընդմիջման փողը դրամապանակը լցնելու համար: Հիմա էլ քոլեջում ենք սովորում, էլի իրար հետ: Ես ատում եմ Արսենի ճաշակը: Աննորմալն էլ դու ես:

Իններորդ դասարանում հայոց լեզվի ուսուցչուհին հանձնարարեց գրել, թե ինչ կփոխեինք մեր կյանքում, մեր մեջ: Արսենն առանց մտածելու, լայն ժպիտով, հիմար հայացքով ասաց.

-Քիթս:

Ուսուցչուհին շփոթմունքը ցույց չտվեց ու խրախուսելու համար գրել տվեց գրատախտակին, Արսենն էլ խրախուսվեց ու մինչև հիմա ամփոփում է իր էությունը գրատախտակին տառերով գրված իր քթի մեջ:

Արսենի քիթը տառերով գրվեց գրատախտակին ու չջնջվեց իմ հիշողությունից, որովհետև ամեն անգամ դասի ժամանակ արևելք նայելիս ես ակամա ստիպված եմ հիշել ու ժպտալ: Արսենը կողքիս է նստում: Երբեմն:

Ըստ իս՝ մարդու քթի ձևը արտացոլում է նրա բնավորությունը: Ինչպես չես կարող բացատրել զգացողությունը, որ ստանում ես երեխաներին դրսում հողով կամ գնդակով խաղալիս տեսնելուց կամ հենց նոր հայտնաբերած երգից մնացած բոլոր անգամները լսելու ցանկությունը մեկում սեղմելու անունակության հաճույքը, այնպես էլ քթի ու բնավորության հարաբերությունն եմ անկարող բացատրել: Պիտի նայես ու զգաս: Աննորմալն էլ դու ես:

Սյունեն՝ Ազնավուրին բնութագրող իր ֆեյսբուքյան ստատուսներից մեկում, բավականին գեղեցիկ կերպով նկարագրել է․ «Իր ներկա ստանդարտներով՝ երիտասարդ ժամանակ խիստ համեստ արտաքին տվյալներով խելքահան էր անում ամենագեղեցիկ կանանց, որոնք իր երաժշտության պես էսթետիկ էին՝ առանց ավելորդ բացվածքների, գռեհկության հասնող սեքսուալության, որովհետև ինքն էլ երբեք ստանդարտներին համապատասխանող կանանց չի սիրել: Տարբեր կանանց հետ լուսանկարներ թերթեք, մեկը բարակ շուրթերով է, մյուսը՝ լայն կոնքերով, երրորդը՝ մեծ քթով: Ու էդ ամենով հանդերձ սիրունիկ են, գրավիչ են, իսկապես ձգող են: Ու մտածում ես՝ էդ ինչ շքեղ դետալ-առանձնահատկություն են ունեցել, որով Ազնավուրը գերվել է, երանի-երանի մեկը մի օր մեզ էդպես նայի, մեր թերությունների մասին էդպես երգի»։

Դու էլ երևի Արսենի պես շարքային ոչ ստանդարտ քիթ ունեցող հայ ես, ով կոմպլեքսավորվում է ինչ-որ դիրքից նկարներ ունենալուց կամ հավանած աղջկա դիմաց մի որոշ դիրքով նստելուց: Դու քեզ ազատորեն վերագրում ես նրա ճաշակի տեր ու քննադատում ինքդ քեզ՝ նպաստելով ինքնագնահատականիդ անկմանը:

Ուզում եմ ասել քեզ, որ շարքայինը ոչ թե քո հարթուփոս քիթն է, այլ դու ու քո մոտեցումը արտասովորին: Ու քեզ առանձնապես ոչինչ չի տարբերում քառանկյուն հայացքներով սահմաններ գծող էն ոչնչությունից, ով ի զորու է ձայնի բոլոր ելևէջները օգտագործել ուսուցչին նվաստացնելու ու լսարանի առաջ «բեթմեն» խաղալու համար, ու քեզ համար էլ երևի հակառակ սեռը զուտ հաճույքների բավարարման աղբյուր է, իսկ խնջույքներին միայն մոր կենացը խմելը՝ հարգանքի չափանիշ:

Դու էլ այն շարքային հասարակն ես, ով խեղկատակ է պիտակավորում մեկին, ով ցույց է տալիս միանգամայն տարբերվող երգացանկը կամ ասում, որ սիրում է կարճ կտրվածքով ու դեղին մազերով աղջիկներին:

Վերջին մրցումներից հետո տուն մտնելիս մայրս սարսափած աչքերով նայեց ուռած, կապտած ու կիսաջարդած քթիս: Ժամանակի ընթացքում հայելու դիմաց կանգնելու ու սանրվելու հետ համատեղ չսիրված լինելու վախի փոխարեն փայլող աչքերով ես նայելու խորդուբորդ քթիդ: Քո՝ ինքդ քեզ գնահատելուց ես կախվածության մեջ դնում շրջապատի գնահատականը:

Գժվելիք են հայկական սիրուն, սապատավոր արծվաքթերը, գիժ եք դուք:

Արթնանում ես վարագույրի արանքից երեսդ լիզող ճառագայթներից, դարչինի քաղցր թեյի բույրից: Հեռախոսիդ ավտոմատ համակարգը միացնում է Մոցարտի ու Վիվալդիի անմահական երաժշտությունների շարանը, որն ուղեկցվում է ամազոնյան հազվագյուտ թռչնատեսակների անզուգական սիմֆոնիայով ու Ատլանտյան օվկիանոսի անբռնազբոս ալիքների տվայտանքով: Դեռ չարթնացած ընկնում ես նոր երազների գալակտիկա, որտեղից հեռանալու մտքի համար պատրաստ ես առնվազն ինքնակախաղանի հանվել դիմացի արմավենու ծառերից մեկից:

Ամառ է, Արարատյան դաշտի այլանդակ ամառներից մեկը: Արթնանում ես քառասուն աստիճան շոգից, դիմացի բակից եկող խորովածի հոտից, հեռախոսիդ ավտոմատ համակարգը միացնում է Rammstein-ի «Sonne»-ն, որն ուղեկցվում է մորդ գոռգոռոցով ու քրոջդ լացով:

Դեռ չարթնացած հասցնում ես մեկ անգամ ոտքդ հարվածել կողքին դրված դարակին ու չես գտնում գուլպայիդ զույգը, որովհետև ամառ ա, ի՞նչ գուլպա: Գնում ես դասի ու միայն կեսից հասկանում, որ գուլպա չես հագել: Էսքանից հետո էլ ի՞նչ կարևոր է, թե քանիսին ես քնել: Մի կերպ հասնում ես ավտոկայան, ու աչքերից բացի քեզ ոչ մի բան պետք չի հասկանալու համար, որ պիտի դիմես ավտոստոպի օգնությանը: Առաջին ժամն անցկացնում ես վերոնշյալ Ատլանտյանի հատակին ու արթնանում միայն զանգի տանջալից ձայնից:

-Դու ե՞ս արել: Ո՛չ: Դու ե՞ս արել: Ո՛չ: Երկու «ոչը» բաժանած ութի… Չէ, իրանք չեն արել,- Ռաֆոն էլի նույն հումորն է անում, ու մենք էլի ծիծաղում ենք իր ծիծաղի վրա:

-Դավի՛թ:

-Հա, ընկեր Վարդազարյան:

-Որո՞նք են ֆինանսական հաշվետվությունները:

-Հեսա հինգ րոպեից արթնանամ ասեմ, էլի: Իմ արև, գիշերը սովորել եմ:

-Նստիր, պատրաստվիր. գալիս ես` դաս պատմես:

Ուպս… Չկպավ:

-Կարո՞ղ եմ դուրս գալ:

-Ալո, բարև ձեզ: Շնորհավորում ենք, դուք անցել եք հաջորդ՝ հարցազրույցի փուլ:

(Մեծ հրճվանք):

-Բարև ձեզ: Կներեք, ես չեմ ներկայանա. պարապունքի եմ ու մեկ այլ տեղից եմ հրավիրված: Անչափ շնորհակալ եմ:

Մռութներդ կախ մտնում ես լսարան ու մելանխոլիայով պարուրված ինը ստանում: Աղջիկները տիեզերական մի նոր գունանյութը մատների վրա փորձարկելու մասին են խոսում, տղաները՝ աղջիկների, Ռաֆոն էլի հումոր է անում, ու մենք էլի ծիծաղում ենք, իսկ վերջում… Ինձ թվում է ոչ ոք չգիտի, թե վերջում ինչ են անում: Էնտեղ եթե «բլոտ» չեն խաղում, ուրեմն ՄԱԿ-ի որոշումներն են քննարկում:

…Բարև: Ես Դավիթն եմ: Ներկայումս հաշվապահ ու ապագա ծրագրավորող: Սիրում եմ դասական, փոփ, ռոք երաժշտություն, կարմիր լոբով ճաշ ու կարմիր սալորի կոմպոտ: Չեմ սիրում սահմաններ, դատարկաբանող ուսուցիչներին ու դանդաղաշարժներին: Սովորում եմ քոլեջում: Չնայած շատերը բացասաբար են արտահայտվում քոլեջի մասին, ես, այնուամենայնիվ, հակված եմ պաշտպանել հակառակ կողմին: Էստեղ դպրոցից բերած հիվանդություններից կարող ես հանգիստ ազատվել: Ասենք, գնահատականամոլությունից: Էստեղ իրավունք ունես հարցախեղդ անել ուսուցչին սրտիդ ուզածի չափով, ու քեզ չեն դատի դրա համար, ու դու ստիպված չես լինի մտահոգվել, որ չիմացածիդ համար քեզ ցածր են գնահատում: Էստեղ դու ազատ ես: Ազատ ես սովորելու, խոսելու ու չխոսելու: Նման ռեսուրսների բազմազանությունն օգտագործում ես քո հաշվին ու վերջ: Դու փորձառու շինարար ես՝ ապագա ես կառուցում:

Ամեն ինչ էսպես էլ շարունակվում է: Եղեռնից փախածի պես քեզ առաջ ես գցում գազելում տեղդ ապահովագրելու համար, հասնում ես տուն և մթագնած մտքով ու դավաճան ոտքերով գնում մաթեմ պարապելու: Շինարար ենք, չէ՞: Իսկ թե ինչ վիճակով հետ կգաս, թողնում եմ մտահորիզոնիդ սահմաններին: Կգաս, դաս կանես` սուտ չերդվելու համար ու կքնես՝առավոտյան ոտքդ դարակին հարվածելով:

Բարի գիշեր: