Ու ամեն տարի սեպտեմբերին, երբ դպրոց ենք գնում, ուսուցիչներն անպայման հարցնում են, թե  ինչպես անցավ ամառը, ինչ ենք արել և այլն:

Արդեն 12-րդ սեպտեմբերս է, թվով վերջինը` որպես աշակերտ:

Այս տարի որոշեցի այդ ավանդույթ դարձած հարցին պատասխանել մի փոքր շուտ:

Այս ամառ ես հասկացա, որ մի քիչ մեծացել եմ:
Հունիսս լրիվ «գիտական էր», ու լի ձեռքբերումներով: Հենց հունիսին էր, որ մասնակցեցի «Մանանայի» դասընթացին, ու դարձա թղթակից 17.am-ում: Հենց հունիսին կարդացի լիքը գրքեր, որովհետև զգում էի, որ հաջորդող 61 օրերին չեմ հասցնելու, ու այդպես էլ եղավ:

Հուլիսս սկսվեց ընտանեկան մթնոլորտում,  շարունակվեց «Հայաստանի պատանեկան նվաճումներում», ու ավարտվեց արդեն հարազատ դարձած «Հույսի Կամուրջում»:

Օգոստոս: Անկեղծ ասած օգոստոսին այսքան շուտ չէի սպասում, բայց, որ էկավ, իր հետ էլի լիքը բան բերեց: Օրինակ` շտեմարաններ հայոց լեզվից և գրականությունից: Իր հետ օգոստոսը բերեց նաև Հայաստանի պատանի թղթակիցների մեդիա ճամբարը դեպի Դիլիջան: Մեդիա ճամբարում սովորեցի ավելի լավ գրել, ավելի ճիշտ բռնել ու օգտագործել ֆոտոապարատն ու իհարկե, սովորեցի ֆիլմ նկարել:

Օգոստոսն էլ եմ համարում ձեռքբերումների ամիս: Իսկ այս ամառս` ստացված: Ամռան ավարտին մնացել է հաշված օրեր, բայց այս տարին տարբերվում է մնացած 11-ից: Եթե անցյալ տարի հարցնեին, ուզում եմ բացվի դպրոցը, թե չէ, երևի կպատասխանեի՝ չէ, բայց հիմա ուզում եմ, որ շուտ գա սեպտեմբերը, որ վերջին անգամ զգամ սեպտեմբերի 1-ին որպես աշակերտ դպրոց գնալս:

-Դուք էս աղջկան քիչ էրես տվեք:

Երևի ինձ ամենաշատը նկարագրող երկխոսությունը, որը ես լսում եմ գրեթե ամեն օր: Ինչպես հասկացաք, ես մեր տան «էրես տվածն» եմ: Միշտ նույն բանը. նստած եմ իմ սենյակում ու մեկ էլ քրոջս՝ Սերինեի ձայնը.

-Մերի՛, սենց չի լինի, օրը մի տեղդ ցավում ա, դու էս տնից չե՞ս, ես չեմ հասկանում:

Ու էստեղ հնչում է ամենասպասված պատասխանը.

-Սերինե, ինչպե՞ս ես խոսում մեծն դերասանուհու հետ:

Մտերիմներս միշտ ասում են, որ իմ սենյակից արվեստի «հոտ» է գալիս: Իրականում ես չգիտեմ դա ինչից է: Երևի նրանից, որ ես էլ եմ մի քիչ «արվեստոտ»: Մտնում եմ սենյակս ու կարծես ուրիշ աշխարհ եմ մտել: Տպավորություն  է, որ սենյակս մեր տան մեջ չի մտնում: Ես եմ, գրքերս, նկարներս, ներկերս, վրձիններս:

Չգիտեմ ինչու՝ ամեն մարդու չեմ թողնում մտնի իմ սենյակ: Միայն ամենամտերիմներին, երևի խանդում եմ: Հա, իմիջիայլոց, ես անգամ իմ իրերին եմ խանդում: Ընկերներիս հարցում՝ էլ չասեմ:

Մի շատ վատ սովորություն ունեմ. մի գիրքը դեռ չավարտած, մի ուրիշն եմ սկսում: Շատ հաճախ հենց էդպես կիսատ էլ թողնում եմ:

Ընկերներս ասում են, որ նկարներս լավ են ստացվում: Գլուխ գովել չլինի, բայց ես էլ մի քիչ հավանում եմ:
Միշտ ասում են, որ ուրիշի մասին խոսելը ավելի հեշտ է, քան ինքդ քո: Ես դրանում համոզվեցի: Չգիտեմ՝ ինչ ասեմ: Ես ամեն տեղ արկածներ փնտրող Մերին եմ: Ինձնից կարելի է սպասել ամեն ինչ, բացարձակապես ամեն ինչ:

Հա ու մեկ էլ, դերասանուհի եմ դառնալու: Ամբողջ կյանքիս երազանքը, որը իրականացնելու ճանապարհին եմ:

Երևի այսքանը: Բայց ամենակարևորը չասացի: Ես անսահման ու անդադար երազող մեկն եմ: Իսկ երզելուց ավելի սիրում եմ մտածել:

Այ, հիմա մի ժամից ավելի նստած մտածում եմ, թե ինչն է ինձ հուզում: Իրականում ինձ հուզում են հարյուրավոր, նույնիսկ հազարավոր հարցեր, բայց դե բոլորի մասին հո չեմ կարող միաժամանակ խոսել: Երկար մտորումներից հետո կանգ առա ներկայումս շատ արդիական մի հարցի շուրջ, որը վստահ եմ միայն ինձ չի հուզում:

Տարբերվելու արվեստ: Իսկ ո՞րն է էդ տարբերվելու արվեստը: Օրինակ, ես ամեն անգամ դասից տուն ընկած ճանապարհին շատ եմ ուշադրություն դարձնում կարմրականաչաոսկեգույն մազերով, ծխախոտը ձեռքներին, բազմաթիվ դաջվածքներով ողողված աղջիկների վրա: Այ, հենց սա ես չեմ համարում տարբերվել: Դա ավելի շատ ինքնահաստատման է նման:

Մարդը կարող է տարբերվել շրջապատից գեղեցիկ ժպիտով, սիրուն աչքերով կամ երկար կամ էլ ընդհակառակը, կարճ մազերով:
Իմ կարծիքով, ընդհանրապես պետք չէ ձգտել տարբերվել: Եղեք այնպիսին, ինչպիսին կաք: Իմացեք, որ այդ ժամանակ դուք կլինեք ավելի հետաքրքիր մեկը: Ընդամենը՝ միշտ ձգտեք լինել ավելին:

-Մամ, ուզում եմ կիթառի գնալ:

-Ուզում ես` գնա:

Այսպես էր ամեն անգամ ասում մայրիկս, երբ ցանկություն էի հայտնում ինչ-որ նոր բան սովորելու:

-Կիթառ կառնե՞ս:

Հիշում եմ, երկու տարի առաջ էր, որ իմ մեջ արթնացավ էդ ցանկությունը ու սկսեցի քայլեր անել` ուզածիս հասնելու համար: Ընդունվեցի կիթառի: Սկզբում կիթառ չունեի ու նվագում էի երեխաներից մեկի շատ հին կիթառով, որի լարերը գրիֆից մեկ մատնաչափ հաստությամբ հեռու էին, հետն էլ` մետաղական էին: Կիթառ նվագողները կհասկանան, թե քո անփորձ մատների համար ինչ դժվար ա մեկ ակորդ պահել այդպիսի կիթառով:

Առաջին երգը, որ սովորեցի «Ախ, ինչ լավ է սարի վրա…» երգն էր: Երբ էդ «ցավոտ» կիթառով առաջին անգամ կարողացա երգ հնչեցնել, ուրախությանս չափ չկար: Ի վերջո շուտով ունեցա իմ կիթառը, որի լարերը մետաղական չէին, և արդեն ամեն ինչ շատ հեշտ էի սովորում: Դժվարի միջոցով ենք հեշտը սովորում ու սկսում գնահատել էդ բարդ ճանապարհը, որով անցնում ենք հեշտին հասնելու համար:

Ուսուցիչս հաճախ էր ասում. «Դու շատ լավ արեցիր, որ որոշեցիր նվագել սովորել, որովհետև համ դու ես «իրան» լավ հասկանում, համ` «ինքը»` քեզ»: Ու ճիշտ էր ասում:

Հիմա եմ հասկանում, որ նվագելով էն ամենատխուր մտքերս ցրվում են, որ էդ պահին մոռանում եմ բոլոր մանր ու մեծ խնդիրների մասին: Թվում է, թե կիթառը էդ ամենը իրեն է վերցնում, ինքն է տխրում, ինձ` ուրախություն պատճառելով: Լարերին կպչելով գտնում եմ ինքս ինձ իմ երևակայությունների աշխարհում: Մի խոսքով, իմ անբաժան մասնիկն է:

Ծանոթ-անծանոթ մարդիկ հաճախ կիթառը ուսիս տեսնելիս կատակում են. «Ջութա՞կ ես նվագում» կամ` «Դաշնամուրդ էլի հետդ ա՞», ու ոչ մեկը չի խոստովանում, որ դա կիթառ է: Վերջերս մի երեխա ինձ տեսնելով իր տատիկին հարցրեց.

-Տատ, էն ապերը ի՞նչ ունի:

-Ապեր չի, քուրիկ ա, բալես:

Այ, այսպիսի հետաքրքիր ու արկածաշատ կյանքով ենք ապրում ես ու իմ արդեն շատ հարազատ դարձած մի մասնիկը:

Առավոտ էր: Երեխաներին հատուկ աղմուկ լսելով մոտեցա պատշգամբին: Մեր հարևանությամբ գտնվող մանկապարտեզից մի խումբ փոքրիկներ՝ մոտ 4-5 տարեկան, երգելով զբոսնում էին: «Մեր հայրենիք, ազատ անկախ…»

Նկատեցի, որ խմբի վերջում մի քանի տղա, իրենց տարիքին բնորոշ մանկական տաքարյունությամբ վիճում էին: Հետո վեճն ընդհատվեց, նրանք ևս միացան երգին: Շուտով խումբը ավելի մոտեցավ, ու տղաները նորից սկսեցին աղմկել: Պարզվեց, որ նրանցից «ամենահայրենասերիկը» կռվում էր երկու տղաների հետ, թե. «Բարձր երգեք էս երգը, վա՜յ…»:

«Էս երգը» ասելով, նա նկատի ուներ այն երգը, որը ամեն անգամ լսելիս ձեռքը դնում ենք սրտի վրա, ոմանք` սովորույթին զոհ գնալով, ոմանք էլ` հայրենիքը սրտում զգալով:

Այդ օրվանից անցավ մի քանի օր: Անսահման հետաքրքրությամբ լցված աշակերտներից մեկին՝ իննամյա Արամին հարցրեցի.

-Արա՛մ, գնում ենք սահման, ես ու դու, գալիս ես, չէ՞:

-Կլինի` ես չգա՞մ:

-Ինչո՞ւ Արամ ջան:

-Ախր, շալվարս կեղտոտվել է, ես չգամ, հա՞:

Կողք-կողքի, նույն հողի վրա, նույն միջավայրում մեծանում են գրեթե հասակակից, փայլող աչքերով, բազմաթիվ երազանքներով ու հեքիաթներով պարուրված փոքրիկներ: Նրանցից ինչ-որ մեկը կռիվ կտա «հայրենիքի երգը» բարձր երգելու համար, ինչ-որ մեկը դիտմամբ կկեղտոտի տաբատը` հայրենիքից փախչելու համար: Մեզանից ինչ-որ մեկը աղոթքը շուրթին կդիմավորի լուսաբացը, ինչ-որ մեկը կփախչի հայրենիքի լուսաբացից:

Հայրենիքը երակներում հոսող արյունը չէ, այն այդ արյան մի կաթիլն է միայն՝ կենարարը, անբիծը, անրջականը…

Գրե՞լ:  Հա, երբ լսում են, որ էլի գրում եմ, զարմանում են, թե այդքան ինչի մասին եմ գրում: Իսկ ես անգամ իմ մի օր չեմ պատկերացնում մի տող գոնե չգրելով:

Սովորականի պես մի օր էլ արթնացա ու որոշեցի, որ հենց այսօր համարձակությունս կհավաքեմ ու կգրեմ 17-ին, չնայած, որ վախենում էի, և համարյա թե վստահ էի, որ չեմ կարողանա թղթակցել, որ կմերժեն:

Բայց անսահման երջանիկ եմ, որ կարող եմ թղթակցել:
Հիմա գրում եմ նյութս ու մտածում. «Տեսնես` կկարդա՞ն, կհավանե՞ն,  թե` ոչ»:
Ես պարզապես սիրում եմ գրելը, սիրում եմ մոռանալ ամենի մասին, ու հոգուս խորքում հավաքված զգացմունքներս հանձնել թղթին: Գիտեք, թուղթը ամենահավատարիմ ընկերն է, նա երբեք ոչ ոքի չի պատմի քո գրածը և երբեք չի ծիծաղի քեզ վրա: Բայց այս հոդվածս ամենևին էլ թղթի մասին չէ:
Երբ գրում ես, գրում ես միայն քեզ համար, որ հանգստանաս, որ գոնե մեկին պատմես այն, ինչ զգում ես: Ու երբ քեզ համար ես գրում, էլ քեզ չի հետաքրքրում. Արդյո՞ք դուր կգա հոդվածդ ուրիշներին: Իսկ ե՞ս, ես չեմ կարողանում չմտածել, քանի որ ինձ համար կարևոր են իմ կողքինները, նրանց կարծիքը:

Բայց այս նյութս ամենևին էլ իմ մասին չէ:
Մինչև հիմա փորձում եմ գրել, նորից գրել, հա թող մի քանիսի համար «անիմաստ խոսեմ», մեկ է` ես չեմ կարող արգելել հոգուս` պատմել գաղտնիքները:
Ու հիմա հայտնվել է մեկը` 17-ը, ով պատրաստ է լսել գրածներս, կիսվել դրանց հետ: Կարող եմ գրել հազարավոր բաների ու առարկաների մասին, պատմել, թե ինչն է ինձ հուզում: Ու ես հիմա անսահման երջանիկ եմ, գրելու չափ երջանիկ:
Դեռ ժամանակ կունենամ երկար պատմել ու գրել, սկզբում ուղղակի ցանկանում եմ ասել` Շնորհակալ եմ, 17, հույս ունեմ կստացվի:

Եվ այսպես, ով եմ ես:

Ամեն հայտից, մրցույթից կամ ընդամենը դպրոցական շարադրությունից հետո որոշում եմ, որ սա վերջին անգամ է, որ իմ մասին եմ գրում: Բայց ինչպես տեսնում եք, այդքան էլ չի ստացվում, թուղթս նորց իր վրա է վերցնում իմ մասին գրված բառերը:

Նորից գնացի կանգնեցի հայելու առջև և տվեցի ինձ այդքան հուզող հարցը: Իսկ ո՞վ եմ ես, շատ ու շատ դեպքերում ես ինքս չեմ կարողանում պատասխանել այդ հարցին: Անհեթեթ հարց է, գիտեք, մենք բոլորս էլ մարդիկ ենք, այո, մարդիկ, ինչպես աշխարհի 7 միլիարդ էակները: Աակայն մի մարդու վերնաշապիկը նարնջագույն է, մյուսինը` կապույտ, ուրիշինը` սև:  Ինչպես մեր երազանքներն ու մտքերն են տարբեր, մեկինը` վառ գույներով, մյուսինը` սև:

Ես Ամալյան եմ, կամ Ամալը, կամ պարզապեա Ամը, հարազատներիս համար` Ամալիկը, կամ էլ ընդամենը Բարին, այո այո, ընկերներիս մի մասի համար ես Բարին եմ, ոչ թե Ամալյան, իսկ մի քանիսի համար էլ` Անհավանականն եմ, և ոչ մի անուն այս դեպքում նրանց չի հետաքրքրում:

Ասում են` անսահման բարի և անկեղծ եմ, դրա համար էլ բարի են ասում:
Եվ ինձ բնորոշ է անհավանական գործողությունները, մտքերը, խոսքերը, դրա համար էլ մարդկանց համար ես անհավանական եմ:
Իսկ ինձ համար ես ամենահասարակ ու ամենասովորական 16-ամյա Ամալյան եմ, ով հագնում է նույն վերնաշապիկը, ինչ մյուսները, բայց նրանը մանուշակագույն է: Նաև մանուշակագույն է իմ ստեղծած մոլորակը, պատերը, մտքերս ու երազանքներս:
Ինչպես հասկացաք, սիրում եմ գրել: Այո, անսահման շատ, եթե աշխարհի բոլոր թղթերը ինձ հանձնեին, ես դրանք կներկեի իմ մանուշակագույն մտքերով: Մայրիկիս համար ես ընդամենը «փիլիսոփայում եմ», իսկ ինձ համար` ես ապրում եմ գրելով:
Ես միշտ և բոլորին ժպտում եմ, ամեն հանդիպած մարդուն, կենդանուն, նույնիսկ ծառին ու ծաղիկին: Ես ժպտում եմ դժվարություններին ու կյանքին, այն կյանքին, որ հենց մեր ժպիտներով պետք է ներկենք:
Իմ կյանքը ասես համակարգչային խաղ լինի, ես էլ` հերոսը, որտեղ միշտ պետք է հանդիպես խոչընդոտների և հսղթահարես դրանք: Պետք է յոթ անգամ ընկնես, որ ութ անգամ բարձրանաս:

Ճանաչեցի՞ք ով եմ ես, ո՞չ, ես` նույնպես:

Միշտ ինչ-որ նույն բանը շատ անելը, դրա մեջ հմտանալը, ու նույն բանը անընդհատ կրկնելը ոչ մի լավ արդյունքի չեն հանգեցնում։ Երբ շատ ես անում ինչ որ մի բան, սովորում ես դրան, կորցնում ես արածիդ մանրուքներով հիանալու ցանկությունը։ Քեզ սկսում է հետաքրքրել միայն ստացված արդյունքը, իսկ ընթացքը ուղղակի դառնում է սովորական և ձանձրալի շարժումներ, որոնք անդադար կատարելով հասնում ես նպատակիդ:

Օրինակ, «Մաքդոնալդսում» աշխատող մեկը չի էլ նկատում թե ինչպես է կարտոֆիլները տեղավորում թղթե ամանի մեջ:  Նրա համար մեկ է դառնում այդ գործընթացը, և մեկ է դառնում անգամ այն մեկ հատիկ ֆրին, որ ամանից ընկավ: Նրան միայն հուզում է կտրոնը տպելու գործընթացը։ Այդպես էլ մենք. շատ սիրելուց հետո դադարում ենք զգալ մանրուքները: Սովորում ենք սիրելու բոլոր օրենքները, ու արդեն իներցիայով շարժվում ենք առաջ, կետ առ կետ, ժամադրություն առ ժամադրություն։

Քեզ արդեն մեկ է դառնում նրա հայացքը, որով նա քեզ է նայում, երբ դու փռշտում ես, մեկ է դառնում, նա քեզ ծաղիկներ նվիրո՞ւմ է, թե` ոչ:  Ձեռքեր բռնելը դառնում է սովորական, որոշ պայմաններում, անգամ պարտավորված երևույթ։ Այստեղ գալիս է տխմար հայացքով մեկը ու ասում, որ խնդիրը նրա մեջ չէ, խնդիրը միայն ու միայն քո մեջ է։ Նա մեղավոր չէ, որ դու շահագործել ես սիրելիքը, ու սիրահարվելու կոճակը շատ անգամ սեղմելուց անդառնալի կոտրվել է։

Ու արդեն մի տեսակ այնքան միևնույն է դառնում ապագան, այնքան մեկ է դառնում այն ու նրա ամեն մի փոքր դետալը։ Սկսում ենք ֆրին կիսատ-պռատ դնել թղթե տուփի մեջ ու շտապում ենք կտրոնը տպել. ուղղակի այս գործընթացը արագացնելու և շուտ արդյունքին հասցնելու համար: Արդեն չենք էլ հաշվում. Արդյո՞ք այդ մի ամանի մեջ քսան հատ ֆրի է, թե մնացել է միայն երկուսը: Կտրոնը… Կարևորը ՝ կտրոնը տպվի, մուծես նրանում նշված գումարը և հեռանաս:

Ինչի՞ց է տեսնես, որ ասում են` առաջին սերը ամենախենթն ու ամենատպավորիչն է…

Որովհետև դրանից հետո հոգնում ես արդեն, կորցնելով արածիդ մանրուքներով հիանալու ցանկությունը:

-Մեկ մեծ կոլա, համբուրգեր ու միջին ֆրի, մոտեցեք։

-Ա՛յ Գայանե ջան, ուրիշ գործիք չկա՞ր՝ գնայիր նվագեիր: Էդ ծանր ու հին գործիքը նվագելով` ի՞նչ պիտի դառնաս: 

Այս նախադասությունը լսել եմ հինգ տարի շարունակ ու ամեն անգամ նյարդայնացած տվել նույն պատասխանը.

-Բա խի՞ եք ձեր էրեխեքին դպրոց ուղարկում: Հա՛մ պայուսակները ծանր են, հա՛մ էլ հին դասեր են անցնում:
Չլսելով բոլոր բարեկամների խորհուրդները՝ ես արդեն հինգ տարի է` գնում եմ երաժշտական դպրոց: Ձեր մեջ երևի հարց ծագեց՝ ինչպե՞ս և ինչո՞ւ ընտրեցի այս գործիքը: Ասեմ, հեռուստացույցով ժողովրդական գործիքների համույթի համերգն էի դիտում ու տեսա մի գործիք, որի ձայնը առաջին վայրկյանից գրավեց ինձ: Խնդրեցի տատիկիս, որ պատմի գործիքի մասին: Տատիկս էլ երկար-բարակ պատմեց: Հետո գնացի բացեցի համակարգիչս ու youtube-ով քանոնահարների նվագներ լսեցի:

Հաջորդ օրը իմ խնդրանքով մայրս տարավ ինձ երաժշտական դպրոց: Այնպիսի զգացողություն ունեցա այդ պահին: Ասես  մոռացա իմ մասին ամեն ինչ, միայն մտքում կրկնում էի. «դո, ռե, մի, ֆա, սոլ…»: Երբեմն հուզվածությունից մոռանում էի մնացածը ու նորից սկսում «դո»-ից: Ծանոթացա ուսուցչուհուս հետ: Ձեռքս բռնած տարավ դասարան ու ինձ համար նվագեց: Դա էր, ու վերջ: Ես գերվեցի քանոնի հնչյուններով ու դարձա քանոնի գերին:

Թեպետ ուսուցիչներս ասում էին, որ լավ ձայն ունեմ՝ վոկալի գնամ, լավ երգիչ կդառնամ, բայց մեկ է՝ իմ մտքում քանոնի ձայնն էր: Այսպես ես մուտք գործեցի երաժշտության աշխարհ: Քանոնը դարձավ իմ անբաժան ընկերը: Մեկ-մեկ նեղվում եմ, երբ մարդիկ, տեսնելով քանոնը ձեռքիս, ուշադիր ինձ են նայում: Հետաքրքիր է՝ սովորական են ընդունում, երբ կիթառը ուսին քայլում են, իսկ քանոնը ձեռքին քայլելը՝ ոչ: Բա որ իբր հումոր են անում. «Բա էդ ո՞ր  քանոնն ա: Բա անկյունաչափը ու կարկինը հետը չե՞ն»: Հումոր են անում էլի, ուղղակի անհամ ու անիմաստ: Ես էլ ժպտում եմ, որ մտածեն, թե լավ հումոր արեցին, ու աշխատում եմ էլ հետները չշփվել:

Մեկ-մեկ նեղվում եմ, որ հայկական ժողովրդական գործիքները մղվել են երկրորդ պլան: Երևի հենց դրա համար քանոնը ինձ գերեց. քչերն են նվագում, ու ժամանակակից սերունդը չգիտի գործիքի մասին:

Հիմա բոլորը կիթառ, ջութակ, դաշնամուր են նվագում, ու իրենց ժամանակակից են զգում: Չէ, ճի՛շտ հասկացեք. շատ լավ է, որ նվագում են, բայց պետք էլ չի, չէ՞, ազգայինը մոռանալ: Ազգայնինն էլ իր համն ու հոտը ունի. գոնե տեսքով կարելի է իմանալ ազգային նվագարանները: Իմ շնորհիվ իմ շրջապատում շատերն իմացան, թե քանոնը ինչպիսի տեսք է ունենում: Քանոնի հետ մեկտեղ երաժշտականում սովորեցի նաև դաշնամուր նվագել: Լավ է  ստացվում, բայց հենց հիշում եմ, թե ինչքա՜ն քիչ են քանոն նվագողները ու ինչքա՜ն շատ` դաշնակահարները, միանգամից գնում եմ ու քանոն նվագում:
Դե մեր հարևաններն էլ արդեն ոչ թե բողոքում են, որ շատ եմ նվագում, այլ բողոքում են, որ քանոնիս ձայնը երկու ամիս է`  ուշ-ուշ են լսում: Դե, հասկացաք՝ ավարտել եմ, բայց քանոնիս հնչյունները, մեկ է, միշտ ինձ հետ են. չեմ մոռացել ու չեմ մոռանալու նրանց:

Արդեն պարապմունքների եմ գնում, որ ընդունվեմ համալսարան: Ճիշտ է, չեմ դառնալու քանոնահար, բայց կարող եմ վստահ ասել՝ քանոնը իմ կյանքում մեծ դեր ունեցավ:

Հիմա նստած հիշում եմ երաժշտությամբ լի 1825 օրերս ու ժպտում:

17: Հա, ես 17 տարեկան եմ: Մի շաբաթ առաջ դարձա, ավելի ճիշտ: Դե, էլ ի՞նչ 17.am-ի թղթակից, որ էլ 17 տարեկան դառնալու մասին չգրի: Ասի` ի՞նչ ա եղել որ. ես էլ գրեմ: Էնպես ստացվեց, որ ես 17 տարեկան դարձա ճամբարում: «Սիրանույշ» ճամբարում: Դե, էլ ի՞նչ երկար-բարակ ճառեմ, եկեք պատմեմ:
Իմ պատմությունը սկսվում ա հուլիսի 28-ին: Ավելի ճիշտ, հուլիսի 28-ի առավոտ ժամը 8-ին: Ու սկսում ա` ոնց որ ամեն օրը ճամբարում:
-Լավ էլի, արա, արդեն 8-ն ա՞:
-Ութն ա էլի, որ ես «մուզիկան» միացրին:
Ու բոլորս միասին գլուխներս մտցրեցինք բարձերի տակ, պտտվեցինք պատի կողմը ու էլի քնեցինք: Քնեցինք մինչև.
-Տղեք, հելեք, պադյոմ ա, տղե՜ք,- մեր ջոկատավարն ա՝ Հովոն, դուռը դխկացնելով գոռումա,- հելեք պրծեք, սաղ արդեն զավտրիկ են անում, դուք քնած եք:
Ու դուռը ծեծում ա էնքան, մինչև ես հելնում, բացում ու ասում եմ.
-Հա, Հով, հելել ենք:
-Հլը, է: Արա, ո՞ւր էիք նախավարժանքին:
-Ուր պըտի ըլնեինք՝ քնած:
-Տղեք, հագնվեք, լվացվեք, հելեք ճաշարան:
Ու մինչև մեր ամբողջ սենյակը՝  5 հոգի, հերթի էր նստել լվացվելու, էլի մի 20 րոպե անցավ: Մինչև էդ արդեն մի քանի անգամ տարբեր ջոկատավարներ հերթով մտան մեր սենյակ ու հասցրին «թքել-մրել» մեզ:
-Էս թափթփած սենյակում ո՞նց եք ապրում: Էսօր մաքրում եք: Գամ տեսնեմ` սենյակը մաքուր հավաքել եք:
-Հա, Հեղին ջան, ոնց ասես:

Վերջը, չգիտեմ ոնց ստացվեց, դուրս եկանք սենյակից: Դուրս եկանք ու տեսանք, որ մենակ մենք չէինք քնած մնացել: Էս մեր վրացի հարևաններն էլ են մեր պես կարմրած աչքերով դուրս են եկել միջանցք ու մեր պես տանջվում են դուռը փակելու վրա: Հա, մոռացա ասեմ` մեր ճամբարին 35 հայ ու նույնքան էլ վրացի մասնակից կար: Հելանք ճաշարան  ու հանգիստ նստեցինք հաց ուտելու: Չէ, է : Հանգիստ նստարանի մեջքի վրայով թռա տեղս, որովհետև, եթե քաղաքավարի նստեի, սեղանը պիտի դուրս գար իր տեղից: Նստեցի: Թեյիցս մի կում փորձեցի, որ տեսնեմ` հո էլի աղ չե՞ն լցրել մեջը: Չէ, չեն լցրել: Հե-հե: Տարօրինակ ա: Ձեռքս տարա, որ շաքարամանը վերցնեմ, մեկ էլ կողքիս նստող վրացի աղջիկը՝  Սալոմեն,  ինձ այդքան հարազատ դարձած նախադասությունն ասաց, որն ընդամենը երկու բառից ա:
-Վուակե, լավաշի,- ասաց, թախանձող հայացք ընդունեց, ու մատով ցույց տվեց հացի ամանը:
- Лаваш передать что ли?
-Да, да,- ասաց, ուրախ ժպտաց ու շարունակեց ցույց տալ լավաշը:
-Աղջի, сколько раз повторять. Վահե, а не Վուակե, Վ Ա Հ Ե,- համ ասում եմ, համ էլ հացի ամանն եմ վերցնում, որ տամ:
-Վ Ա Հ Ե,- կրկնում ա հետևիցս Սալոմեն:
-Вот правильно,- ասում եմ ես ու ինձնից գոհ լավաշը տալիս Սալոմեին:
-Спасибо, Վուակե,- ասաց Սալոմեն իրենից գոհ ժպտաց ու պտտվեց վրացիների կողմը:
-Էս Սալոմեն ձեռ ա առնում,- ես էլ ֆռռացի հայերի կողմը ու միացա խոսակցությանը:

Օրվա ընթացքում ոչ մի հետաքրքիր բան չհասցրեց կատարվել: Գնացինք ատամնաբույժի մոտ, որտեղ մինչ պառկած էի ստոմատոլոգիական աթոռին, բերանս բաց` պլոմբելու գործընթացի համար, հասցրեցի քնել: Դասեր՝ կոնֆլիկտոլոգիա, վրացերեն, ռուսերեն: Խաղեր, որոնց շնորհիվ մեր ճամբարի տղաները վաստակեցին բազմաթիվ օստեոխոնդրոզներ ու «գրիժաներ»: Հետո աշխատանք խմբերում՝ պարի, դրամայի ու ձեռքի աշխատանքի: Հա, ու մեկ էլ մեր սիրելի ֆլեշմոբի փորձը, որի շնորհիվ ես ամեն գիշեր վեր եմ թռնում Կարիբյան ծովի ծովահենների սաունդթրեքից (ճամբարականները կհասկանան): Հա, քանի հիշում եմ, ասեմ` ամսի 28-ին մեր ջոկատավարներից մեկի՝ Ռուզանի ծնունդն էր , ում ես շա՜տ սիրեցի: Հա, ամսի 28-ին, իմ հիշելով,  ճամբարում «ինտելեկտուալների օրն էր»: Ուրեմն, երեկոյան միջոցառումը դրա հետ պիտի կապված լիներ: Մենք էլ որոշեցինք «Ի՞նչ, Որտե՞ղ, Ե՞րբ» խաղալ : Խաղացինք, հաղթեցինք (ասի գլուխ ա` գովամ, էլի): Դե, հետո, ինչպես ամեն գիշեր, դիսկոտեկա՜ … Լավ է, հավես չկա՝ չեմ պարում: Հենա` Սոսոն, Լաշան, Անին, Թամոնան, Նանան լռված են ընդե, էթամ հետները նստեմ: Արա, դե էս վրացիք շատ լավն են, է: Մինչև երեխեքին բացատրեցի ծիրանը ինչ ա, ծիծաղից մեռանք: Հայերեն ասում եմ` չկան, ռուսերեն ասում եմ` չկան, անգլերեն ասում եմ` չկան: Անին ասում ա.
-Персик что ли?
-Да какой персик. Абрикос ребята, А Б Р И К О С,- ու սկսում եմ նկարագրել ծիրանը:
Իրար մեջ վրացերեն խորհրդակցեցին ու մեկ էլ.
-Аааа… арбуз ?
-Վաաախ,- ասում եմ ես ու երկու ձեռքով գլուխս բռնում, հետո տեսնում եմ էն կողմից մոտեցող Հովոյին,- Հով, սրանց կարա՞ս բացատրես` ծիրանն ինչ ա:
-Հա, խի չեմ կարա,- ասաց Հովոն ու ֆռռաց վրացիքի կողմը,- Ребята, ծիրան это абрикос:
- А что такое абрикос, Ово?- հարցրեց Անին, ու բոլորս ծիծաղից մեռանք:
Հա, արդեն պատմում էի , որ ծիրանը հայկական միրգ ա, որ բնօրրանը Հայաստանում ա ու սաղ աշխարհում Հայաստանից ա տարածվել, մեկ էլ Լաշան հելավ ու ասաց
-Давай за мной.
-Куда?
Ու չստացա պատասխան: Լաշան ինձ քաշեց տարավ, տեսա, որ էն կողմից էլ Հեղինեն Նաթիային ա քաշելով բերում:
-Էս ու՞ր, Հեղուշ:
-Իջեք ցած: Իջի, իջի ,- ու հրեց աստիճանների վրայով ցած:
-Ցած` ո՞ւր, է,- ասացի ես ու միանգամից հասկացա` ուր,- արյաա… Ես էլ ասեմ` ուր եք տանում:
Ամսի 29-ին իմ ու Նաթիայի ծնունդն էր:
-Էս իջնում եք ցած, որ սյուրպրիզ անեք, հա՞,-ասում եմ ես, ու Հեղինեն շարունակում է ինձ հրելով իջեցնել:
-Ի՞նչ սյուրպրիզ, է, արագ իջի:
-Հա լավ, արդեն հարամ եմ արե, Հեղուշ, էլ ո՞ւր,- ասում եմ, բայց արդեն հաճույքով եմ իջնում:
-Հեղո՞ւշ:
-Ասա:
-Բա տորթ լինելո՞ւ ա:
-Շատ կերազես:
-Հա, մի տորթ էլ չարժե՞նք:
-Մի երկարացրու, այ տղա:
-Հա, բայց…

Իջանք, կանգնեցինք դրսում ես, Նաթիան ու մեր ջոկատավարներից՝ Նաթիան, Նոդարը ու Հեղինեն:
-Հա, չի՞ լինի` ներսը սպասենք, Հեղուշ, ստեղ ցուրտ ա,- ասացի ես, բաճկոնս հանեցի ու գցեցի Նաթիայի ուսերին՝ խեղճ աղջիկը ցրտից սրթսրթում էր:
-Չէ, չի լինի: Արի` բան եմ ասում:
Քաշեց կանգնեցրեց 2 Նաթիաներին, կանգնեց նրանց մեջտեղում ու ասաց.
-А теперь загадываем желание.
Քաշեց, կանգնեցրեց Նաթիաների արանքում ու ասաց.
-Դե, երազանք պահի:
Աչքերս փակեցի: Մեկ, երկու, երեք…
-Ֆսյո, պահեցի:
-Ըհը, հիմա ես եմ:
Հեղինեն էլ պահեց: Հետո էլ Նոդարը:
-Всё, наверх.
Համարյա թռնելով հասանք 4-րդ հարկ: Ուիի՜…
Ամբողջ ճամբարը շնորհավորում ա ինձ ու Նաթիային: Ինչ կայֆ ա: Հետո ամբողջ ճամբարը հերթով շնորհավորեց: Ռուզանն էր շնորհավորում, եկավ գրկեց, ականջին ասացի.
-Ռուզան բայց ամսի 29-ին հլը 1 րոպե կա, հլը որ քո ծնունդն ա:
-Գիտեմ, գիտեմ,- ծիծաղելով ասաց Ռուզանը:

Հետո դիսկոտեկը վերջացավ: Գնացինք սենյակներով: Հյութով ու հաց-պանիրով ծնունդ արեցինք: Հետո բոլորը քնեցին: Դե բոլորը, բացի ինձնից ու Էրիկից: Մենք էլ «պաստա» լցրեցինք բաց բերանով քնած Կարենի բերանը, օճառի փրփուր լցրեցինք Տիկոյի գլխին, Արմենի ոտքի մատներից մեկի եղունգը մարկերով սև ներկեցինք ու …  Ու վերջ: Մենք էլ պառկեցինք քնելու: Չէ, Կարենը արթնացավ, գնաց բերանը լվաց, նոր քնեցինք:
Ծնունդիս օրը՝ ամսի 29-ը շատ անհետաքրքիր անցավ: Դե, անհետաքրքիր որպես ծնունդ, էլի: Մի շատ թանկ նվեր ստացա Աղվերանում գտնվող 17.am-ի թղթակիցներից, որի համար բոլորիդ անչափ շնորհակալ եմ : Իմ կյանքի ամենալավ նվերն էր: Դե, վերջ էլի, երևի:
Ի՞նչ ասեմ: Դե 17 տարեկան լինելը ահագին հեշտ ա: Համարյա 16-ն ա նույն: Բայց մի տեսակ ուրիշ ա: Ոնց որ… Կդառնաք 17, կհասկանաք: Դե, էլ բան չունեմ ասելու:

Ձեզ հետ 17.am-ի թղթակից, 17 տարեկան ես էի՝ Վահեն:

P.S. Հա, ու իմ երազանքը կատարվել ա՜…

1998 թվականի ապրիլի 19-ին ԵՊՀ բանասիրական ֆակուլտետի ժուռնալիստիկայի բաժնում հերթական դասախոսությունն էր: Լսարանում դասախոսից ու ուսանողներից բացի ներկա էի նաև ես, բայց ինձ ոչ ոք չէր տեսնում:

Երևի հենց այդ դասախոսությունից էլ ծնվեց իմ մեծ սերը դեպի ժուռնալիստիկան, իսկ վեց ամիս անց ծնվեցի նաև ես: Այդ օրվանից շուրջ 18 տարի է անցել, իսկ սերս դեպի աշխարհի ամենահետաքրքիր մասնագիտությունը պակասելու փոխարեն, օրեցօր ավելանում է:

Չներկայացա, ես Նորայր Շողիկյանն եմ, ժուռնալիստիկայով սկսել եմ հետաքրքրվել 2004թ.-ից, երբ դեռ մանկապարտեզ էի հաճախում: 6 տարեկան երեխայի մոտ այդպիսի հետաքրքրության առաջացման «մեղավորները» ծնողներս էին. մանկապարտեզը գտնվում էր հեռուստաընկերության հարևանությամբ` այն հեռուստաընկերության, որտեղ աշխատում էին ծնողներս, և, երբ երեկոյան ժամը 17:00-ին հասակակիցներիս հետևից գալիս էին իրենց ծնողները, իմ հետևից գալիս էին հեռուստաընկերության լրագրողները, խմբագիրները, մոնտաժողները, օպերատորները, մի խոսքով` ծնողներիս գործընկերներից նրանք, ովքեր այդ պահին ազատ էին լինում: Անցնելով հեռուստաընկերությունը մանկապարտեզից բաժանող դարպասը և հայտնվելով տեսախցիկների ու միկրոֆոնների տիրույթում, սպասում էի մինչև աշխատանքային օրն ավարտվի, և ինձ վերջապես տանեն տուն: Հաճախ ստիպված էի լինում շատ երկար սպասել և, որպեսզի անգործ չնստեմ, սկսեցի ուսումնասիրել նյութի պատրաստման և հաղորդման նկարահանման գործընթացները:

Ուսումնասիրություններից հետո եկավ նաև սերը և ստացած գիտելիքներս գործնականում կիրառելու ժամանակը, երբ 2011թ.-ի դեպտեմբերի 31-ին «Երկիր Մեդիա» հեռուստաընկերությամբ առաջին անգամ հեռարձակվեց «Մանկական երկիր» լրատվական ծրագիրը, և ես ու գործընկերս ողջունեցինք հեռուստադիտողին` ասելով. «Բարև Ձեզ, «Երկիր Մեդիա»-ի եթերում «Մանկական երկիր» լրատվական ծրագրի առաջին թողարկումն է, իսկ տաղավարում Ձեզ համար կաշխատեն Նորայր Շողիկյանը և Էլեն Սարգսյանը»:

Այս խոսքերով հիմք դրվեց առաջին մանկական լրատվական ծրագրի պատմությանը, սակայն 2015թ.-ին ստիպված եղա կենտրոնանալ միայն պարապմունքներիս վրա, որովհետև եկել էր համալսարան ընդունվելու տարին:

Ընտրությունս միանշանակ պետք է կանգ առներ այնտեղ, որտեղից սկսվել էր կյանքս` ԵՊՀ ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետում: Ծնվելով և մեծանալով երկու լրագրողների ընտանիքում, զբաղվելով լրագրությամբ, այլևս ինձ չեմ պատկերացնում այս աշխարհից դուրս:

Այսօր արդեն հպարտորեն կարող եմ ասել, որ ընդունվել եմ մայր բուհի իմ նախընտրած ֆակուլտետը, ի դեպ, հակառակ ծնողներիս ցանկության. երևի մեկ տան մեջ 3 լրագրողն արդեն շատ է…