Անի Հարությունյանի բոլոր հրապարակումները

aniharutyunyanarm

Ալիսան բանասերների աշխարհից

Գրքերից ու ֆիլմերից դուրս` իրական ու մեզ շրջապատող աշխարհում, մեր կողքին, ընկերների ու ծանոթների մեջ մենք ունենք մարդիկ, օրինակներ, որոնց ցանկանում ու ձգտում ենք նմանվել: Նմանվել՝ ինչ-որ բաներ սովորելու իմաստով, նրանցից լավն ու դրականը վերցնելու իմաստով:

Ցածր ու հաճելի ձայնով, նուրբ շարժումներով Ալիսա Սահակյանին հաճախ եմ հանդիպում: Նստում ենք ու զրուցում, խոսում ամեն ինչի ու բոլորի, կենդանի ու գրքային, ֆիլմային ու իրական հերոսների մասին: Լսում եմ խորհուրդներ, պատմություններ, որոնք, անկախ ինձնից, իմ ներսում, հոգում ինչ-որ բաներ են փոխում, որ հետո եմ զգում ու նկատում: Ինքն իր բնավորության ու «ես»-ի հետ անընդհատ կռվող, իր թերությունների դեմ պայքարող Ալիսան շատերի համար, գուցե, սովորական կին է` խելացի, գեղեցիկ, հոգատար, բայց իմ սրտում` ինչ-որ մի տեղ, Ալիսան իմ իրական աշխարհի օրինակներից մեկն է, որից ես երբեք չեմ դադարում սովորել:

«Երբ փոքր էի, երազում էի… Շուտ մեծանալ, դառնալ ուսանող, ինձ պատկերացնում էի երկար եղունգներով, շպարված, թիթիզ ուսանողուհի, բայց երբ մեծացա, հասա այդ տարիքին, ինձ ամենևին մեծ չէի զգում և շպարին ու եղունգներին արդեն մեծ նշանակություն չէի տալիս: Մինչև հիմա էլ կարծես իմ տարիքը չեմ գիտակցում, ինձ մեծ չեմ զգում: Սիրում էի գրքեր թերթել, դասամատյան էի կազմում ինձ համար, երևի նրանից էր, որ մանկությունս դպրոցում է անցել, անընդհատ այդ միջավայրում եմ եղել, ուսուցչի աշխատանքն եմ տեսել ու սիրել: Բայց մի ընթացք էլ կար, երբ տարված էի «Պարզապես Մարիա» սերիալով, որտեղ հերոսուհին հագուստի մոդելավորող էր, ես էլ երազում էի մոդելավորող դառնալ, մեծ տետր ունեի, որտեղ հագուստներ էի նկարում ու ինձ ապագայում մոդելավորող էի պատկերացնում: Բայց պարզվեց, որ ուսուցիչ դառնալու երազանքը կամ ցանկությունն ավելի մեծ էր, և ի վերջո, այն հաղթեց, ու ես ընտրեցի ուսուցչի մասնագիտությունը:

Ես մեծացա այն ժամանակ… Երբ պապս կաթված ստացավ: Նա մեր տան հիմնասյունն էր, հիմքը, մեծը, ու նրա հիվանդությունից հետո ես մահը մոտ զգացի մեր տանը, առաջին անգամ մահվան շունչը զգացի, թեև այդ ժամանակ նա առողջացավ, բայց գիտակցում էի արդեն, որ նրան կարող էինք կորցնել: Իրականում երևի ես ավելի ծանր ապրումներ եմ ունեցել նրա հիվանդության սկզբնական շրջանում, քան մահվան ժամանակ, որովհետև երկար հիվանդությունը կարծես արդեն նախապատրաստել էր մահվանը, բայց հիվանդությունը անակնկալ էր բոլորիս համար, ու ես ամեն ինչին, կյանքին արդեն այլ աչքերով էի նայում:

Բանասեր, որովհետև… Սիրում էի բառը: Երբ փոքր էի, հորաքրոջս տանը հաճախ էի լինում արձակուրդներին, նա էլ պարապում էր դիմորդների հետ: Երեխաների հետ ես էլ էի թելադրություններ գրում ու «բազկաթոռ» բառը սխալ էի գրել: Հետո մտածեցի, որ արմատը «բազուկն» է, ու արդեն յուրաքանչյուր բառի արմատն էի փորձում գտնել, թե ինչի հետ է կապված: Մենք սկսում ենք խոսել, բայց տեղյակ չենք լինում խոսքի կանոններին, բառերին, ու երբ սկսեցի ուսումնասիրել բառերը, ինձ համար օրինաչափություններ գծել, կապել միմյանց դրանք, սիրեցի լեզուն ու գնացի բանասիրական: Հիմա երբեմն փոշմանում եմ ընտրությանս համար, որ կարող էի ավելի գործնական, շահութաբեր մասնագիտություն ընտրել, կամ այնպիսին, որ ավելի միջազգային լիներ, տարբեր երկրներում գնահատվեր ու ընդունվեր, բայց քանի որ ունեմ իմ մասնագիտությունը, փորձում եմ լավը լինել դրա մեջ: Բավականին երկար ժամանակ է` դպրոցում եմ աշխատում, բայց, ցավոք, դեռ ոչ իմ մասնագիտությամբ:

Եթե ֆիլմ, ապա… Պատմական ֆիլմեր, որոնք համաշխարհային գլուխգործոց համարվող գրքերի, ստեղծագործությունների հիման վրա են նկարահանվել, որոնք, հիմնականում, նայում եմ գիրքը կարդալուց հետո: Հազվադեպ է եղել, երբ ֆիլմն ավելի շատ է տպավորել, քան գիրքը: Երբեմն, ըստ տրամադրության, կոմեդիաներ եմ նայում: Չելենտանոյի, Ֆելինիի, իտալական ռեժիսորների ֆիլմերն եմ հավանում: Ֆիլմեր ընտրելիս մեծ ուշադրություն չեմ դարձնում դերասաններին, եթե սցենարը, միտքը սիրեմ, այդքան էական չի լինի` համաշխարհային աստղեր խաղում էին, թե ոչ:

Գիրքն ինձ համար… Սովորելու, լիցքաթափվելու, հանգստանալու միջոց է: Խոստովանեմ, որ վերջին տարիներին շատ չեմ կարողանում կարդալ. երբեմն ժամանակ չի լինում, կամ ծուլությունն է հաղթում: Հիմա գրասեղանիս Էմիլ Զոլայի «Թերեզ Ռաքեն» է: Նոր եմ սկսել կարդալը: Բայց էլի շատ չեմ կարողանում կարդալ, որովհետև անգլերեն եմ սովորում: Արդեն ոչ թե տրվում եմ սիրած գրքերին կամ գրողներին, այլ անում եմ այն, ինչ ինձնից պահանջվում է և ինձ պետք է հետագայում: Ձեռքիս տակ միշտ կա հունական դիցաբանությունը: Կարծում եմ` սա շատ կարևոր, մեծ բան տվող գիրք է: Շատ արվեստի գործեր կան, որոնք ստեղծվել են դիցաբանության հիման վրա, և առանց տեղյակ լինելու` դժվար կլինի դրանք հասկանալը: Շատ առասպելներ, թևավոր խոսքեր դուրս են եկել դիցաբանությունից, որոնց մենք հաճախ ենք հանդիպում ու ինքներս էլ շատ ենք օգտագործում, բայց սկզբնաղբյուրը չգիտենք: Արվեստի շատ գործեր նաև աստվածաշնչյան կերպարներով ու թեմաներով են: Գրքեր կարդալով մենք նաև արվեստին ենք շատ մոտենում:

Գեղեցիկը… Գնահատում եմ շատ: Գեղեցիկ մարդկանց, իրերը միանգամից նկատում եմ: Գեղեցիկի զգացողությունը մարդու մոտ դեռ փոքր տարիքից պետք է զարգացնել, որն էլ երեխայի հետ մեծանում է, հասունանում: Տարբեր տարիքում տարբեր կերպ ենք ընկալում գեղեցիկը: Նույն կերպ էլ մարդկանց մոտ է գեղեցիկի պատկերացումը տարբեր. կան մարդիկ, որոնք գնահատում են միայն արտաքին տեսքը, մարդիկ էլ կան, որոնք թափանցում են հոգին, բնավորության գեղեցկությունն են փնտրում: Կարծում եմ` մենք առաջինը պետք է մարդկանց արարքների մեջ գեղեցիկը տեսնենք, գնահատենք: Հիմա կյանքի այն փուլում եմ, որ սոցիալական տարբեր խավերի մարդկանց հետ եմ շփվում, որ հնարավոր է փողոցում տեսնեի, այդքան չնկատեի այդ մարդուն, որովհետև նա արտաքինով աչքի չի ընկնում, բայց երբ սկսում եմ շփվել մարդկանց հետ, ամեն մեկի մեջ, ամեն մեկի արարքի, բնավորության մեջ կարողանում եմ տեսնել գեղեցիկը:

Չեմ սիրում բնավորությանս մեջ… Ծուլությունը: Երբ որևէ գործի նվիրվում եմ, ոգևորվում եմ ու հանկարծ որևէ բան չի ստացվում, միանգամից հիասթափվում եմ: Իսահակյանից մի երկտող հիշեցի` բախտի կռանը կամքն է թեև, բայց դիպվածն է տիրական: Ես հիմա չգիտեմ` դիպվածի բերումո՞վ է, որ կյանքս այսպես է ստացվել, թե՞ կամքի թուլության պատճառով, բայց հիմա մտածում եմ, որ պետք է ավելի կամային լինեմ, թույլ չտամ, որ միայն դիպվածները տանեն ինձ առաջ: Ես պիտի ուժեղ լինեմ ու ես ինչ-որ բաներ փոխեմ իմ կյանքում: Երբեմն մտածում եմ, որ սովորելու տարիքը բաց եմ թողել արդեն, բայց շուրջս օրինակներ եմ տեսնում, որոնք նորից մոտիվացնում են ինձ, որ ինձնից ավելի տարիքով մարդիկ սկսում են որևէ լեզու սովորել, կատարելագործել իրենց իմացածը, մտածում եմ, որ ես էլ դեռ իմ ժամանակն ունեմ սովորելու, ու դրա համար երբեք ուշ չի լինում:

Մարդկանց մեջ գնահատում եմ… Մարդ լինելը. դա բոլորս էլ փորձում ենք, ու կրթությունը էական չէ մարդ լինելու ու մնալու ճանապարհին: Սովորելու ցանկությունը, աշխատասիրությունը: Երիտասարդ սերնդի մեջ ձգտումն եմ գնահատում շատ, գործնական լինելը: Իդեալիստ ռոմանտիկ չեն, ավելի իրատես, գործող են, գիտակցում են, թե իրենց ինչ է պետք ու կարողանում են ոչ միայն երազել, այլև գործել, կյանքում գտնել իրենց տեղը: Մեր սերունդն այդքան էլ համարձակ, վստահ չէր: Երևի պատճառն այն էր, որ մեզ մութ ու ցուրտ տարիներն էին բաժին հասել, բայց, այսօրվա երիտասարդներին նայելով՝ ես իրոք հաճույք եմ ստանում:

aniharutyunyanarm

Հռոմից մեծ Երևան՝ մեծ խնդիրներով

Ես չգիտեմ՝ սիրո՞ւմ եմ Երևանը, թե՞ ոչ, բայց երբեք չեմ կարոտում: Չի պատահել այնպես, որ արձակուրդի ժամանակ գյուղում տանը նստած լինեմ, հանկարծ վեր թռչեմ, արագ հագնվեմ ու գնամ Երևան, որովհետև կարոտել եմ ու էլ չեմ դիմանում: Դե, յուրաքանչյուրի համար իր ծննդավայրն է հարազատ, բայց տարիներ շարունակ անընդհատ Երևան գնալ-գալը էլի ինձ համար սեր չի դարձել: Միգուցե խնդիրը իմ մեջ է, երևի ես շատ եմ կապված գյուղիս հետ, ու իմ սրտում նրանից բացի ոչ ոքի համար տեղ չկա: Ինչևէ:

Ես շատերին եմ տալիս առաջին տողի հարցը ուղղակի, հենց այնպես, բայց Երևանի խնդիրների մասին շատ քիչ եմ խոսում երևանցիների ու մարզաբնակների հետ: Հերթը խնդիրներին էլ հասավ, մենք էլ` հայերս, մի տեսակ սիրում ենք մեր խնդիրների մասին երկար խոսել, բայց նաև հետաքրքիր ու ճիշտ լուծումներ առաջարկելու տաղանդ էլ ունենք: Ես արդեն լսել եմ դրանք, դուք էլ կարդացեք։

Գայանե Պողոսյան, Երևան, դասախոս

-Ամենակարևորն այն է, որ մարդը, քաղաքացին բարեկիրթ լինի, մտածող լինի, սիրելը չասոցացնի կեղծ դրույթների հետ, սերը չլինի պլակատային, ռաբիզ երգերով չարտահայտվի, «այո՛» գոռալով չլինի:

Ամեն մեկը պատասխանատվությունը պետք է նախ իր վրա վերցնի, չսպասի, որ քաղաքապետը իր համար ինչ-որ բան է անելու. քաղաքապետն ընդամենը կազմակերպելու է աշխատանքը, իսկ այդ կազմակերպվող աշխատանքում ամեն մեկս ունենալու ենք մեր դերը, և ամեն մեկիս դերը մեզ բաժին հասած աշխատանքը լավ կատարելն է: Ամենակարևորն այն է, որ այդ ամենը անենք հաճույքով, մտածելով, որ սա իմ քաղաքն է, որ ես անում եմ ինձ համար, իմ երեխայի, հարևանի, քաղաքապետի համար, և երբ ամեն մեկս ունենանք մեր պատասխանատվության չափը և դրանք գումարենք իրար, կունենանք մի մեծ պատասխանատվություն ու հաստատ կունենանք այն Երևանը, որ բոլորս ուզում ենք տեսնել:

Երբ ես չեմ թափի թուղթը ու ասի, որ աշխատող կա, կմաքրի, երբ չեմ անցնի լացող երեխայի կողքով և ասի, որ ինքը մամա ունի, թող իր մաման մտածի, ամեն մեկի ցավը, ուրախությունը երբ կդառնա ընդհանուր, երբ կկարողանանք իրական շփման միջոցով գնահատել լավն ու վատը, ճանաչել մարդուն, խոժոռ կամ տխուր հայացքի տակից մարդու ցավը տեսնել, երբ կվերանա անտարբերությունը, և իշխող կդառնան ջերմությունը, սերը, փոխըմբռնումը, հարգանքը, անպայման մենք կունենանք լավ Երևան, և քաղաքապետից արդեն ոչ թե կպահանջենք, այլ կօգնենք նրան։

Մայա Չուխաջյան, Երևան, ուսանող

-Նախ, բնականաբար, այժմ մենք պետք է լուծենք քաղաքապետի խնդիրը, որ կարողանանք հերթով լուծել մնացած խնդիրները: Առաջին տեղում ինձ համար փողոցների մաքրության հարցն է: Ապրելով Կենտրոն համայնքում՝ շատ տհաճ է, երբ երեկոյան դուրս եմ գալիս զբոսանքի և տեսնում եմ լցված աղբամաններ, աղտոտվածություն, փողոցային առևտուր: Մեր երկիր` հատկապես հեղափոխությունից հետո, շատ-շատ են գալիս զբոսաշրջիկներ, և նրանց համար առաջին տպավորությունը շատ կարևոր է: Փողոցում վաճառում են ծխեցրած ձկներ, հաց, կաթնամթերք. հակահիգիենիկ վիճակ է ստեղծում այդ ամենը:

Ես եղել եմ տարբեր երկրներում. առավոտյան 6-ից սկսած, յուրաքանչյուր նորմալ երկրում, մաքրում են փողոցները, նույնիսկ հատուկ փոշեկուլներ են օգտագործում: Սինգապուրում, եթե ինչ-որ թղթի կտոր գցես կամ պատահական քո պայուսակից ընկնի, քեզ 600 դոլարի չափով կտուգանեն: Ուրիշ երկրներում շուկայական առևտուրը համակարգված է, հատուկ տեղեր են հատկացված, որ մարդկանց չխանգարի:

Ես ինչ-որ մեծ նշանակություն չեմ տալիս, թե ով կլինի քաղաքապետը` որպես անձ, Հայկ Մարությանը, թե ուրիշ մեկը: Կարևորը` իմ քաղաքը մաքուր լինի, մթնոլորտը լինի լավը, ու քաղաքապետը կարողանա լուծել քաղաքացու խնդիրները:

Մոնիկա Մարտիրոսյան, Երևան, դասախոս

-Ինձ համար համատիրությունների խնդիրն է առաջնայինը: Այսինքն` համատիրությունը պատասխանատու է շենքերի համար. ամեն շենք ունի իր պատասխանատուն: Մենք վարձ ենք վճարում քաղաքին շենքի մաքրության, աղբահանության համար, ունենք համատիրության ղեկավար, որ համակարգում է այդ բոլոր գումարները, տարեկան մուծումները` խնդիրների լուծման համար: Փաստացի այդ համակարգը չի աշխատում մեզ մոտ. բարձրահարկ շենքերում աղբահանություն չկա: «Սանիտեկը» ոչ մի համայնքում նորմալ գործունեություն չի ծավալում, բայց ոչ թե միայն «Սանիտեկին» պետք է մեղադրել, այլ համայնքին և համատիրությանը: Այսինքն` ինդուկցիայից դեդուկցիա մեթոդը պետք է գործի: Համատիրությունը հիմա ձևական բնույթ է գրում: Մի շենքում պետք է լինեն մի քանի լիազոր մարմիններ, որ ամեն ինչ կարգավորված աշխատի:

Քաղաքում մենք ունենք մշակույթի կենտրոններ, շախմատի դպրոցներ, տարբեր խմբակներ: Ավելի լավ է մենք մի փոքրիկ սիմվոլիկ գումար վճարենք, որ ամեն ինչ լինի որակյալ, քան անվճար ու անորակ: Հիմնականում նման խմբակներում պարզապես ժամավաճառությամբ են զբաղվում: Աճող սերնդին պետք է ճիշտ ու որակյալ դաստիարակել, քանի որ եթե մանկուց հիմքը ճիշտ չդրվի, հետագայում մենք մեր երկրի զարգացման համար նրանց վրա հույս դնել չենք կարողանա:

Թող տուգանեն, երբ ես, իմ երեխան, ուսանողը, որևէ մեկը աղբը կգցի գետնին, ինչ-որ մեկը կծխի և մնացորդները կթափի. նման դեպքերում հատուկ մարմինները գան և տուգանեն, ինչպես Գերմանիայում է: Ինչո՞ւ, երբ մենք գնում ենք Գերմանիա, աղբ չենք թափում` իմանալով, որ մեզ կտուգանեն, բայց գալիս ենք մեր քաղաք և կեղտոտում:

Եթե մենք ուզում ենք, որ Երևանը դառնա քաղաք, որտեղ մարդիկ ձգտում են գալ, ծառայությունների բնագավառներին պետք է ուշադրություն դարձնենք. լինի դա տաքսի ծառայություն, սրճարան, որևէ ռեստորան: Փաստացի այդ բնագավառը չի վերահսկվում: Մարդիկ սահմանում են այնպիսի գներ, որոնք թանկ են՝ աշխարհի հետ համեմատած:

Եվ ամենալուրջ խնդիրներից մեկը, որի հետ ես առնչվում եմ, փողոցային առևտուրն է: Նախ, շուկաները կորցրել են իրենց կոլորիտը: Մարդիկ փողոցում ձուկ են վաճառում, միրգ, պանիր, և ես հասկանում եմ, իհարկե, մարդիկ գումար են վաստակում, աշխատում են, բայց պետք է այնպես անել, որ լինի համակարգում, տարանջատում: Մի որևէ տարածք հատկացնեն, թեկուզ փոքրիկ գումարի դիմաց, որ սնունդ վաճառելու համար լինեն համապատասխան պայմաններ:

Ինձ համար Երևանի քաղաքապետը պետք է լինի կիրթ, փորձառու, դիվանագետ և մարդ, ով կարող է շփվել և լավ համակարգող լինել: Որքանով հասցրել եմ հետևել թեկնածուների ծրագրերին, կարծես թե ոչ ոք չունի Երևանի ծայրամասերի հետ կապված որևէ առաջարկություն:

Սոնա Սարգսյան, Արթիկ, ուսանող

-Մայրաքաղաքում ինձ դուր է գալիս հասարակության մտածելակերպը։ Կապ չունի՝ դու տանից դուրս ես գալիս կոկիկ հագնված, մազերդ հարդարած, թե ուղղակի տնային հագուստով ու գզգզված մազերով, քո արտաքին տեսքով համեմատաբար ավելի քիչ են կարծիք կազմում քո մասին, ինչը չէի ասի իմ ծննդավայրի` Արթիկի մասին: Երևանում ցանկացած ժամի, երբ չունես տրամադրություն կամ ուղղակի ուզում ես քայլել, կարող ես դուրս գալ քո փողոցում, քեզ մոտ գտնվող այգում զբոսնել, ու ոչ ոք չի ասի` էս աղջիկն ինչի՞ ա տնից դուրս եկել էս ժամին: Այստեղ ես համեմատաբար ազատ մտածելակերպի եմ հանդիպել:

Արթիկում, կարելի է ասել, քաղաքային տրանսպորտ չկա, ամեն ինչ իրար մոտ է, և Երևան տեղափոխվելուս առաջին տարում շատ դժվար էի հարմարվում երթուղայիններին, նախընտրում էի Կենտրոնից Զեյթուն ոտքով բարձրանալ, քան անգամ կանգնելու տեղ չունեցող երթուղայիններից օգտվել: Հիմա արդեն բավականին սովորել եմ, բայց կրկին խնդիր է գոնե նորմալ կանգնելու տեղ գտնելը:

Շրջաններից եկած երեխաների համար Երևանում սովորելը դժվար է, քանի որ տուն վարձելն այդքան էլ հեշտ չէ, հատկապես, երբ տանից 2-3 ուսանող կա, ու նաև ուսման վարձն է գումարվում: Կցանկանայի, որ իմ համալսարանը` մանկավարժականը, ունենար ապրելու համար բավարար պայմաններով հանրակացարան, որ գոնե մարզերի երեխաների համար ավելի հեշտ լիներ:

Երևանը երևանցիների աչքերով

Որքան էլ բառերը գեղեցիկ ու տեղին լինեն, ամբողջությամբ չեն կարող փոխանցել այն զգացումները, որոնք տալիս է ճիշտ ընտրված ու խոսուն պատկերը: Երևանի մասին հարյուրավոր երգեր ու բանաստեղծություններ են գրվել, բայց, թերևս, այնքան լավ չեն նկարագրել Երևանը, Երևանի ամեն անկյունը, դետալը, փողոցները, հասարակ երևանցուն՝ լույսի ու ստվերի մեջ, որքան այսօր ներկայացնում են լուսանկարները: Հենց Երևանի ամբողջական նկարագրության ցանկությունն էլ առիթ հանդիսացավ ստեղծելու «Երևանը երևանցիների աչքերով» ցուցահանդեսը:

Երևանի քաղաքապետի առաջին տեղակալ, քաղաքապետի պաշտոնակատար Կամո Արեյան. «Այս ցուցահանդեսը շատ լավ նվեր է Երևանին: Ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել բոլոր նրանց, ովքեր օգնեցին կազմակերպել այս ցուցահանդեսը: Ամեն օր նայեք Երևանին, ձեր աչքով տեսած Երևանը անցկացրեք ձեր սրտով և պահեք բոլորիս համար` որպես պատմություն և որպես վկայություն: Երևանը բոլորիս աչքի առաջ է: Երևանից աչք թեքելն անհնար է»:

Ցուցահանդեսի, լուսանկարների կազմակերպիչ-հեղինակ Արմեն Ենգոյան. «Թեքեյան կենտրոնի» տնօրենը ինձ, Վահան Քոչարին և մեր մյուս ընկերներին առաջարկեց կազմակերպել Երևանին նվիրված ցուցահանդես: Վահան Քոչարն ունի լուսանկարների արխիվ, նա «Հայ լուսանկարիչներ» գրքի հեղինակն է, այստեղ հին լուսանկարները հիմնականում վերցված են նրա արխիվից: Ես էլ «Թեքեյան կենտրոնի» հետ հաճախ եմ համագործակցում, ցուցադրություններ ենք կազմակերպում. նման ցուցահանդեսներ կազմակերպվելու են այնքան ժամանակ, մինչև լուսանկարչությունը Հայաստանում կհասնի շատ բարձր դիրքի: Իհարկե, բացի արխիվային լուսանկարներից, կան նոր լուսանկարներ. ֆեյսբուքում մենք տվել էինք հայտարարություն (դե, հիմա ամեն ինչ ֆեյսբուքով է կատարվում՝ հեղափոխությունը, կառավարությունն անգամ այդ հարթակով է կառավարում), և մարդիկ արձագանքեցին, ուղարկեցին իրենց լուսանկարները. յուրաքանչյուրը, ով ուներ մեր առաջարկած թեմային համապատասխան գեղեցիկ լուսանկարներ, կարող էր մասնակցել: Բնականաբար լուսանկարները ֆիլտրել ենք, ոչ այդքան հաջողվածները դուրս են եկել ցանկից: Ընտրության գործն արել ենք Վահան Քոչարի հետ: Վերջնական ընտրելուց հետո կապվել ենք բոլոր մասնակիցների հետ, վերցրել բնօրինակները ու ստեղծել ցուցահանդեսը: Այն լինելու է շարժական, շատ հավանական է, որ ցուցահանդեսը կգնա տարբեր քաղաքներ, երկրներ:

Շատ լավ է, երբ հիմա լուսանկարողները շատացել են: Հիմա, բացի արդուկից, ամեն ինչով նկարում են մարդիկ: Դե, մոտ ապագայում երևի դրանով էլ հնարավոր էլ կլինի լուսանկարել: Շատ լավ է, թող նկարեն, բայց, մեկ է, լուսանկարիչ չեն դառնա: Լուսանկարելու համար կարևոր է ոչ թե սարքը, այլ մարդու գլուխը: Երբեմն հարցնում են՝ ո՞ր ֆոտոխցիկը գնենք, որ կարողանանք լավ նկարել, ասում եմ՝ որևէ մեկը գնեք, կարևորը օբյեկտիվը կարողանաք փոխել, որ շատ գումար չծախսեք, վերջ, էականը սարքը չէ: Հին ժամանակներում մարդիկ սովորական նկարչությամբ են զբաղվել, շատերն են իրենց հարազատներին դիմանկարել, բայց հո բոլորը չե՞ն համարվել նկարիչ, նույնն էլ հիմա է. բոլորը լուսանկարում են, բայց բոլորը լուսանկարիչ չեն»:

Յուրաքանչյուր լուսանկար մի պատմություն էր պատմում, նայելիս թվում էր, թե տեսնում ես ակնթարթը որսալուց առաջ ու հետո կատարված իրադարձությունները: Դրանք ջերմ էին, անկեղծ ու տաք, անգամ այն մարդիկ, ովքեր անտարբեր են Երևանի նկատմամբ, լուսանկարները դիտելիս գեղեցիկ ու հետաքրքիր զգացմունքով կլցվեն դեպի քաղաքը:

Ցուցահանդեսը ներկայացված է Երևանի քաղաքապետարանի ճեմասրահում և բաց կլինի մինչև սույն թվականի սեպտեմբերի 16-ը:

Մասնակից հեղինակներ՝
Աշոտ Առաքելյան, Արմեն Ենգոյան, Արմեն Մուրադխանյան, Անդրանիկ Քոչար, Աննա Գրիգորյան, Գարիկ Ղազարյան, Գագիկ Գասպարյան, Գեղամ Թարվերդյան, Զավեն Սարգսյան, Թագուհի Ասլանյան, Թեդ Անդրեասյան, Կարեն Ներսիսյան, Կարինա Շմիդտ, Հակոբ Բերբերյան, Հերբերտ Բաղդասարյան, Հայկ Բաղդասարյան, Հայկ Բիանջյան, Հայկ Բադալյան, Հարություն Խաչատրյան, Հովհաննես Բադալյան, Մարիաննա Մելիքսեթյան, Մայիս Վարդանյան, Մարտիրոս Դադայանց, Մելիք Դադայան, Մելիք Բաղդասարյան, Մխիթար Խաչատրյան, Նեմրութ Բաղդասարյան, Նունե Քարամյան, Ներսես Մատինյան, Սամվել Սևադա, Սահակ Տրոյան, Վահրամ Բաղդասարյան
Վահան Քոչար, Վարազդատ Բորեցյան, Վիգեն Մնոյան, Տաթև Մնացականյան:

Նյութը պատրաստեցին` Անի Հարությունյանը և Անի Կիրակոսյանը

Ani Harutyunyan

Մեծանալու ժամանակը

Ես չմեծացա այն ժամանակ, երբ պատահաբար լսեցի մերոնց պատմությունը, որ պատմում էին հորաքրոջս, թե իրենք որտեղից են գնել Նոր տարվա մեր նվերները` ինչ-որ սպիտակամորուք մարդու հասցեագրված նամակում գրված:

Չմեծացա այն ժամանակ, երբ տիկնիկներն ու մորս բարձրակրունկ կոշիկները սկսեցին այլևս չհետաքրքրել ինձ: Երբ զգացի, որ սեպտեմբերի համար գրենական պիտույքներ գնելիս ինձ էլ չեն գրավում գույները, գունավոր պայուսակները, այդ ժամանակ ես դեռ շատ հեռու էի մեծանալուց:

Ես չմեծացա նաև այն ժամանակ, երբ փողոցում «ֆիշկա» խաղացող երեխաների կողքով անտարբեր սկսեցի անցնել, երբ սկսեցի իմ բաժին կոնֆետները կերած եղբորս հետ կռիվ չանել:

Ոչ էլ մեծացա այն ժամանակ, երբ հեռու բարեկամները, երկար ժամանակ ինձ չտեսնելուց հետո, հայտնեցին իրենց հեղինակավոր կարծիքը` ամուսնանալուդ ժամանակն է:

Ճիշտ է, այդ ընթացքում ես, իհարկե, մեծանում էի` համաձայն բնության օրենքների. բոյովացա մի քիչ, մազերս երկարեցին, սկսեցի ավելի հաճախ նյարդայնանալ: Բայց իմ գիտակցությունը դեռ քիմիայի դասը չանելուց անսահման ուրախանալու մակարդակի էր:

Ես գիտակցում էի, որ սկսում եմ իրոք մեծանալ, երբ արդեն մահը ոչ թե, ինչպես միշտ ինձնից հեռու, գյուղի այս կամ այն փողոցում ապրող տատիկի կամ պապիկի կարգավիճակն էր, այլ անգամ չափահա՛ս չդարձած դասընկերոջս, ծնողների համար ամենասարսափելի բառը:

Ես մեծացա այն ժամանակ, երբ տատս հիվանդանոցից տուն եկավ, ու իմ` ի՞նչ ասացին հարցին ի պատասխան, ծանր հոգոց արձակեց, ու առանց բառերի ես արդեն ամեն ինչ հասկանում էի:

Ես մեծացա, երբ սկսեցի նկատել հորս` արդեն բավականին շատացած սպիտակ մազերը:

Մեծանալն ինձ համար հասկանալն էր այն, որ ես մի օր չեմ լինելու. այնպես, ինչպես չեմ եղել լինելուցս առաջ, ու դա ամենասարսափելին էր երևի, ամենասարսափելին, որովհետև ես դեռ այնքան չեմ մեծացել, որ շատերի նման այդ միտքը ընդունեմ հանգիստ:

Խոսում եմ մահից, ուրեմն իմ մեծանալը հասկանալն էր նաև այն, որ մարդիկ շատ հաճախ ինչ-որ մեկի հոգեհանգստին գնում են պարտքի զգացումից ելնելով, որ այդ մարդու հարազատները հանկարծ չնեղանան, որ նրանք մեր առիթներին եկել էին, ոչ թե որ ցավում է, հարգում էր, ուզում է:

Ես սկսեցի մեծանալ, երբ հասկացա, որ գյուղում ապրելը ամոթ չէ, որ թաքցնել պետք չէ, դեռ որ լավ մտածես, առավելություն է, որ ես երջանիկ եմ գյուղում, ի՞նչ կա որ:

Ես գիտեմ, որ երբեք չեմ դադարելու մեծանալ` գիտակցաբար, ֆիզիկապես, բայց մենք բոլորս էլ հոգեպես ուզում ենք լինել տիկնիկներից ուրախացող ու մեր բաժին կոնֆետը չգտնելուց լացող երեխաները, որովհետև այդ տարիքում մեզ երջանկացնելը հեշտ է` նոր տիկնիկ գնելով ու կոնֆետները վերադարձնելով:

Ani Harutyunyan

Գյուղի շոգն ուրիշ չի

-Գյուղո՞ւմ էլ ա քաղաքի պես շոգ, – ամեն զանգողի հերթական ու ո՞նց ես-ից կարևոր, բայց խոսքի մեջ միշտ երկրորդ հարցն է:

«Ոնց ես»-ի պատասխանը ես էլ գիտեմ, որ հետաքրքիր չէ, դրա համար ես միշտ լավ եմ, նորմալ եմ, եղանակի հարցի պատասխանն էլ է միշտ նույնը` գյուղում էլ է նույնը, դեռ ավելի շոգ: Որպես պատասխան ծանր հոգոց եմ լսում խոսափողի մեջ, թվում է` ծանր արտաշնչած տաք օդը հասավ ականջիս:

Գյուղում շոգ է, չեք հավատա, բայց նույն արևն է, կեսօրին մարդիկ չկան փողոցներում, մեկ-մեկ դաշտից հեծանիվ է գալիս, արագ անցնում` ջրի դատարկ շշերը հետևից կապած. որպես կանոն դաշտից վերադառնում են, երբ սառը ջուրը վերջանում է: Նույն-նույն տաք գետինը, մի տարբերությամբ` ասֆալտ չի, հող է, տաք հող` հեծանիվի ակներից փոշու տեսքով վերև բարձրացող ու գյուղացու քրտնած դեմքին նստող:

Գյուղում շոգ է, ու մարդիկ շենքեր չեն գտնում` ստվերի տակով քայլելու, գոնե շոգը մեղմելու: Խանութները երեքն են, գյուղն էլ` փոքր, կարիք ու պետք չկա խանութ մտնելու, որ գոնե մի քիչ հովանաս, եթե մտնես էլ խանութ, մի բան պիտի առնես անպայման, դե որ գյուղը փոքր է, մարդիկ էլ` քիչ, խանութպանը դեմքով կճանաչի անպայման, գյուղացին էլ ամոթ կանի դատարկ ձեռքով դուրս գալ:

Գյուղի շոգը չի տարբերվում քաղաքի շոգից, բայց կյանքն է տարբերվում: Քաղաքում, հիմնականում, աշխատանքի են գնում 9-ին, բախտավորներ էլ կան, որ 10-ին, իսկ գյուղում, հիմնականում, այդ ժամին դաշտից տուն են վերադառնում, գնում են 5-ին, թե բախտները բերի ու քնել չկարողանան, արթնանում են շուտ ու գնում 4-ին, որովհետև գյուղում շոգ է ու դաշտում աշխատանքին խանգարում է: Մարդկանց է խանգարում, իսկ պտուղները առաջ ընկած հասնում են, հետո հասնում են քաղաք` նույն շոգ ճանապարհով:

Ամեն օր ինձ տեսնելիս փողոցի մեծերը հարցնում են` ի՞նչ են գրում էդ ձեր ինտերնետներում, ե՞րբ են հովերն ընկնելու, ու շարունակում, որ կյանքում էսպես շոգ չէին տեսել, ու դա ասում են ամեն տարի. ամռանը` էսպես շոգ, ձմռանը` էսպես ցուրտ:

Երեխաների համար Վարդավառը հովանալու ամենալավ տարբերակն է, որոշ փողոցներում ամեն օր Վարդավառ է, բայց քաղաքի Վարդավառից տարբերվում է. գետնին ասֆալտ չի, հող է, տաք հող, որ ջրերի մեջ ցեխի է վերածվում, ու հեծանիվն արդեն ցեխի մանր հատիկներ է թռցնում հետևից. արագ քշելուց է, որ քիչ ջրվի: Գյուղի բոլոր երեխաները հավաքվում են դպրոցի բակում ու դառնում մի նորմալ փողոցի երեխաների չափ, որ պիտի լինեին գյուղում, ամեն փողոցում: Էլի նույն շոգն է, որովհետև ցեխը երկար ցեխ չի մնում, արևն արագ չորացնում է ու երեկոյան, երբ հեծանիվը հետ է գնում դաշտ` սառը ջրերը հետևից կապած, նորից նույն փոշին է:

Գյուղում շոգ է, բայց շոգի մեջ հանգստություն կա. մեքենաները չեն ծանրացնում փողոցն ավելորդ օդով, կեսօրի շոգին տան հովին հանգստանալուն չի խանգարում դրսի աղմուկը, փոշի՞ն, ոչինչ, դրա` ասֆալտի փոխվելու հույսն էլ կա:

Ani Harutyunyan

Գյուղագրություն

Գյուղական կյանքին անծանոթ մարդու համար գյուղում ապրելն անհետաքրքիր է: Եվ իրոք, գյուղում փոփոխություններ շատ քիչ են լինում, լինում են այն դեպքերում, երբ գյուղի փողոցներում նոր, անծանոթ մեքենա է հայտնվում ու երկար պտտվում, երբ տղաները գեղեցիկ, անծանոթ աղջիկ են տեսնում գյուղի փոքր, բայց իր փոքրության մեջ բոլոր պետքական ապրանքները պարունակող խանութում:

Ընդհանրապես որևէ նորության ի հայտ գալը գյուղի ինչ-որ մասի մոտ որոշակի իրարանցում է առաջացնում: Երբ գեղեցիկ աղջիկը երկար է մնում գյուղում, հաճախ է լինում խանութում, տղաներն արագ աշխատում են պարզել, թե ո՞ւմ տանն է նա ապրում: Եթե որևէ մեկի բախտը բերի, ու աղջիկն ապրի իր մոտ ընկերներից մեկի տանը, գործերը լավ կընթանան: Բայց մինչև տղաները կհասցնեն «ճշտվել», աղջիկը, որքան անսպասելի հայտնվել էր, նույնքան անսպասելի անհետանում է:

Նոր ու անծանոթ մեքենայի հայտնվելը դառնում է աղջիկների խոսակցության, իսկ բակում նստող տատիկների բամբասանքի առարկան: Գյուղի օրենքն է` եթե որևէ անծանոթ մեքենա նույն փողոցում բավականին երկար ժամանակ է անցկացնում, հատկապես` ինչ-որ մեկի տան մոտ, որտեղ «ազաբ» աղջիկ կա, ուրեմն նրա ուզողներից է: Այդ փողոցի աղջիկները սկսում են ավելի հաճախ իրար մեջ ինչ-որ բաներ փսփսալ, քթի տակ ծիծաղել, կարևոր ու անկարևոր առիթներով դուրս գալ տնից, սովորականից ավելի գեղեցկացած գնալ խանութ, երբ առնելիքն ընդամենը լուցկի ու հաց է, որի կարիքն այդ պահին ընդհանրապես չկա: Աղջիկները տանջվում են, իսկ մեքենան շարունակում է լուռ պտտվել: Բայց մեքենան աղջիկների անդորրը երկար չի խաթարում. պարզվում է, որ մեքենայի տերը պարտքատեր է, գալիս է Արմենից փողերը վերցնելու, բայց քանի օր է` նրան տանը չի գտնում: Աղջիկները նորից սկսում են հողաթափերով ու գզգզված մազերով խանութ գնալ, իսկ բակում նստած տատիկներն անցնում են իրենց սովորական թեմաներին:

Անձրևոտ օրերին գյուղի փողոցներից միայն մեքենաների անիվների ձայնն է լսվում, որ ասֆալտի մնացորդների վրայով հոսող ջրի մեջ արագ պտտվելով շտապում են վարորդին աշխատանքի հասցնել: Նման օրերին, երբ մեքենայով անցնում ես փողոցներով, միայն տեսնում ես արոտավայրից հոտը արագ տուն քշող գյուղացուն, որը թեև թրջվել է, բայց աշխատում է չշտապեցնել հորթերին, որոնք դեռ այդքան էլ լավ չեն կարողանում քայլել հոսող ջրերի միջով ու հաճախ են սայթաքում: Անձրևոտ երեկոներին գյուղում մթությունը խախտում են պատուհաններից աղոտ երևացող մոմի լույսերը: Եթե գյուղում հարցնեք անձրևի մասին, միայն շատ ռոմանտիկները կպատասխանեն, որ սիրում են այն. անգամ շատ քիչ քամու ու անձրևի դեպքում բոլորի համար ակնհայտ է, որ մոմերն արագ հանելու, հեռախոսը լիցքավորելու ու գոնե սերիալներից մեկը նայել հասցնելու ժամանակն է, քանի դեռ լույսերն անհայտ ժամանակով չեն անջատել: Բայց մութ ու ցուրտ տարիներ տեսած մեծահասակներին դա այդքան էլ չի անհանգստացնում, երիտասարդների նվնվոցն էլ երկար չի տևում:

Գյուղում ապրելն անհետաքրքիր է: Այստեղ ամեն քայլափոխի սրճարանների ու սուպերմարկետների փոխարեն բանջարանոցային այգիներ ու տնային կենդանիներ են, այստեղ քո ամեն քայլափոխի հետ իր քայլն է անում նաև հանգստությունը:

Ani Harutyunyan

Մեր պաշտոնները

Պարտադիր չէ ազգային ժողովում լինել կամ պետական անցուդարձի հետ մտերմիկ հարաբերությունների մեջ լինել ինչ-որ պաշտոն քո ուսերին ման տալու համար։ Դու էլ, ես էլ, անգամ էն հազիվ քայլող պուճուրը պաշտոններ ունենք։ Ասենք՝ կյանքի, ավելի կոնկրետ՝ մարդկային, իրար հանդեպ։ Պաշտոն էլ չէ, պաշտոններ։ Թե պաշտոնին համաձայն չես, դու ասա՝ դեր, բայց դերասան կամ ազգային ժողովում լինելը պարտադիր չէ։

Երեխա՞ ես, դե, քեզնից բան չի գնում. արթնացիր ինչքան հնարավոր է շուտ, ձայնդ գլուխդ գցած լաց եղիր, որ լսողն էլ կարծի՝ սպանեցին էդ երեխուն։ Պատճառն էլ ի՞նչն էր. տակդ փոխել էր պետք։ 7:40 կաթդ կուտես, բայց, ըստ քո պաշտոնի, պիտի չքնես. դու էլ քո գործը միշտ լավ ես անում։

Երեխա ես, դերիդ համապատասխան բոլորի ուրախության առարկան ես, ամեն անցնող-դառնողը պոնչ կանի, տարօրինակ արտահայտություններով հետդ կխոսի, ոնց ընդունված է երեխաներին սիրելիս օգտագործել, իսկ դու պիտի ժպտաս, մեկ-մեկ մռութներդ հավաքես, լաց լինես, որ դիմացինդ վախենա ու մամայիդ գալուց հետո ասի՝ ես ուղղակի սիրում էի, հանկարծ սկսեց լաց լինել։ Քո պաշտոնը հեշտ է։ Դժվարը միայն մեծանալն է։

Ծնող ես՝ տեղի, անտեղի անհանգստացիր, մայր ես՝ անընդհատ զանգիր, տես՝ հո նոր փորձանքի մեջ չի՞ ընկել երեխան։ Ստիպիր, որ տաք հագնվի. «Մի սվիտերն ի՞նչ հագնելու շոր ա էս ձմեռ օրով»։ Հայր ես՝ փող տուր, քո փայ «զգույշ կլինես»-ն ասա, թող երեխեն գնա։

Եղբա՞յր ես, բա քրոջդ նեղիր, նյարդայնացրու, գործի դիր, ժամը մեկ կոֆե ուզիր. հոգ չէ, որ ամեն անգամ կեսը տեղն ես թողելու։ Դասական հայ «քյառթու» եղբա՞յր ես, դու հո գիտես, որ տնական հայ աղջիկը 7-ից հետո տանից դուրս չի գալիս, ծնկից վերև շրջազգեստն էլ դուրդ չի գալիս։

Տատ ջան, կերակրիր թոռներիդ մինչև հևալով շնչեն, վերջում ասա՝ էդ ի՞նչ կերար, հեսա ձվածեղ սարքեմ, կշտացիր։ Թոշակիցդ ամեն թոռանդ բաժին հանիր։ Դեռ մե՞կն ունես. աչքը լույս։

Լավագույն ընկերն լինելն ամենազվարճալին է։ Ընկերոջդ չստացված նկարները կա՞ն, շուտով ծնո՞ւնդն է, դե, դու գիտես՝ ինչպես շնորհավորել։

Բայց ամենից առաջ մեր մարդ պաշտոնի հետ է ընկերանալ պետք, թե չէ որ նա նեղացավ, գնաց մեզնից, ինչքան էլ բոլորը լավ կատարենք, մարդու տեղը միշտ երևալու է։

Դասական երաժշտության նման ներդաշնակ, ռոքի նման ըմբոստ, ջազի նման հավերժ, բայց ոչ երբեք փոփի նման կանխատեսելի

Հարցազրույց «Առավոտ» թերթի գլխավոր խմբագիր Արամ Աբրահամյանի հետ

- Պրն. Աբրահամյան, շատերը չգիտեն, որ դուք մասնագիտությամբ երաժշտագետ եք: Ինչպե՞ս ստացվեց Ձեր կյանքում երաժշտությունից անցումը դեպի լրագրություն, ի՞նչը տարավ ձեզ «Ա1» ու դարձրեց Հայաստանի ամենահայտնի լրագրողներից մեկը:

- Ես ավարտել եմ կոնսերվատորիան 1983 թվականին: 1988թ. նույնիսկ թեկնածուական թեզ եմ պաշտպանել արվեստագիտությունից։ Այլևս ոչ մի տեղ չեմ ավարտել, ոչ մի բուհում չեմ սովորել։ Լրագրության մեջ ինքնուս եմ, ինքս ինձ կատարելագործել եմ։

Երբ ավարտեցի կոնսերվատորիան, ընկերս առաջարկեց, որ ես երաժշտական հաղորդում վարեմ։ Դա 1983 թվականին էր։ Երաժշտական հաղորդման մեջ ես էջ էի վարում պատանիների համար, կոչվում էր «Մեղեդի»։ Դա իմ մասնագիտության և լրագրության արանքում էր: Ես պետք է մինչև 16-17 տարեկան երեխաներին պատմեի որևէ կոմպոզիտորի մասին, կամ խոսեի որևէ ստեղծագործությունից։ Եվ ես հայտնվեցի այդ ժամանակվա միակ պետական հեռուստաընկերությունում, որտեղ լույսերը, տեսախցիկները, այդ ամբողջ մթնոլորտը, կարելի է ասել այդ մագիան, երբ դու որևէ բան ես ասում, և այդ ամենը հայտնվում է եթերում, գերեցին ինձ, ես շատ սիրեցի հեռուստատեսությունը։

Սկզբնական շրջանում ես վարում էի երաժշտական հաղորդումներ՝ մնալով երաժշտության մեջ: Երբ ԽՍՀՄ-ը փլուզվեց, մենք 1991թ. որոշեցինք ստեղծել մեր հեռուստաընկերությունը՝ որպես այլընտրանք պետական հեռուստաընկերությանը, որը կոչվեց «Ա1»։ Հենց այդ ժամանակ, կարելի է ասել, ես անցա մաքուր լրագրողական աշխատանքի։ Երաժշտությունից հեռացա։ 1991 թվականից մինչև այսօր բացառապես աշխատում եմ որպես լրագրող։

Երիտասարդ լրագրողի համար ինչ-որ սթրես, էքստրեմալ իրավիճակ է հարկավոր, որ նա կարողանա զարգանալ: Ցանկալի է, որ դա չլինի այն իրավիճակը, որը ես եմ տեսել՝ պատերազմ։ Չնայած ես տարիքով երիտասարդ չէի այդ ժամանակ, այլ երիտասարդ էի որպես լրագրող։ Եթե դուք ուզում եք զարգանալ որպես լրագրող, աստված չտա՝ պատերազմ լինի. հրդեհ, տարերային աղետ, ինքնաթիռի կործանում, այդպիսի դեպքեր եթե լուսաբանեք, դուք միանգամից կհայտնվեք իրադարձությունների հորձանուտում և ստիպված կլինեք լավ ռեակցիա, լավ կրեատիվություն ցույց տալ: Այս ամենը լրագրողի համար շատ մեծ փորձ կլինի, իհարկե, հասկանում ենք նաև, որ գործ ենք ունենում դժբախտությունների, մարդկային կյանքերի հետ։

Այդպիսի փորձ էր ինձ համար պատերազմը լուսաբանելը, երբ ես գործուղվում էի «Ա1»-ից։ Դա էլ նպաստեց իմ լրագրող դառնալուն։

Չգիտեմ, չեմ կարող ասել՝ որքանով եմ ես հայտնի։ Հիմա կան ավելի հայտնի լրագրողներ, քան ես եմ։

Ես ամեն օր իմ աշխատանքն եմ կատարում, աշխատում եմ համեստորեն և նույնը խորհուրդ եմ տալիս ձեզ։ Եթե դուք նույնիսկ շատ հայտնի դառնաք, և ձեզ համարեք սուպերաստղ, միևնույն է, պետք է շարունակեք աշխատել ձեզ վրա, սև աշխատանք էլ պետք է կատարեք. կոպիտ ասած, եթե քեզ տալիս են ստուդիան ավլելու առաջադրանք, դու չպիտի ասես. «Ա՜խ, ես աստղ եմ, աստղերն այդպիսի բան չեն անում»։

Պարզապես լրագրող, առանց հայտնիի, ինձ դարձրեց ամենօրյա համառ աշխատանքը։

Երբ առաջին քայլերս էի անում լրագրության մեջ, կային երեսուն տարվա լրագրողներ, որ ասում էին՝ ինչո՞ւ պետք է այս երաժշտագետն աշխատի որպես լրագրող։ Բայց ես դա նորմալ էի համարում, և կարծում եմ, որ լրագրող լինելու համար անհրաժեշտ չէ ավարտել լրագրության բաժինը։ Լրագրությունը մասնագիտություն չէ բառիս բուն իմաստով։ Բժշկից կամ իրավաբանից պահանջում են դիպլոմ, և զարմանալի կլիներ, որ մի մարդու տային դանակը՝ մարդկանց վիրահատելու համար, և նա չունենար բժշկի կրթություն, կամ իրավաբանին՝ առանց կրթության, թույլ տային մարդկային ճակատագրերը տնօրինել, բայց լրագրության մեջ այլ է։ Լրագրությունն ավելի շուտ մտածելակերպ է, ապրելակերպ, ապրելաոճ։ Եթե մարդ այրվում է որևէ պատմություն պատմելու կրքով, ապա նա կարող է լինել լրագրող, մնացած բաները, ինչ սովորեցնում են՝ ինչպես պետք է գրել, կամ հարցերը տալ, իհարկե, պետք են, բայց կարևորն այդ կիրքն է։ Ես ունեցել եմ աշխատողներ, ովքեր շատ զարգացած, ինտելեկտուալ են եղել, լեզուներ են իմացել, բայց այդ կիրքը չեն ունեցել։ Ես շատ եմ սիրում նրանց, բայց ի վերջո նրանք թողեցին-գնացին, որովհետև սա իրենցը չէր:

- Ձեզ կարելի է գտնել «Առավոտ» օրաթերթում, «Շանթ» հեռուստաընկերությունում, «Ա1+»-ում, Մանկավարժական համալսարանում: Այս բոլոր տեղերում Ձեր ընկերը լրագրությունն է: Մի տեղ Դուք սեփական վերլուծություններ եք անում տարբեր թեմաներով, մյուսում` հարցազրույցներ, համալսարանում ուսանողների հետ եք աշխատում. ո՞րն է Ձեզ ավելի հոգեհարազատ:

- Մարդկայնորեն «Առավոտն» ինձ ավելի հոգեհարազատ է. այդ թերթը ես չեմ ստեղծել, բայց կայացրել եմ: Այստեղ աշխատող մարդկանց գրեթե 99 տոկոսն իմ ընտանիքի անդամներն են: 1994-ից ես «Առավոտի» խմբագիրն եմ:

Իսկ մասնագիտորեն ինձ ավելի մոտ է «Շանթը»: Օպերատիվ ինֆորմացիա գրելը, որ հաղորդավարը կարդա, ռեպորտաժ պատրաստելը, շտկելը, որ այն հետաքրքիր լինի, և առավել ևս եթեր դուրս գալը մասնագիտորեն ինձ ավելի հետաքրքիր են:

Համալսարանում ցանկանում եմ իմ 30 տարվա փորձը փոխանցել ուսանողներին: Ոչ թե պատմել, թե «Մեղու» թերթն ինչ է գրել 19-րդ դարում, դա բոլորը կարող են ընթերցել համացանցում, նմանատիպ գիտելիքները հիմա բոլորին հասանելի են, այլ կոնկրետ իմ փորձը, աշխատանքը, որի հետ ես ամեն օր շփվում եմ, շփվել եմ, փոխանցել երեխաներին:

- Մի առիթով նշել եք, որ չեք ընդունում լրագրողի չեզոք լինելը. ոչ թե չեզոք, այլ հավասարակշռված նյութեր: Ասենք` քաղաքական լրագրողներն ունենան որևէ կողմնորոշում. արդյոք չի՞ խանգարի դա նրանց:

- Ոչ միայն լրագրողները, մարդը, եթե նույնիսկ մուրացկան է, պառկած է ինչ-որ փողոցում, էլի ունի քաղաքական կողմնորոշում: Չկա մարդ, որ չունենա քաղաքական կողմնորոշում:

Եթե լրագրող ես, այդ քաղաքական կողմնորոշումը պետք է հավասարակշռես: Ենթադրենք` ես Պուտինի երկրպագուն եմ: Իմ կողմնորոշմամբ` նրա բոլոր քայլերը հրաշալի են, բայց ես չպիտի այդպես գրեմ, ես պիտի քաղեմ, իմանամ նաև այն ինֆորմացիան, որն այդ մարդու դեմ է, քննադատում է նրա գործողությունները:

Չեզոք, երևի, միայն Աստված է: Մարդիկ բոլորն աչառու են, անաչառ մարդիկ չկան: Չեզոքությունն այն տերմինը չէ, որն այս պարագայում հարկավոր է:

Դու քո կամքով, գիտակցությամբ քո հայացքները պետք է հավասարակշռես այլ հայացքներով:

- Հարցազրույցներից մեկում նշել եք, որ երաժշտություն հասկանալն օգնել է Ձեզ լրագրության մեջ, հատկապես` դասական երաժշտությունը, որտեղ ամեն ինչ փոխկապակցված է, ներդաշնակ: Հիմա Ձեր լրագրողական ոճը, Ձեր նյութերը, ըստ Ձեզ, ո՞ր երաժշտական ոճին են նման:

- Ընդհանրապես երաժշտությունն ունի կառուցվածք` կա սկիզբ, զարգացում, եզրափակում, և եթե լավ երաժշտություն է, այդտեղ բոլոր հատվածները մեկը մյուսից են բխում: Սկիզբի տարրերը պետք է ինչ-որ ձևով ներթափանցեն մեջտեղի մեջ, ձևափոխվեն, զարգանան և ամփոփվեն վերջում: Ես այդպես եմ փորձում գրել, ու հատկապես իմ խմբագրականները, այդպես եմ փորձում խմբագրել նաև այլ նյութեր, որ դրանք ունենան ձև: Հաճախ խմբագրականներս գրում եմ վերջից, գրում եմ, այսպես ասած, վերջին ակորդները, վերջին տողերը, որից հետո ծնվում է սկիզբը:

Միայն դասական երաժշտությամբ խորհուրդ չեմ տա սահմանափակվել: Ոճն այդքան էլ էական չէ. կա և՛ լավ ռոք, և՛ լավ ջազ: Փոփ երաժշտությունն այդքան էլ չեմ հասկանում. ինձ համար դա մի քիչ միօրինակ է, ավելի կանխատեսելի: «Ա՜խ, ես տառապում եմ, որ դու ինձ չես սիրում». այս տեսակի, բովանդակության երգերն ինձ համար պարզունակ են:

- Շատ է խոսվում, որ Հայաստանում լրագրությունը վատ վիճակում է, հատկապես ծանր է համացանցային լրատվության դրությունը: Դուք ի՞նչ խնդիրներ եք տեսնում այսօրվա մեր լրագրության մեջ, ի՞նչն է պակասում լրագրողներին:

- Կարծում եմ` ընդհանրապես մեր հասարակությանը, և լրագրողներին, որպես հասարակության մի մաս, պակասում է բարությունը, իրար օգնելու, իրար ձեռք մեկնելու ցանկությունը, պակասում է հոգու շռայլությունը: Այդքան էլ համաձայն չեմ, երբ ասում են` պակասում է պրոֆեսիոնալիզմը: Մեզ մոտ, մանավանդ հիմա, շատ կան պրոֆեսիոնալ, երիտասարդ լրագրողներ, բայց նաև կա որոշակի չարություն, ինչ-որ մեկին ցավեցնելու, ինչ-որ մեկի վերքին աղ լցնելու ցանկություն: Կցանկանայի, որ այս երևույթները քչանային:

Գլխավոր հարցը համացանցային այս դարում այն է, թե ինչով է լրագրությունը տարբերվում ոչ լրագրությունից: Եթե դու լրագրող ես, փնտրում ես մի պատմություն և փորձում այն ներկայացնել ընթերցողներին, պետք է հասկանաս` ինչո՞վ ես տարբերվում սելֆի անող մի երիտասարդից, որ հետաքրքիր ժամանց է անցկացնում, սելֆիով, բլոգով կամ ֆեյսբուքյան գրառումով իր մասին է պատմում: Այս ամենի սահմանը գոյություն չունի, կամ կա, բայց շատ պայմանականորեն: Սահմանը կլինի այն ժամանակ, երբ այդ սելֆիական պահանջարկը հագենա:

Արևմուտքում սահմանազատված են դեղին մամուլն ու որակյալ լրագրությունը: Դեղին մամուլը բառիս դասական իմաստով, քանի որ հիմա, երբ չինովնիկի մասին որևէ վատ բան ես գրում, ասում են` դու դեղին մամուլ ես: Կոպիտ ասած` Քիմ Քարդաշյանի մասին մամուլը մի բան է, որը պետք է, որակյալ մամուլը` այլ: Կան սեփականատերեր, որ ունեն և՛ մեկը, և՛ մյուսը. չպետք է սրանցից որևէ մեկը ոչնչացնել, պարզապես հստակ սահմանազատել:

Դիտումների համար ստեր գրելը, բովանդակությանը չհամապատասխանող նյութերը կշարունակեն լինել, բայց լրագրությունից դուրս:

- Ջոն Սավոտսկին կազմել է հարցազրույց վարող լրագրողի «մահացու մեղքերի» ցուցակը: Ըստ Ձեզ` ընդհանուր լրագրության մեջ որո՞նք են այդ «մեղքերը»:

- Նախ` տարբերել լրատվությունը մեկնաբանությունից, վերլուծությունից: Երբ դու գրում ես` այսինչ բանը տեղի ունեցավ, պետք է քոնը չավելացնես, թեմայի մասին ամբողջական տեղեկություն հավաքես, ոչ թե գրես` այդ մարդը, մեկ է, վատն է:

Երբ գրես մեկնաբանություն, վերլուծություն, կարծիք, այդ ժամանակ կարող ես ասել այսինչ մարդը լավն է, վատն է, բայց դա էլ պետք է ինչ-որ կերպ հիմնավորես, ոչ թե քո էմոցիաներով շարժվես։ Ցավոք, հոդվածների, լրատվության մեծ մասը, որ կարդում ենք թերթերում և հատկապես կայքերում, համեմված են սեփական կարծիքով, էմոցիաներով, նաև քարոզչությամբ։ Սա արդեն լրատվություն չի համարվում։

Կարևոր է հակառակ կարծիքները լսելը։ Եթե մեկը, օրինակ, բողոքում է որևէ պետական մարմնից, և դու ներքուստ համաձայն ես, այնուամենայնիվ, հրապարակելուց առաջ պետք է անպայման դիմես այդ պետական մարմնին, լսես նաև նրան ու երկու կարծիքները միաժամանակ տեղադրես քո հոդվածում։

Ինձ համար, որքան էլ զարմանալի թվա, կարևոր է այն, որ մենք՝ լրագրողներս, վեճերի մեջ չմտնենք իրար հետ։ Այսինքն ես չփորձեմ ինքնահաստատվել գործընկերներիս նսեմացնելով։ Ես անկախ եմ, դու անկախ չես, ես գրագետ եմ, դու գրագետ չես. այս բոլոր խոսակցությունները տգեղ են և, կարծում եմ, որ ընթերցողներին չպիտի հետաքրքրեն մեր հարաբերությունները։ Պետք է փորձել լինել այդ ճահճից ավելի բարձր։ Եթե նույնիսկ դու ինձ մեղադրում ես անկախ չլինելու մեջ, ես չպետք է քեզ նույն կերպ պատասխանեմ։

Լրագրությունը պետք է ստեղծի ազնիվ, լուսավոր, մաքուր մթնոլորտ, որը, իհարկե, հիմա պակասում է։

- Վերջերս հրատարակվեց Ձեր առաջին գիրքը` «Գերմանական կվինտետը», որը երաժշտական թեմայով էր: Կարելի է ասել` ի վերջո Ձեր ներսի երաժշտագետն ըմբոստացավ: Ինչպե՞ս առաջացավ գիրք գրելու միտքը:

- Գիրք գրելն էլ է լրագրություն: Սա էլ է պատմություն մարդկանց մասին, մոտեցումն ավելի շատ լրագրողական է, քան գիտական: Ինչպես ես պատմում եմ, օրինակ, ֆուտբոլային խաղի կամ ԱԺ նիստի մասին, այդպես ես պատմում եմ այն ամենի մասին, ինչին ես լավ տիրապետում եմ. մասնագիտորեն ինձ համար դա երաժշտությունն է: Հետաքրքիր պատմություններ, հետաքրքիր դրվագներ կոմպոզիտորների կյանքից և ստեղծագործություններից. սա էլ է լրագրություն:

Կամաց-կամաց արդեն հաջորդ գրքիս պլաններն եմ կազմում. այն նույնպես լինելու է կոմպոզիտորի մասին:

Հանրային հեռուստաընկերությունում ես վարում էի «Պարականոն» հաղորդումը` կրկին կոմպոզիտորների մասին: Ես շրջում էի պատկերասրահում, ցույց էի տալիս նկարներ և խոսում էի երաժշտության մասին: Ցավոք սրտի, այդ հաղորդումը փակվեց, և ինձ մոտ ինչ-որ այլ ֆորմատով այդ հաղորդումը շարունակելու միտք առաջացավ. այդ ֆորմատը գիրքն էր: Տարիներ շարունակ իմ վարած հաղորդումները տեքստերի հետ միասին 20%-ով տեղ գտան այս գրքում:

Կարծում եմ` 19-րդ դարն ընդհանրապես երաժշտության համար ամենապտղաբեր, ամենահետաքրքիր ժամանակահատվածն էր և այդ շրջանում գերմանական երաժշտությունն առաջինն էր: Այս գրքում ամփոփված են իմ ամենասիրելի կոմպոզիտորները:

- Գիրքը նվիրված է դիրիժոր Դավիթ Խանջյանի հիշատակին: Ինչո՞ւ հենց նա:

- Կոնսերվատորիայում կար մի առարկա, որ կոչվում էր սինֆոնիկ պարտիտուրների ընթերցում: Դավիթ Խանջյանն այդ առարկան էր մեզ դասավանդում: Չափազանց չափված-ձևված, նրբազգաց մարդ էր և շատ լավ դիրիժոր: Ղեկավարում էր մեր ֆիլհարմոնիկ նվագախումբը: Ես երբ ավարտեցի, ցավոք սրտի, կես տարի անց նա մահացավ: Ընդամենը 40 տարեկան էր: Շատ մեծ հաճույք է, երբ ոչ միայն լսում ես երաժշտությունը, այլև պատկերացնում ես, տեսնում ես, թե որ գործիքը որտեղ է գտնվում: Դավիթ Խանջյանն այդ հաճույքը պարգևեց, և հենց դա էր պատճառը, որ գիրքը որոշեցի նվիրել նրան:

- Վերջում մի քանի բլից հարցեր, որոնք նաև շատերի համար խորհուրդներ կլինեն. հարցերից կհասկանանք նաև, թե Դուք ի՞նչ եք սիրում:

 - Ի՞նչ կարդալ:

- Իմ սիրելի գրողը 20-րդ դարի անգլիացի գրող Սոմերսեթ Մոեմն է: Նրա գրքերն եմ հաճախ կարդում: Ցավոք, կարողանում եմ կարդալ միայն արձակուրդների ժամանակ և կիրակի օրերին:

Սիրում եմ կարդալ լուրջ գրականություն, որ ինձ ինչ-որ բան է տալիս, հնարավորություն է տալիս ինքնակատարելագործվելու: Ես ներբեռնում եմ նաև, այսպես կոչված, աուդիոգրքեր և մետրոյում կամ որևէ տեղ գնալիս ճանապարհին այդպես եմ լրացնում գիրք կարդալ չկարողանալու բացը:

Պետք չէ հալած յուղի տեղ ընդունել «7 քայլ, և դուք կդառնաք միլիոնատեր» վերնագրով գրքերը: Ավելի շուտ` ոչ թե միլիոնատեր, այլ յուրահատուկ, լավ մարդ դառնալու նպատակ է պետք ունենալ: Հիմա Աստվածաշունչ եմ կարդում, լսում եմ սաղմոսները հենց նշածս վերջին նպատակով:

Իսկ ընդհանրապես կարևոր չէ, թե ինչ ժանրի գիրք եք կարդում, կարևոր է, որ կարդաք գիրք, ո՛չ թե կայք, ֆայլ, այլ գիրք: Ֆայլն ավելի մակերեսորեն եք կարդում, իսկ գիրքը կարդում եք ավելի անալիտիկ, բովանդակության մեջ խորանալով, գործի մեջ է մտնում նաև երևակայությունը:

- Ի՞նչ լսել:

- Ես ամենից շատ, բնականաբար, դասական երաժշտություն եմ սիրում, բայց սիրում եմ նաև «Բիթլզ» և «Ռոլինգ Սթոունզ», հնարավոր է` երիտասարդների համար դա մի քիչ «բիձայական» ճաշակ է: Սիրում եմ ջազմեն Օսկար Փիթերսոնին: Երբեմն նույնիսկ թեթև երաժշտություն եմ լսում, օրինակ, շվեդական մի խումբ կար` «Աբբա»:

Ինչ լսելը հիմնականում կախված է տրամադրությունից:

- Ի՞նչ դիտել:

- Հիմնականում սերիալներ եմ դիտում, բայց ոչ մեր` հայկական, ոչ էլ հնդկական: Երբ ազատ եմ լինում, ամերիկյան սերիալներ եմ նայում:

«House of Cards», որտեղ մեծ վարպետությամբ խաղում է Քեվին Սփեյսին: Շատ լավ դերասան, անկախ նրանից, թե ինչ մեղադրանքներ են հնչում նրա հասցեին:

Վերջերս էլի մի ամերիկյան սերիալ էի նայում, կոչվում է «Suits»:

Սերիալներն ինձ օգնում են նախ հանգստանալ և հասկանալ այն մշակույթը, որ կարողացել է ստեղծել շատ բարձր արժեքներ:

Հարցազրույցը վարեցին՝
Անի Հարությունյանը, Անի Կիրակոսյանը

Ani Harutyunyan

Մի զինվորի

Երբ դու գնացիր կամ քեզ տարան ծառայության, ես 16 տարեկան էի։ Իմ աչքին դու արդեն այնքան մեծ էիր, հասուն։ Արդեն 18 տարեկան. ա՛յ, տարիք եմ ասել, է՜։ Չափահաս է, իր գլխի տեր, տղան այնքան է մեծացել՝ արդեն բանակ է գնում։ Դու ինձ համար մեծ էիր, քանի դեռ ես ինքս 18 տարեկան չէի դարձել։ Դու չգիտեիր, որ քո 18-ից ես վախենում էի, իսկ իմ 18-ում ես դեռ չեմ կարողանում հասկանալ՝ վանիլայի՞ն պաղպաղակ եմ սիրում ես, թե՞ շոկոլադե։ Քո 18-ում դու արդեն զենքի ծանրությանն էիր վարժվել։

Ինձնից լավ ես հիշում, երևի, այն օրը, երբ իմացար, թե որտեղ ես ծառայելու։ Առաջինը ինձ էիր զանգել, դու ես ասել. դե, ծնողներդ էդտեղ էին, իսկ հաջորդ կարևոր մարդը կարծես թե ես էի։ Թեյիս մեջ շաքարավազը դեռ չէր հալվել, երբ ասացիր: Գիտեի՝ Արցախ։ Ես էլ գիտեի, բայց էդ ո՞վ էր ականջիս շշնջացել, որտե՞ղ էի կարդացել՝ չգիտեմ, չեմ հիշում, բայց գիտեի։ Թեյս չհասցրեց սառչել, երբ ես վերջնական հարմարվել էի տարածությանն ու հեռու լինելուդ։

Օրերն անցում էին, կամ մենք էինք մի կերպ անցկացնում, երբեմն վազում էին, չէինք հասցնում, բայց արդեն մեկ տարվա ծառայող էիր: Հիշո՞ւմ ես, ասում էիր՝ էլ «մալադոյ» չեմ, սերժանտ եմ, սերժա՛նտ, կպատկերացնեի՞ր։ Մտքումս ասում էի՝ հա, չես հավատա, բայց կպատկերացնեի. չգիտեմ՝ ո՞ւմ կտավում էի տեսել, ո՞ր հեղինակի տողերում էի կարդացել, որ այդքան շոշափելի պատկերացնում էի։ Մի տեսեք՝ տղան այնքան է մեծացել, որ սերժանտ է ստացել, վաստակել, դարձել։

Մինչ դու բանակում էիր, ես կրկնվող օրեր քիչ եմ ունեցել. դրանք պարապմունքներիս օրերն էին, իսկ դու ամեն օր նույնն էիր ապրում գրեթե, դեժավյուները սովորական օրերդ էին արդեն։ Քո գնալուց հետո ես հայոց լեզվի հետ ավելի երկար էի մնում իմ սենյակում։ Ասել էիր՝ քիչ «ստեղ-ընդեղ» կգնաս, ուշադիր կլինես։ Լինում էի։ Մինչ դու կեսօրդ շարային հրապարակում էիր անցկացնում, ես հասցրի ի վերջո «հախճապակի» բառը ճիշտ գրել սովորել, դերբայական դարձվածքը գտնել, կետադրել։ Ես հասցրի անձնագիր ստանալ, գործերս տանել համալսարան, 3 քննություն տալ ու ընդունվել, հասցրի ևս երկու անգամ դիտել «Փախուստ Շոուշենկից» ֆիլմը, իսկ դու ամեն օր նույն շարայինին ու կրակայինին էիր գնում։ Սեպտեմբերին ես առաջին անգամ ինձ ուսանող զգացի։ Դու, երևի, հերթական պարապմունքդ էիր անցկացնում։

Իմ կյանքում փոփոխություններն ամեն օր էին կատարվում։ Զգում էի, որ խոսելիս ավելի շատ էի ես պատմում, իսկ դու միշտ՝ դե, ոնց գիտես, նույնը։ Էլի, նորից, կրկին։

Բան չմնաց գալուդ: Արդեն 20 տարեկան ես, իսկ ես այնքան եմ, որքան դու գնում էիր։ Տեսա՞ք՝ տղան այնքան է մեծացել, որ արդեն պարտքը կատարած տուն է գալիս։ Իմ կողքով էլ 2 տարին հենց այնպես չի անցել, այնքան եմ մեծացել, որ համալսարանում դասերս ավարտելուց հետո ինքնուրույն գալու եմ քեզ դիմավորելու։

Ani Harutyunyan

Հիշողությունը երգելով

Ամենաշատ հիշողություններն իրենց մեջ պահպանում են երգն ու երաժշտությունը: Բույրն էլ ունի հիշողություն, բայց կարճատև: Մարդկանց տեսնելիս էլ ես հիշում, բայց դեմքերը հոգնեցնում են: Երգերն էլ են ինչ-որ ժամանակ հոգնեցնում (երբեմն՝ երբեք), բայց մարդկանց չես կարող ընդհատել, կամ քո սիրելի պահից 100 անգամ կրկնել իրենց խոսելը, անջատել ու հեռախոսիդ հետ շպրտել սեղանին, ականջակալ միացնել, որ ոչ ոք չլսի քո հիշողությունը: Երգն իր մեջ ամփոփում է բույրն էլ, մարդկանց էլ, տեղանքն էլ: Աչքերդ փակում ես ու տեսնում չորս տարի առաջ միայն հինգ օր տեսած մարդկանց. մեկի աչքերի գույնը լավ չես հիշում ու քո պատկերացումներով ես լրացնում, մյուսի քիթը փոքր էր` մեծացնում ես, բայց դու ես ու քո հիշողությունները, իսկ բոլորը չէ, որ լավ են հիշում ամեն ինչ:

Լսում ես ու զգում, որ քթիդ թեթև դիպչում է ինչ-որ ժամանակ ինչ-որ կանգառում սպասող տղայի օծանելիքը. դու էլ էիր ամեն առավոտ սպասում նույն կանգառում, դրա համար էլ լավ ես հիշում:

Տարիներով չլսածդ երգերը նորից լսելիս հասկանում ես, որ չես մոռացել, անկախ քեզնից բառերը քթիդ տակ երգում ես: Երգում ես ու հիշում ինչ-որ սրահներ, սենյակներ ու փողոցներ, որ ինչ-որ ժամանակ երգն այնտեղ ես լսել ու երգել:

Մեկ-մեկ այնպիսի երգեր են մտքովս անցնում, որ ուզում եմ րոպե առաջ լսել: Երևի ոչ թե երգի պահանջն է, այլ հիշողությունների:

Ավելի շատ լսեք ձեր հին երգերը, թեկուզ դրանք ձեր ներկա ես-ի ճաշակով չեն, թեկուզ դուք փոխվել եք ու ձեզ համար այդ երգերը բարձրաձայն լսելն ու ձեր պատին կիսվելն ամոթ է հիմա, բայց մեկ է, ձեր ամենալավ հիշողությունները դրանց մեջ են: