Ազատ տարածք խորագրի արխիվներ

Ani Ghulinyan

Խնդիրը ձմեռը չէ

Ոչ մի բան չէր հուշում դրա մասին: Քամին սովորականից մեղմ էր, եղանակը՝ չափավոր ցուրտ: Տատիս տանը միայն աչքս գցեցի հին օրացույցին, որից ամեն օր պոկում են ամսվա հերթական օրը՝ հետևի գրած ժողովրդական բուժման ձևերը կարդալու, ու հենց այդ պահին ու այդտեղ ես հասկացա՝ Winter is coming:

Ձմեռվա մեջ կա երեք անտանելի բան (շատ կան, բայց էդքանը ասել չի լինի):
Առաջինը սարսափելի ցուրտն է, որը ստիպում է մարմինը ծածկել տարատեսակ հագուստով, շարֆերով, տաք գուլպաներով:
Երկրորդը՝ ընկնելու ու մարմնի որևէ մաս կոտրելու իրական վտանգը:
Ու երրորդը՝  ցրտին դեռ կարելի է դիմանալ, հնարավոր է նաև զգույշ քայլել, բայց այս եղանակին դասասենյակի իմ նստարանից Չաթինդաղը չի երևում: Եթե չգիտեք՝ ինչ է դա, ասեմ. Չաթինդաղը Գուգարաց լեռնաշղթայի ամենաբարձր գագաթն է, որը երևում է մեր գյուղի՝ Դսեղի, բոլոր կետերից: Այն միշտ շատ-շատ գեղեցիկ է, դե, բացի ձմեռվանից, որովհետև չի երևում:
Այս ձմեռ ես տասնվեց տարեկան կդառնամ, կգա 2018 թվականը՝ իր հետ բերելով ֆուտբոլի առաջնության սպասումներ: Կկայանա Օսկարի 90-րդ մրցանակաբաշխությունը, մի քանի օրով հայերը կմնան «Տանը մենակ» ու կնայեն «Հարի Փոթթերը»:
Կարծում եմ՝ ոչ ոք տխուր չէ ձմռան գալու համար: Ես էլ: Ձմեռ է, էլի, արագ կանցնի, չենք էլ հասցնի հիվանդանալ: Բայց մի խնդիր կա՝ մի տարի էլ է անցնում: Ապագայից դառնում է ներկա ու աննկատ սահում դեպի անցյալ, դեպի արդեն ապրած տարիները: Այսպես ապրած տարիներն օր օրի ավելանում են՝ ի հաշիվ չապրածների, ու հիմա հասկանում եմ՝ այստեղ խնդիրը ձմեռը չէ, խնդիրը հոսող տարիներն են:

mariam tonoyan

Շեքսպիրի նորօրյա հերոսը

Ներքին կեղեքող լռությունը սղոցեց ամբոխի աղմուկն ու բարձր երաժշտության ձայնը՝ թողնելով նրա մտքերում լռության անդորրի մեջ մեխի պես մխրճված մի բառ՝ չգնաս։ Հայացքը գետնին հառած՝ նա փորձում էր շպարի տակ թաքցնել զգացմունքների ազդեցության տակ ծնված այն աղի հեղուկը, որին մարդիկ արցունք են անվանում։

Կինը գեղեցիկ էր, ավելի գեղեցիկ, քան այդ համերգասրահում գտնվող մյուս պճնազարդ գեղեցկուհիները և միաժամանակ ավելի լարված էր ու անհանգիստ։ Նրա հայացքը, որ սկսեց սահել սրահում հավաքված ամբոխի մի մարդուց մյուսը, լցված էր զարհուրանքով ու կարծես ինչ-որ մեկին էր փնտրում։
Մի պահ կինը կարծես մեխվեց տեղում, գունատվեց, երաժշտության ռիթմի տակ շարժվող ձեռքերը սկսեցին դողալ։ Ցանկացավ դուրս գալ սրահից, բայց չհամարձակվեց։ Ամբոխի միջից սևազգեստ ու խոժոռադեմ մի փոքրամարմին տղամարդ ինքնավստահ քայլերով մոտեցավ կնոջը։
Տղամարդը կանգնեց ուղիղ կնոջ դիմաց, կոպիտ ձեռքով կնոջ ականջի վրայից մի կողմ տարավ մազափունջը ու, թեքվելով նրա վրա, շշնջաց ականջին.
-Կարծես թե դու ինձ չհասկացար։

Կինը չշարժվեց, դողացող շուրթերը շարժելով՝ հազիվ արտաբերեց.
-Միջոցառման ներկա գտնվելը հանցագործություն չէ։
-Դու իմ սեփականությունն ես։ Կա՛մ կենթարկվես ու տուն կգնաս, կա՛մ բաժանվում ենք։
-Չեմ կարող լքել աշխատանքային կոլեկտիվս ու գնալ։ Փորձիր հասկանալ, ամոթ է։
-Ամո՜թ է, ինչպես չէ, ամո՜թ է,- սպառնալից հայացք նետելով կնոջ վրա՝ վերջինս արագորեն անհետացավ ամբոխի մեջ։
-Օթելլոդ էլի նեղացրե՞ց,- կնոջը մոտեցավ մի շիկահեր աղջիկ, որը, հավանաբար, նույնպես նույն աշխատանքային խմբին էր պատկանում։
-Ես երևի տուն գնամ։
-Չէ, մի գնա, համերգը դեռ նոր է սկսվել, մի քիչ ուրախանանք, կգնաս,- շիկահերը բռնեց նրա ձեռքից ու տարավ պարող խմբի մոտ։
Տղամարդը չէր գնացել։ Կանգնել էլ անկյունում, ամբողջ ընթացքում հայացքով հետևում էր կնոջը, անկարողությունից ժպտում՝ ձեռքերը բռունցքների վերածած, ուզում էր մոտենալ կնոջը, ասել ամենը, ինչ որ կար ներսում, զայրույթից գուցե և խփել, բայց զսպում էր իրեն։ Չէ՞ որ ամո՜թ էր։
Կինը ռոբոտի նման այս ու այն կողմ էր շարժվում՝ իբր պարում էր, ժպտում էր՝ թե ուրախ է։ Ո՞վ կհասկանար, որ ներսում ինքնասիրությունն ու ազատության ձգտումը կռիվ էին տալիս սիրո հետ, որն այլևս չկար, մարել էր ամուսնությունից շատ չանցած։ Ո՞վ կհասկանար։ Մարդիկ գրեթե միշտ մնում են չհասկացված, իսկ դիմացինը միշտ հմտորեն ու կարեկցանքով համոզում է, լցնում մեր ուղեղը, թե հասկանում է, պատմում, որ ավելի վատ բաներ են իր գլխով անցել։
Տղամարդու համբերությունը սպառվեց։ Մոտեցավ, ամուր բռնեց կնոջ թևից ու դուրս տարավ։
Դեպքը պատահեց ակնթարթորեն, ամենայն հավանականությամբ՝ քչերը հասկացան, որ խանդի, անվստահության ու անհնազանդության պատճառով քայքայվեց երիտասարդ ընտանիքը։ Քչերը հասկացան, բայց բոլորն էլ իրենց համոզեցին, թե հասկացել են։ Ճիշտ են հասկացել։ Միշտ են հասկանում։ Չեն սխալվում։ Կարեկցում են։ Մարդի՜կ։ Նրանք Շեքսպիրին էլ են հասկանում, երբեմն նաև խրատում են, քննադատում, չէ՞ որ մենք միշտ հասկանում ենք բոլորին։ Մարդի՜կ։ Մարդիկ ամենուր ու բոլոր ժամանակներում նույնն են. օթելլոներ էլ են ծնվում, վերթերներ էլ, նարցիսներ ու դիոգենեսներ էլ…

Ամեն ինչ ու ամեն ոք կրկնվում է, միայն թե մեկ աստիճանով «կատարելագործված»։

Նայենք մեր շուրջը, գուցե կիսագրագետ շեքսպիրներին ու գյոթեներին էլ նկատենք։

Ամենամառախլապատ ու ամենապայծառ օրը

Նոյեմբերի տասին ասմունքի համահայկական տասնմեկերորդ փառատոնի մարզային փուլն էր, որը կայանալու էր Գորիսում: Դե, ինչպես արդեն գիտեք (եթե, իհարկե, հասցրել եք իմանալ)՝ ես Սյունյաց աշխարհի կենտրոնից եմ՝ Կապանից: Հաղթահարելով քաղաքային փուլը՝ ես ու ինձ նման մի քանի խենթեր ամսի տասին՝ վաղ առավոտյան ճանապարհվեցինք Գորիս: Հաճախ հոգնեցուցիչ և ձանձրալի թվացող Կապան-Գորիս ճանապարհն այնքա՜ն հաճելի էր, երբ լցված էր գույնզգույն կատակներով, «Ալիաս» խաղով, մի մանդարինը տասը կեսի բաժանելով ու, իհարկե, ճանապարհից անպակաս մառախուղով: Ես հենց սրա համար եմ սիրում այս մրցույթը. արդեն երրորդ անգամ այն ինձ հնարավորություն է տալիս վայելելու իմ այդքան չսիրած Թասի ոլորանները:

Գորիսի քաղաքապետարանի մոտ մի քիչ զբոսնելուց հետո գնացինք թիվ 4 դպրոց, որտեղ պիտի կայանար մրցույթը: Իմ լավագույն ընկերուհին Գորիսից է, մրցույթներն ու օլիմպիադաները որ չլինեին, մենք միմյանց դեմքերը կմոռանայինք: Նա էլ պիտի գար այդ դպրոց՝ ինձ ոգևորելու: Տեղի ունեցավ ամենատարօրինակը: Ինչպես միշտ՝ իմ անպատասխանատու սիրելին ուշացավ, ու միջոցառումն սկսվեց: Միջոցառման առաջին կեսին նա ընթացքին հետևել է պատուհանից: Այդ պահին ես հասկացա, թե ինչքան անարդար կարող է լինել կյանքը: Ինչպե՞ս կարելի է ութ ամիս ընդմիջումից հետո տեսնվել պատուհանից պատուհան: Մի կերպ հաջողվեց Անուշիկին դահլիճ բերել: Երբ նա եկավ դահլիճ, մեր լեզվով ասած՝ «արխային» եղա: Հիմա պիտի կենտրոնանայի իմ բանաստեղծությունների վրա, որոնք ներկայացնելու էի մրցույթում: Ասմունքելու էի Տերյանի «Մի խառնեք մեզ…»-ը և Հրաչյա Սարուխանի «Հայաստան»-ը: Ժյուրիի կազմում վաստակավոր դերասաններ էին, գրականության ու ասմունքի ոլորտում մեծ հաջողությունների հասած մարդիկ, որոնց գնահատականը ցանկացած ասմունքողի համար, կարծում եմ, կարևոր է: Ահա, իմ հերթն է: Ուրեմն ասեմ, որ ինձ դուր եկավ իմ ասմունքը, ես գոհ էի: Ինձ համար կարևոր էր, որ կարողացա ասմունքել այնպես, ինչպես ցանկանում էի՝ զգալով բանաստեղծությունն ու հասկանալով այն:

Երբ ավարտեցինք ասմունքելը, ժյուրին ընմիջում հայտարարեց՝ ամփոփելու արդյունքները: Այդ ընթացքում ես ու Անուշիկը որոշեցինք գնալ ու ինձ համար Գորիսից մի սվիտեր գնել, իմիջիայլոց՝ իմ աշխատած գումարով: Ես՝ աշխարհի ամենանվնվան ու բծախնդիր էակս, ութ րոպեում փորձեցի ու ընտրեցի սվիտերը, վերջում էլ արագ վճարեցի ու դուրս եկա, որ չհասցնեմ փոշմանել: Հասանք դպրոց, դեռ ամփոփումը չէր սկսվել: Երբ երեխեքին ասացի, որ հասցրել եմ ինձ համար սվիտեր գնել, շշմել էին: Ռեկորդ էի սահմանել իմ տասրոպեանոց գնումով: Եկավ ամփոփման պահը: Ասեմ, որ երկու տարիքային խմբով էինք ներկայանում: Ես մեծերի խմբից էի: Սկզբում փոքրերի խմբի հաղթողներին սկսեցին հայտարարել: Կապանից մրցանակակիրներ ունեինք, լուսանկարում էի նրանց տարբեր կողմերից, երբ սկսեցին հայտարարել մեծերի խմբի հաղթողների անունները: Այո-այո, հաղթողներից մեկն էլ ես էի: Ուրախ էի, տպավորված ու նաև հպարտ: Ես այնտեղ Անահիտը չէի, ես կապանցի Անահիտն էի: Բացի ինձնից՝ ես նաև իմ քաղաքն էի ներկայացնում: Ահա և մենք՝ մարզային փուլի հաղթողներս, ովքեր պիտի մասնակցեն հանրապետական փուլին: Դե ինչ, հաջողություն մեզ:

Իմ պապի սարերը

Լուսանկարը՝ Արթուր Ջանվելյանի

Լուսանկարը՝ Արթուր Ջանվելյանի

Մանուկ հասակից պապիկիս հետ սար էի բարձրանում: Ես սիրում էի ձի հեծնել, ինչը պապս նկատել էր: Ամեն անգամ՝ անտառից տուն գնալիս, կանչում էր ինձ, նստեցնում ձիու վրա և ման էր տալիս: Երբ ես ձիու վրա էի, նա մոռացության էր տալիս իր բոլոր հոգսերն ու ցավերը:

Լուսանկարը՝ Արթուր Ջանվելյանի

Լուսանկարը՝ Արթուր Ջանվելյանի

Մի քանի տարի անց, երբ ես դարձա դպրոցական, նրան այցելում էի միայն արձակուրդներին: Իմ հրաշքներով լի մանկությունն ավարտվեց այն ժամանակ, երբ ես ընդամենը վեց տարեկան էի: Իմ մեջ կարծես ինչ-որ բան փլուզվեց: Իմացա, որ պապիկս մահացել է:

Լուսանկարը՝ Արթուր Ջանվելյանի

Լուսանկարը՝ Արթուր Ջանվելյանի

Ես մինչև հիմա տատիս հետ բարձրանում եմ սար և գիշերում այն կտուրի տակ, որը պապս էր կառուցել մահվանից ընդամենը մեկ տարի առաջ: Բայց իմ մեջ ինչ-որ մի բան դատարկ է, հիմա չկա այն զգացողությունը, որը կար մանուկ ժամանակ:

Ծիսական տիկնիկներ

Լուսանկարը՝ Հեղինե Ենոքյանի

Լուսանկարը՝ Հեղինե Ենոքյանի

Նոյեմբերի 30-ին Հովհաննես Շարամբեյանի անվան Ժողովրդական արվեստի կենտրոնում «Հանգույց» հիմնադրամի նախաձեռնությամբ կայացավ ազգագրագետ Ժենյա Խաչատրյանի «Հայ ժողովրդական  տարեկան տոները և դրանց հետ կապված ծիսական տիկին-տիկնիկները ու պարերը նորօրյա որոշ վերապրուկային դրսևորումներով (XX-XXIդդ.)» խորագրով գրքի շնորհանդեսը:

Ցուցադրվեց հեղինակի ծիսական տիկնիկների հավաքածուն, որը նվիրաբերվել է Ժողովրդական արվեստի կենտրոնին:

Լուսանկարը՝ Հեղինե Ենոքյանի

Լուսանկարը՝ Հեղինե Ենոքյանի

Գիրքը բաղկացած է երկու մասից:Առաջին մասում հետաքրքիր պատմություններով ներկայացված են այն  տոները, որոնց ժամանակ պատրաստվել են ծիսական տիկնիկներ: Երկրորդում արդեն ներկայացված է ծիսական տիկնիկների նկարագրություն:

Ժենյա Խաչատրյանը շրջել է տարբեր շրջաններով, հավաքել ծիսական ավանդույթներ և ներկայացրել դրանք ուսումնասիրության տեսքով:

Լուսանկարը՝ Հեղինե Ենոքյանի

Լուսանկարը՝ Հեղինե Ենոքյանի

-Այս տիկնիկները ստեղծվել են իմ աչքի առաջ: Մենք միասին շրջել ենք և ամեն գյուղում Ժենյան հարցրել է «Ի՞նչ է տիկնիկը, ունե՞ք տիկնիկներ, պատրաստե՞լ եք,- ասում է ազգագրագետ Էմմա Պետրոսյանը:-Շատերը մտածում են, որ սա ուղղակի խաղալիք է, բայց տիկնիկի ֆենոմենը շատ հին հասկացողություն է: Դեռևս Հին Հռոմում պատրաստում էին տիկնիկ, որին փոխանցում էին իրենց ցանկությունները, դժբախտությունները և նետում  գետը, որպեսզի տիկնիկը տանի իր հետ այն ամենը, ինչ կա իր մեջ:

Լուսանկարը՝ Հեղինե Ենոքյանի

Լուսանկարը՝ Հեղինե Ենոքյանի

Ցուցադրության ժամանակ տեսա մի քանի տիկնիկ, որոնք շատ նման էին տատիկիս պատրաստած տիկնիկներին: Պատրաստելու համար տատիկս խաչաձև ամրացնում էր երկու նեղ երկար փայտի կտորներ, հետո փաթաթում սպիտակ կտորով: Իսկ որպես տիկնիկի գլուխ օգտագործում էր կոճակ: Մեր ժամանակներում, երբ տիկնիկների պակաս չկա, այդ տիկնիկը առանձնահատուկ տեղ էր գրավում իմ տիկնիկների հավաքածուի մեջ:

Milena sedrakyan

Մածունը

Մեծ հորաքրոջս տանը միշտ էլ հավես էր անցնում, արկածներով լի, հետաքրքիր: Ամեն անգամ մի դաս քաղում էինք: Երբ փոքր էի, ամառային արձակուրդներին նրանց հյուր էի գնացել՝ Երևան:

Երեք որդի ունեն, բայց այդ ժամանակ երկուսն էին՝ Մարգարը և Գոռը:

Շատ լարված և խաղերով լի օրվա վերջում որոշեցինք մի բան ուտել: Սառնարանը բացելուն պես մեծ տարայով մածունն ընկավ աչքներովս: Իսկույն վերցրինք, ագահաբար լցրինք ինչքան կարող էինք, վրայից էլ՝ շաքարավազ և լավաշ:

Հորաքրոջս ամուսինը մտավ խոհանոց: Տեսնելով մեր ձեռքի գործը՝ ասաց.

-Եթե մինչև վերջ չուտեք, խոհանոցից դուրս չեք գալու:

Այ քեզ բան, դրանից էլ հեշտ բա՞ն: Հիմա կուտենք:

Կերանք, կերանք, չի վերջանում և վերջ: Մեկ գդալ մածուն էինք ուտում, երեք բաժակ ջուր խմում, որ կուլ գնա:

Լավ, էլ ինչ անենք, չենք կարողանում: Ես և Մարգարը Գոռից խորամանկ էինք. մածունը լցրինք անձեռոցիկների մեջ և պատուհանից դուրս նետեցինք: Իսկ Գոռը մինչև վերջ կերավ ու չէր կարողանում շարժվել ստամոքսի ցավից:

Այդ դեպքից վեց տարի է անցել, բայց ես մինչև հիմա ատում եմ մածունը:

Փոքր քույրս՝ Եվան, ուղղակի խելագարվում է մածունի համար: Երբ ծննդյան տարեդարձին տիկնիկ էի գնել, նայեց աչքերիս մեջ և ասաց.

-Միլ, էս գումարին քանի՞ բանկա մածուն կգնեինք:

Հիմա տանը բոլորը սիրում են մածուն, նստում և միասին ուտում են, իսկ ես, անգամ, երբ հոտն եմ առնում, սիրտս խառնում է:

Գոռն էլ չէր ուտում մածուն, երեկ խոստովանեց, որ արդեն սկսել է ուտել, բայց ես չեմ կարողանում և վերջ:

Սրանից դաս քաղեցի, որ պետք է զուսպ լինել, էլ երբեք ագահություն չեմ անի:

Հաղթանակ կերտելիս

Սիրո՞ւմ ես «Հայ Ասպետ» հեռուստախաղը: Ուզում եմ քեզ հետ կիսվել իմ ուրախությամբ, որովհետև սիրելի ընկերներիս թիմը երկու օր առաջ հաղթել է «Հայ Ասպետի» եզրափակիչ փուլում: Ես կասկածներ էլ չունեի, սակայն ամեն դեպքում լիովին վստահ լինելը գործին խանգարող բան է: Ընկերներս հասել են իրենց բաղձալի երազանքին, ու ամենակարևորը՝ երկարատև ու քրտնաջան աշխատանքի արդյունքում:

Մի քիչ պատմեմ, իմացի՛ր:
Թիմը Չարենցավանից է, 5 խելացի աշակերտներ են: Թիմի անդամներից երեքին լավ ճանաչում եմ ու սիրում: Ասեմ, որ «Ամենախելացիի» մասնակիցներ են եղել շատերը: Ապրիլի կեսերից սկսել են աշխատանքը, հունիսի 11-ին առաջին խաղում են հաղթել: Նրանք ասում են, թե սկզբից ամեն ինչ դժվար էր թվում, ձանձրալի էր: Թեմաները տալիս են կազմակերպիչները, իսկ իրար մեջ բաժանելու, հաջողությամբ խաղը պսակելու գործը մնում է թիմին:

Երբ առաջին խաղում հաղթանակ տարան, սկսեցին ոգևորվել, ու 15 օր դադարից հետո թիմն սկսեց պատրաստվել երկրորդ կարևոր խաղին՝ արդեն այլ թեմաներ պատրաստելով: Թիմի անդամներից Հովսեփը ինձ հետ զրույցում նշեց, որ առաջին երկու խաղերին շատ թեթև են նայել ու այդքան լավ պատրաստ չեն եղել, սակայն հավատը, առաջին երկու ամիսների ընթացքում, նրանց օգնել է հաղթել: Երրորդ խաղը տեղի է ունեցել հոկտեմբերի սկզբին, որի ժամանակ թիմը երկու միավորով պարտվել է առաջին տեղը գրաված թիմին: Չնայած դրան՝ բարձր միավորները փրկել են իրենց՝ տանելով դեպի եզրափակիչ փուլ: Իսկ եզրափակիչը իրենցից պահանջել է չափից շատ պատասխանատվություն, ժամանակի տրամադրում միմիայն տրված թեմաներին, մի փոքր կյանքից կտրված վիճակ, բայց և ձգտում դեպի հաղթանակ: Ու հաղթանակը բաժին է հասել հենց այս թիմին:
Երբ փորձեցի պարզել, թե արդյոք կա՞ր որևէ առավելություն, ուժեղ կողմ, որի շնորհիվ նրանք կերտեցին իրենց հաղթանակը, Հովսեփը նշեց, որ իրենց թիմում յուրաքանչյուր անդամ արդեն իսկ ձևավորված անհատ է՝ յուրահատուկ մտածելակերպով: Սա մեկ-մեկ թվում էր առավելություն, մեկ-մեկ էլ խանգարում էր ձևավորել միասնական և ընդհանուր կարծիք որևէ թեմայի շուրջ: Նաև եղել են փոքրիկ վեճեր կազմակերպիչների տված թեմաները իրար մեջ բաժանելու ընթացքում, որովհետև եղել են այնպիսիները, որ դուր են եկել ու հետաքրքրել են թիմի բոլոր հինգ անդամներին էլ:
Իսկ երբ փորձեցի հասկանալ, թե «Հայ Ասպետը» բացի գիտելիքներից, էլ ի՞նչ տվեց իրենց, ու ինչը կհամարեն ամենամեծ ձեռքբերումը այս երկարատև աշխատանքի ընթացքում, նրանք նշեցին երկու բան. այն, որ հաղթող թիմը հնարավորություն է ստացել մեկնելու Արևմտյան Հայաստան՝ շրջագայության, և մի քանի ամիսների ընթացքում ձևավորված կապվածությունը թիմի անդամների միջև, նաև այլ թիմերից նոր ընկերներ ձեռք բերելը:
-«Հայ ասպետը» ինքնադրսևորման հարթակ էր մեզ համար: Մեկ անգամ ևս փորձեցինք մեզ մեծ պատասխանատվություն պահանջող գործի մեջ՝ խաղալով միայն հաղթանակի համար: Դու մտնում ես սրա մեջ, չես պատկերացնում՝ քեզ ինչ է սպասվում: Միայն այն հավատը հաղթանակի նկատմամբ, որ ուներ մեզանից յուրաքանչյուրը, աշխատասիրությունը, որով լցված էինք մենք, անընդհատ աղոթքները առ Աստված մեզ օգնեցին հասնել Արևմտյան Հայաստան,- նշում է Հովսեփը:

Ձմեռը թակում է պատուհանը

Լուսանկարը՝ Սեդա Մխիթարյանի

Լուսանկարը՝ Սեդա Մխիթարյանի

Իրեն թողնես՝ մազերդ կպոկի, վերարկուդ հագիցդ կհանի ու պտտեցնելով կտանի օդում: Գլխարկիդ հետքը կկորցնես, այտերդ նրա ապտակներից կկարմրեն, իսկ աչքերդ փոշուց կփակվեն… Այո, քամին ընդունակ է այս ամենին։

Իսկ այս մեկը իր սպիտակ փաթիլները կլցնի մազերիդ, կհալվի` հենց կպչի ձեռքիդ, վերևից այնպես կթափվի կարծես առաջ երբեք չի թափվել… Այո, ձյունն էլ այս ամենին է ընդունակ։

Լուսանկարը՝ Սեդա Մխիթարյանի

Լուսանկարը՝ Սեդա Մխիթարյանի

Բայց կարծում եմ, արդեն ժամանակն է, որ քամին իր հետ ձյուն բերի։

Ժամանակն է, որ արևը վաստակած հանգստի գնա։

Ժամանակն է, որ աշնան վերջին տերևը պոկվի։

Ժամանակն է, որ ձյունը գա ու մաքրի ամեն բան, տանի իր հետ վատ հիշողությունները ու հիշեցնի, որ աշխարհը միշտ պիտի սպիտակ լինի, ոչ թե միայն ձմռանը, և այլն էլ միայն արտաքուստ։

Ժամանակն է, որ ձմեռը թակի քո պատուհանը։

Լուսանկարը՝ Սեդա Մխիթարյանի

Լուսանկարը՝ Սեդա Մխիթարյանի