Իմ բնակավայրը խորագրի արխիվներ

Երկու շաբաթ է, ինչ Երևանում եմ

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

Արդեն երկու շաբաթ է, ինչ Երևանում եմ: Կարծես թե ամեն բան նորմալ է և ընթանում է իր բնական հունով: Իրեն ուրախ և անհոգ ցույց տվող, բայց իրականում դաժան կյանքը` ուսանողի կյանքը սկսվեց, իր հետ բերելով նոր երջանիկ, հուզումնալի և միևնույն ժամանակ, հոգսերով լի մի ժամանակ: Ժամանակ, որ ձգվում է երկար ու երկար և վերջում ակնթարթ է թվում: Ժամանակ, որ թերևս ինձ համար անիրական հոգսերով, արկածներով լի և ամենահետաքրքիրն է կյանքում: Ժամանակ, որ հիմք է դնում կյանքին և իրական հոգսերին, և բնականաբար ժամանակ, որտեղ կուզենայի ապրել մի ամբողջ հավերժություն: Այն ես դիմավորում եմ ժպիտով, մեծ ոգևորությամբ և լեցուն նպատակներով: Նպատակներ, որոնք ժամանակին երազանք են եղել, և հպարտությամբ եմ անցնում մանկական երազանքներից դեպի խոհեմ նպատակներին, սա հաղթանակի դասական օրինակ է: Հասկանում եմ, որ ամենը չի, որ կիրականանա այնպես, ինչպես որ ես եմ պատկերացնում, հասկանում եմ, որ այդ բոլորին հասնելու համար պետք է հաղթահարել մեծ դժվարություններ, և շատ առիթներ կունենամ դեմ առ դեմ կանգնել ամենատարբեր խնդիրների առաջ: Այդ պատճառով համբերատար նայում եմ առաջ և սպասում ցանկացած պայթյունի նոր կյանքում, հետևում թողնելով մի մեծ հեքիաթային անցյալ գյուղում: Ափսոսանքով եմ նշում, որ բոլորը չեն հասկանա, թե ինչ է նշանակում ապրել մանկության մի փոքրիկ և դրախտային վայրում, որի անունն է` Լոռու մարզ, գյուղ Վահագնի: Այս գյուղը չորս կողմից անտառի ու սարերի մեջ գտնվող մի վայր է, որտեղ մարդը և բնությունը ներդաշնակության մեջ են, որտեղ յուրաքանչյուր քար ու թուփ իր խորհուրդն ունի: Գյուղի մարդիկ տարբերվում են միմյանցից իրենց ապրումներով, խոսքով և մտքով, ինչն էլ ավելի է հարստացնում գյուղը: Սա կարծես մի մեծ ընտանիք լինի, որտեղ մարդիկ ապրում եմ մեկը մյուսի համար: Յուրաքանչյուր անհատ յուրովի է լցնում գյուղն ու կերտում նրա ապագան: Ես իմ կյանքի առաջին տասներեք տարին անց եմ կացրել բնության այս հրաշքում: Անհոգ մանկություն, լիքը ընկերներ, մետաղյա տարբեր ջարդոններից ձուլված խաղալիքներ և իհարկե անսպառ ժամանակ` այ, թե ինչ է նշանակում լինել մանուկ Վահագնիում: Ես իմ պատմությունն ունեմ կապված ամեն մի մարդու, ծառի ու թփի հետ այս գյուղում: Իհարկե, դժվար է այս  ամենը թողնել ուղղակի անցյալի մի մաս և շալակելով նպատակները քայլել առաջ:

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

 

 

Իմ գյուղը` Դարբաս

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Կա՞ արդյոք մի տեղ, որտեղ մարդն իրեն երջանիկ է զգում, ոչնչից չի վախենում, ապահով է, սիրված ու գնահատված: Դա իհարկե, հայրենիքն է և առաջին հերթին հայրենի տունը: Իմ հայրենի տունը իմ գյուղն է:
Իմ Դարբասը (նախկինում Աղվերծ, Ըղվերծ) գտնվում է Սյունիքի գեղատեսիլ բնության մեջ և շրջապատված է հսկա լեռներով: Չգիտեմ ինչու, բայց ինձ միշտ թվացել է, թե այդ լեռները ուս-ուսի տված զինվորներ են, որոնք պաշտպանում են մեզ, և միշտ ակնածանքով ու հպարտությամբ եմ նայել նրանց: Մանավանդ այն սուրբ լեռանը, որին Եղյակ ենք անվանում: Այն միշտ էլ ժողովրդի համար սրբատեղի է եղել, և ժողովուրդը հավատացել է այդ սուրբ լեռան զորությանը:

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Տատիկս պատմում է.
-Էն ժամանակ մարդիկ քինում էին Եղյակից քար պիրում, քցում գետը, որ անձրև կյա:
Հիմա էլ Եղյակը սրբատեղի է համարվում, և այնտեղ հաճախ են ուխտագնացություններ լինում:
Մեր գյուղի հրաշալիքներից մեկը մեր եկեղեցին է: Ժամանակին յոթ եկեղեցի ենք ունեցել, որոնք ցավոք չեն պահպանվել: Մեր Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցին կառուցվել է 5 տարի առաջ երկու բարերար եղբայրների ջանքերով: Նրանք մինչև հիմա շարունակում են մեր գյուղը շենացնել: Մենք մի կամուրջ ունենք, որին Արզումանի կամուրջ են անվանում: Այն ժամանակին շատ կարևոր նշանակություն է ունեցել: Բարերարները այս կամուրջը վերանորոգեցին:

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Գիտե՞ք ինչքան էի ուրախանում այս ամենը տեսնելով, ուրախանում էի, որ մեր գյուղը օր-օրի շենանում է, և ես էլ էի ցանկանում մի լավ գործ անել մեր գյուղի համար` թեկուզ փոքր գործ:
Չէ՞ որ փոքր գործերից է ծնվում մեծ գործը:
Երբ նայում եմ այս բնությանը, այս ծաղիկներին, լեռներին` հասկանում եմ, որ նրանք էլ են կարողանում զգալ ու խոսել: Եվ ո՞վ է ասել, որ նրանք անկենդան են: Հենց նրանց մեջ է ամփոփված իմ գյուղը իր վաղեմի պատմությամբ, գեղեցկությամբ և հրաշալիքներով:

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Լուսանկարը՝ Սոնա Զաքարյանի

Այստեղ մարդիկ ուրիշ են

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Լուսանկարը՝ Դիանա Շահբազյանի

Ես ապրում եմ Աբովյանում, սակայն գրեթե ամեն ամառ գալիս ենք Օձուն` հանգստանալու: Չնայած նրան, որ այս տարի եկել ենք հուլիսի կեսերին, բայց ես այդքան քիչ ժամանակում ձեռք եմ բերել բազմաթիվ ընկերներ: Ես մեծ հաճույքով կապրեի այստեղ, քանի որ լինելով Օձունում, համոզվեցի, որ գյուղի երեխաները ամեն ինչով տարբերվում են քաղաքի երեխաներից: Գյուղում մարդիկ ավելի մարդկային են, բաց, բարեսիրտ, և դեռ պահպանվել է մաքրությունը: Չնայած նրան, որ ես ապրում եմ քաղաքում, հեշտությամբ կարող եմ համեմատել քաղաքի և գյուղի մարդկանց: Քաղաքում մարդիկ զբաղվում են իրենց անձնական խնդիրներով, իսկ գյուղում մարդիկ միմյանց օգնում են, կարեկցում:

Օձունում կա բակային ճամբար, որին ես մասնակցում եմ մեծ հաճույքով: Մենք ընկերներով նստում ենք եղևնու տակ և խաղում տարբեր խաղեր: Երբ ես գնամ Աբովյան, մենք անպայման կպահպանենք կապը միմյանց հետ:

Վահագնի

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

Ամեն բնակավայր ունի իր ծագումն ու պատմությունը, հետևաբար, Վահագնի գյուղը բացառություն չէ: Այն բավականին հին գյուղ է, որի կառուցման գործում մեծ դեր են ունեցել յոթ գերդաստանների ավագները՝ Քոչինը, Վարդումը, Փարեմուզը, Կոստանդը, Մարտիրոսը, Մոսինը և Կիրակոսը: Այդ յոթ գերդաստաններն իրենց ավագներով Ղարաբաղից տեղափոխվում են Լոռի: Երկար դեգերումներից հետո կանգ են առնում Շահալի բնակավայրում, որը հնում հայտնի է եղել Վերին Հագնի անունով: Կիրակոսի  գերդաստանից  են սերվում Առաքելը, Ներսեսը, Կախը և  Բեգլարը,  որոնք եղել  են  եղբայրներ, և  եկել են   Ղարաբաղից  Իջևանի  Սևքար  գյուղ,  այնտեղից  տեղափոխվել Դսեղ, և  վերջում  հաստատվել Շահալիում մինչ  օրս:   Օրինակ,  մենք՝  Բեգլարյաններս,  Բեգլարի  ծոռներն  ենք: Ունենք  մեծ  գերդաստան,  և  չենք  խզում  բարեկամական  կապերը  այդ  տոհմերի  հետ՝  համարելով  նրանց  մեր  արյունակիցն  ու  ազգականը:

Բնակավայրը գյուղ չի համարվել: 1806-1807 թվականներին յոթ ընտանիքներով կառուցում են Շահալիի եկեղեցին: Գերդաստանների ավագները հավաքվում են, և մի քանի հոգուց բաղկացած պատվիրակություն են ուղարկում կաթողիկոսի մոտ: Կաթողիկոսը հանձնարարում է Ղարաքիլիսայի քահանային՝ բնակավայրն ապահովել հոգևորականով, որպեսզի ծուխ (գյուղ) ձևավորվի: Ղարաքիլիսայի հոգևորականներից մեկը՝ տեր Հովհաննեսը, համաձայնվում է տեղափոխվել Վահագնի և դառնում է գյուղի առաջին քահանան: Այդ յոթ ընտանիքների աջակցությամբ անհայտ վարպետների կառուցած փոքրիկ եկեղեցին՝ Սբ. Նշանը, բավարարում էր համայնքի հոգևոր պահանջները: Զանգակատունը կառուցվում է ավելի ուշ՝ 1838 թվականին: Եկեղեցին գործել է մինչև 1922 թվականը: Այնուհետև այն վեր է ածվել կոլտնտեսության պահեստի: Տանիքը վերջնականապես փլվել է 1988 թվականի ավերիչ երկրաշարժի ժամանակ: Կանգուն են եկեղեցու պատերը և զանգակատունը: Գործում է 2000 թվականին հիմանդրված Ա. Քոչինյանի անվան միջնակարգ դպրոցը, որի աշակերտները հասել են մեծ հաջողությունների դպրոցում ստացած գիտելիքներով: Գյուղն ունի նորակառույց մանկապարտեզ, և մոտակա ժամանակահատվածում կհանձնվի շահագործման: Ունենք նաև հուշարձան՝ Վահագնիի փառքի հուշարձանը, այն միակն է Հայաստանում, որ խորհրդանշում է նաև Վահագն աստծուն: «Վահագն վիշապաքաղը» կանգնեցվել է Հայրենական Մեծ պատերազմում զոհված վահագնեցիների հիշատակին: Այն իրենից ներկայացնում է հոյակապ համալիր՝ կազմված ճարտարապետական երկու լուծումներից: Վահագնը պատերազմում հաղթած, հերոսացած հայ մարտիկի խորհրդանիշ-կերպարն է, վիշապը՝ պարտված ու ոչնչացած ոսոխը: Համալիրն ամբողջանում է թանգարանային մասով: Այն կառուցվել է բացառապես ժողովրդից հանգանակած գումարներով: Հանգանակությանը մասնակցել են Հայաստանում և արտերկրում բնակվող բոլոր վահագնեցիները: Հուշարձանի հանդիսավոր բացումը տեղի է ունեցել 1973 թվականի մայիսի 9-ին: Զոհվածների շարքերում է նաև ամբողջ Լոռու մարզից ռազմաճակատ մեկնած միակ կինը՝ Վահագնիի քաջարի դուստր, բուժքույր Մարուսյա Քոչինյանը: Այժմ հուշարձանը գտնվում է վթարային վիճակում: Գյուղն ունեցել է և հիմա էլ ունի մի շարք անվանի անձիք, որոնցից են՝ քաղաքական գործիչ՝ Անտոն Քոչինյանը, երգահան՝ գուսան Զաքարյանը, Հայրենական պատերազմի հերոս՝ Գառնիկ Վարդումյանը և գրող՝ Լիպարիտ Սարգսյանը: 2013 թվականին ասֆալտապատվեց գյուղի գլխավոր ճանապարհը, նույն թվականին մեծ շուքով նշվեց Ա. Քոչինյանի 100-ամյակը, որի հետ միաժամանակ դպրոցի բակում տեղադրվեց Ա. Քոչինյանի և գուսան Զաքարյանի կիսանդրիները: Համայնքում կա նաև հիվանդանոց, այն անվանվել է Մարուսյա Քոչինյանի անունով: Հիվանդանոցը սպասարկում է շրջակա հինգ գյուղերի բնակիչներին, բժիշկ՝ Աշոտ Հակոբյանի տնօրինությամբ : Արցախյան հերոսամարտին գյուղից շատերը մասնակցեցին, բայց ռազմաճակատ մեկնեցին և հերոսաբար կռվեցին մինչև կռվի ավարտը՝ Մանվել Աբրահամյանն ու Մանվել Հովհաննիսյանը: Այսօր էլ անկախ պետականության օրոք, երբ չկա կոլտնտեսություն, բնակչությունը չի դադարում զբաղվել գյուղատնտեսությամբ, քանի որ դրանով են ստեղծում օրվա հացը: Չնայած դրան, գյուղացիները խոստովանում են, որ անկախություն ձեռք բերելուց հետո կյանքը բավականին դժվարացել է: Չկա աշխատանք, մարդիկ մատնված են գործազրկության, այդ իսկ պատճառով լքում են հայրենիքը, որպեսզի գումար վաստակեն՝ ընտանիքի նյութական պահանջները ապահովելու համար: Ցավալի է, բայց փաստ, որ գյուղը լքում են մեծ մասամբ երիտասարդները, որոնք երբեմն էլ հեռանում են իրենց ընտանիքների հետ՝ անվերադարձ: Խմբակների բացակայությունն էլ ավելի վատ է անդրադառնում երեխաների ու երիտասարդների վրա, նրա համար, որ գյուղում չկա առանձնապես ոչ մի զբաղմունք: Դրա համար էլ շատ երիտասարդ ընտանիքներ իրենց երեխաների ապագան կերտելու համար տեղափոխվում են քաղաքներ: 2014 թվականից սկսած դպրոցին կից կառուցվում է սպորտդահլիճ, որը դպրոցահասակ երեխաներին հնարավորություն կտա մարզվել և իրենց ժամանակը արդյունավետ անցկացնել: Գյուղն օրեցօր դատարկվում է, բայց մենք մեր հույսը չենք կորցնում, և ապագային նայում ենք լավատեսորեն, սպասելով, որ մի օր բոլորը ետ կվերադառնան և կշենացնեն իրենց հայրենի օջախները:

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

Լուսանկարը՝ Սամվել Մքոյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Բեգլարյանի

Լուսանկարը՝ Նելլի Բեգլարյանի

Լոռի բերդը

Ստեփանավանը հայտնի է ոչ միայն իր գեղատեսիլ բնությամբ: Այստեղ շատ են նաև պատմական վայրերը: Ամենից նշանակալիցներից է Լոռի կամ Լոռե բերդը: Լոռի կամ Լոռե բերդը գտնվում է Ստեփանավանից մոտ 5 կմ հյուսիս-արևելք`  Ձորագետի ձախ ափին։ Հիմնադրել է Դավիթ Անհողինը հավանաբար՝ 1005 – 1020 թթ.։ Լոռի բերդը ընդգրկում է 35 հա տարածություն։ Փռված են ընդարձակ, հրվանդանանման, ծովի մակարդակից 1490 մ բարձր սարահարթի վրա, Ձորագետի և դրա վտակ Միսխանայի միջև, որոնց խորը կիրճերը երեք կողմից անմատչելի են դարձրել ամրոցը: Հիմա բերդաքաղաքը վերանորոգումների մեջ է գտնվում: Աշոտ Երկաթը այդ բերդաքաղաքում մեկ օր է անցկացրել, և դրա համար էլ կոչվում է նաև Աշոտ Երկաթ: Պահպանվել են արքայական բաղնիքն ու թագավորանիստ պալատի ավերակները: Համեմատաբար լավ են պահպանված քաղաքի պարիսպներն ու միակ դարպասը: Կիրճի մեջ գտնվող քարե կամարակապ կամուրջը միացրել է քաղաքի աջ ու ձախ ափերը:

Բերդաքաղաքում կա փոքրիկ եկեղեցի: Այնտեղ շատ հանգիստ և հաճելի վայր է: Բերդաքաղաքում եղել է նաև ընդհանուր բաղնիք, և մինչև հիմա նաև պահպանվում են տաք և սառը ջրի խողովակների տեղերը: Հաճախակի մեր դպրոցի երեխաներին տանում են էքսկուրսիա, և երեխաներին շատ է դուր գալիս բերդաքաղաքը:

Աշոտ Երկաթի բերդ բավականին զբոսաշրջիկներ են այցելում, այցելում են նաև ստեփանավանցիները, գալիս են Երևանից,Վանաձորից: Շրջակայքը մաքուր է և  գեղեցիկ:

Մենք այնքան են սովորել բերդաքաղաքին, որ արտառոց ոչ մի բան չենք տեսնում, իսկ զբոսաշրջիկները միշտ հիացած ու ոգևորված են հեռանում, երբ շփվում են մեր պատմական անցյալի հետ: Այս անգամ ես էլ այցելեցի Լոռի բերդ զբոսաշրջիկի նման ու փորձեցի ուրիշ աչքով նայել մեր հարստությանը և լուսանկարել:

Ամառը Ստեփանավանում

Լուսանկարը՝ Կարապետ Ավետյանի

Լուսանկարը՝ Կարապետ Ավետյանի

Ամա՜ռ։ Որքան գույներ և որքան կյանք կա այս մի բառի մեջ։ Տարվա այս եղանակին Հայաստանի տարբեր վայրերում տարբեր ձև է լինում ամառը։ Օրինակ, ամռանը Երևանում շատ շոգ է լինում։ Ճիշտ է, Երևանը մեր մայրաքաղաքն է, այստեղ կան բազմաթիվ ժամանցային վայրեր և այստեղ է կենտրոնացած ՀՀ բնակչության մեծ մասը, բայց չէ որ հենց այդ  բնակչության մի մասն է, որ ամառը ցանկանում է անցկացնել գեղատեսիլ Ստեփանավանում։

Ինչպես հասկացաք, ամռանը Ստեփանավանում շատ են լինում հովեկները, ովքեր շոգից և տապից ուժասպառ ցանկանում են իրենց  հանգիստն անցկացնել Ստեփանավանի զով գրկում։ Ամառը իմ քաղաքում շատ զով է (համեմատած այլ տեղերի), օդը շատ մաքուր է, հանգիստ է. ահա այն բոլոր լավ կողմերը, որոնց ձգտում են մարդիկ Հայաստանի և, ինչու չէ, նաև արտասահմանի տարբեր մասերից։ Այս երևույթից զերծ չի մնում և մեր ընտանիքը։ Ամբողջ ամառ մեր տունը անպակաս է լինում հյուրերով, որոնց շնորհիվ շատ հետաքրքիր է անցնում ժամանակը։

Չափազանց մեծ է  մարդկանց հոսքը մայիս  ամսվա վերջին և հունիս ամսվա սկզբին, երբ սկսվում է եղևնիների փոշոտումը։ Փոշոտման ժամանակ եղևնիներից դեղնավուն ծաղկափոշի է թափվում, որը շատ օգտակար է մարդու առողջությանը։ Այս երևույթին մասնակցելու համար մարդիկ հարյուրավոր կիլոմետրեր են կտրում անցնում։ Այս հարցում մեր բախտը բերել է։ Մեր տունը շատ մոտ է գտնվում անտառին, իսկ փոշին տարածվում է 25կմ շառավղով, այնպես որ, կարիք չի զգացվում հասնել անտառ։ Մի բան պատմեմ սրա հետ  կապված։ Մի տարի փոշոտման ժամանակ մի այնպիսի քամի բարձրացավ, որ ողջ անտառը և հեռվում գտնվող սարերը ամբողջովին  փոշու մեջ էին, կարծես դեղին ամպեր լինեին իջած սարերի փեշերին։

Մինչդեռ  հուլիսի  տապից ազատվելու միակ միջոցը մարդիկ գտնում են Ձորագետում։ Հուլիսյան բարկ օրերին գետում կհանդիպես բազմաթիվ մարդկանց։ Ձորագետն էլ մեր քաղաքի գեղատեսիլ վայրերից մեկն է , որի պաղ ջրերում են իրենց փրկությունը գտնում հազարավոր մարդիկ շոգից ազատվելու համար։ Դե, իսկ արդեն օգոստոսին մարդիկ ցանկանում են իրենց հանգիստն անցկացնել ծովում կամ Սևանա լճում։

Մի խոսքով, շոգ եղանակից ազատվելու համար ձեր ամառային հանգստի մեջ ավելացրեք մի քիչ ցանկություն, մեկ հատ փոխադրամիջոց և ամենակարևորը, Ստեփանավանի զով եղանակից:

Բազումն իր բազում հոգսերով

Լուսանկարը՝ Սաթինե Սաքանյանի

Լուսանկարը՝ Սաթինե Սաքանյանի

Ես Սաթինե Սաքանյանն եմ Լոռու մարզի Բազում գյուղից: Ապրում եմ այս գյուղում ծննդյանս օրվանից ի վեր: Շատ եմ սիրում իմ գյուղը: Անկեղծ ասած, ինքն էլ ինձ է շատ սիրում: Իմ գյուղը գեղեցիկ է, լի եղևնու անտառներով, բնությունը և օդը հիասքանչ է:

Երբ ամառը գալիս է, գյուղը աշխուժանում է: Թոռնիկները գալիս են քաղաքից գյուղ` իրենց տատիկ-պապիկներին այցելության և ամբողջ ամառային արձակուրդները անցկացնում այստեղ:

Գյուղը լցվում է երեխաների խինդ ու ծիծաղով, ուրախություն է տիրում ամբողջ գյուղում: Երեխաները խաղում են, մեծերը աշխատում: Գյուղը եռում է աշխուժությունից:

Սակայն տղամարդիկ գտնվում են իրենց հայրենիքից և ընտանիքից հեռու` արտագնա աշխատանքի: Գյուղում են գտնվում երեխաները, կանայք և ծերերը:  Եվ ամբողջ տան և այգու հոգսն ընկնում է տան տիկնոջ և երեխաների ուսերին:

Լուսանկարը՝ Սաթինե Սաքանյանի

Լուսանկարը՝ Սաթինե Սաքանյանի

Կանայք պատրաստվում են ձմռանը: Պահածոներ են պատրաստում, պանիր, ջիլ պանիր պատրաստում:

Արդեն սկսել է խոտհավաքը, բոլորը դաշտերում են, հավաքում են կենդանիների ձմռան պաշարը: Երեկոյան հոգնած տուն են վերադառնում հանգստանալու ակնկալիքով, բայց իհարկե, երեխաները սկսում են իրենց աշխուժությունը, և հանգստանալու միտքը հօդս է ցնդում: Առավոտյան արթանանալով նորից սկսվում է նույն առօրյան:

Գյուղում զբաղվում են անասնապահությամբ և հողագործությամբ:

Լուսանկարը՝ Սաթինե Սաքանյանի

Լուսանկարը՝ Սաթինե Սաքանյանի

Ամառը սկսելուն պես անասնապահները հավաքում են գյուղի անասուններին և գնում սարը մինչև ուշ աշուն:

Հողագործությամբ են զբաղվում մեր գյուղում կարելի է ասել ամեն ընտանիք:

Գյուղացիները ամեն առավոտ գնում են իրենց այգիները մշակելու և վերադառնում ուշ երեկոյան: Մշակում են կարտոֆիլ, լոբի, ոլոռ, լոլիկ, վարունգ և մի շարք այլ բանջարեղեններ: Ցավոք, գյուղացիներից շատերը չեն կարողանում ոռոգել իրենց այգիները, որովհետև համապատասխան պայմաններ չկան, այդ իսկ պատճառով էլ շատ ժամանակ բերքը չի գոհացնում գյուղացուն:

Գյուղացիներից շատերը գնում են անտառ` հավաքելու մոշ, ազնվամորի, որպեսզի հաջորդ օրը տանեն քաղաք վաճառելու:

Երիտասարդներն ամռանը օգնում են իրենց ընտանիքներին հողը մշակելու գործում: Հավաքվում են ընկերներով, խաղում տարատեսակ խաղեր կամ էլ գնում են գետը լողալու: Նրանք էլ այսպես են անցկացնում իրենց ամառը:

Գյուղամիջում ամռանը հավաքվում են ծեր պապիկները, ովքեր չեն գնում առտագնա աշխատանքի: Զրուցում են միմյանց հետ, խաղում նարդի:

Մեր գյուղը շատ հյուրընկալ գյուղ է, և ամռանը ունենում է շատ հյուրեր:

Լուսանկարը՝ Սաթինե Սաքանյանի

Լուսանկարը՝ Սաթինե Սաքանյանի

Մեր գյուղը գրավում է զբոսաշրջիկներին իր մաքուր օդով, գեղեցիկ բնությամբ, անտառներով, հանգստյան գոտիներով և Սուրբ Հովհաննես վանքով:

Գյուղում աշխատավայրեր, կարելի է ասել, թե չկան: Գյուղը ունի դպրոց և մանկապարտեզ: Ովքեր ունեն մանկավարժի կրթություն, աշխատում են կրթության ոլորտում: Գյուղապետարանում աշխատում են համապատասխան կրթություն ունեցող անձիք: Գյուղի կանանցից շատերը աշխատում են կարի գործարանում, որը գտնվում է Վանաձոր քաղաքում: Տղամարդիկ էլ իրենց համայնքում գործ չգտնելու պատճառով բռնում են արտագնա աշխատանքի ուղին:

Երեկ փողոցով քայլելիս լսեցի երկու կանանց խոսակցություն:

-Է~, դարը փոխվել է, երեկ միայն տղամարդիկ էին թողնում իրենց կանանց ու երեխաներին  գնում խոպան, էսօր կանայք են թողնում իրենց տղամարդկանց ու գնում արտագնա աշխատանքի.- կատակելով խոսում էին կանայք: Բայց ի՞նչ կատակ, երբ կեսը լուրջ է:

Գյուղում ապրելը ունի իր լավ և վատ կողմերը:

Լավը` մաքուր օդ, բնություն, անկեղծ ու միամիտ լոռեցիներ:

Իսկ վատն այն է, որ շատ ժամանակ կտրված ենք լինում քաղաքից:

Տատիկիս տան դարպասներից ներս

Իմ հայրենի գյուղը Աղավնաձորն է: Այնտեղ ամեն ինչ այնքան հանգիստ ու խաղաղ է, և դա միգուցե գալիս է անունից, քանի որ աղավնին խաղաղության խորհրդանիշն է: Կյանքիս առաջին տարիները այնտեղ եմ անցկացրել: Չնայած նրան, որ հետագայում մենք տեղափոխվել ենք քաղաք, սակայն դրանից հետո էլ այն շարունակել է մնալ շատ հարազատ: Դա գալիս է նաև նրանից, որ հայրս երբեք էլ թույլ չի տվել, որ մենք հեռանանք մեր արմատներից: Այնտեղ ամեն ինչ ինձ հիշեցնում է իմ մանկությունը: Ամեն անգամ, երբ գնում ենք տատիկիս տուն և դարպասներից ներս ենք մտնում, ես հիշում եմ, թե ինչպես էի փոքր ժամանակ բոլորից գաղտնի թաքնվում դրանց ետևում, որ երբ տատիկս դուրս գար ինչ-որ տեղ գնալու, նրա հետ գնայի. նա ինձ չէր կարողանում մերժել: Իսկ պապիկիս արդեն բավականին ծեր բեռնատար մեքենան ինձ հիշեցնում է, թե ինչպես էր մեր մեծ ընտանիքը բարձրանում դրա թափքը և խոսելով ու ծիծաղելով սար բարձրանում: Երբ մտնում եմ տատիկիս մառանը, ինձ թվում է, լսում եմ հին օրերից ինձ հասնող այդ ծիծաղը, երգը, ուրախ ճիչերը:  Այն ժամանակ մեր տանը բոլորը երջանիկ էին:

Աբրահամ պապս

Լուսանկարը՝ Ջեմմա Այվազյանի

Լուսանկարը՝ Ջեմմա Այվազյանի

1826 թվին իմ նախնիները ռուս-թուրքական պատերազմի ժամանակ գաղթել են Դութաղ քաղաքից և հասել են մինչև Թալին: Պապիկս բացատրեց, թե ինչ է նշանակում Դութաղ: Դութաղ նշանակում է` «երկու թաղամաս»: Իմ ծնողները պատմում են, որ իմ պապի պապը Թալինի հիմնադիրն է, ծնողներս նրա պատվին են իմ անունը դրել, և ես շատ ուրախ եմ ու հպարտ: Պապիկս միշտ պատմում էր, որ իրենց գերդաստանը միշտ ուզեցել է վերադառնալ ծննդավայր: Նաև պապիկս ասում էր, որ Թալինի ջրի համը շատ նման է Դութաղի ջրին, և ես չէի հավատում:

Վերջերս հորեղբայրս այցելել էր պապերիս երկիրը և իր հետ բերել էր Դութաղի ջուրն ու հողը: Երբ ես խմեցի այդ ջուրը, իսկ հետո Թալինի ջուրը, հասկացա, որ պապիկս ճիշտ էր ասում, և ես զարմացա, որ Դութաղը Թալինից այդքան հեռու է, բայց ջրերի համը նույնն է:

Երևի հենց ջրի համն է ստիպել դութաղցիներին կանգ առնել Թալինում և նոր տուն կառուցել: