Անահիտ Ղազախեցյանի բոլոր հրապարակումները

Anahit Ghazakhetsyan

Չավարտվող պատերազմ

Բայց մենք խաղաղություն չունենք. դրսից պատերազմ, ներսից` պատերազմ, մեջտեղներում` պատերազմ: Սա ինչ-որ բան է, որի վերջը միշտ բազմակետվում է, ու ես շարունակում եմ ապրել հենց այն պատերազմի մեջ, որը սկսվել է դեռ ծնվելուցս շատ առաջ, հենց նրա մեջ, որը, ոնց որ թե, ավարտվելու միտք չունի: Իսկ դպրոցում, տանը, հեռուստացույցով ու դասագրքերով ինձ սովորեցրել են, որ զինադադար է, որ պատերազմը 90-ականներում է մնացել, որ ամեն ինչ վերածվել է հիշողության, ու փամփուշտների մեջ արդեն ծաղիկներ են ծաղկում: 

Բայց զինադադար չկա, ինչ ուզում եք` ասեք: Ինձնից երկու-երեք տարի առաջ ծնված տղաները արտահերթ մեռնում էին, անունները ամեն րոպե հոլովվում էին հերթական լրագրերում ու լրատվական կայքերում, ասում են՝ հերոսներ են, ասում են՝ մարտական խաչ, Արցախի հերոս. հետմահու: Մի համոզեք ինձ, ես խաղաղության մեջ չեմ ապրում: Սա նման չէ խաղաղության: Ապրիլը նման չէր զինադադարի: Ապրիլը սուս ու փուս բոլորիս գլխին սառը ջուր լցրեց, ասաց՝ միամիտ մի եղեք, ասաց՝ պատերազմը չի ավարտվել, ասաց՝ նայեք, տեսեք: Ասաց՝ նայեք, որ տեսնեք: Եկավ, բոլորիս մի քանի տարով մեծացնելու: Ուշքի գցելու: Եկավ, որ ընկերներիս մասին մտածեի օր ու գիշեր, որ հետո իրենց տեսնեի՝ փոխված, միանգամից մեծացած, որ ինձ փոքր զգայի իրենց կողքին, ու ոչ միայն ֆիզիկապես: Զգայի, որ ոչինչ էլ չեմ տեսել, որ պատերազմը սկսվել ու ավարտվել էր աչքի առաջ ընկերոջ մահով, որ պատերազմի մասին սխալ են բոլոր գրողները ու վեպերը, որ, Հեմինգուեյ պապիկ, զենքին հրաժեշտ տալ չի լինում, էդ ո՞րն է: Պատերազմը ուղղակի պատերազմ է առանց բարու ու չարի, միշտ անավարտ:

Ո՞նց կարող է ամեն ինչ նորմալ լինել, երբ հիմա գրում եմ սրա մասին: Մեր ներսում ախր ո՞նց է ամեն ինչ խաղաղ, երբ Լյուբեի «Комбат»-ը երգելիս կողքից արտասվողներ են լինում: Ախր, ո՞նց է ամեն ինչ կարգին, երբ էդպես էլ տուն չդարձած տղերք եղան: Դեռ, ախր, երգեր են գրվում պատերազմների մասին: Մի քիչ առաջ Մարտունիում ծառայող ընկերներիցս մեկին նամակ գրեցի, գրում եմ՝ քեզ լավ նայիր, ու մտածում՝ մենք անհանգիստ ենք ծնվել: Կամ դարձել, ինչ կարևոր է: Քանի օր է՝ Սքորփիոնսի “Wind of change”-ն եմ լսում: Մայնեն երգում է՝ We could be so close, like brothers, հետո շարունակում՝ The future’s in the air, I can feel it everywhere: Գոնե էսպիսի ելքին մի քիչ հավատում եմ:

Որովհետև ես չափից դուրս հոգնել եմ դրսի, ներսի ու մեջտեղների պատերազմներից:

Anahit Ghazakhetsyan

Անսովորի մասին

Սա սովորական փոքրիկ խոհանոց է:

Սովորական սեղան, չորս աթոռ, կիսամթություն ու դեղին լամպ:

Սա սովորական կիտրոնով թեյ է:

Ու սովորական բաժակ:

Որից սկզբում սովորական գոլորշի է բարձրանում:

Լեզուն վառելու սովորական երևույթն է, որ ամեն անգամ կրկնվում է:

Այստեղ սովորական համակարգիչ է դրված, որտեղ հազար ու մի ցնդաբանություն կա՝ նկարների, պոեմների, գրքերի տեսքով: Սա ամենասովորական համակարգիչն է, որը բացելիս մտքիդ ծայրով անպայման միշտ նույն բանն է անցնում: Կամ նույն մեկը:

Այստեղ սովորական գազօջախ կա, որը վառված է, որովհետև այսօր ցուրտ է: Կրակի վրա թեյնիկ կա, որը պարզապես չի կարող չլինել:

Այստեղի մենակությունը սովորական է, որովհետև մենակությունը երբեք, միշտ հիշիր, ախր, երբեք անսովոր չի լինում: Մեր մարմնի, հոգու, տան ձևերը սովորում են դրան, ու չլինելու դեպքում մենք անգամ ստեղծում ենք այն:

Սեղանի դիմաց սովորական պատուհան է, որտեղից երևում է աշխարհի ամենասովորական քաղաքը: Բայց դու կարծես սովոր ես այդ քաղաքին: Կարծես դու ծնվել ես այդտեղ ապրելու համար, ու կարծես քո մարմինը հաշվարկված ճշգրտությամբ համապատասխանում է սալահատակին, տրոլեյբուսին, կինոյի հին շենքին:

Սա սովորական միհոգանոց երեկո է:

Այստեղ հայելի կա, որի մեջ արտացոլվողի սանրվածքը մեկ-մեկ փոխվում է: Ուրիշ ոչինչ:

Սրանք սովորական հիշողություններ են, իսկ խոհանոցի էդպես էլ չանջատվող լույսը՝ դրանց սովորական հետևանքը:

Այստեղ հաճախ միանում է “Can’t get out of my head” երգը: Այստեղի պատերը նույնիսկ հուշում են այդ երգի մասին:

Սա օդը կտրող սովորական թախիծ է, որին ամեն օր ձեռքով ես բարևում:

Փռշտոց՝ առանց առողջություն ասելու ակնկալիքի:

Սրանք կյանքին կապող հերթական ամենասովորական տողերն են, ամենասովորական բաները, որոնք կարող էի ասել: Որոնք հնարավոր է լսել:

Anahit Ghazakhetsyan

Հեյ, ամեն ինչ կարգի՞ն է

Ես հաստատ որոշել եմ, չէ, հաստատ, քնելիս որոշել էի ու առավոտյան հիշում էի՝ գալու եմ տուն, գործերս անեմ, գրքերս դասավորեմ, սենյակս հավաքեմ ու գրեմ: Հիշում եմ, հաստատ է: Նույնիսկ բլոկնոտս բացեցի ու տեսա՝ առավոտը գրառումներ եմ արել, որ աչքովս ընկնի անընդհատ: Հեռախոսիս նոթերը նայեցի՝ էլի նույն տեքստով ինչ-որ բան:
«Հեյ, քանի որ առանձին նամակ չեմ գրում, ուրեմն, չեմ կարողանա Ֆլոյդի “Wish you were here”-ն թողնեմ էստեղ, բայց հուսամ՝ դժվար չի լինի միացնելը: Կարիք չկա երգի վերնագրի հետ քեզ ասոցացնել. ոչ մի բան չեմ զգում, հանգիստ եղիր: Կարող ես Ֆլոյդից ցանկացած բան միացնել, ասենք՝ “Dogs”-ը կամ ”Another brick in the wall”: Դու պարզապես իմ ուղեղում համատեղվել ես արդեն Ֆլոյդի հետ:
Վանաձորում չափից դուրս ցուրտ է, սառը, անօգնական: Ավելի շատ մրսում եմ, որովհետև մոտակա ժամանակներս մի շարք մարդկանց գրկելու հնարավորություն չեմ ունենա: Դու մրսո՞ւմ ես: Շարֆ գցիր անպայման ու թեյի մասին էլ չմոռանաս: Քեզ մոտ երևի ավելի ցուրտ է, ու ոչ միայն արտաքին ջերմաստիճանի հետ կապված:
Ցերեկը ցերեկ է, գիշերը՝ գիշեր:
Այ, էդքան սովորական է ամեն ինչ:
Էսօր մտածել եմ, որ որոշ ժամանակ առաջ ծառ էի, բայց էդ լրիվ ուրիշ պատմություն է, ու էդ երբեք չեմ պատմի, կներես: Կամ էլ՝ չներես: Քո խնդիրն է:

Երկու օր առաջ ամառային ուսապարկիս գրպանից նամակ գտա. իրական, անկեղծ, չընտրված բառերով խոստովանություն: Հիմա չգիտեմ, երևի ինչ-որ աղբամանում է, ու առանց երևի-ի էդ աղբամանը ինձ հեչ չի հետաքրքրում:
Կարծում էի՝ շատ պատմելու բան ունեմ… Չէ, լավ, թողնենք սա:
Եթե Ֆլոյդենց երգն ավարտվեց, Համասյանի “Leaving Paris”-ը միացրու: Ու բարձրաձայն պատասխանիր հարցիս՝ մոտդ ամեն ինչ կարգի՞ն է:

Ասա՝ հա, չէ, երևի, եսիմ, չեմ ուզում խոսել, քո ինչ գործ: Ասա՝ երկար պատմություն է, ես էլ կասեմ, որ սովորական է, կլսեմ, դե, ոնց որ միշտ:
Մի ֆիլմ խորհուրդ կտա՞ս:
Չէ, դրա մասին արի չհիշենք, խոսելու հավես չկա:
Շատ ես հոգնա՞ծ:
Համ էլ, երեկոյան տուն գալիս Արեգ Նազարյան էի լսում:
Դե լավ, ես էլ, բարի գիշեր: Կխոսենք»:

Չէ, ես հաստատ որոշել էի գրել: Ես խոստացել էի գրել:

Anahit Ghazakhetsyan

Սա քո մասին չէ

“Artificial love” երգն եմ լսում, ու դա քո մասին չէ:

Քո մասին չէ Վանաձորի, Երևանի, Նյու Յորքի, Ամստերդամի կամ Էդինբուրգի աշունը:

Արևածագերն ու  մայրամուտները քո մասին չեն:

Քո մասին չի պատմում Դորեմուսի և ոչ մի ֆիլմ:

Լիմոնի թթու համի մեջ դու բացակա ես:

Դու չկաս որևէ թեյի բաժակում:

Քո մասին չեն թերթերի հոդվածներն ու հայտարարությունները:

Այ, երբ գրվում են «Մենք հավատում ենք սիրուն» ֆիլմի վերջին տառերը, դու նույնիսկ էնտեղ չկաս:

Անձրևի ամենասովորական կտկտոցը` ապակիներին ու միհոգանոց անձրևանոցներին, դարձյալ ոչինչ չի պատմում քո մասին:

Երկնքի գույնը քո մասին չէ:

Շենքերի ու ասֆալտների տառային սերը քոնը չէ: Չէ, հաստատ քոնը չէ:

Տետրերում գրված ու թանաքով մգացված անունը քոնը չէ:

Այս հինգշաբթի երեկոյում դու փորձում ես չլինել:

Կամ ձուլվել ես կամ գոյություն չունես գիշերվա 4-ի ծայրից ծայր մթության մեջ:

Մի քանի օր առաջ դու չկայիր:

Դու միշտ բացակա ես եղել իմ բանաստեղծություններից:

Քո մասին երբեք բարձր չեմ խոսում:

Դու չկաս կարևոր ու անկարևոր բախումներում:

Քո լինելը անհնարին է օծանելիքի բույրի մեջ:

Մատդ խառը չէ 39,3 աստիճան ջերմության մեջ:

Դու չկաս ընդհանրապես, առհասարակ, սովորաբար, մեկ-մեկ, միգուցե ու միշտ: Միշտ:

Քո մասին ես ստում եմ առհասարակ, սովորաբար, մեկ-մեկ, միգուցե ու միշտ:

Միշտ:

ԲարՔեմփ. էդքան էլ ճիշտ

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

ԲարՔեմփի մասին առաջ էլ էի լսել ընկերներիցս, չէի էլ պատկերացնում՝ ինչ է դա, ու որ մի օր էլ կհասնի Վանաձոր: Գրանցվելու հայտը լրացրեցի էնպես, ինչպես չէի լրացնի. խոսելիս էլ ասում էի, որ հա, գնամ, տեսնեմ, էս-էն:

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Իսկ ամենաիրականն այն է, որ ԲարՔեմփը դարձավ տոն, որը կիրակի մեզ հետ էր: Առավոտյան Միլենան եկավ Երևանից, 10:30-ից մի փոքր ուշացած հասանք տեղ. Վանաձորի տեխնոպարկը էնքան գրավիչ ու սիրուն էր էդ օրը, մարդիկ՝ էլ առավել: Դեղին պատերից ու կապտավուն ապակիներից ներս, գունավոր բազմոցներին նստած, թենիս խաղացող, կամ մի տեղ մեկի հետ խոսող գունավոր մազերով, շարֆերով, ժակետներով մարդիկ էին. դե ինչ, սկիզբը շատ էր խոստումնալից: Բացման արարողությունը չկոնֆերանսի մասին հստակ պատկերացում տվեց. ազատ, անկաշկանդ մթնոլորտ էր, ծիծաղ, փռշտոց, հետևող՝ «էդքան էլ ճիշտ» էր, բաց դռներ, առանց կոստյումների ու փողկապների հյուրեր, ակտիվ հումոր, աստիճաններին նստած լիքը մարդ:

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Բացման արարողությունից հետո մնում էր որոշել՝ դեպի ուր գնալ: Գիտեինք, որ Սամվել Մարտիրոսյանն էր գալու, ու էդ արդեն մի մեծ, պայծառ կետ էր: Մինչև դա երկուսին մասնակցեցինք: Հատկապես Անդրանիկի ելույթը տպավորեց, չնայած ծրագրավորման հետ կապ չունեմ, ու բավականին դժվար էր հասկանալը:

Նորություն ու ահավոր հետաքրքիր էր «ոտքերով քվեարկելու» տարբերակը. չես հավանում՝ վեր կաց ու դուրս արի:

Սամվել Մարտիրոսյանի «Մութ ապագայից» վորքշոփը չափից դուրս հետաքրքիր էր, չնայած պարանոյայի սիմպտոմներ էի նկատում մոտս կամաց-կամաց:

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Երևի միակ բանը, որից հիասթափված եմ, ես եմ: Դե, որովհետև ԲարՔեմփին մինչև վերջ չմնացինք ու մեր ուզած մնացած վորքշոփերին կամ պրեզենտացիաներին չմասնակցեցինք: Մեկ-մեկ էնքան պետք են էսպիսի միջոցառումներ. քեզ զգում ես, զգում ես, որ կաս, ժամանակի մեջ ես, մասնակցում ես, զգում ես, որ Վանաձորը էնքան էլ մեռած չի իրականում:

Հետո էլ՝ անսպասելի հանդիպած ծանոթ կամ հարազատ մարդիկ: Էսքան հագեցած, տեղեկացնող ու պայծառ օրերն են մեզ պակասում: Շատ են պակասում:

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Լուսանկարը՝ Միլենա Խաչիկյանի

Anahit Ghazakhetsyan

Միայն թե ոչ զուգահեռ

Ես, օրինակ, պատերին ու դեղնավուն թղթերին գրել ու գծել եմ սիրում, բայց դու կարող ես սովորական թուղթ վերցնել: Ուրեմն, վերցրու ու զուգահեռներ գծիր (հետն էլ աշխարհի ամենատխուր նկարը կտեսնես): Գծիր ու հավատա, որ աշխարհում ապրում են զուգահեռի կյանք վարող մարդիկ: Թե՞ դու էլ ես նրանցից:

Հետո ընկիր երկրաչափական ցանկացած պատկերի հետևից, իրար կողքի, իրար տակ, էստեղ-էնտեղ գծիր եռանկյուն, քառանկյուն, շեղանկյուն ու սեղան: Իրենց պետքն էլ չի, որ հեռու են: Այ, տես՝ մեկը չորս հատված ունի, մյուսը` երեք, տես, որ մենակության անհնարինություն կա:

Անկյունագծեր ու կիսորդներ են տարվում, բարձրություններ իջեցվում, խնդիրները՝ լուծումներ, x-երն ու y-ները՝ արժեքներ ստանում, իսկ մենք պատերին, գետիններին՝ կավիճով, տետրերում ու հուշատետրերում գրիչներով գծված, մեր արժեքն իմացող, բայց դրան բանի տեղ չդնող զուգահեռներ ենք մնում: Ո՞ւմ է պետք. էդպես էլ ուրիշ համաստեղություն կհասնենք ձգվելով, բայց հատման ընդհանուր կետ չենք գտնի: Երևի, էլի:

Ինձ թվում էր՝ ես սկսվում, իսկ ավելի ճիշտ, շարունակվում եմ քո վերջից, բայց դա հեչ էլ այդպես չէ: Որովհետև մեր կյանքը տարբերվում է երկրաչափությունից նրանով, որ դու հեռու ես ու ոչ միայն տարածության մեջ:

Հետո, խնդրում եմ, թե ձեռքիդ ռետին կա, վերցրու ու ջնջիր էս բոլոր անկապությունները: Ջնջիր իմ ու նրա, մյուսի ու էն մյուսի զուգահեռ կյանքերը: Ու չափսոսաս: Կամ էլ մեկիս ջնջիր ու ուղղահայաց իջեցրու: Մնում է՝ ջնջվենք: Ռետինի կարիք լինի, ձայն տուր:

Թքած` լուծվելու կարիք զգացող բոլոր խնդիրների ու երկրաչափական կանոնների վրա:

«Հայր մեր, որ երկնքում ես, կամ էլ չգիտեմ՝ որտեղ, ամեն դեպքում ինչքան գիտեմ՝ ձայնը հավասարաչափ է տարածվում, այսինքն՝ կլսես, ուրեմն՝ թող վերանա աշխարհի երեսից զուգահեռությունը»:

«Թող լինի»-ն ներքևի վանդակի զուգահեռներից մեկն է ասում:

Կողքերից «ամեն»-ներ եմ լսում, կամ էլ՝ դու էլ ես լսում:

Ու մեկ էլ, թե հնարավոր է, թող ռետինը ջնջի մեզ: Սա մտքումս եմ ասում, բայց գիտեմ, որ մյուս զուգահեռներն էլ համաձայն կլինեն ու էլի «ամեն» կասեն:

Ինչքան էլ ճակատագրին չհավատամ, վերագծիր:

Որովհետև ես ամեն օր ձեռքս մեկնում եմ նրան ու թեկուզ մատներիս ծայրով չեմ կպչում:

Բայց գիտեմ, որ էդպես պետք չէ: Գիտեմ: Սկիզբ դիր էսքան ժամանակվա վերջին: Ռետինդ ո՞ւր է… Ռետինդ:

Ու գիտես՝ մեր մտքով էնքան բան է անցել, մեր իրականության համար էնքան խելագար բաներ ենք արել: Այ, օրինակ, դու հաշվե՞լ ես՝ աշխարհում քանի կայսրություն է փլուզվել, ու քանի երկրներ են դադարել գոյություն ունենալ: Ու տեսե՞լ ես՝ իրենց տեղերը հեչ էլ դատարկ չեն մնացել: Մեր տեղն էլ դատարկ չի մնա:

Հեչ չմտածես:

anahit ghazakhecyan

Փազլ

Իմ բոլոր նախորդ կյանքերում

ես փնտրել եմ քեզ,

երբ եղել եմ

առաջին հոմո սափիենսը,

ծառ,

ծովի ավազ,

Ասորեստանի արքայադուստրը,

Բաբելոնյան աշտարակը,

Հեթանոս աստվածություն,

երբ եղել եմ

զոհ,

հետո՝ զոհասեղան,

կրակապաշտ,

քրիստոնյա,

ագնոստիկ

ու աթեիստ,

երբ սուրճ եմ խմել Կանտի հետ,

ես հոլանդական դաշտերի

արևածաղիկներից էի,

ու Հեմինգուեյի կատուներից մեկը,

ես հիմնադրել եմ

Երրորդ ռեյխը,

ծրագրել Թեհրանի

մահափորձը,

սկսել Բեռլինի պատի

կառուցումը,

ներկա գտնվել Բիթլզի համերգին,

Կրակել Ջոն Լենոնի վրա,

ես եղել եմ այն գետը,

որտեղ խեղդվեց Բաքլին,

Ես Մերկուրիի

դաշնամուրն էի.

բոլոր կյանքերից

ես հավաքել եմ քեզ

ու հասցրել իմ օրեր.

ես մաս առ մաս գտել եմ քեզ

նախորդ կյանքերիցս,

երբ դու դեռ քարանձավաբնակ էիր,

կանաչավուն տերև,

ծով,

Մարաստանի թագավոր,

նորաստեղծ լեզու,

գերագույն աստվածություն,

երբ քեզ տաճարներ են նվիրել

ու մատուցել զոհեր,

երբ դու եղել ես մոգ,

բուդդայական,

աստվածամերժ

ու բողոքական,

երբ թեյ ես պատրաստել Նիցշեի հիվանդասենյակում,

երբ դու Վան Գոգն էիր,

Հեմինգուեյի զինակիցը,

որ հերթով գրկել է նրա կատուներին,

դու կապիտալիզմի սկիզբն ես,

համակենտրոնացման ճամբարի հրեաներից,

դու մեկն ես Բեռլինի պատի քանդողներից,

իմ ձեռքի ատրճանակը,

Ջեֆֆ Բաքլին,

Ֆրեդի Մերկուրիի մատները.

մենք կտոր-կտոր հավաքվել

ու հասել ենք այսօրին:

չգիտեմ՝

գտե՞լ ենք իրար,

թե պակասող կտորներից ենք:

Anahit Ghazakhetsyan

…Եվ բոլոր յոթն էլ քո մասին

Հաճախ Radiohead եմ լսում, կարդում «Փարավոնի» 9-րդ էջը, հոդվածներ գրում Վիքիում, թեյով լցնում Հեմինգուեով բաժակս, Ներուդա թարգմանում, չգիտեմ` արդեն որերորդ անգամ լսում “Hallelujah” երգի սիրածս հատվածը՝ 1:50-ից սկսվող, երեկոները պարապմունքից հետ գալիս մի կանգառ վերև իջնում ու տերևները խշխշացնելով հասնում տուն:

Առավել հաճախ ես կորցնում եմ քեզ:

Մեկ-մեկ որոշում եմ չգրել, մեկ-մեկ իսկապես չեմ գրում, հետո որոշում եմ գրադարան գնալ, ավարտել կիսատ թողած գրքերս, կիթառ նվագել սովորել, վերջապես դիտել “Captain fantastic”-ը, Շիշկինի մասին հոդված թարգմանել կամ պարզապես գրել մի հին ծանոթի:

Մեկ-մեկից ավելի հաճախ ես բացում եմ չաթի կապույտ պատուհանը: Ուղղակի բացում եմ: Այսքանը:

Մի օր միանգամից Զեմֆիրայի բոլոր երգերը ջնջեցի երգացանկիցս, չնայած ռեֆլեքսի պես դեռ շարունակում եմ քթիս տակ երգել ու հարցնել քեզնից, թեկուզ ուղղակի պահանջել, որ եթե քնելը չի ստացվում, անպայման ասես՝ սպանենք հարևաններին կամ աստղերը պայթեցնենք: Էդ ամեն ինչից հետո մենք կարող ենք ինչ-որ տանիքի նստել, ինչ-որ պատմություններ պատմել ու նարինջ ուտել: Հա՞:

Ֆլոյդը մի բացարձակ ճշմարտություն ունի “I wish you were here” վերնագրով: Առհասարակ ամեն ճշմարտություն վերնագրից  է սկսվում: Ուրեմն՝ կուզեի էստեղ լինեիր, որ հարցնեմ՝ What have we found?: Հետո միանգամից փոխեի հարցս՝ ի՞նչ եմ ես գտել:  Կամ` դու: Կարևորը՝ առանձին իրարից:

Իմ տեսանկյունից ճշմարտությունը էստեղ-էնտեղ ա, մեկ-մեկ մի քանիսը, նույնիսկ բավականին շատ: Էդպիսի մեկն էլ «Լավ էլիի» մոտ կա… «Որ կյանքի բերումով յոթը երգ գիտեմ, և բոլոր յոթն էլ քո մասին»:

Ճշմարտությունները շարունակվում են Guns N’ Roses-ի, Nazareth-ի, Imagine Dragons-ի, Beatles-ի ու մնացածի երգերում, Ֆիցջերալդի, Պաչյանի, Շաֆաքի ու Սարոյանի գրքերում, Իննյարիտուի, Դոլանի ու Կիշլովսկու ֆիլմերում: Իսկ ինձ պետք էր մի ճշմարտություն, որը սկսվեր քեզնից, շարունակվեր քեզնով ու չավարտվեր. ոչ քո կողմից, ոչ քեզնով, ոչ քեզնում:

Էս ամենի ընթացքում Creep-ը պարտադիր մեջ է ընկնում, որ հիշեցնի՝ ամեն ինչ մեկ է: Հիշելը հիշում եմ, Յորք ջան: Բայց  մե՞կ ա, որ:

Զուգահեռ իրականությունից ենթագիտակցությունս նամակ է ուղարկում՝ թե չորրորդ օրն է՝ նույն երազն ես տեսնում: Հետո դե ժավյուներս կոնկրետ ժամի խփում են ուսիս, քաղաքում ծանոթ ժակետներ, քայլվածք ու սանրվածքներ եմ տեսնում: Հետո… Հետո Թոմը ականջակալներումս համոզում է, որ it’s okay, բայց դե չէ… Որովհետև:

Որովհետև ամենից հաճախ բացական քո անվան դիմաց է դրվում: Իսկ դա նորմալ չի: Չէ:

Anahit Ghazakhetsyan

Կներե՞մ, Հայաստան

Դու էն չես, Հայաստան:

Գրում եմ, ու միանգամից մտքիս են գալիս բոլոր էն ուսուցիչները, ովքեր մեկ-մեկ պաթոսաշատ տողեր են ասում, թե՝ «Հայաստանը մեր հայրենիքն է, մենք պարտավոր ենք էս-էն» կամ հեռուստատեսային էն հաղորդումները՝ «Դարերի միջով անցած, բայց գոյատևած երկիր իմ Նաիրյան, և այլն, և այլն»:

Գիտե՞ս, այ Հայաստան, սիրտս խառնում է էս բոլոր արտահայտություններից: Ոնց որ պատմության քառահատորյակով աշխարհընկալմանս գլխին տան: Անկախությունդ պաթոսով են չափում, դրա համար բոլորը գիտեն, լսել են հայրենիք բառը, բայց գոնե հեռու պատկերացում էլ չունեն՝ ինչ ա դա:

Ամեն տարի սեպտեմբերի 21-ին ֆեյսբուքիս պատին պարտադիր ինչ-որ գրառում էի անում, որի տողերում կամ տողատակերում անպայման կկարդացվեր՝ կներես, Հայաստանս:

Այ հիմա նստել, մտածում եմ՝ ինչի՞ համար պիտի ինձ ներես:

Երևի նրա, որ քեզ բոլորի պես սոսնձել եմ «երկիրը երկիր չի» արտահայտությո՞ւնը: Գիտե՞ս՝ մենք էդ չուզելով ենք ասում, բայց ասելու մեր տոնը էնքան հստակ է, որ էլ դու` սուս: Բայց հո ինչ-որ բան հասցնո՞ւմ է ասելուն:

Կներես, հա՞ ինձ, Հայաստան, որ իմ քաղաքի քիմգործարանը չի աշխատում ու երեկոյան պարապմունքից հետ գալիս ցրտի պես զգում եմ քաղաքի դատարկվածությունը:

Կներես էլի, որ մենք օրուգիշեր քեզ համար այլընտրանքներ ենք որոնում, որ փորձում ենք չակերտալքել «անկախիդ» կարգավիճակը:

Փորձիր ներել ինձ, որ դեռ գյուղեր ունես՝ աշխարհից կտրված, որ կարգին ավտոճանապարհներ չունես:

Կներես, իմ Հայաստան, որ մի բուռ, բռաչափ երկիր ես, բայց բռունցք չես դառնում:

Կներես, Հայաստան իմ, որ ընդամենը 29, 8 հազար կմ2 ես՝ 1000 քաղաքական կողմնորոշումներով:

Կներես, Հայաստանս, որ օդանավակայաններդ հրաժեշտ տվողներով են լցված:

Կներես, որ անունդ տալիս ժայռի մեջ մի բույն չեմ հիշում, այլ ինչ-որ կառավարական խումբ, ինչ-որ Ազգային Ժողով ու չգիտեմ` էլ ինչ:

…Իսկ դու, դու իրականում առավել ես, քան պաթոսախեղդ հայրենիք բառը: Դու Գրիգոր Լուսավորչի փողոցում գտնվող մեր տունն ես, դու տատիկիս եփած դոլման ես, Գյումրու հին-հին փողոցները, Սյունիքի ու Արցախի բարբառը, դու Չարենցի թանգարանն ես, Խուստուփի լանջերն ու գագաթը, դու Նժդեհի «Ցեղակրոն»-ն ես, «Մենք ենք, մեր սարերը» ֆիլմը, քեզնից մի մաս Վիլյամ Սարոյանի բեղերում կա, մի մաս էլ՝ Մաթևոսյանիս ճակատի կնճիռներում, դու իմ մեջ միանշանակ ես, երևի նրանից է, որ դու Ես եմ… Որ դու նաև մենք ենք:

Հ.Գ. Իսկ դու կներես իրականում, որ չունեցածդ երեսովդ եմ տալիս: Ասում եմ, որ ունենաս:
Որ լինես:

Anahit Ghazakhetsyan

Փոփոխության դիմանկարը

«Չնեղվես, էլի կհանդիպենք»-ը կյանքի մի շրջանում աշխարհի ամենակարևոր, ամենատաք, ամենասպասված ու ամենապետքական արտահայտությունն է, մանավանդ, երբ ասում է նա, ում հետ չհանդիպելը ամենաշատ նեղվելու առիթն է տալու:

Որ հանկարծ թեկուզ մտքիս ծայրով փոփոխություն բառն ա անցնում,  միանգամից գամվում ես ուղեղիս աջ կիսագնդին: Չնայած քո մասին ես ձախով էլ եմ մտածում: Այ, հիմա գրում եմ փոփոխության մասին, որն արդեն քո հոմանիշն ա:

…Գիտե՞ս՝  ես նկատել եմ՝ էն մարդիկ, ում առաջին հայացքից, խոսքից, ժեստից չենք հավանում, ամենասիրելիներն են դառնում:

Փոփոխությունները իրենց գցում են մեր նեղ-նեղլիկ կյանք՝ սիրած երգը, հայացքը, աչքերի գույնը փոխելու, նոր կետից ինչ-որ բանին առաջին անգամ նայելու, ինչ-որ բան առաջին անգամ ցույց տալու համար, իսկ էդ մեզ մեկ-մեկ շատ ա պետք: Դե, որովհետև լճանում ենք: Դե, դրանից վատ բան մեկ էլ նորից չհանդիպելն ա:

Երեք գդալ շաքարավազի պես լցվեցիր կյանքիս անհամացած թեյի մեջ:

Սառը անձրևից հետո, որ ուսիդ բրդյա, տաք ժակետ են գցում, այ, դու էդ ժակետն ես:

Դու ոնց որ մի բաժակ սառը ջուր լինես: Էն ջուրը, որ ի վերջո հասցնում են  ծարավից մեռնողին:

Ասենք՝ իմ ամենասիրած կանաչ, թթու խնձորն ես:

Դու Բրելի  «Մի՛ լքիր դու ինձ» կոչն ես ու Սքորփիոնսի  «Դեռևս սիրում եմ քեզ»-ը՝ ընկալածս բոլոր տողատակերով:

Դու էն նամակն ես, որ սոսնձում են օրագրում՝  երբեք չկորցնելուն հավատալով:

Դու ականջակալներումս գնացող-եկող ջազն ես՝ ազատ, անսահման, խորը, ուրիշներից չընկալելի:

Դու պայքար ես, ընդդիմություն, կարծրատիպ ու կարծրատիպային կարծիք կոտրող:

Այ, կյանքում կմտածեի՞ր, որ կդառնաս կախվածության մարմինը, ամենաիրական մարմնացում:

Դու փո-փո-խութ-յունն ես՝ թարգմանած աշխարհի բոլոր լեզուներով: Էն ամենը՝ ինչից սկիզբ է առնում նորը, իմը ու քոնը: Այսինքն, դու էս տողերն ես, նաև գրիչիս թանաքը, անգամ ձեռագիրս:

Դու էն վերջին գրկախառնությունն ես, որ խեղդում ա ու խեղդվում ա տխրությունից:

Վերջերս գրել էի, որ հեռացումը նոր վերադարձ է ենթադրում, դրա համար էլ չեմ նեղվելու:

Փորձելու եմ չնեղվել:

Դեռ:

Մինչ նոր հանդիպում ու երբեք հաջողություն:

Գրկում եմ ոնց որ միշտ: