Ամեն օր նույն պատմությունը: Հիմա կմտածեք՝ ինչի՞ մասին է խոսքը: Հիմա կպատմեմ:

Ամեն օր երեխաներով հավաքվում ենք և սկսում խաղալ տարբեր խաղեր: Խաղերը շատ են, բայց դրանցից երկուսը շատ տարածված են։ Մեկը «Դուռակի» խաղն է, իսկ մյուսը՝ «Բլոտ»: Առաջ շատերի ընտանիքներում կար այս խաղերը խաղալու սովորույթ։ Առաջ պապս էր իր ընկերների հետ խաղում, հետո՝ հայրս, իսկ հիմա արդեն մենք։ Թեև հասկանում ենք, որ ամեն ինչ կրկնվում է, բայց կրկին խաղում ենք։

Այսօր, պատահմամբ, ես էլ ընկա այդ կրկնվող պատմության մեջ: Եղբայրս և պապս խաղում էին, ես միացա նրանց։ Պապս միշտ բոլորիս հաղթում է: Նա մեծացել է արդեն, բայց դեռ խաղում է: Խաղն ամեն օր դիտում եմ և արդեն գիտեմ, թե ինչպես են խաղում: Մտադրվել էի, որ պետք է հաղթեմ այդ խաղը, բայց երկու անգամ պարտվեցի:

Չգիտեմ՝ մի օր կավարտվի այդ խաղերը խաղալու ավանդույթը, թե ոչ, բայց համոզված եմ, որ այդ խաղերը համակարգչային խաղերից շատ ավելի լավն են, քան կարելի է պատկերացնել, որովհետև շփվում ես դիմացինիդ հետ: Միգուցե այդ խաղերը հնացել են, և այդքան էլ հետաքրքիր չեն մարդկանց, բայց մեզ համար զվարճալի և անփոխարինելի են, չէ՞ որ խաղալիս ընտանիքի անդամներով և ընկերներով նստում ենք մեկ սեղանի շուրջ և ժպտում՝ միմյանց դրական լիցքեր փոխանցելով:

Հիմա ձմեռ է, ցուրտ, գյուղերում ասես հանգստի, պարապության, սպասումի ամիսներ լինեն, ևսեղանի խաղերը, թղթախաղը օգնում է մարդկանց ժամանակ անցկացնել, շփվել իրար հետ:

Ամենապատասխանատու գործերից մեկը հացթուխ լինելն է։ Մեր շենքի կողքին հացատուն կա, և ամեն անգամ այնտեղի նոր թխված հացի հոտը ինձ ուղեկցում է տուն։

Երբ մենք տանը սկսեցինք հաց թխել, ինձանից հասնում էր միայն ուտելը և գնահատական տալը։ Մայրիկիս թխած հացը ոչ մի հացի հետ չեմ փոխի։ Այնքան եմ ուրախանում, որ մեր տանից էլ է սկսում գալ այդ հացի անուշ հոտը։
Եվ եկավ մի օր, երբ մայրիկը որոշեց սովորեցնել ինձ ամենապատասխանատու գործը։ Առաջին հերթին մազերս բարձր կապեցի, ձեռքերս լվացի և սկսեցի։ Սկզբում լցրեցի ալյուրը, հետո ջուրը…
Լսել եմ, որ հացը ավելի համեղ է լինում այն ժամանակ, երբ խմորը հունցելու ընթացքում ջղայնացած չես լինում և մտածում ես լավ բաների մասին։ Առավել համեղ է լինում այն ժամանակ, երբ աղոթում ես։ Երևի այդպես էլ կա։
Երբ մեր տանը հյուրեր են լինում, անպայման ասում եմ․
-Մի հատ հացը փորձեք, էլի, ես եմ թխել։
-Վայ, ապրես, իմ աղջիկ, էս ի՞նչ համով ես թխել։ Բաղադրատոմսը տվեք, էլի։
Ու ինձ լավ եմ զգում, որ իմ թխած հացը դուր է գալիս բոլորին։ Դուք էլ խնդրեք ձեր մայրիկներին՝ սովորեցնել ձեզ հաց թխելու արվեստը։
Հացի մեջ դու քո հոգին ես դնում, և ինչպիսին կլինի հացը, կախված է միայն քեզանից։
Է՜հ, էլ ինչ ասեմ։ Հենց նոր տաք-տաք հացը հանեցի ջեռոցից:

Համեցեք ուտելու։

…Հին նոր տարվա երեկո է, հաճելի ու ջերմ մթնոլորտ: Ամանորը հրաշալի  առիթ է  մտերիմներով հավաքվելու, պարելու, ուրախանալու, ի վերջո,  միմյանց հետ լավ ժամանակ անցկացնելու։  Իսկ եթե իրար գլուխ են հավաքվում ընկերները, բարեկամները, մտերիմները, անխուսափելի է դառնում  հուշերի վերակենդանացումը։

Նստած լսում ենք մորս ու հորեղբորս  հետաքրքիր  հիշողությունները.

-Մարգուշ, հիշո՞ւմ ես ջրելոցուն, ո՞նց քեզ  մի անգամ ջրեցի։

-Հա, ոնց չեմ հիշում։ Էս Վահանը վեդրոն ձեռին ընգել ա հետևիցս, ուզում ա ջրի։ Ասի՝ ուր գնամ, որ ինձ չջրի: Որ մեր տուն գնայի՝ պետք ա ջրեր: Գնացի սկեսուրանցս դոմիկ մտա (Հիշեցնեմ, որ մորս ու հորս ընտանիքները ապրել են նույն բակում, և ավելացնեմ, որ  հորս զարմիկներն ու զարմուհիները հաճախ են եկել իրենց եղբոր տուն, և այդ պատճառով մորս ու հորս բարեկամների մեջ մտերմություն է եղել), մտածեցի, որ հոքիրից կվախենա՝ չի ջրի։ Էն էլ ի՞նչ վախենալ: Եկավ ու  սիրուն էդ ջուրը լցրեց գլխիս։ Սաղ ջուր էր եղել։ Հետո սկեսուրս եկավ ջղայնացավ (ծիծաղում ենք)։

-Մենք էլ մենակ պերերիվից պերերիվ էինք էլի հանգիստ մնում, երբ հոքիրը գալիս էր։ Արմանն էլ կար, չէ՞, էդ ջրելոցուն,- հարցնում է հորեղբայրս։

-Հա։

-Էն ժամանակ շատ էինք գալիս մնում,- ասում է հորեղբայրս։

-Աննա, մոտիկ արի՝ միրգ կեր, Վահան, միրգ կեր,- ասում է մայրս,- Լիլ, մի հատ քրոջդ հաց ու երշիկ տու, էլի։

-Ան ,Դար, էս քեզ հացը, էն էլ երշիկը,- ասում եմ քրոջս՝ հացը փոխանցելով նրան։

Ահա այսպիսի ընտանեկան մթնոլորտ։

Երևան. Կանգառում կանգնած սպասում եմ տրանսպորտին: Ցուրտ. ոտքերս իրար եմ խփում, որ տաքանամ, ու այդ պահին հեռախոսս զնգաց.

-Ա՜, հիմա ձեռքերս գրպանից հանեմ, որ պատասխանեմ,- մտածեցի ես, բայց սառած ձեռքս մի քանի անգամ սահեցրի հեռախոսի էկրանի վրայով ու վերցրի:
-Հա, Դաթո, կանգառում եմ, սպասում եմ տրանսպորտին, գալիս եմ հեսա:
-Լավ,- ասաց ընկերս:
Ես մի կերպ հեռախոսս դրեցի տեղը ու ձեռքերս նորից դրեցի գրպանս: Ոտքերիս պարը դեռ շարունակվում է: Անցավ տասը րոպե, տրասնսպորտը չկա ու, հանկարծ երևաց մի կարմիր տրոլեյբուս: Չնայած ես ավտոբուսին էի սպասում, մտքումս ասացի՝ մենակ թե 2-րդ համարը լինի: Բախտս բերեց, 2-րդ համարն էր, ևս մեկ անգամ համոզվելու համար կարդացի՝ Մամուլի տուն  գնում է, թե չէ: Կանգնեցի այնպես, որ մեջտեղի դռնից նստեմ: Այդ դռներն այնքան լայն են բացվում, որ կարծես մտնես մի մեծ, լուսավոր դահլիճ, և ուր որ է, քեզ ծափահարելու են: Դռները բացվեցին, տաք, բայց միևնույն ժամանակ, սառը քամի փչեց դեմքիս: Բարձրացա, նստեցի մեջտեղի դռների  ձախ կողմում  և ոտքերս առաջ պարզեցի: Մի քանի վայրկյան զննեցի շուրջս, միայն տարեց մարդիկ էին` վաթսունն անց տատիկ-պապիկներ էին նստած: Տրոլեյբուսը շարժվեց, ձեռքերս խաչեցի ու սկսեցի նայել պատուհանից:
Մի պահ ինձ զգացի 70-80-ականների Երևանում, պատուհանից դուրս ամեն ինչ դարձավ սև ու սպիտակ (դե, ես այդպիսին եմ պատկերացնում Սովետական Հայաստանը): Աչքիս առաջ եկավ Երիտասարդական պալատը` «Կուկուռուզնիկը» իր հպարտ նայվածքով, որը թերևս  70-ականների Երևանի  գլխավոր այցեքարտն էր: Աչքիս առաջ եկավ Շավարշ Կարապետյանի նկարը, որտեղ նա փրկում է Երևանյան լիճ ընկած տրոլեյբուսի վթարվածներին: Սև ու սպիտակ պատուհանից երևում էին այս ու այն կողմ վազող ժպիտներ, սև ու սպիտակ ժպիտներ:
-Կանգառում կպահեք,- ինչ որ մեկի ձայնը լսվեց դիմացից` ինձ 70-ականներից բերելով մերօրյա իրականություն:
Տրոլեյբուսը շարունակեց իր ընթացքը, բայց այս անգամ ես չտեսա այն  սև ու սպիտակ ժպիտները, չզգացի սովետական բույրը, աչքիս առաջ պայթեցրին Կուկուռուզնիկը, Շավարշ Կարապետյանին այլևս չթողեցին  սուզվի ու բարձրացնի մարդկանց,  քանի որ նրա կյանքն էր արդեն վտանգված: Երևի չտեսա, որովհետև մի քանի երիտասարդ աղջիկներ էին բարձրացել ու իրենց սուր օծանելիքի բույրով ցրեցին մթնոլորտը: Պատուհանից այս անգամ երևացին գունավոր, բայց տխուր դեմքեր, փաստորեն ճիշտ էին ասում, որ սովետի ժամանակ ավելի լավ է եղել:

-Կանգառում կկանգնեք, իջնող կա,- ասացի ես ու մոտեցա մեջտեղի դռանը:

-Շուտ արա՛, ուշացար:
-Լավ էլի, մա՜մ, 5 րոպե, ու վերջ:
-Ի՞նչ 5 րոպե, արդեն 8:30 է, արագացրո՛ւ: Եթե արձակուրդներին մինչև կեսօր չքնեիր, հիմա հեշտ ու հանգիստ կարթնանայիր:
-Ո՜ւֆ, մամ, գնա՛, հիմա կգամ:

Ինձ թվում է, բոլոր դպրոցակաները կհասկանան ինձ: Արձակուրդներին քնում ենք մինչև 11, 12-ը ու հետո լաց լինում, որ չենք կարողանում արթնանալ:

Մի կերպ վազելով հասա դպրոց.
-Կարելի՞ է, ընկեր Բոշյան:
-Ինչո՞ւ ես ուշացել, ի՞նչ է, քնա՞ծ էիր մնացել:
-Դե…
-Լա՛վ, լավ, արի՛, նստի՛ր, քնկոտ:
Դասից անցավ 5 րոպե, ու մի գեղեցիկ ձայն մեղմ շշնջաց ականջիս.
-Հե՜յ, քնկո՜տ:
-…
-Հը՞, տեղդ լա՞վ է:
-Ըհը, շա՜տ:
Հետո հասկացա, որ մեր տանը չեմ․․․Տեղիցս ցատկեցի ու գոռացի.
-Կներե՜ք, այլևս չի կրկնվի:
Բայց դե ինքս էլ գիտեի, որ 5 րոպե էլ չեմ դիմանա:
-Լավ, լա՛վ, նստի՛ր քնկո՛տ:
Բոլորը սկսեցին ծիծաղել, իսկ ես, միևնույն է, երազում էի քնել․․․

-Ես քեզ շատ եմ սիրում։ Ու, գիտե՞ս, դու ինքդ իմ բոլոր սիրած բաներն ես։

-Հա՞, էդ ո՞նց։

-Ահան, ես շատ եմ սիրում երկնքի աստղերը, դու ինձ համար աստղաշատ երկինք ես։ Սիրում եմ ամառվա հով գիշերները, դու դրանցից մեկն ես։ Դու հրավառություն ես։

-Հրավառություն է՞լ ես սիրում։

-Հա, շատ։ Դու փազլ էլ ես։

-Հա, էդ սիրում ես, գիտեմ… Էդպես որ լինի, դու էլ ֆուտբոլ ես։

-Թող ֆուտբոլ լինեմ… Դու իմ ամենասիրած օգոստոսյան արևոտ օրն ես։

-Իսկ ես նաև ձմեռվա վարդագույն ու փափուկ երեկոներն եմ սիրում, ուրեմն դու էլ դրանցից ես։

-Ես համաձայն եմ, ես էլ եմ շատ սիրում։ Կքայլենք իրար հետ էդ երեկոներին, չէ՞։

-Հա՜։ Դու էդ ձմեռների իմ սիրած կպչող ձյունն ես։

-Ես անչափ շատ եմ սիրում նվերներ։ Դու ինձ համար անսպասելի տրված ու սիրուն փաթեթավորված նվեր ես… Դու էն իմ սիրած մենակությունն ես։

-Քեզ համար մենակություն եմ, իսկ դու ինձ համար իմ սիրած ընտանեկան ջերմությունն ես։

-Դու աշխարհում ինձ դուր եկած ամենահամեստը, ամենահասարակն ես ու, ամենակարևորը՝ իմն ես։

-Իսկ դու իմ ամենանրբիկ ու ամենասիրուն աղջնակն ես, իմ տեսած ամենահրաշք էակը։ Դու իմ ամենասիրածն ես։

-Դուրս եկավ՝ դու էլ ինձ ես շատ սիրում, հա՞…

Սեպտեմբերի հինգն էր, երբ դասղեկը մտավ դասարան ու նրա. «Երեխեք, նոր աշակերտուհի պետք է գա մեր դասարան այսօր»,- խոսքերը բոլորիս համար դժգոհության առիթ դարձավ։ Դե, դասարանում 16 աշակերտ էինք, ուզում էինք քիչ մնալ: Դե, քիչ քանակով լավ է, դասերն ավելի արդյունավետ են անցնում։ Բայց դասարան մտավ մի պայծառ ու արևոտ աղջնակ, ու առաջին բանը, որը անցավ իմ մտքով, հետևյալն էր. «Չնայած մեկով ավելացանք, բայց պայծառացանք»։

Ու եղավ այնպես, որ նստեցինք մի նստարանի։ Արդյոք դա՞ էր ճակատագիրը, արդյոք իրար կողքի նստելով դարձանք մտերիմնե՞ր։ Ու եկավ մի օր, երբ իմացա, որ շուտով Արուսիկը (հա, մոռացել էի ասել, որ այդ պայծառ աղջնակի անունը Արուսիկ էր) պետք է լքեր Հայաստանն անվերադարձ։ Դե հա, մտածեցի, որ մի շող կպակասի Հայաստանից։ Ու ինչքան նմանատիպ շողեր են լուսավորում այլ երկրները։

Ու որքան էլ տարօրինակ թվա, մենք իրար «մնաս բարով» մաղթեցինք կանգառում: Չէ, չէ, դա այդքան էլ հաջողություն չէր, դա ցտեսություն էր՝ սպասելով հաջորդ հանդիպմանը, հանդիպում, որը ինքներս էլ չգիտեինք՝ կլինի՞, թե՞ ոչ։ Ու այսօր, երբ Արուսիկը դասարանում չէ, ու կարող ենք մեկ սեղանով դատարկել դասարանը, դա չենք անում: Իմ կողքի նստարանը`Արուսիկի տեղը, միշտ դատարկ է մնում և սպասում է նրա վերադարձին: