Ամենօրյա կյանք խորագրի արխիվներ

gayane movsisyan kotayq

Ավտոբուսը

-Վայ, Գայ, 3-րդը… Արագ գնա, որ չուշանաս:

Ես հաջողություն եմ ասում ընկերուհուս ու ինձ ահավոր հաջողակ եմ զգում, ինչպես այն մարդը, ով հասցրել է Հրազդանում կանգառ գալուն պես 3-րդ համարի ավտոբուս բռնացնել: Իսկ դա մեր օրերում, մեղմ ասած, այնքան էլ հաճախ չի պատահում: Ծանոթներիցս մեկը հաջող համեմատություն էր արել մի անգամ` ավտոբուսի ժամանումը հրաշքի հետ համեմատելով: Դե հրաշք չէ, ի՞նչ է` 36, 40, 45 րոպե ընդմիջումներով հազիվ գալիս է այդքան երազած փոխադրամիջոցը, ու եթե հանկարծ հասար մեկ րոպե ուշ, ուրեմն վայն եկավ, քեզ էլ հետը տարավ…

Ահա հարմարավետ տեղավորվեցի վերջին նստարանին, որն ավելի շուտ կարուսել է հիշեցնում, քան թե նստարան: Այն է, ուզում եմ պատուհանից նայելով անջատվել ու մտքերում աշխարհին հուզող հարցերը արագորեն լուծել, հանկարծ ուշադրությունս գրավում է մի փայլատակող ոսկե ատամով տղամարդ ու ևս երկուսը, որոնք ամբողջությամբ համապատասխանում էին նրա ընկերները լինելուն: Այդպես եմ ասում, քանի որ հաճախ մարդու ընկերները նման են լինում իրեն` նույն աշխարհները, նույն ճաշակները, նույն հոգսերը…

-Անունը Ալկատել ա, ախպեր, տեսքով հեռախոս ա, բայց դե որակը լավը չի: Մի անգամ քցեմ, էլ չի աշխատի հաստատ: Բայց գարանտիայի մեջ ա, կարամ փոխեմ,-պատմում էր ոսկե ատամավորը,  -Հետը մի բան էլ են տվել, բայց գլուխ չեմ հանում ինչ ա, չիպի տեղ էլ ունի, թե՞ ֆլեշկի: Չեմ էլ հիշում անունը, էնքան դժվար անուն ուներ, ախր: Զայրադնիկի նման ա, բայց զայրադնիկ չի…

Զրուցակիցները զարմանքով ու երևի հիացմունքով նայում են նրան, մտածում են երևի, թե ոնց է հիշում էսքան բարդ բառեր: Հանկարծ նրանցից մեկի դեմքը պայծառանում է: Նա գլխի ընկավ անհայտ ծագման առարկայի անունը ու ծանրակշիռ ասաց.

-USB-ա դրա անունը, կարում ես միացնես կոմպից.. Ես էլ ունեի, բայց երեխեքս արագ հախից եկան: Էդ երեխեքն էլ գիտեն խաղալիք ա, տենում են թե չէ, հարձակվում են…

Ես զարմանքով ու բարի ժպիտով եմ լսում նրանց խոսակցությունը: Մտածում եմ, ախր, 21-րդ դարն է, տեխնիկայի առաջընթացի դարը, էսպիսի խոսակցությունները երևի մի տասը տարի առաջվա հիթերն են: Ես մտածում եմ, որ այս մարդկանցից մեծ եմ 10 տարով, չնայած իրական տարիքով երևի մի այդքան կամ ավելի շատ փոքր եմ:

Հետո շուռ եկա, նայեցի ճանապարհը եզերող եղևնիներին: Չգիտեմ էլ ինչու, հանկարծակի ինձ գալիս ու համակում է Ամանորի կախարդական շունչը: Այն կախարդանքը, որին վաղուց թողել էի անցյալի մշուշում: Մոռացել էի, թե ինչպես են ուրախանում Նոր Տարվան, թե ինչպես է հեքիաթային թվում տոնածառը, թե ինչքան են բարիանում մարդիկ, թե ոնց էի թրթռացող սրտով սպասում Ձմեռ Պապիկին ու ամանորյա իմ նվերներին: Երևի ամանորյա հրաշքն ինձ համար անցյալում մնաց այն օրվանից, երբ դադարեցի հավատալ Ձմեռ Պապիկի գոյությանը: Այդ ե՞րբ էր արդյոք… Չեմ հիշում: Մանդարինի հոտը որտեղից որտեղ գալիս ու քիթս է ընկնում: Նայում եմ ավտոբուսի մեջ, բայց ոչ ոք մանդարին չի կճպում, բոլորի դեմքերը հոգսաշատ են, զբաղված ու լուրջ արտահայտությամբ: Ու իմ ծիծաղն էլ է գալիս, որ նրանց մեջ փնտրում էի մանդարինի տիրոջը: Չէ, երևի դեռ չդնեմ տոնածառը… Միայն նոր հեռախոսի տերն է, որ ուրախ է ու իր ուրախությունը ես ամեն անգամ տեսնում եմ նրա փայլող ոսկե ատամի տեսքով:

-Սևանի կանալով լավ հաղորդումներ են ցուցադրում,-ասաց նա,  -նամանավանդ «Կիսաբաց լուսամուտները»: Դրան ոչ մի հաղորդում չի հասնի…

Տեսնես` ինչե՞ր էի բաց թողել նրանց խոսակցությունից, արդյոք ինչի՞ց են եկել հասել Սևանի կանալին, «Կիսաբաց լուսամուտներին»: Երևի երբեք էլ չեմ իմանա: Մի բան հաստատ գիտեմ` էս մարդը անհայտ պատճառներով ինձ հիշեցնում է մանկությունս: Երևի նրա համար, որ ես էլ մանուկ հասակում այսպես անմեղ էի, ոգևորվում ու ուրախանում էի անկեղծորեն, այլ ոչ թե մի ձևական ժպիտ շուրթերիս շնորհավորում բարեկամներիս Նոր Տարին: Երևի այն ժամանակ իմ կյանքի իմաստն էլ նոր հեռախոս ունենալն ու բոլորին նախանձեցնելն էր…

Իմ կանգառն է:Հայացքով հաջողություն եմ ասում ոսկե ատամով անծանոթին ու մի անկեղծ ժպիտ շուրթերիս իջնում եմ ավտոբուսից: Շնորհակալ եմ նրանից, որ անկեղծության լավ դաս տվեց, որ հիշեցրեց մանկությունս, որ մի քանի րոպեով ինձ վերադարձրեց Ամանորի մոռացված կախարդանքը:

Ես հասկանում եմ, որ սիրում եմ մեր փոքրիկ քաղաքի 3-րդ համարի ավտոբուսները, որ գալիս են այդքան սպասեցնելուց հետո, որ իրենց հետ բերում են բազմազան մարդկանց ու պատմություններ, և նրանցից անպակաս են արկածները: Սիրում եմ, անգամ հաշվի չառնելով, որ ստիպում են սպասել իրենց այնպես, ինչպես հրաշքին են սպասում:

Մեր փոքրիկ քաղաքի կանաչ ու դեղին հրաշքները…

jemma petrosyan

Պահածոների սեզոնը

—Չէ, չէ․․․ Մի քիչ էս կողմ դիր։

—Զգու՜յշ, վրադ ես թափելու։

—Ա՜, տատ, լավ էլի, հիմա ի՞նչ, էստեղ լավ չի՞։

—Լավ ա, լավ ա: Դիր: Մենակ հեռու գնա` չթափես վրադ, թե չէ` օգնելու տեղը մի բան էլ վնաս կտաս։

Մի փոքրիկ միջադեպ առօրյա կյանքից։ Հիմա սա կարդալով երևի կմտածեք` գժվեց էս աղջիկը։ ՉԷ, չէ, սխալ հասկացաք։ Հիմա ասեմ` ինչու:

Արդեն աշուն է, ու սկսվել է մարդկանց կողմից երկար սպասված պահը՝ բերքահավաքը։ Դե, եթե բերքահավաք է, ուրեմն պահածոների պատրաստման ժամանակն է։ Մենք էլ բոլորի նման որոշեցինք փակել տոմատի մածուկ։ Բայց ինչ եղավ` կհասկանաք ընթացքում։

—Տատ, գիտես չէ՞, ես եմ քամելու։

—Տո քեզանից ի՞նչ տոմատ ճզմող, դու ավելի լավ ա` արի գնա բանկաները լվա, որ մեր գործը հեշտ լինի:

—Ու՜ֆ, տա, լավ, դե ինչ արած, հեսա կանեմ։

Բայց դե ինչ անելու մասին է խոսքը։ Ինչպես միշտ, չուզենալով արեցի այն ամենը, ինչը ասել էր տատիկը։ Մեկ էլ մի շրխկոց․․․ Ինձ թվում է` հասկացաք, թե ինչի մասին է խոսքը։ Իմ անփութության պատճառով բանկաները մեկը մյուսի վրա դնելով՝ ջարդեցի բոլորը։ Դե, հիմա ինձ ասեք, թե ես ինչ պիտի անեմ կամ ինչ պիտի հորինեմ, որ էս ամենի տակից կարողանամ դուրս գալ։

Մի երկու օր է անցել տվյալ դեպքից,ու այսօր մերոնք էլի պահածո են փակում: Հիմա վախենում եմ օգնել, գիտեմ. ամեն անգամվա նման մի փորձանքի եմհանդիպելու։Ինձ կհասկանան բոլոր նրանք, ովքեր գոնե մեկ անգամ նման իրավիճակի մեջ հայտնվել են։

ani ghulinyan

Ես եմ պատուհանի մոտ նստելու

Դասարանական էքսկուրսիաներ բոլորս էլ գնացել ենք: Դրանք ուսումնական ծանր տարվա ընթացքում, դպրոցական հոգսերից հանգստանալու հիանալի միջոց են: Ասում են` մարդու հետ մինչև ճանապարհ չգնաս, չես իմանա, թե ինչպիսին է նա: Այդ առումով էքսկուրսիաները մեզ լավ հնարավորություն են տալիս մեր ընկերներին ու համադասարանցիներին ավելի լավ ճանաչելու:

Կան արտահայտություններ, որ արվում են էքսկուրսիաներից առաջ ու դրանց ընթացքում, այդ արտահայտությունների գործածումը արդեն ավանդույթ է դարձել, համենայն դեպս մեր դասարանում: Օրինակ`«Ես եմ պատուհանի մոտ նստելու», «Վարորդին ասեք` երգի ձայնը բարձացնի» և այլն:

Գոյություն ունեն նաև չգրված օրենքներ էքսկուրսիաների համար`
Օրենք համար 1. Ավտոբուսի հետևում միշտ ավելի ուրախ է անցնում, քան առջևում:
2. Միշտ մեկը ճանապարհին իրեն վատ է զգում, ու իր պատճառով մեքենան կանգնեցնում են:
3. Վարորդի երգերը սովորաբար երեխաների ճաշակով չեն:
4. Միշտ կա մեկը, ով ամբողջ ընթացքում թթված նստում է ու բոլորի տրամադրությունը փչացնում:
5. Կա մեկը, որի աչքերը բոլոր դասարանական նկարներում փակ են:
6. Ուտելիքը միշտ ավելանում է:
7. Բոլորն սկսում են ակտիվանալ էքսկուրսիայի միայն վերջում:
Եվ այսպես շարունակ:
Դասարանական էքսկուրսիաները դպրոցականների կյանքի կարևոր ու անմոռանալի պահերից են: Տարիներ անց կարոտով ենք հիշելու դրանք ու մեր խենթությունները: Առաջ էքսկուրսիաները մեզ համար միայն ընկերների հետ ժամանակ անցկացնելու միջոց էին, դե…հիմա էլ, բայց դրանք հիմա մեծամասամբ կրում են ուսումնաճանաչողական բնույթ:
Արդեն 10-րդ դասարան եմ, ավարտելուն մնացել է երեք տարուց էլ քիչ ժամանակ, որը չեմ էլ հասկանալու ինչպես է անցնելու, և հիմա նոր սկսել եմ գնահատել դպրոցական տարիներիս քաղցրությունը, իսկ ավարտելու մասին բոլոր մտածմունքները իմ մեջ ինչ որ տխուր զգացում են առաջացնում:
Դպրոցը կավարտվի, մեր հուշերում կմնան միայն մեր խենթությունները, լավագույն ընկերները ու էքսկուրսիաների անմոռանալի պահերը:

Կոնֆետ կուզե՞ս

Մի օր նստեցի չորրորդ համարի գազել: Վարորդի հետևի նստարանին նստած էին երկու կին և մեկ երեխա: Ճանապարհին կանայք հաճախ էին խոսում երեխայի հետ և տալիս նրա անունը: Նրա անունը Դավիթ էր: Պարզվեց, որ վարորդի թոռնիկի անունը նույնպես Դավիթ է: Նա թեքվեց ու սկսեց խոսել երեխայի հետ:

-Անունդ Դավի՞թ է:

-Հա:

-Իմ թոռնիկի անունն էլ է Դավիթ: Քանի՞ տարեկան ես:

-Հինգ:

-Կոնֆետ կուզե՞ս:

-Հա:

Վարորդը հանեց մի կոնֆետ և տվեց երեխային:

Քիչ անց ամենահետևի նստարանից լսվեց երեխայի ձայն:

-Այս կոնֆետը փոխանցեք այն երեխային,- ասաց վարորդը:

-Բայց այստեղ երկու երեխա կա,- լսվեց հետևից:

Վարորդը մեկ կոնֆետ էլ տվեց: Հետո Դավիթին առաջարկեց սուրճ, բայց Դավիթը հրաժարվեց: Այս դեպքից հետո տրամադրությունս բարձրացավ: Շատ լավ է, որ մենք ունենք այսպիսի վարորդներ: Նախընտրում եմ երթևեկել կամ քաղաքային երթուղայիններով կամ ավտոբուսներով, բայց երբ տեսնեմ հենց այս գազելը, անպայման նստելու եմ:

davit aleqsanyan

Ըհըն՝ էս էլ ես

Ըհըն, էս էլ ես՝ կորած-մոլորվածս: Միջոցառման փորձից նոր տուն էի եկել և 17.am-ում կարդում էի երեխեքի գրած նյութերը: Մտքիս մեջ ասացի` ինչի՞ չէ, մի նյութ էլ ես ուղարկեմ: Ու էդ պահին ինձ զանգ եկավ. կլիներ ժամը 4:30:

-Ալո, ասա, Դավ:

-Արա, շուտ հասի ստի:

-Ըտի որդի՞:

-Դաշտը: Ղշխոթանցիք էկել են` ֆուտբոլ խաղ անող:

-Առանց ինձ խաղը սկսել եք՝ նեղանաս ոչ:

Չնայած, որ շատ էի հոգնած, բայց գնացի: Խաղը հիմնականում անցավ հանգիստ, բայց լարված մթնոլորտում: Չեմ ուզում շատ մանրամասնեմ խաղի մասին, բայց այ, խաղից հետո, մեր լեզվով ասած, շան ոտի հետ հասա տուն՝ լրիվ ուժասպառ եղած: Մի կերպ հասա տուն, բացեցի ֆեյսբուքյան էջս: Մեկ էլ ի՞նչ. հայոց լեզվի դասատուն «եքա» տեքստ ա ուղարկել, որ սովորեմ ու մյուս օրը պատասխանեմ: Էս միջոցառումների միակ բացասական պահը էս պահն ա՝ պատրաստվելը: Ըհըն, էս էլ ես՝ կորած-մոլորվածս:

vahe stepanyan

Հանկարծակի աշուն

Աշուն։ Ես զգացի, որ աշուն է միայն այսօր։ Այսօր, երբ ոչինչ չկասկածելով, բացեցի աչքերս, սովորականի պես, սովորականի պես 23 վայրկյան նայեցի խունացած առաստաղիս  երկնագույնին։ Հետո, երբ անցավ 23-րդ վայրկյանը, սովորականի պես վեր թռա։ Բայց չանցավ երևի մի լրիվ վայրկյան, ու ես նորից պառկած եմ՝ վերմակիս մեջ կուչ եկած։

Անսովոր էր։ Ախր, մրսեցի։ Քանի ամիս չէի մրսել։ Մրսեցի , որովհետև աշնանային սառն ու թարմ օդը լցվում էր սենյակս իմ կոտրված ապակիներով պատուհանից։ Ամռանն էր կոտրվել։ Չէ, կներեք, գարնանը՝ մայիսի վերջին։ Գիժ քամին էր, էլի։ Ու ես մինչև հիմա ականջ չդրեցի ոչ մեկին ու մնացի փակվող փեղկերով, բայց իրենից անկախ, միշտ բաց պատուհանով։

Էդպես էլ էդ պատուհանից ներս մտած սառը օդը «արմունկով բզեց կողքիցս» ու պարզ լսվող, հոգնած ձայնով ասաց.

-Վահե, այ, Վահե։

-Հը՞։

-Տես, աշուն ա։

Տաքացա։ Մարմնիս կծիկը բացվեց։ Ու հետո լավ զգացի։ Շատ լավ։ Ես արթուն եմ ժամը 6-ին։ Կարող եմ հանգիստ 2 ժամ էլ քնել։ Կամ պառկել ու մտածել։ Էնքա՜ն մտածելու բաներ կան…

Մտածեցի աշնան մասին։ Հետո գաղտնի ուրախացա, որ աշունը նոր է սկսվել։ Վերջապես հաճույքից ժպիտ ձգվեց դեմքիս, երբ հասկացա, որ իմ հոկտեմբերին դեռ 2 շաբաթ էլ կա։ Ոտքս դուրս կախեցի վերմակիս տակից ու նորից զգացի. հա, էլի, իրոք որ: Աշուն է, որ կա։ Աշուն, որին ես սպասել եմ։ Գիտեք` ինչո՞ւ։ Որ մրսեմ …

Ցախի սեզոնն ու Happy New Year-ը

-Նար, արագ հել Դավոյենց տուն, մի 5 «կուբ» ցախ կա, պիտի դասավորենք։

Այս խոսքերը վկայում էին մե գյուղում ամենակոշտ, փշոտ ու ծանր երևույթներից մեկի՝ «ցախի սեզոնի» գալստյան մասին։ Դե, երևի գիտեք` դա ինչ է։ Գյուղացիները ցախ են գնում, որ ձմռանը վառարանների օգնությամբ տունը տաքացնեն: Կտրում են այն, հետո կոտրում ու դասավորում։

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Մեր ընկերության մեջ մի այսպիսի ավանդույթ կա․ ամեն ցախի սեզոնի հերթով գնում ենք իրար տներ ու կոտրում եղած ցախը։ Դե, ինչպես ասացի՝ առաջինը Դավիթենց տունն էր։ Ցախն արդեն կոտրած էր, մնում էր տանել այն նկուղ ու գեղեցիկ դասավորել։  Բանվոր-մինիոնների պես բաժանվեցինք 3 խմբի, ամենքում` 2 հոգի։ Դե, քանի որ ցախը պետք էր գեղեցիկ դասավորել, ապա ես դասավորող չդարձա։

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Դե, ցախ տանող էլ ինձնից դուրս չի գա, դարձա բարձող։ Մենք ցախը լցնում էինք «դաշկաները», վարորդները այն հասցնում էին նկուղ, իսկ մեջներիցս տետրիսի չեմպիոնները դասավորում էին ցախը պատի տակ։

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Լուսանկարը` Նարեկ Բաբայանի

Հերթական անգամ ցախը բարձեցինք, ու մինչ վարորդների վերադարձը, նստեցինք պատի ստվերի տակ։ Բավական ժամանակ կար մտածելու, թե ինչու են ոչխարները ոչխար, կա՞ արդյոք կյանք շարժասանդուղքի մյուս կողմում և այլն։ Այդ հարցերից մեկն էր, թե ե՞րբ մեր գյուղում գազ կլինի։ Մտածելով դա, ես հիշեցի, որ վառելիքը պետք է ձմռանը չմրսելու համար։ Հիշեցի ձմեռը, հետո հիշեցի Նոր տարին, հետո` Ձմեռ պապիկին, հետո` նվերները: Հետո հիշեցի, որ արդեն մեծ եմ, ի՞նչ նվեր: Տխրեցի, նորից հիշեցի Նոր տարին ու մտքումս սկսեցի երգել Նոր տարվա մասին ամենահայտնի երգը։ Դե, երգելը մի քիչ հարաբերական է ասված։ Ուղղակի կրկներգից երեք բառ էի կրկնում։ Հիշեցի, որ ինձ բախտ է շնորհվել ունենալ մարդկության հանճարեղ գլուխգործոց՝  հեռախոս։ Դրեցի Abba խմբի հանրահայտ Happy New Year երգն ու սկսեցի վայելել։ Քիչ անց կրկներգի պահին լսեցի տղերքի բեք-վոկալը․

-Վա՜խ։

Փաստորեն մենակ ես չէի կարոտել տոներին։ Տղերքը մի պահ շեղվեցին գործից ու սկսեցին պարել երգի տակ: Ես նրանց հիշեցրեցի, որ այս տարի արդեն մեծ ենք ու նվեր չենք ստանալու։ Բոլորը լրջացան ու անցան գործի։

Հ․Գ․ Տղերք, երեկ ցախ ենք բերել։ Պատրաստ եղեք, շաբաթ կամ կիրակի կոտրում ենք։

Կյանքը տեսախցիկի առաջ և առանց տեսախցիկի

Սեպտեմբերի 6-ն էր: Առավոտյան գնացել էի դասի և հեռախոսս մոռացել էի տանը: Երբ տուն վերադարձա, մայրս ինձ ասաց, որ «Մանանա» կենտրոնից են  զանգահարել: Ես անմիջապես վերցրեցի հերախոսը ու զանգահարեցի տիկին Ռուզանին:

-Ալո, բարև Ձեզ, տիկին Ռուզան, ինչպե՞ս եք: Մաման ասաց, որ զանգել էիք:

-Դավ ջան ուզում էինք գալ ձեր գյուղ` ձեր ֆիլմերը նկարելու:

Ուրախությանս չափ չկար: Երկար ժամանակ է, որ քննարկել էինք մեր ֆիլմերի գաղափարները, և անհամբեր սպասում էի նրանց գալուն: Օրը երեք անգամ զանգում էի Հոնին, տեսնեմ` ինչ էին որոշել: Վերջին անգամ, երբ խոսում էինք, Հոնն ասաց, որ վաղը դասերից հետո գալիս են:

Վերջապես եկավ սպասված պահը, երբ երեկոյան 7-ի սահմաններում Բաղանիսի խաչմերուկում, այն խաչմերուկում, որի մասին գրել էի իմ հոդվածներից մեկում (Բաղանիսից դուրս եկող երկու ճանապարհների, որոնցից մեկը վտանգավոր է թշնամու դիրքերից արձակվող կրակահերթերի պատճառով, իսկ մյուսը` «ապասնի») հանդիպեցի «Մանանայի» նկարահանող խմբին` Հոնին, Լիլիթին,Դիանային, Աշոտին: Մի քիչ զրուցելուց հետո որոշեցինք հաջորդ օրը առավոտյան հանդիպել նույն տեղում, որպեսզի սկսենք նկարահանումները:

Առավոտյան հանդիպեցինք պայմանավորված տեղում: Հոնը օգնում էր նկարահանել ռմբապաստարանում, իսկ Աշոտը` բաղանիսցի տղաների առօրյա կյանքը: Մեզ միացան մեր գյուղի մյուս թղթակիցները` Դավիթը, Սերյոժան, Էրիկը: Ամբողջ օրը տեսախցիկը հետևում էր ինձ, իսկ Հոնը գյուղի երեխաներին էր նկարում: Աշոտի հետ գնացինք իմ գաղտնի աշխատասենյակը (այդ մասին էլ եմ գրել, մեր գյուղի վերևի սարի մասին, ուր ես տանում եմ մեր խոզերին արածեցնելու և բացատի կոճղերի վրա գրում եմ իմ հոդվածները), հետո գնացինք կարտոֆիլ ու դամբուլ հավաքելու: Դե, ափսոս խոտի սեզոնն արդեն վերջացել է, թե չէ կգնային նաև խոտհարքերում նկարահանելու: Հա, մեկ էլ` մոռացա, տատիկս հաց էր թխում, դա էլ նկարեցինք, որովհետև այնտեղ էլ էի օգնում:

Գյուղի տղաների կյանքը տարբերվում է քաղաքի տղաների կյանքից, երևի այդ պատճառով էլ որոշեցին նկարել իմ, իմ ընկերների և իմ գյուղի մասին ֆիլմը:

Որ ճիշտն ասեմ, սկզբում ամաչում էի խոսել տեսախցիկի առաջ, բայց գնալով բացվեցի, սկսեցի ազատ խոսել: Պատմում էի այն ամենի մասին, որ կատարվել էր իմ շուրջը: Ես սկսեցի պատմել անասնագողության, գյուղական գործերի՝ հողագործության, անասնապահության, առևտրի և դասերիս մասին: Հետո գնացինք ընկերոջս տուն` ֆիլմի մյուս մասը պետք է նկարեինք իրենց ապաստարանում:

Մինչ մենք նկարահանում էինք մեր գյուղում, մյուս խումբն աշխատում էր Ջուջևանի մեր թղթակիցների ֆիլմի վրա նրանց գյուղում: Իսկ հաջորդ օրը  պետք է գնային Կոթի` կոթեցի մեր թղթակիցների ֆիլմը նկարելու: Ես խնդրեցի ինձ էլ իրենց հետ տանեն: Ֆիլմը պետք է նկարեինք Կոթիում գետնի տակ գտնվող ապաստարանի մասին, որը կառուցել էին գյուղի մարդիկ, 90-ական թվականներին` թշնամու հրետակոծությունից պաշտպանվելու համար:
Հասանք Կոթի: Հանդիպեցինք մեր թղթակիցներից Սերինեի և Տիգրանի հետ և ուղևորվեցինք դեպի այն տուն, որտեղ ապաստարանն է: Տանն ապրում էր մի տատիկ, որի անունը Լաուրա էր: Լաուրա տատին պատմեցինք մեր ֆիլմի գաղափարի մասին և խնդրեցինք, որ մի քանի մարդ կանչի, ովքեր ապաստարանում պատսպարվել են այդ տարիներին: Լաուրա տատը վերցրեց հեռախոսը և սկսեց մարդկանց կանչել:

-Ալո, Գայան լա րեխանցն էլ վիկալ, արի: Մարդիկ են եկել` ուզըմ են ապաստարանի մասին կինո նկարին:

Մինչ ժողովուրդը կհավաքվեր, մենք աթոռներ, լամպ տարանք ապաստարան, որ մարդիկ նստեն և մեզ պատմեն իրենց դառը անցյալը: Լաուրա տատը մի ծալովի մահճակալ էլ բերեց և ասաց.

-Էս լեժանկի վրին իմ մարդն ա ապաստարանըմը հիվանդ պառկած էլել: Մի քանի րոպե անց մարդիկ հավաքվեցին: Նրանց մեջ էր նաև Ռաֆիկ պապը, ով այդ ապաստարանը կառուցողներից մեկն էր: Նա էլ սկսեց դեպքեր պատմել կռվի ժամանակներից:

-Էն որ մենք ստի տապ արած էինք ու սկսեցին կրակիլը, Դոստլու գնացող մի մարդ իրա ընտանիքի հետ ստի փրկվիլ ա: Ավտոն կանգնացրիլ ա էն պատի տակին (ձեռքով ցույց տալով ապաստարանի դիմացի պատը), հետո փախիլ-էկիլ ին ստի: Դե մի 40-50 հոգի մեռնելուցը փրկվել ա:Նաև հիշեց, որ երբ կառուցումը նոր էին սկսել, այդ ժամանակ թուրքերը սկսել են կրակելը: Դառը անցյալը մոռանալ չի լինի:Նկարահանումների ժամանակ լսում էի մարդկանց պատմությունները, իմանում շատ նոր բաներ Տավուշի մարդկանց դառը անցյալի մասին ու նաև` մեր կյանքի, գյուղացի տղաներիս կյանքն էլ մի նոր կողմից էր պատկերվում մեր առաջ:

Ապրում ենք:

narek babayan

Իմ առաջին ֆիլմը

Միշտ երազել եմ նկարահանել սեփական ֆիլմս։ Նույնիսկ եթե այն տևեր 1-2 րոպե, նույնիսկ եթե վատը լիներ, բայց լիներ իմը։ Ֆիլմ նկարահանելու պրոցեսում ես ինձ պատկերացրել եմ ռեժիսորի, օպերատորի, անգամ բեմի բանվորի, բայց ոչ սցենարիստի դերում։ Երևի դա նրանից է, որ ես չեմ սիրում ինչ-որ բան հորինել։ Բայց միշտ, թարսի պես, ամենալավը դա է ստացվում։

«Մանանա» կենտրոնի շնորհիվ ես նկարահանեցի առաջին ֆիլմս։ Դա տեղի ունեցավ մոտավորապես այսպես։ «Մանանայի» անցկացրած գործնական դասընթացից  ընդամենը 1-2 օր էր անցել, և այդ դրական էներգիան իմ միջից դեռ դուրս չէր եկել։ Ես նստած մտածում էի, թէ ինչպես շնորհակալությունս հայտնեմ «Մանանային» այդ հրաշալի օրերի համար։ Քանի-որ առաջիկայում ամանոր էր, ես չկարողացա ավելի ինքնատիպ բան մտածել, քան ամանորյա փոքր ֆիլմի շնորհիվ հայտնել իմ շնորհակալությունը։

Դե իհարկե, ոչինչ չէր կարող հարթ ընթանալ: Գրավորների պատճառով ես չկարողացա հանդիպել դասընթացի մասնակիցներից ոչ մեկի հետ։ Հասա տուն ու միանգամից գրեցի Վահեին՝ մեր միջից ամենամեծին։ Համաձայնություն ստանալուց հետո գրեցի Սերոժին: Նա ինձ ասաց, որ նկարահանումները կարող ենք անցկացնել իրենց տանը։ Հաջորդ օրը հանդիպեցի աղջիկների հետ, որից հետո սկսեցի գրել այդ ֆիլմի սցենարը։ Սցենարը պատրաստ էր. մենք ունեինք մի տեսախցիկ ու մի կերպ հայթայթած շտատիվ։

Սկսեցինք նկարահանումները։ Դե, քանի-որ Սերոժն էր լուծել նկարահանման վայրի ու մնացած սարքավորման խնդիրը, նա դարձավ մեր փոքրիկ ստեղծագործության պրոդյուսերը։ Վահեն՝ ռեժիսորը, իսկ ես, դե իհարկե, արդեն նշել եմ, որ սցենարիստն էի։

Նկարահանումները տևեցին 6 ժամ, ավարտեցինք ժամը 20։00-ին, բոլոր նյութերն ինձ հետ վերցրեցի, որ տանը սկսեմ մոնտաժ անել։ Բայց այստեղ նույպես բախտս չբերեց։ Պարզվեց, որ ներբեռնելու ժամանակ ֆայլերը վնասվել էին, և ոչ մի մոնտաժ էլ չէր լինի անել։ Արդեն ուշ էր, և ես չէի կարող գնալ Սերոժենց` նկարների հետևից։ Հաջորդ օրը սկսեցի մոնտաժել և ավարտեցի գիշերը 4-ին։ Համենայնդեպս, ես էի այդպես մտածում։ Առավոտյան մեր պրոդյուսերն ու ռեժիսորը եկան մեր տուն։ Մենք վերջնական տեսք էինք տալիս ֆիլմին, երբ տեղի ունեցավ մի սարսափելի բան։ Գյուղի լույսերն անջատվեցին:

Ուղղակի փորձեք պատկերացնել։ 6 ժամ նկարահանում, մի էդքան էլ մոնտաժ, ու էդ ամեն ինչը մի վայրկյանում ջուրն է ընկնում։ Ես արդեն պատրասվում էի համակարգիչիս մկնիկը ստեղնաշարից պոկել, երբ լույսերը միացան։ Պահպանված մի քանի ֆայլի շնորհիվ ես մի ժամում կարողացա վերականգնել այդ ամենը։ Արդեն ուրախացած «հիշել» հրամանն  էինք տալիս և այդ պահին հասկացանք, որ վատ որակով ենք սարքել։

Հենց այդ վիճակում էլ ուղարկեցինք «Մանանա», մտածելով որ չեն տեղադրի կայքում: Բայց նրանք մեզ շատ գովեցին ու խնդրեցին ուղարկել ֆիլմի որակյալ տարբերակը: Մենք ավելի ոգևորված շարունակեցինք աշխատանքը: Ֆիլմը տեղադրվեց կայքում: Տեսնեիք` ինչ ոգևորություն էր:

Հիմա, երբ արդեն շատ ֆիլմերի վրա եմ աշխատել, մեկ է, միշտ ոգևորված հիշում եմ իմ առաջին ֆիլմի աշխատանքները:

Հ․Գ․ Շատ շնորհակալություն Սերոժի տանեցիներին, որոնք մեզ «մուննաթով» հետևելու փոխարեն համեղ ալադիներ և հյութ հյուրասիրեցին:

Ասում եմ` չկրկնե՞նք: