ՀՀ փաստաբանների պալատը եւ «Մանանա» մանկապատանեկան կրթամշակութային կենտրոնը Երեխաների իրավունքների պաշտպանության միջազգային օրվան ընդառաջ հայտարարում են մրցույթ 7-ից 17 տարեկան երեխաների համար։ Մրցույթը անցկավելու է երեք անվանակարգերում՝ լուսանկարներ, էսսեներ և ֆիլմերի սցենարներ:

Լուսանկարներ

Լուսանկարչական մրցույթի խորագիրն է՝ «Հայաստանի երեխաները»։ Յուրաքանչյուր մասնակից կարող է մրցույթին ներկայացնել 1-ից 5 լուսանկար, որոնք կպատկերեն տարբեր տարիքի երեխաների կյանքը թե լավ, թե վատ կողմերով։ Լուսանկարների չափսը պետք է լինի առնվազն 1 MB։ Լուսանկարների հետ պետք է նաեւ ուղարկել կարճ նկարագրություն, նշելով, թե ով է պատկերված, որտեղ եւ երբ է արվել լուսանկարը։

Էսսեներ

Էսսեների մրցույթի թեման է՝ «Իմ իրավունքները եւ ինչպես են դրանք պաշտպանվում»։ Նախապատվությունը կտրվի այն էսսեներին, որոնք կներկայացնեն  որեւէ մեկ իրավունք կոնկրետ, իրական օրինակով։ Նյութերի ծավալը պետք է լինի առավելագույնը 500 բառ (մոտ մեկ համակարգչային էջ)։

Ֆիլմի սցենարներ

Սցենարների մրցութի թեման է՝ «Երեխաների իրավունքները»։ Սցենարը պետք է նախատեսված լինի մեկ րոպեանոց ֆիլմի նկարահանման համար։ Այն կարող է վերաբերվել թե որեւէ կոնկրետ իրավունքի, թե կարող է արտահայտել երեխայի իրավունքների եւ դրանց պաշտպանության կարեւորությունը ընդհանրական ձեւով։ Սցենարը պետք է նկարագրի, թե ինչ ենք մենք տեսնելու եւ լսելու ֆիլմում։ Սցենարի առավելագույն ծավալը  պետք է լինի մեկ համակարգչային էջ։

***

Կարելի է մրցույթին մասնակցել ինչպես մեկ, այնպես էլ բոլոր  անվանակարգերում։

Մրցույթի արդյունքները կամփոփվեն հունիսի 1-ին, եւ տարբեր անվանակարգերում ժյուրիի կողմից լավագույն ճանաչվածները կպարգեւատրվեն մրցանակներով, լավագույն էսսեներն ու լուսանկարները կհրապարակվեն, իսկ հաղթող ֆիլմի սցենարի հիման վրա կնկարահանվի ֆիլմ հեղինակի մասնակցությամբ։

Ինչպես ուղարկել

Մրցույթի նյութերը կարող եք ուղարկել 17am.reporter@gmail.com կամ press@advocates.am էլ. հասցեներին մինչեւ մայիսի 28-ը՝  թեմայի տողում նշելով՝ «Մրցույթ»։ Նամակում պետք է անպայման նշել հեղինակի անուն, ազգանուն, հայրանուն, տարիք, մարզ, բնակավայր, դպրոց, դասարան եւ հեռախոսահամար։

***

Հարցերի համար կարող եք զանգահարել՝ 094536002, ՀՀ փաստաբանների պալատի մամուլի խոսնակ Ծովինար Խաչատրյանին կամ 095445410 «Մանանա» կենտրոն՝ Լիլիթ Կարապետյանին։

Վերջերս Արագածոտնի մարզի Ոսկեհատի միջնակարգ դպրոցում տեղի ունեցավ «Աշխարհագրությունը լույս է խավարում և կողմանցույց՝ մոլորվածի համար» վերնագրով միջոցառում՝ աշխարհագրության ուսուցիչ Կիմա Ստեփանյանի գլխավորությամբ:

Միջոցառման նպատակը հետևյալն էր. պարզել, թե որն է աշխարհի ամենալավ տունը: Այդ հարցը պարզելու համար աշխարհագետն իր մոտ էր հրավիրել մի քանի երկրների ներկայացուցիչների: Արվել էր ամեն ինչ, որպեսզի այդ երկրների ավանդական շունչը հաղորդվեր հանդիսատեսին: Սկզբում ծանոթացանք տիեզերքի և մայրցամաքների հետ, այնուհետև երկրների: Ներկայացան Գերմանիայի, Ֆրանսիայի, Ռուսաստանի, Վրաստանի, Թուրքիայի և Հնդկաստանի ներկայացուցիչները: Նրանք պատմեցին իրենց երկրների մասին: Ներկայացրեցին դրանց լավ կողմերը, իսկ վերջում ցուցադրեցին այդ երկրների ավանդական պարերը: Վերջում եկան Հայաստանի ներկայացուցիչները՝ իրենց ավանդական տարազներով և մեր հերոսների զիվորական հագուստով: Պարեցին «Յարխուշտա» և Հայաստանին բնորոշեցին գեղեցիկ խոսքերով:

-Հայկական լեռնաշխարհի հյուսիս արևելքում

Մի աղջիկ է ապրում, համեստ ու սիրուն

Երկար ու գանգուր վարսերը փռած,

Հայացքը դեպի արևմուտք հառած:

Ահա այսպես բնորոշվեց Հայաստանի «արտաքինը»: Երգեցին հայրենասիրական «Զարթոնք» երգը, որով ավարտվեց միջոցառումը:

Այդ ընթացքում աշխարհագետը հասկացավ, որ աշխարհի ամենալավ տունը այն վայրն է, որտեղ մենք ծնվում և մեծանում ենք:

Երբ դասարանում գրեթե բոլորը պարապում են, գլուխ գլխի հավաքվելը մի քիչ դժվար է:
Սակայն երբ առջևում է վերջին զանգը, անելիքը շատ է:
Պետք է հավաքվել, քննարկել, ինչու չէ, նաև քվեարկել ու որոշումներ կայացնել:
Եթե չլիներ ինտերնետը, երևի ոչինչ չէինք էլ հասցնի անել:

Դեռ 10-րդ դասարանից մենք ունենք ընդհանուր չաթ, որտեղ սկզբում դասերի մասին էինք խոսում, հետո սկսեցինք արդեն էքսկուրսիաները քննարկել, միասին անգամ ֆուտբոլ էինք նայում ու անգամ բանավեճեր կազմակերպում:

Դե, եթե անկեղծ, մեկ-մեկ անգամ լեզվակռիվներ էլ են լինում (որտե՞ղ լինի 16 աղջիկ, ու կռիվ չլինի):

Այս տարի չաթը մեզ շատ է օգնում, մենք անգամ վերջին զանգի զանգերը չաթի միջոցով ենք ընտրել, դե էլ չեմ ասում փորձերի հայտարարություններն ու մնացած հարցերը:

Մեր չաթը սկզբում անվանել էինք 10բ, հետո 11բ, իսկ այս տարի այն ունի 12Ճ անվանումը:

Հուսով եմ մեր չաթը դեռ կունենա 13,14,15, և շարունակական աճ:

Մենք էլի կհավաքվենք էնտեղ, թեկուզ անիմաստ «սմայլիկներ» դնելով:

Թեկուզ էլի կկռվենք, իրար չենք հասկանա:

Բայց հուսով եմ, որ կշարունակվի, մեր կապը չի կորչի:

Երեկ Մեծ հաղթանակի տոնն էր: Մեր երկրում կրկնակի տոն էր, քանի որ մենք նշում էինք նաև Շուշիի ազատագրումը: Ցավոք, մեր շարքերում Մեծ Հայրենականի վետերաններից շատ քիչ են մնացել: Նրանց սխրանքների ու հերոսությունների մասին մենք իմանում ենք մեր մեծերից:

Իմ ծնողների պապիկները նույնպես մասնակցել են այդ պատերազմին և փառքով վերադարձել իրենց տները, ամուսնացել, ունեցել զավակներ: Ես նրանց հետնորդն եմ, ու քանի որ այժմ նրանք չկան, որոշեցի մեծերից իմանալ նրանց մասին:

Մայրիկիս պապիկի անունը Վելիխան է եղել: Ընտանիքում 14 երեխաներից տասը մահացել են: Նրա մեծ եղբորը տանում են ռազմաճակատ: Նա 16 տարեկան հասակում, եղբորը գտնելու ակնկալիքով, 1942թ կամավոր է գրվել և գաղտնի մեկնել կռիվ: Վելիխանը եղել է հետախույզ: Նա ծառայել է Գերմանիայում: Նրա մայրն անընդհատ սպասել է լուրի: Շուտով ստանում են մեծ որդու «սև» թուղթը:

Վելիխանը պատմել է, թե ինչպես մի անգամ հետախուզության ժամանակ գիշերով պատսպարվել է մի կիսաքանդ շինութան մեջ: Ամենուրեք լսվում էին արկերի ու ականների պայթյունները: Հանկարծ վերևից մի կոշտ բան է ընկնում նրա վրա: Նա վախեցել է ու չի իմացել ինչ է դա և ինչ անի: Լուսադեմին, պատմել է նա, զարմանքից քարացել է, երբ տեսել է, թե ինչ իր է եղել իր մոտ: «Նարեկացի»…. Օտար երկրում, պատերազմի դաշտում գտնել հայերեն տառերով տպագրված Սուրբ Գիրք: Նա այդ գիրքը իր մոտ է պահել ողջ կռվի ընթացքում և իր հետ բերել իր տուն:

Վելիխան պապիկը իր ծառայության ժամանակ կատարել է բազում սխրանքներ, նույնիսկ վիրավոր վիճակում օգնել է տեղափոխվել իր վիրավոր ընկերներին, բազմիցս անգամ վիրավորվել է, արկերի պայթյունից խլացել, արժանացել բազում մեդալների ու շքանշանների… Բայց եղբորը գտնելու հույսը չի կորցրել, որի ճակատագիրն այդպես էլ անհայտ է մնացել…

Մյուս պապիկիս անունը Վաչագան է եղել: Նա մասնակցել է նաև Ֆինլանդիայի պատերազմին: Նա նույնպես վիրավորվել է, թշնամու գնդակից կորցրել է իր աչքը, գերի է ընկել, բայց կարողացել է դիմակայել և հասել բաղձալի հաղթանակին: Նրա ամբողջ մարմինը լիքն է եղել արկերի բեկորներով, որոնք նրան մինչև խոր ծերություն հիշեցնում էին պատերազմի մասին:

Այսօր նրանք մեզ հետ չեն: Հիշում ենք ու հպարտանում… Հավերժ փառք ու պատիվ ձեզ, իմ պապիկներ…

Մեկ տարի առաջ մտա «Հայ Ասպետի» դպրոց: Դե, կարելի է ասել, որ այսօր դարձա մեկ տարեկան: Մտածում էի՝ «Հայ Ասպետի» որ առավելության մասին խոսեմ, ու միանգամից մտքիս եկավ Ջերմուկի ճամբարը, որին մասնակցում էին կիսաեզրափակիչ անցած թիմերը: Երբ մասնակցության հայտն էինք լրացնում, ես միայն մեկ նպատակ ունեի, անդիմադրելի փափագ. տեսնել պատմական հայրենիքս, զգալ էդ օդը, Արածանու համով ջուրը խմել, Անին գրկել: Հա, հա, գրկել. Անիի սերն ուրիշ ա, Անին անբացատրելի ա… Երբ զանգեցին ու ասացին, որ անցել ենք հաջորդ փուլ ու գնում ենք արշավի, մտքումս ասացի. «Ջան, Ջերմուկում դեռ չեմ եղել ու վերջապես կմնամ վրանում»: Բայց արշավի հենց առաջին օրվանից բոլոր պատկերացումներս փոխվեցին: Մենք ընկել էինք ուրիշ աշխարհ: Շատ բան կա պատմելու, այց առաջին հերթին ուզում եմ խոսել ընկերությունից, մարդկանց հետ շփման կետը գտնելուց ու, որքան հնարավոր է, իրենցից սովորելու մասին, որը մենք սկսեցինք լավ գիտակցել Հայ ասպետի շնորհիվ:

Առաջին օրը ընկեր Սամվելն ասաց, որ մնալու ենք վրաններում, քնապարկի մեջ ենք քնելու, ապրելու ենք զինվորի կյանքով, փորձություններ ենք հաղթահարելու: Դե, ջան, այ, թե ինչ ասել է՝ «ջիջիլ գցել»: Երևի թե ամենադժվար փորձությունը քունն էր: Ջերմուկում գիշերները շատ ցուրտ էր լինում, ասես այսբերգները հավաքվել էին, որ մեզ վրա ծիծաղեն: Ու գիշերվա 4-ին ամենամրսկաններով հավաքվում էինք խարույկի մոտ ու… Ու քանի որ շատ հոգնած էինք ու մրսած, իրար գրկում էինք, ծածկվում ու քնում կրակի մոտ: Թվում էր, թե իրար մարմնից փորձում ենք գողանալ էն եղած 36.6 ջերմաստիճանը: Իսկ երբ զարթնում էինք, ճամբարի կեսը դեռ քնած էր, դե, մենք էլ, քանի որ չէինք կարող լուռ նստել, սկսում էինք բանավիճել, ու երբ կրքերը թեժանում էին, Մարիետ տատին զարթնում ու աղջիկներին ուղարկում էր կարտոֆիլ մաքրելու, տղերքին էլ՝ ցախ հավաքելու: Հավատացեք, նույնիսկ դա էր հաճելի, երբ մենք էինք անհրաժեշտ գործերը կատարում, մեզ հասուն մարդ էինք զգում:
Ցերեկները հավաքվում էինք անտառում ու սկսում զրուցել: Խոսելու ունակությունը կորցնելու չափ խոսում էինք, քննարկումներ անում, մեր ծրագրերից խոսում, ու ես, նայելով երեխեքի աչքերին, տեսնում էի կայծ, անսահման նվիրվածություն հայրենիքին, հանուն հայրենիքի կյանք (Էդ սերը ավելի ամրապնդեց, արմատավորեց հենց «Հայ ասպետը»): Երեկոյան սկսվում էր ամենահաճելին՝ խարույկ, կիթառ, երգ, պար, խաղեր: Ու հենց խարույկի մոտ էր, որ սկսվում էին Կարին Տոնոյանի զրույցները: Ու ամեն անգամ իրեն լսելով՝ ես հասկանում էի, որ մեր ազգին ոչ միայն Մոնթեներ, Նժդեհներ են պետք, այլև Կարին Տոնոյաններ: Դա հասկանալու համար պետք է լսել նրան գեթ մեկ ժամ, որովհետև իրեն մեկ ժամ լսելը համարժեք է մի հաստափոր գիրք կարդալուն, այն էլ՝ բոլոր էջերը հատ առ հատ անգիր անելով: Իսկ օրվա ընթացքում մեզ անընդհատ օրինակ էր ծառայում իր բոլոր մարդկային հատկանիշներով և գործողություններով:
Խարույկից հետո էլի քնի ժամն էր. էլի նույն մրսելը, իրար գրկելով տաքանալը, կողքինիդ «խռռացնելը»… Բայց կարոտել եմ ամեն ինչ, էդ ամեն ինչը չի փոխվի ոչնչի հետ:
Ու ամենակարևորներից մեկը. նախավերջին օրը պետք է գնայինք Գնդեվանք, ոտքով, 38 աստիճան շոգ, թեյի վերածված ջրեր, դժվար ճանապարհներ: Բայց հենց էդ պահերին է, որ դու սովորում ես մարդ լինել. երբ անցնում ես մի արգելքի վրայով ու օգնում ես, որ հետևից եկողն էլ անցնի, ու էդ պահին, երբ նայում ես դիմացինիդ աչքերի մեջ, ակամա ժպտում ես, միանգամից ավելի ես մտերմանում, քեզ էդ պահին մարդ ես զգում, հասկանում ես, որ էդ ամենամեծ հաճույքն է: Իսկ հետո իրար ձեռք բռնած քայլում եք, իսկ հաջորդին ինքն է քեզ օգնում, որ դու հաղթահարես դժվարությունը: Երբ, օրինակ, շշի տակի մի պուտ ջուրն է քեզ հետ կիսում, ու էսպես շատ բաներ, ու բոլորս իրար օգնելով: Ու վերջում էլ նստեցինք գետի մոտ ու մեր ճաշը կերանք՝ հալած պանիր, հաց, ձմերուկ… Իդեալական է, չէ՞:

Այս ամենը մի չնչին մասն էր «Հայ Ասպետի» «դասերի»: Ամենակրևորը այն գիտելիքների մեծ պաշարն էր, որ ստացանք նրանից: Վերջում էլ նշեմ, որ այդ օրերին ձեռք բերած մեր ընկերների հետ կապերը հիմա էլ ամուր է:
Սիրում եմ քեզ,Հայ Ասպետ